
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna - stanowisko nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
18 września 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy prawa do odliczenia w całości lub w części podatku VAT naliczonego (w drodze odliczenia lub zwrotu tego podatku) wynikającego z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług związanych z realizacją inwestycji pn. „(…)”, w zakresie budowy sieci wodociągowych. Uzupełnili go Państwo pismem z 16 października 2025 r. - w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Gmina (…) jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: podatek VAT). Jest jednostką samorządu terytorialnego posiadającą osobowość prawną, obowiązaną do realizowania zadań nałożonych ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2024 r. poz. 609 ze zm.), czyli tzw. zadań własnych gminy. W zakresie realizacji zadań własnych Gmina nie jest uznawana za podatnika VAT, natomiast w zakresie czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych Gmina jest podatnikiem podatku VAT.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym, zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, a zadania własne obejmują w szczególności sprawy wodociągów, zaopatrzenia w wodę oraz kanalizacji.
Gmina realizuje projekt inwestycyjny polegający na budowie sieci wodociągowej na terenie miejscowości A. i B. Zakres inwestycji obejmuje m.in. budowę sieci wodociągowej PE 100 SDR 17 Ø 110 mm o długości 126 mb w miejscowości A. oraz budowę sieci wodociągowej wraz z infrastrukturą towarzyszącą w miejscowości B. W ramach inwestycji wykonane zostaną również roboty towarzyszące, w tym odtworzenie nawierzchni dróg kruszywem łamanym oraz asfaltowych do stanu pierwotnego.
Inwestycja jest współfinansowana ze środków Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 - 2020, działanie „Gospodarka wodno-ściekowa”, w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji związanych z tworzeniem, ulepszaniem lub rozbudową wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycji w energię odnawialną i w oszczędzanie energii”. Celem operacji jest poprawa warunków życia mieszkańców miejscowości A., B., C., D. i E. poprzez rozbudowę infrastruktury wodno-kanalizacyjnej.
Po zakończeniu inwestycji wybudowana sieć wodociągowa pozostanie własnością Gminy i będzie wykorzystywana do odpłatnego świadczenia usług dostawy wody na rzecz mieszkańców i innych odbiorców. Usługi te stanowią czynności opodatkowane podatkiem VAT.
Realizując projekt, Gmina będzie wykonywała zadania własne nałożone na nią przepisami ustawy o samorządzie gminnym. Realizację inwestycji będzie nadzorował Urząd Gminy. Bezpośrednim beneficjentem projektu jest Gmina. Budowa sieci wodociągowej nie będzie służyła działalności gminy opodatkowanej podatkiem VAT poza odpłatnym dostarczaniem wody.
Otrzymana kwota dofinansowania ze środków krajowych oraz Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 będzie uwzględniała podatek VAT jako koszt kwalifikowalny zgodnie z przepisami prawa określającymi zasady przyznawania tych środków. Gmina zamierza dołączyć do wniosku o płatność uzyskaną interpretację indywidualną dotyczącą odliczenia lub zwrotu podatku VAT, ponieważ chce zaliczyć kwotę podatku VAT poniesionego na realizację inwestycji do kosztów kwalifikowalnych projektu i otrzymać dofinansowanie. W tym celu Gmina musi wykazać, że podatek VAT nie będzie mógł być przez nią odzyskany w całości lub w części, zarówno podczas realizacji inwestycji, jak i po jej zakończeniu. Tylko w takiej sytuacji Gmina może zaliczyć podatek VAT poniesiony na realizację inwestycji jako wydatek kwalifikowalny projektu.
Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego
Wydatki poniesione w ramach realizacji ww. Inwestycji będą bezpośrednio i wyłącznie związane z infrastrukturą wodociągową.
Gmina samodzielnie będzie realizować odpłatne dostawy wody z użyciem powstającej w ramach Inwestycji infrastruktury. Jednostką organizacyjną Gminy odpowiadającą za dostawę wody jest Zakład (…) i to Zakład będzie wykorzystywać powstającą infrastrukturę wodociągową oraz odpowiadać za jej utrzymanie i eksploatację. Infrastruktura będzie wykorzystywana do świadczenia odpłatnych usług dostaw wody opodatkowanych podatkiem VAT oraz do celów przeciwpożarowych.
Pytanie
Czy Gmina będzie miała prawo do odliczenia w całości lub w części podatku VAT naliczonego (w drodze odliczenia lub zwrotu tego podatku) wynikającego z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług związanych z realizacją inwestycji pn. „(…)”, w zakresie budowy sieci wodociągowych?
Państwa stanowisko w sprawie
Zadaniem Wnioskodawcy, nabycie towarów i usług w związku z realizacją inwestycji „(…)” nie daje mu w świetle art. 86 ust. 1, art. 87 ust. 1 oraz art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 1622 ze zm.), (dalej: ustawa o VAT) prawa do odzyskania (w drodze odliczenia lub zwrotu) podatku VAT naliczonego w całości ani w części, zarówno w trakcie ponoszenia kosztów na inwestycję, jak i po jej zakończeniu, ponieważ inwestycja ta należy do zakresu zadań własnych gminy ustalonych przepisami ustawy o samorządzie gminnym, a Gmina nie będzie prowadziła sprzedaży opodatkowanej VAT z wykorzystaniem inwestycji.
Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, za podatników tego podatku uznaje się osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Zgodnie natomiast z ust. 6 tej regulacji, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem sądów administracyjnych, do organów władzy publicznej należy zaliczyć także jednostki samorządu terytorialnego, w tym gminy (m.in. orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego: I FSK 627/11 z 31 stycznia 2012 r., I FSK 491/11 z 13 grudnia 2011 r.).
Jak przewiduje art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Kwotę podatku VAT naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług (art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT).
W świetle art. 87 ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku gdy kwota podatku VAT naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku VAT należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o te kwoty podatku VAT należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.
Jak stanowi art. 88 ust. 4 ustawy o VAT, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku VAT nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.
Z powyższego wynika, iż prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego lub zwrotu różnicy podatku VAT przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tj. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany czynny podatnik podatku VAT oraz gdy towary i usługi, z nabyciem których podatek VAT został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych.
Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia lub zwrotu podatku VAT naliczonego jest zatem związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest powstanie podatku VAT należnego (powstanie zobowiązania podatkowego). Powyższe przepisy wykluczają zatem możliwość dokonania odliczenia lub zwrotu podatku VAT naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w sytuacji ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT lub niepodlegających temu podatkowi.
W opisanym przypadku projekt budowy sieci wodociągowej, realizowany jest w ramach tzw. zadań własnych gminy nałożonych na nią przepisami ustawy o samorządzie gminnym, gdyż budowa tych sieci służy zaspokajaniu zbiorowych potrzeb wspólnoty gminnej. Wybudowane sieci wodociągowe nie będą służyły działalności opodatkowanej podatkiem VAT. Tym samym Gmina realizując opisaną inwestycję nie będzie działała w charakterze podatnika VAT, ponieważ nabywanie towarów i usług niezbędnych do zrealizowania tej inwestycji nie będzie wykorzystywała do działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT opodatkowanej podatkiem VAT.
Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, Gminie nie będzie zatem przysługiwało prawo do odliczenia kwoty podatku VAT naliczonego - zarówno w trakcie ponoszenia kosztów na inwestycję, jak i po jej zakończeniu. Gmina nie będzie również miała prawa do zwrotu kwoty różnicy tego podatku, o której mowa w art. 87 ust. 1 ustawy o VAT. Nie zostanie bowiem spełniony warunek uprawniający do odliczenia lub zwrotu podatku VAT, tj. wykorzystywanie towarów i usług nabywanych w związku z realizowaną inwestycją do wykonywania czynności opodatkowanych.
Mając na względzie obowiązujące przepisy ustawy o VAT oraz przedstawione zdarzenie przyszłe należy stwierdzić, że Gmina nie będzie miała prawa do odzyskania podatku VAT naliczonego w całości lub w części, zarówno w trakcie realizowania, jak i po zakończeniu inwestycji pn. „(…)”.
Powołane stanowisko znajduje odzwierciedlenie w utrwalonej linii orzeczniczej Naczelnego Sądu Administracyjnego, dotyczącej niemożności odliczenia lub zwrotu podatku VAT naliczonego w przypadku realizacji zadań własnych gminy, w tym budowy/rozbudowy infrastruktury wodno-kanalizacyjnej (m.in. sygn. akt I FSK 1669/13 z 19 listopada 2014 r., I FSK 965/11 z 11 października 2011 r., I FSK 1906/11 z 26 października 2012 r.).
Uzupełnienie Państwa stanowiska
Wybudowana sieć wodociągowa przekazana będzie Zakładowi do eksploatacji, będącemu zakładem budżetowym. Zakład prowadził będzie sprzedaż opodatkowaną VAT usług polegającą na dostawach wody. Usługa świadczona będzie na rzecz lokalnej społeczności Gminy. Za pomocą wodociągu usługa nie będzie świadczona na rzecz jednostek organizacyjnych Gminy. W pozostałym zakresie stanowisko Gminy nie ulega zmianie.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:
Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
a)nabycia towarów i usług,
b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
Art. 87 ust. 1 ustawy:
W przypadku gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.
Szczegółowe zasady zwracania różnicy podatku na rachunek bankowy podatnika są zawarte w art. 87 ust. 2-6l ustawy.
Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje, gdy:
- towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych,
- podatek odlicza zarejestrowany czynny podatnik podatku VAT.
Art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Art. 15 ust. 6 ustawy:
Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Organy władzy publicznej mają na gruncie podatku od towarów i usług szczególny status. Są uznawane za podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności:
- inne niż te, które mieszczą się w ramach ich zadań, oraz
- mieszczące się w ramach ich zadań, ale wykonywane na podstawie umów cywilnoprawnych.
Jeśli zaś organ władzy publicznej podejmuje realizację zadań jako podmiot prawa publicznego, wówczas nie jest podatnikiem VAT, nawet jeśli pobiera należności, opłaty lub składki.
Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności - czy są to czynności publicznoprawne czy cywilnoprawne.
Rolę gminy szczegółowo określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1153).
Art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:
Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:
Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
Art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym:
Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy m.in. wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.
Gmina działa w charakterze podatnika podatku VAT, gdy wykonuje we własnym imieniu i na własny rachunek czynności spełniające definicję działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 ustawy.
Odliczyć można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Wykluczona jest możliwość odliczania podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych - czyli gdy są wykorzystywane do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających opodatkowaniu.
Podatnik ma obowiązek dokonania tzw. alokacji podatku, czyli określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu. Obowiązkiem podatnika jest przypisanie konkretnych wydatków do tego rodzaju sprzedaży, z którym są związane.
Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje pod warunkiem, że:
- spełnione zostały przesłanki pozytywne, wynikające z art. 86 ust. 1 ustawy oraz
- nie zaistniały przesłanki negatywne, określone w art. 88 ustawy - pozbawiają one podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Odliczenie podatku naliczonego może być częściowe, tzn. w tej części, w jakiej dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony, są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych. Przy odliczeniu częściowym pomija się tę część podatku, w jakiej zakupione towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności nieopodatkowanych podatkiem VAT.
Generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego uzupełniają regulacje zawarte m.in. w art. 86 ust. 2a ustawy i następne oraz art. 90 ustawy.
Art. 86 ust. 2a ustawy:
W przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 - w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.
Art. 86 ust. 2b ustawy:
Sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli:
1)zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz
2)obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 - w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.
Art. 86 ust. 2h ustawy:
W przypadku gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie ust. 22, uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji.
Art. 86 ust. 22 ustawy:
Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, określić w przypadku niektórych podatników sposób określenia proporcji uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć oraz wskazać dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem tego sposobu określenia proporcji, uwzględniając specyfikę prowadzenia działalności przez niektórych podatników i uwarunkowania obrotu gospodarczego.
Na podstawie powyższej delegacji, zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 999), zwane dalej rozporządzeniem. Podatnikami, do których odnoszą się przepisy zawarte w rozporządzeniu, są jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury, państwowe instytucje kultury, uczelnie publiczne, instytuty badawcze.
§ 2 pkt 8 rozporządzenia:
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o jednostkach organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego - rozumie się przez to:
a)urząd obsługujący jednostkę samorządu terytorialnego,
b)jednostkę budżetową,
c)zakład budżetowy.
§ 3 ust. 1 rozporządzenia:
W przypadku jednostki samorządu terytorialnego sposób określenia proporcji ustala się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego.
Dla jednostek samorządu terytorialnego takich jak gmina nie ustala się jednego sposobu określenia proporcji (prewspółczynnika) dla całej jednostki (gminy) jako osoby prawnej, tylko odrębne sposoby (prewspółczynniki) dla poszczególnych jej jednostek organizacyjnych.
§ 3 ust. 4 rozporządzenia:
Jako sposób określenia proporcji uznaje się w przypadku zakładu budżetowego sposób ustalony według wzoru:
X = A x 100 / P
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
X - proporcję określoną procentowo, zaokrągloną w górę do najbliższej liczby całkowitej,
A - roczny obrót z działalności gospodarczej zrealizowany przez zakład budżetowy, stanowiący część rocznego obrotu jednostki samorządu terytorialnego z działalności gospodarczej,
P - przychody wykonane zakładu budżetowego.
Art. 86 ust. 2a ustawy odnosi się do sytuacji, gdy podatnik nabywa towary i usługi, przeznaczone do wykorzystywania zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza (z określonymi wyjątkami, które przepis ten wskazuje). Natomiast gdy podatnik w ramach działalności gospodarczej wykonuje czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług oraz zwolnione z opodatkowania, powinien stosować uregulowania zawarte w art. 90 ustawy. Stanowią one uzupełnienie przepisów art. 86 ustawy.
W przypadku zakupów bezpośrednio związanych z działalnością opodatkowaną, podatnik, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, odlicza podatek naliczony w całości. Natomiast w sytuacji, gdy takie przyporządkowanie nie jest możliwe, a wydatki służą zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik winien ustalić proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy (tzw. prewspółczynnik) oraz - w przypadku wystąpienia także czynności zwolnionych od podatku - w art. 90 ust. 2 i 3 ustawy.
Z opisu sprawy wynika, że realizują Państwo projekt inwestycyjny polegający na budowie sieci wodociągowej na terenie miejscowości A. oraz B. Celem operacji jest poprawa warunków życia mieszkańców poprzez rozbudowę infrastruktury wodno-kanalizacyjnej.
Wybudowana sieć wodociągowa pozostanie Państwa własnością i będzie wykorzystywana do odpłatnego świadczenia usług dostawy wody na rzecz mieszkańców i innych odbiorców. Usługi te stanowią czynności opodatkowane podatkiem VAT. Ponadto wybudowana w ramach Inwestycji Infrastruktura będzie wykorzystywana do celów przeciwpożarowych.
Państwa wątpliwości dotyczą prawa do odliczenia w całości lub w części podatku VAT naliczonego (w drodze odliczenia lub zwrotu tego podatku) wynikającego z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług związanych z realizacją inwestycji pn. „(…)”, w zakresie budowy sieci wodociągowych.
Podstawowym warunkiem odliczenia podatku VAT jest związek nabywanych towarów i usług z wykonywaniem czynności opodatkowanych.
Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach ich działalności gospodarczej.
Przy czym jednostki samorządu terytorialnego mogą występować zarówno w charakterze podatnika podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, jak i organu władzy publicznej niebędącego podatnikiem na mocy art. 15 ust. 6 ustawy. Badając, w której roli występuje jednostka samorządu terytorialnego w odniesieniu do konkretnej czynności, należy wziąć pod uwagę m.in.:
- reżim prawny, w jakim wykonywane są dane czynności - cywilnoprawny czy publicznoprawny,
- kwestię odpłatności i ekwiwalentności świadczeń wzajemnych.
Oceny należy dokonać przy uwzględnieniu wszystkich występujących w danej sprawie okoliczności.
Wyłączenie przewidziane w art. 15 ust. 6 ustawy ma zastosowanie, gdy podmiot mający status organu władzy publicznej (urzędu obsługującego ten organ) wykonuje czynności o charakterze władczym, które związane są z realizacją zadań nałożonych na ten organ przepisami prawa, do których realizacji został on powołany (działanie w określonym reżimie publicznoprawnym). Natomiast w odniesieniu do pozostałych czynności, mających cywilnoprawny charakter, organ władzy publicznej, co do zasady, będzie podatnikiem VAT.
Choć zadania własne jednostek samorządu terytorialnego obejmują zaspokajanie wszystkich potrzeb wspólnoty (są to działania zmierzające do przysporzenia korzyści ogółowi mieszkańców stanowiących wspólnotę samorządową), jednak wykonywanie czynności w ramach tych zadań nie oznacza automatycznie, że mają one charakter władczy. Wykonywane czynności mogą bowiem wypełniać definicję działalności gospodarczej zawartą w art. 15 ust. 2 ustawy.
W analizowanej sprawie zastosowanie znajdą przepisy ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 188).
Art. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej:
Ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez:
1)zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia;
2)zapewnianie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia oraz na rzecz ochrony ludności;
3)prowadzenie działań ratowniczych przez jednostki ochrony przeciwpożarowej.
Art. 3 ust. 1-3 ustawy o ochronie przeciwpożarowej:
1.Osoba fizyczna, osoba prawna, organizacja lub instytucja korzystające ze środowiska, budynku, obiektu lub terenu są obowiązane zabezpieczyć je przed zagrożeniem pożarowym lub innym miejscowym zagrożeniem.
2.Właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu lub terenu, a także podmioty, o których mowa w ust. 1, ponoszą odpowiedzialność za naruszenie przepisów przeciwpożarowych, w trybie i na zasadach określonych w innych przepisach.
3.Obowiązki zawarte w ust. 1 i 2 dotyczą również gmin w zakresie sprawowania nadzoru nad zadaniami określonymi w art. 1 pkt 1.
Art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie przeciwpożarowej:
Właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu, zapewniając ich ochronę przeciwpożarową, jest obowiązany zapewnić przeglądy techniczne, konserwacje oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic, w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie.
Na podstawie przepisów ustawy o ochronie przeciwpożarowej wydane zostało rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 124 poz. 1030, zwane dalej rozporządzeniem MSWiA).
§ 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia MSWiA:
Zapewnienie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru jest wymagane dla jednostek osadniczych o liczbie mieszkańców przekraczającej 100 osób, niestanowiących zabudowy kolonijnej, a także znajdujących się w ich granicach: budynków użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego oraz obiektów budowlanych produkcyjnych i magazynowych.
§ 4 ust. 3 rozporządzenia MSWiA:
Woda do celów przeciwpożarowych dla obiektów, o których mowa w § 3, powinna być dostępna w szczególności z urządzeń zaopatrujących w wodę ludność, zgodnie z regulaminem dostarczania wody i odprowadzania ścieków, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858, z 2007 r. Nr 147, poz. 1033 oraz z 2009 r. Nr 18, poz. 97).
§ 4 ust. 4 rozporządzenia MSWiA:
Wodę do celów przeciwpożarowych w wymaganej ilości określonej w sposób, o którym mowa w ust. 1 i 2, powinna zapewniać sieć wodociągowa doprowadzająca wodę do jednostki osadniczej.
§ 7 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia MSWiA:
Wodociąg, który służy nie tylko do celów przeciwpożarowych, powinien mieć wydajność zapewniającą łącznie wymaganą ilość wody dla potrzeb przeciwpożarowych.
Art. 19 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 757):
3.Rada gminy uchwala regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków.
4.Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków jest aktem prawa miejscowego.
Art. 19 ust. 5 pkt 9 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków:
Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków określa prawa i obowiązki przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego oraz odbiorców usług, w tym warunki dostarczania wody na cele przeciwpożarowe.
Art. 2 pkt 4 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków:
Przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne należy rozumieć przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2024 r. poz. 236), jeżeli prowadzi działalność gospodarczą w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków, oraz gminne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, prowadzące tego rodzaju działalność.
Art. 22 pkt 2 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków:
Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne obciąża gminę na podstawie cen i stawek opłat ustalonych w taryfie za wodę zużytą do zasilania publicznych fontann i na cele przeciwpożarowe.
W świetle przywołanych wyżej regulacji oraz przedstawionych okoliczności sprawy należy stwierdzić, że instalując hydranty oraz dostarczając wodę na cele przeciwpożarowe realizują Państwo zadania własne gminy nałożone odrębnymi - wyżej wskazanymi - przepisami prawa. Nie prowadzą więc Państwo w tym zakresie działalności gospodarczej, a tym samym nie działają Państwo w charakterze podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy w odniesieniu do tych czynności.
W konsekwencji nie będą Państwo zobowiązani do naliczenia podatku należnego z tytułu wykorzystywania Infrastruktury w celu dostaw wody przeznaczonej na cele przeciwpożarowe.
Wskazali Państwo, że przy wykorzystaniu powstającej sieci wodociągowej będą Państwo świadczyć odpłatne usługi dostawy wody na rzecz mieszkańców i innych odbiorców.
A zatem towary i usługi, nabywane w związku z realizacją inwestycji pn. „(…)” - w zakresie budowy sieci wodociągowych - będą przez Państwa wykorzystywane zarówno do wykonywania czynności opodatkowanych (odpłatne dostawy wody) oraz do czynności niepodlegających opodatkowaniu (cele przeciwpożarowe).
W takiej sytuacji będzie Państwu przysługiwało częściowe prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług związanych z realizacją inwestycji pn. „(…)”, w zakresie budowy sieci wodociągowych - z zastosowaniem prewspółczynnika, czyli proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy, właściwego dla jednostki organizacyjnej odpowiadającej za dostawę wody (Zakładu (…)), wyliczonego zgodnie z § 3 ust. 4 rozporządzenia.
Przy czym prawo to będzie Państwu przysługiwać pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych określonych w art. 88 ustawy. Ponadto w przypadku, gdy kwota podatku naliczonego w okresie rozliczeniowym będzie wyższa niż kwota podatku należnego, będą Państwo uprawnieni do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy, zgodnie z art. 87 ust. 1 ustawy.
Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili, i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
W odniesieniu do powołanych przez Państwa wyroków sądów administracyjnych należy zauważyć, że zapadają one w odniesieniu do indywidualnych i właściwych tylko im stanów faktycznych. W związku z powyższym, nie negując orzecznictwa, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy wskazać, że moc obowiązująca wyroków zamyka się w obrębie spraw, w których zostały wydane. W szczególności należy zauważyć, że powołali Państwo wyroki dotyczące budowy dróg publicznych i do użytku publicznego, a także innych zagadnień niezwiązanych z gospodarką wodociągowo-kanalizacyjną.
Pojęcie „kosztu kwalifikowalnego” nie jest pojęciem podatkowym i organy podatkowe nie są właściwe do rozstrzygania wątpliwości podatników w zakresie możliwości zaliczania wartości podatku VAT do kosztów kwalifikowalnych. Kwestię tę rozstrzygają przepisy regulujące zasady korzystania ze środków pomocowych. Zasady i przepisy podatkowe przywołane w uzasadnieniu interpretacji mogą jedynie pomóc Państwu ocenić, czy podatek VAT w tej sytuacji powinien być kosztem kwalifikowalnym. W związku z tym nie zająłem stanowiska w tej sprawie.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
