Temat interpretacji
Stan faktyczny:
Przedsiębiorstwo budowlane nabyło nieruchomość w sąsiedztwie nieruchomości Podatnika z zamiarem zrealizowania inwestycji polegającej na budowie osiedla domów mieszkalnych. Dla potrzeb tego osiedla konieczne jest wykonanie między innymi sieci kanalizacji deszczowej zarówno na nabytej nieruchomości jak i na nieruchomościach sąsiednich, w tym na nieruchomości będącej własnością podatnika. Podatnik zawarł z przedsiębiorstwem budowlanym umowę sporządzoną w formie aktu notarialnego, na podstawie której przedsiębiorstwo zobowiązało się wykonać na Jego nieruchomości część sieci kanalizacji deszczowej wraz z drogą dojazdową oraz umocnienia brzegu potoku. Dodatkowo zobowiązało się zapłacić odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości w związku z przeprowadzeniem wyżej tych prac.
Ocena prawna stanu faktycznego:
Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w treści art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52 i 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Jak wynika z treści art. 21 ust. 1 pkt 3, 3a-3d powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są:
- 3) otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:
- określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
- odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy,
- odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
- odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
- odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
- odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane na zasadach, o których mowa w art. 27 ust. 1,
- odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód,
3a) odszkodowania otrzymane na podstawie przepisów o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego,
3b) inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:
a) otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
b) dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono,
3c) odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość,
3d) odszkodowania otrzymane przez właściciela nieruchomości na podstawie przepisów prawa geologicznego i górniczego.
Z powołanych uregulowań prawnych wynika jednoznacznie, iż nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia przedmiotowego korzystają bowiem jedynie te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.
Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3d ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są odszkodowania otrzymane przez właściciela nieruchomości na podstawie przepisów prawa geologicznego i górniczego.
Zagadnienia te zostały uregulowane w ustawie z dnia 4 lutego 1994r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. Nr 27 poz. 96 z późn. zm.). Przypadki, w których właściciel nieruchomości może się ubiegać o odszkodowanie na podstawie tej ustawy reguluje Dział V "Stosunki sąsiedzkie i odpowiedzialność za szkody". Zgodnie z treścią art. 100 tej ustawy przepisy niniejszego działu stosuje się odpowiednio do odpowiedzialności za szkody spowodowane inną niż wydobywanie kopalin działalnością regulowaną ustawą.
Z przedstawionego w zapytaniu stanu faktycznego nie wynika, iż w przedmiotowej sprawie mają zastosowanie przepisy prawa geologicznego i górniczego, o których mowa w art. 21 ust.1 pkt 3d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Fakt ten potwierdza pisemne oświadczenie przedsiębiorstwa budowlanego o nie prowadzeniu przez Spółkę działalności regulowanej ustawą z dnia 4 lutego 1994r. - Prawo geologiczne i górnicze, jak również stanowisko Geologa Wojewódzkiego, iż wypłacone odszkodowanie z tytułu obniżenia wartości nieruchomości w związku z wybudowaniem części sieci kanalizacji deszczowej, drogi dojazdowej i umocnienia brzegu potoku nie stanowi odszkodowania regulowanego przepisami prawa geologicznego i górniczego.
W tej sytuacji otrzymana przez podatnika zaliczka w kwocie 10.000 zł z tytułu odszkodowania nie mieści się w kategorii odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym nie korzysta z przedmiotowego zwolnienia.
Minister Finansów rozporządzeniem z dnia 23 kwietnia 2004r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od niektórych dochodów (Dz.U. Nr 82 poz. 752) zarządził zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od dochodów (przychodów) z tytułu odszkodowań wypłaconych, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:
- ustanowienia służebności gruntowej,
- rekultywacji gruntów,
- szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie
- w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji związanych z budową urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2000r. Nr 46, poz. 543, z późn. zm).
Z tym, że zgodnie z treścią §2 tego rozporządzenia zaniechanie, o którym mowa w §1 ma zastosowanie do odszkodowań otrzymanych przez osoby fizyczne w okresie od dnia 01.01.2003r. do dnia 31.12.2004r.
Wskazany art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. stanowi, iż: przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się urządzenie albo modernizację drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.
W tym stanie faktycznym i prawnym sprawy należy stwierdzić, iż do wypłaconego podatnikowi w 2004r. na podstawie tej umowy odszkodowania - z tytułu obniżenia wartości nieruchomości, w wyniku prowadzenia inwestycji związanej z budową sieci kanalizacji deszczowej - będą miały zastosowanie przepisy rozporządzenia z dnia 23.04.2004r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od niektórych dochodów, o ile zostały spełnione warunki wymienione w tym rozporządzeniu.