
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna - stanowisko w części nieprawidłowe i w części prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest:
- nieprawidłowe w kwestii:
- zwolnienia od podatku VAT sprzedaży działki nr X/1 na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy,
- nieuznania Pana za podatnika podatku od towarów i usług zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy w związku ze sprzedażą działki nr X/1,
- nieuznania Pana za podatnika podatku od towarów i usług zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy w związku ze sprzedażą działek nr X/3 i nr X/19, będących we wspólności majątkowej małżeńskiej,
- nieuznania Pana za podatnika podatku od towarów i usług zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy w związku ze sprzedażą kolejnych działek budowlanych powstałych w wyniku podziału działki nr X/2, będących we wspólności majątkowej małżeńskiej;
- prawidłowe w kwestii możliwości dokonania rejestracji na potrzeby podatku VAT z wsteczną datą.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
6 czerwca 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 3 czerwca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego
W dniu (...) 2024 roku aktem notarialnym umowy sprzedaży Rep. A nr (…) sporządzonym przed zastępcą notarialnym (...), zastępcą notariusz (…) w (…), nabył Pan nieruchomość położoną w miejscowości (…), obręb (…) gm. (…), powiat (…), województwo (…), dla której Sąd Rejonowy w (…) prowadził księgę wieczystą numer (…).
Nieruchomość była i jest niezabudowana, prawo własności nie było i nie jest obciążone żadnymi ciężarami, ograniczeniami roszczeniami i hipotekami, nieruchomość posiadała i posiada dostęp do drogi publicznej, nie była i nadal nie jest przedmiotem najmu, dzierżawy ani użyczenia. W chwili zakupu nieruchomość składała się z dwóch działek ewidencyjnych:
a) X/1 - rolna o powierzchni (...) ha, działka ta:
- zgodnie z wypisem z rejestru gruntów (…) wydanym z up. Starosty (…) stanowi grunty orne klasy RlVa - (...) ha oraz grunty orne klasy RIVb - (...) ha,
- zgodnie z zaświadczeniem (…) wydanym z up. wójta gminy (…) działka objęta jest obowiązującym MPZP i znajduje się w terenach oznaczonych symbolami „KDL” - tereny dróg publicznych - drogi gminne lokalne; „KDW” - tereny dróg wewnętrznych oraz „Ro” - tereny rolnicze z zabudową - ogrody;
b) X/2 - budowlana o powierzchni (...) ha:
- zgodnie z wypisem z rejestru gruntów (…) wydanym z up. Starosty (…) stanowi pastwiska trwałe PslV- (...) ha. grunty orne klasy RIVa - (...) ha oraz grunty orne klasy RIVb - (...) ha,
- zgodnie z zaświadczeniem (…) wydanym z up. wójta gminy (…) działka jest objęta MPZP i znajduje się w terenach oznaczonych symbolami „KDL” - tereny dróg publicznych - drogi gminne lokalne oraz „MN/RM” - tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i zabudowy zagrodowej.
Ponadto zgodnie z zaświadczeniem (…) wydanym z up. wójta gminy (…) działki nie znajdują się w obszarze rewitalizacji i zgodnie z zaświadczeniem (…) wydanym z up. Starosty (…) nie są objęte uproszczonym planem urządzenia lasu.
Działka X/1 została przez Pana zakupiona do Pana majątku osobistego za środki pochodzące z Pana majątku osobistego, natomiast działkę X/2 zakupił Pan wraz z małżonką (…) do majątku wspólnego. Państwa celem był zakup jedynie działki budowlanej nr ewid. X/2, jednak Sprzedająca (osoba prywatna) zgodziła się na sprzedaż pod warunkiem, że zakupią Państwo od niej całą nieruchomość tj. obydwie działki.
Zakup działki X/2 dokonany został przez Pana wraz z małżonką z zamiarem przekazania jej w przyszłości córce, która aktualnie studiuje w (…). Niestety córka po otrzymaniu informacji o zakupie poinformowała Pana, że nie wiąże swojej przyszłości z (…) ani okolicami, a tym samym nie jest zainteresowana otrzymaniem darowizny w postaci tej działki. W tej sytuacji stanął Pan przed wyborem albo pozostawić nieruchomość jako „przymusową lokatę kapitału” albo sprzedać ją. Ostatecznie zdecydował się Pan na sprzedaż, jednak nie mając doświadczenia w tym względzie, zgłosił się Pan z małżonką do pośrednika w obrocie nieruchomościami. Pośrednik zasugerował, że z uwagi na aktualnie trudną sytuację na rynku nieruchomości, zdecydowanie łatwiejsze będzie znalezienie klienta zainteresowanego zakupem działki o mniejszej powierzchni, zatem najbardziej racjonalny w Pana sytuacji wydawał się Panu podział działki X/2, a następnie sprzedaż powstałych w ten sposób działek.
Przedmiotowa działka została decyzją nr (…) Wójta Gminy (…) z dnia (...) 2025 roku podzielona na 22 działki, w tym 21 działek budowlanych oraz drogę wewnętrzną. Po dokonaniu podziału podpisał Pan (z małżonką) z biurem nieruchomości umowę pośrednictwa w sprzedaży działek powstałych w wyniku podziału działki X/2 (numery ewidencyjne kolejno od X/3 do X/24), a pośrednik zamieścił standardową ofertę w internecie i umieścił baner na terenie sprzedawanej nieruchomości. Podjął Pan (z małżonką) decyzję o współpracy z biurem nieruchomości, ponieważ nie ma Pan (z małżonką) dostatecznej wiedzy o sprzedaży nieruchomości, obawia się Pan (z małżonką) trafienia na nieuczciwego kupującego, poza tym nie prowadzi i nigdy nie prowadził Pan (z małżonką) działalności gospodarczej, lecz jest Pan (z małżonką) zatrudniony na umowach o pracę i nie dysponuje Pan (z małżonką) czasem pozwalającym na tego typu działania. Zaznacza Pan, iż od chwili nabycia:
- poza podziałem geodezyjnym nie podejmował i nie zamierza Pan (z małżonką) podejmować żadnych czynności wymagających zaangażowania środków finansowych, zmierzających do podniesienia wartości działki,
- nie podejmował Pan (z małżonką) żadnych czynności zmierzających do uzbrojenia działki, doprowadzenia prądu czy wody, nie dokonał Pan (z małżonką) utwardzenia drogi wewnętrznej, nie występował Pan (z małżonką) o decyzję na lokalizację zjazdu,
- nie występował Pan (z małżonką) o pozwolenie na budowę, nie dokonywał Pan (z małżonką) żadnych badań gruntu,
- nie dokonywał Pan (z małżonką) wycinki drzew, nie ogrodził Pan nieruchomości.
Wizualnie działka wygląda podobnie jak w chwili zakupu, za wyjątkiem oznaczenia granic wydzielonych działek.
W dniu (...) 2025 roku aktem notarialnym Rep. (…) dokonał Pan samodzielnej sprzedaży działki X/1 osobie fizycznej (na cele prywatne), w cenie w jakiej wcześniej Pan ją zakupił, nie osiągając z tego tytułu dochodu.
W dniu (...) 2025 aktem notarialnym Rep. (…) dokonał Pan wspólnie z małżonką sprzedaży osobie fizycznej (na cele prywatne) dwóch działek o numerach ewid. X/3 i X/19.
Starając się racjonalnie zarządzać swoim majątkiem, planuje Pan (z małżonką) sprzedaż wszystkich pozostałych działek, pojedynczo lub jednorazowo, w możliwie jak najkrótszym czasie. Zaznacza Pan jednocześnie, że opisana powyżej sytuacja ma dla Pana (z małżonką) charakter incydentalny, nie ma charakteru zorganizowanego, nie dokonywał Pan (z małżonką) w ostatnich latach żadnych podziałów nieruchomości i nie ma w zamiarze tego typu działań. W przypadku ewentualnego zawarcia umów przedwstępnych nie będą one zawierały warunków w postaci uzyskania zgód, pozwoleń, opinii czy decyzji odnoszących się do nieruchomości, przed zawarciem umów przenoszących własność Strona Kupująca nie będzie miała prawa dokonywać żadnych inwestycji na działce, a działka zostanie Jej wydana dopiero po zawarciu umowy przenoszącej własność.
W odpowiedzi na wezwanie wskazał Pan, że:
Zgodnie z Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego gm. (…) zatwierdzonym uchwałą Rady Gminy (…) (…) z dnia (...) 2023 roku:
„Dla terenów oznaczonych na rysunku planu symbolami Ro ustala się:
1) przeznaczenie podstawowe terenów: tereny ogrodów;
2) przeznaczenie dopuszczalne terenów: zabudowa służąca produkcji rolniczej;
3) szczególne warunki zagospodarowania terenów, ograniczenia w ich użytkowaniu w tym zakaz zabudowy: ogranicza się wielkość prowadzonej hodowli zwierząt do 40 DJP.
Zabudowa służąca produkcji rolniczej - odpowiada obiektom budowlanym i instalacjom przeznaczonym do prowadzenia produkcji rolniczej, zaliczonym zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 30 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. z 2021 r. poz. 1390 z późn. zm.) do gruntów rolnych zabudowanych, z wyłączeniem budynków mieszkalnych, w tym budynków mieszkalnych w zabudowie zagrodowej”.
Zgodnie z zaświadczeniem (…) wydanym z up. wójta gminy (…) działka nr X/1 objęta jest obowiązującym MPZP i znajduje się w terenach oznaczonych symbolami „KDL” - tereny dróg publicznych - drogi gminne lokalne; „KDW” - tereny dróg wewnętrznych oraz „Ro” - tereny rolnicze z zabudową - ogrody.
Do momentu sprzedaży dla działki nr X/1 nie została wydana decyzja o warunkach zabudowy.
Do momentu sprzedaży dla działki nr X/1 nie zostało wydane pozwolenie na budowę.
Nie występował Pan o zmianę przeznaczenia terenu ani o decyzję o wyłączeniu gruntów z produkcji rolnej dla działki nr X/1.
Przez cały okres posiadania, tj. od momentu nabycia nieruchomości aż do momentu sprzedaży nie wykorzystywał, nie wykorzystuje i nie planuje Pan wykorzystywać działki X/2 (ani działek powstałych w wyniku podziału działki nr X/2 tj. działek nr X/3 - X/24), aktualnie stanowią one nieużytek rolny. Nie wykorzystywał Pan również działki X/1 przez cały okres jej posiadania.
Nie był i nie jest Pan rolnikiem ryczałtowym w myśl art. 2 ust. 19 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775).
Nie wykorzystywał, nie wykorzystuje i nie planuje Pan wykorzystywać ww. działek do działalności rolniczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.
Zgodnie z treścią zawartej umowy pośrednictwa: „Zamawiający powierza Pośrednikowi prawo podejmowania czynności zmierzających do zbycia prawa własności nieruchomości: niezabudowanych działek gruntu położonych w miejscowości (...), obręb (...) gm. (...) działki nr ewidencyjne: X/3, X/4, X/5, X/6, X/7, X/8, X/9, X/10, X/11, X/12, X/13, X/14, X/15, X/16, X/17, X/18, X/19, X/20, X/21, X/22, X/23, X/24.
Zamawiający wyraża zgodę na:
- wykonanie zdjęć nieruchomości, ich prezentację w internecie, prasie oraz udostępnianie oferty zainteresowanym klientom,
- działanie Pośrednika na rzecz obu stron transakcji sprzedaży,
- udostępniania oferty innym agencjom współpracującym z Pośrednikiem.
Zamawiający upoważnia Pośrednika do wglądu w dokumenty dotyczące nieruchomości we wszelkich instytucjach dysponujących takimi informacjami i zezwala Pośrednikowi na przedkładanie umowy właściwym organom w celu uzyskania niezbędnych dokumentów m.in. wypisów i wyrysów z Ewidencji Gruntów i Budynków, zaświadczeń ze spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych, zaświadczeń o braku osób zameldowanych, a także wglądu do akt księgi wieczystej Nieruchomości.”
Działka nr X/1 nie była objęta umową pośrednictwa, nie zawierał Pan umowy pośrednictwa z pośrednikiem w obrocie nieruchomościami, nie poszukiwał Pan nabywcy działki nr X/1, nie prezentował Pan oferty sprzedaży, nie prowadził Pan działań marketingowych, kupujący zapytał o możliwość zakupu działki X/1 przy okazji rozmowy na temat sprzedaży pozostałych działek.
Planuje Pan założenie bankowej lokaty oszczędnościowej, rozważa również przekazanie darowizn dla dzieci, nie podjął Pan jeszcze w tym względzie ostatecznych decyzji, ponieważ nie jest Pan w stanie przewidzieć terminów sprzedaży poszczególnych działek. Z informacji otrzymanych od pośrednika wynika, że zainteresowanie ofertą sprzedaży jest aktualnie znikome.
Poza nieruchomościami stanowiącymi przedmiot niniejszego wniosku o interpretację podatkową nie posiada Pan innych nieruchomości.
Po śmierci ojca, (…), na podstawie Aktu Poświadczenia Dziedziczenia sporządzonego w dniu (...) 2023 roku przez notariusza w (…) Rep. (…) nabył Pan udział w wysokości 1/4 części nieruchomości położonej w (…) przy ul. (…), zabudowanej budynkiem mieszkalnym oraz garażem i budynkiem gospodarczym. Dla nieruchomości tej Sąd Rejonowy w (…) prowadzi księgę wieczystą nr (…). W dniu (...) 2024 zbył Pan udział w opisanej nieruchomości dalszej rodzinie aktem notarialnym Umowy sprzedaży zawartej przed (…) notariuszem w (…) Rep. (…). Z tytułu sprzedaży nieruchomości nie był Pan zobowiązany zarejestrować się jako czynny podatnik VAT ani wykazać należnego podatku od tej sprzedaży.
Nie zamierza Pan nabywać innych nieruchomości w celu ich sprzedaży.
Pytania
1. Czy sprzedaż działki rolnej X/1 jest zwolniona z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT?
2. W przypadku uznania stanowiska w kwestii pytania nr 1 za nieprawidłowe, czy sprzedaż działki X/1 podlega opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT?
3. Czy sprzedaż działek budowlanych X/3 i X/19 podlega opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT?
4. Czy przyszłe sprzedaże kolejnych działek budowlanych będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT?
5. Czy w przypadku uznania stanowiska w kwestii pytań nr 2 i nr 3 za nieprawidłowe możliwa jest rejestracja jako podatnik VAT z datą wsteczną?
Pana stanowisko w sprawie
1. Pana zdaniem sprzedaż działki rolnej X/1 jest zwolniona na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, gdyż jest ona objęta w całości Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego i w planie tym oznaczona symbolami:
- „Ro” (w przeważającej części) - tereny rolnicze z zabudową - ogrody,
- „KDL” - tereny dróg publicznych - drogi gminne lokalne,
- „KDW" - tereny dróg wewnętrznych,
w związku z tym sprzedaż działki stanowi dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane zgodnie z art 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT.
2. W przypadku uznania Pana stanowiska w kwestii pytania nr 1 za nieprawidłowe uważa Pan, że sprzedaż działki X/1 stanowi czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Nie można bowiem uznać, że w przypadku sprzedaży działki działał Pan w charakterze podatnika podatku VAT.
Uzasadnienie:
W oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, zbycie nieruchomości gruntowych traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, jednak nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT. Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika i dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o VAT. Przyjęcie, że dana osoba fizyczna sprzedając nieruchomość działa w charakterze podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, wymaga ustalenia, że jej działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową - profesjonalną, czego przejawem jest taka aktywność tej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną.
3. Pana zdaniem sprzedaż działek X/3 i X/19 stanowi czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Nie można uznać, że w przypadku sprzedaży działki działał Pan w charakterze podatnika podatku VAT.
Uzasadnienie stanowiska - zgodne z uzasadnieniem Pana stanowiska w odniesieniu do pytania nr 2 powyżej.
4. Pana zdaniem sprzedaż pozostałych działek będzie stanowiła czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Nie można uznać, że w przypadku sprzedaży tych działek będzie Pan działał w charakterze podatnika podatku VAT.
Uzasadnienie stanowiska - zgodne z uzasadnieniem Pana stanowiska w odniesieniu do pytania nr 2 powyżej.
5. W Pana opinii możliwa jest rejestracja jako podatnik VAT z datą wsteczną, gdyż nie zaistniały negatywne przesłanki zawarte w art. 96 ust. 4a ustawy o VAT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest:
- nieprawidłowe w kwestii:
- zwolnienia od podatku VAT sprzedaży działki nr X/1 na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy,
- nieuznania Pana za podatnika podatku od towarów i usług zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy w związku ze sprzedażą działki nr X/1,
- nieuznania Pana za podatnika podatku od towarów i usług zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy w związku ze sprzedażą działek nr X/3 i nr X/19, będących we wspólności majątkowej małżeńskiej,
- nieuznania Pana za podatnika podatku od towarów i usług zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy w związku ze sprzedażą kolejnych działek budowlanych powstałych w wyniku podziału działki nr X/2, będących we wspólności majątkowej małżeńskiej;
- prawidłowe w kwestii możliwości dokonania rejestracji na potrzeby podatku VAT z wsteczną datą,
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r., poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, (…).
W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa sprzedaży - rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Zgodnie z przedstawionymi wyżej przepisami, nieruchomości spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.
Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071 ze zm.), zwanej dalej Kodeksem cywilnym.
Zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego:
Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).
Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się - jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji - przepisy odnoszące się do własności. Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swej istoty szczególną postacią prawną własności.
Na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług również zbycie udziału w towarze (np. współwłasność nieruchomości), stanowi odpłatną dostawę towarów. Powyższe potwierdził NSA w uchwale 7 sędziów z 24 października 2011 r. sygn. akt I FPS 2/11.
Jak wynika z art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego:
Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.
W myśl art. 198 Kodeksu cywilnego:
Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli.
Podkreślić więc należy, że współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela, a rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.
Na podstawie definicji zawartej w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie udziału w nieruchomości, dokonywane przez podatnika, traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której stanowi art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Kwestie stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami reguluje ustawa z 25 lutego 1964 r. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy (t. j. Dz. U. 2023 r. poz. 2809 ze zm.).
Stosownie do art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez obojga małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).
W świetle art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.
W myśl art. 36 § 1 oraz § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.
Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.
Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków.
Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego.
Na mocy zapisu zawartego w art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
Ustawa o podatku od towarów i usług nie wymienia małżonków jako odrębnej kategorii podatników. Powyższe stwarza dla małżonków prowadzących działalność gospodarczą szczególną sytuację prawną. Należy zauważyć, że żaden z przepisów ustawy nie zabrania małżonkom prowadzenia działalności gospodarczej jako odrębnym podatnikom. Nie ma przy tym przeszkód, aby pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębne działalności istniała ustawowa wspólność majątkowa.
W konsekwencji, podatnikiem podatku od towarów i usług jest ten z małżonków, który dokona czynności podlegającej opodatkowaniu.
Jeżeli zatem, przedmiotem dostawy jest majątek wspólny małżonków, to podatnikiem podatku od towarów i usług w okolicznościach wskazanych w art. 15 ustawy będzie ten małżonek, który dokonuje dostawy we własnym imieniu (który jest stroną czynności prawnej) - jako podatnik VAT.
W tym miejscu należy wskazać, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy o podatku od towarów i usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy.
Należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Przy czym, w świetle przytoczonych wyżej przepisów status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.
Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.
Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.
W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.
W tym miejscu należy podkreślić, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. Trybunał w orzeczeniu tym potwierdził, że dla uznania danego majątku za prywatny, istotny jest sposób jego wykorzystania i charakter działań podejmowanych w odniesieniu do niego w całym okresie posiadania przez dany podmiot. Aby majątek uznać za prywatny musi być on w całym okresie posiadania wykorzystywany wyłącznie do celów prywatnych. Zatem „majątek prywatny” to taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r. sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny, to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.
Każdy, kto dokonuje czynności, które zmierzają do wykorzystania towaru (np. nieruchomości) dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, powinien być uznany za podatnika tego podatku. Tym samym, wykorzystywanie majątku prywatnego stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży, w tym również nieruchomości, jest ustalenie m.in. czy majątek został nabyty i faktycznie wykorzystany na potrzeby osobiste, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej.
Zatem w kwestii opodatkowania sprzedaży nieruchomości istotne jest, czy w danej sprawie w celu dokonania sprzedaży nieruchomości podjął Pan aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, co skutkuje koniecznością uznania Pana za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpi w ramach zarządu majątkiem prywatnym.
Przejawem takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym, na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia jednej z wymienionych czynności, tylko wtedy działania sprzedającego przybierają formę zawodową (profesjonalną), a w konsekwencji zorganizowaną.
Dodatkowo należy wskazać, że działalność gospodarcza powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, bowiem związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym. Nie jest natomiast działalnością handlową, a zatem i gospodarczą, sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Problem odnoszący się do rozstrzygnięcia, czy sprzedaż nieruchomości jest sprzedażą majątku osobistego, czy też stanowi sprzedaż realizowaną przez podatnika prowadzącego w tym zakresie działalność gospodarczą, był przedmiotem orzeczenia TSUE z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10). TSUE orzekł w tej sprawie, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania Dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Podobnie - zdaniem Trybunału - okoliczność, że przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.
Inaczej jest natomiast - wyjaśnił Trybunał - w przypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Przykładowo podane zostały działania polegające na uzbrojeniu terenu albo na działaniach marketingowych. Działania takie nie należą do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.
Ze wskazanych regulacji należy wywnioskować, że w świetle definicji zawartej w art. 15 ustawy, dla uznania określonych zachowań danego podmiotu za działalność gospodarczą istotne znaczenie ma ich zorganizowany charakter. Przy czym, taka działalność wystąpi również w przypadku wykorzystywania towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Zatem mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że uznanie, czy dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.
Jak wynika z przywołanych wyżej przepisów dostawa towarów (w tym nieruchomości) będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w sytuacji, gdy działaniom podmiotu dokonującego tej dostawy można przypisać znamiona prowadzenia działalności gospodarczej, co w efekcie przesądza o uzyskaniu przez niego statusu podatnika. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że powyższe może mieć miejsce również w odniesieniu do czynności dokonanej jednorazowo. Dla uznania czynności za wykonywaną w ramach działalności gospodarczej nie ma bowiem znaczenia częstotliwość jej wykonywania, lecz zamiar z jakim została zrealizowana i okoliczności w jakich ją wykonano.
Z opisu sprawy wynika, że 17 października 2024 r. nabył Pan nieruchomość, składającą się z dwóch działek: działki nr X/1 i nr X/2. Działkę nr X/1 nabył Pan majątku osobistego a działkę nr X/2 nabył Pan wraz z żoną do wspólnego majątku małżeńskiego. Działkę nr X/2 nabył Pan celem przekazania córce w przyszłości, jednakże córka nie jest zainteresowana otrzymaniem działki. Zatem postanowił Pan wraz z małżonką sprzedać zakupione działki.
Działkę nr X/1 sprzedał Pan samodzielnie 23 maja 2025 r.
Natomiast przy sprzedaży działki nr X/2 postanowił Pan wraz z małżonką skorzystać z usług pośrednika w obrocie nieruchomościami. Z uwagi na powierzchnię działki nr X/2 ((...) ha) w celu łatwiejszego znalezienia nabywcy, dokonał Pan wraz z małżonką podziału ww. działki na 22 działki, w tym 21 działek budowlanych oraz 1 przeznaczoną na drogę wewnętrzną.
28 maja 2025 r. sprzedał Pan wraz z małżonką działki o numerach X/3 i X/19. Planuje Pan wraz z małżonką sprzedaż pozostałych działek w możliwie najkrótszym czasie.
Pana wątpliwości dotyczą m.in. nieuznania Pana za podatnika podatku od towarów i usług zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy w związku ze sprzedażą działek nr X/1, nr X/3 i nr X/19 a także planowaną przyszłą sprzedażą kolejnych działek budowlanych powstałych w wyniku podziału działki nr X/2.
Analiza przedstawionego we wniosku opisu sprawy w świetle powołanych przepisów prawa prowadzi do wniosku, że w przedmiotowej sprawie wystąpiły okoliczności, które wskazują, że sprzedaż przez Pana działek nr X/1, nr X/3 i nr X/19 a także planowana przyszła sprzedaż kolejnych działek budowlanych powstałych w wyniku podziału działki nr X/2 dokonana została/dokonywana będzie w warunkach wskazujących na działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług w myśl art. 15 ust. 2 ustawy.
W przedmiotowej sprawie, nabyta działka nr X/2 miała zostać przekazana Pana córce, to jednak - jak wynika z opisu sprawy - od razu po nabyciu zamiar ten uległ zmianie. Działki nabył Pan 17 października 2024 r., natomiast już 23 maja 2025 r. sprzedał Pan działkę nr X/1 oraz 28 maja 2025 r. wspólnie z małżonką działki nr X/3 i X/19. Ponadto planuje Pan wraz z małżonką sprzedaż pozostałych działek w możliwie najkrótszym czasie.
Wskazał Pan ponadto, że przez cały okres posiadania, tj. od momentu nabycia nieruchomości aż do momentu sprzedaży nie wykorzystywał, nie wykorzystuje i nie planuje Pan wykorzystywać działki nr X/1 i działek od nr X/3 do nr X/24, powstałych w wyniku podziału działki nr X/2, w żaden sposób.
Ze wskazanego powyżej orzeczenia C-291/92 wynika, że aby nieruchomość stanowiła majątek prywatny, to podatnik musi w całym okresie jej posiadania wykazywać zamiar wykorzystywania danej nieruchomości czy jej części, w ramach majątku osobistego.
Należy podkreślić, że przez termin „zamiar” należy pojmować nie wolę wewnętrzną, ale wolę dającą się określić na podstawie obiektywnych możliwych do stwierdzenia okoliczności. Przy ustalaniu zamiaru nie można poprzestawać tylko na oświadczeniach zainteresowanej osoby, lecz muszą istnieć obiektywne dowody potwierdzające przeznaczenie danej nieruchomości wyłącznie do celów prywatnych. Jak wynika z powyższego w niniejszej sprawie nie miało to miejsca.
Ponadto, dokonał Pan (z małżonką) podziału działki nr X/2 na 22 działki, w tym 21 działek budowlanych oraz drogę wewnętrzną. Po dokonaniu podziału podpisał Pan (z małżonką) z biurem nieruchomości umowę pośrednictwa w sprzedaży działek powstałych w wyniku podziału działki X/2 (numery ewidencyjne kolejno od X/3 do X/24), a pośrednik zamieścił standardową ofertę w internecie i umieścił baner na terenie sprzedawanej nieruchomości. W ramach umowy pośrednictwa, wyraził Pan zgodę na: wykonanie zdjęć nieruchomości, ich prezentację w internecie, prasie oraz udostępnianie oferty zainteresowanym klientom, działanie pośrednika na rzecz obu stron transakcji sprzedaży, udostępniania oferty innym agencjom współpracującym z pośrednikiem. Upoważnił Pan także pośrednika do wglądu w dokumenty dotyczące nieruchomości we wszelkich instytucjach dysponujących takimi informacjami i zezwolił pośrednikowi na przedkładanie umowy właściwym organom w celu uzyskania niezbędnych dokumentów m. in. wypisów i wyrysów z Ewidencji Gruntów i Budynków, zaświadczeń ze spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych, zaświadczeń o braku osób zameldowanych, a także wglądu do akt księgi wieczystej nieruchomości.
Powyższych działań nie można zatem interpretować inaczej niż jako cel osiągnięcia w przyszłości korzyści majątkowych, a więc cel zarobkowy.
Tak więc podjęte działania świadczą o tym, że czynności wykonywane przez Pana wykraczają poza zwykły zarząd majątkiem prywatnym.
Ponadto udzielając pośrednikowi zgody na działanie w Pana imieniu, czynności wykonane przez pośrednika wywołają skutki bezpośrednio w Pana (sprzedającego) sferze prawnej. Stroną podejmowanych czynności jest/będzie bowiem Pan, a nie pośrednik. Pośrednik, jako Pana pełnomocnik, nie działa przecież we własnym imieniu, lecz w imieniu sprzedającego.
W związku z powyższym, mając na uwadze całokształt okoliczności w niniejszej sprawie należy wskazać, że sprzedaż przez Pana działek nr X/1, nr X/3 i nr X/19 a także planowana przyszła sprzedaż kolejnych działek budowlanych powstałych w wyniku podziału działki nr X/2, wypełnia/będzie wypełniać definicję działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy, a Pan, w związku z ich sprzedażą, działał/będzie działać jako podatnik podatku VAT, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy. W konsekwencji, sprzedaż ww. działek podlegała/będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT jako odpłatna dostawa towarów, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 1 ustawy.
W tym miejscu należy zauważyć, że czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może być albo opodatkowana właściwą stawką podatku VAT, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.
Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.
W myśl art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.
Powyższe oznacza, że zwolnienie przysługuje względem takiej dostawy, której przedmiotem jest grunt niezabudowany i jednocześnie o przeznaczeniu innym niż budowlane. Zatem ze zwolnienia od podatku korzystać będą dostawy gruntów o charakterze rolnym, leśnym itp.
Na podstawie art. 2 pkt 33 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o terenach budowlanych - rozumie się przez to grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 1130 ze zm.):
Kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na terenie gminy, w tym uchwalanie gminnych aktów planowania przestrzennego, z wyjątkiem morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej oraz terenów zamkniętych ustalonych przez organ inny niż minister właściwy do spraw transportu, należy do zadań własnych gminy.
Jak stanowi art. 4 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:
Ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:
W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, przy czym:
1) lokalizację inwestycji celu publicznego ustala się w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego;
2) sposób zagospodarowania terenu i warunki zabudowy dla innych inwestycji ustala się w drodze decyzji o warunkach zabudowy.
O przeznaczeniu nieruchomości stanowią zatem akty prawa miejscowego, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - jako źródło prawa miejscowego, a w przypadku jego braku decyzja o warunkach zabudowy - jako akt indywidualny prawa administracyjnego.
W tym miejscu warto wyjaśnić, że stosownie do treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 28 marca 1996 r. w sprawie C-468/93 Gemeente Emmen - „teren budowlany” oznacza „każdy nieuzbrojony lub uzbrojony teren uznany przez państwa członkowskie za teren z przeznaczeniem pod zabudowę”.
W konsekwencji generalnie opodatkowane podatkiem VAT są dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku tych ostatnich opodatkowane są wyłącznie te, których przedmiotem są tereny budowlane, czyli tereny przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Pozostałe natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, dla których nie obowiązuje plan zagospodarowania przestrzennego oraz nie wydano decyzji o warunkach zabudowy - są zwolnione od podatku VAT.
Ustawa o podatku od towarów i usług, w kontekście zastosowania właściwej stawki podatku VAT przy sprzedaży gruntu nakazuje oceniać przeznaczenie tego gruntu wyłącznie na podstawie istniejącego planu zagospodarowania przestrzennego oraz wydanych decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
W analizowanym przypadku, jak wynika z opisu sprawy, zgodnie w miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, działka nr X/1 położona jest na terenach oznaczonych symbolami „KDL” - tereny dróg publicznych - drogi gminne lokalne; „KDW” - tereny dróg wewnętrznych oraz „Ro” - tereny rolnicze z zabudową - ogrody. Natomiast działka X/2 (oraz działki powstałe z jej podziału) znajduje się w terenach oznaczonych symbolami „KDL” - tereny dróg publicznych - drogi gminne lokalne oraz „MN/RM” - tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i zabudowy zagrodowej.
Każdy z ww. symboli dopuszcza zabudowę oznaczonego danym symbolem terenu, zatem bezsprzecznie stanowią one tereny budowlane w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy.
Tym samym, sprzedaż przez Pana działek nr X/1, nr X/3 i nr X/19 a także planowana przyszła sprzedaż kolejnych działek budowlanych powstałych w wyniku podziału działki nr X/2, stanowiących tereny budowlane zdefiniowane w art. 2 pkt 33 ustawy, nie korzystała/nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.
W tym miejscu należy wskazać, że jeżeli przy zbyciu nieruchomości wystąpią przesłanki uniemożliwiające zastosowanie zwolnienia od podatku VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, to należy przeanalizować możliwość zwolnienia dostawy w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.
Według art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
W celu zastosowania zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dla dostawy towarów (w tym nieruchomości), spełnione muszą być łącznie dwa warunki wskazane w tym przepisie, tj.:
- towary od momentu ich nabycia do momentu ich zbycia muszą służyć wyłącznie działalności zwolnionej, w żadnym momencie ich posiadania nie można zmienić ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystywania,
- przy nabyciu (imporcie, wytworzeniu) tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Niespełnienie choćby jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.
Z opisu sprawy wynika, że przez cały okres posiadania nie wykorzystywał Pan działki nr X/1 oraz działek od nr X/3 do nr X/19, powstałych w wyniku podziału działki nr X/2, w żaden sposób, zatem nie można uznać, aby służyły one wyłącznie czynnościom zwolnionym, tym samym ich zbycie nie mogło/nie będzie mogło również korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.
Zatem, sprzedaż przez Pana działek nr X/1, nr X/3 i nr X/19 a także planowana przyszła sprzedaż kolejnych działek budowlanych powstałych w wyniku podziału działki nr X/2 powinna zostać opodatkowana właściwą dla przedmiotu sprzedaży stawką podatku VAT.
Podsumowując, sprzedaż przez Pana działek nr X/1, nr X/3 i nr X/19 a także planowana przyszła sprzedaż kolejnych działek budowlanych powstałych w wyniku podziału działki nr X/2 podlegała/będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i nie korzystała/nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 oraz pkt 2 ustawy o VAT.
Tym samym, Pana stanowisko w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 1, 2, 3 i 4 jest nieprawidłowe.
Kolejne Pana wątpliwości dotyczą możliwości dokonania rejestracji dla potrzeb podatku od towarów i usług z wsteczną datą.
Zgodnie z art. 96 ust.1 ustawy:
Podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.
W świetle art. 96 ust. 3 ustawy:
Podmioty wymienione w art. 15, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 lub wykonujące wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne.
W myśl art. 96 ust. 4 ustawy:
Naczelnik urzędu skarbowego po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym rejestruje podatnika jako „podatnika VAT czynnego”, a w przypadku podatników, o których mowa w ust. 3 - jako „podatnika VAT zwolnionego”, i na wniosek podatnika potwierdza to zarejestrowanie.
Zgodnie z art. 96 ust. 4a ustawy:
Naczelnik urzędu skarbowego nie dokonuje rejestracji podmiotu jako podatnika VAT bez konieczności zawiadamiania podmiotu, jeżeli:
1) dane podane w zgłoszeniu rejestracyjnym są niezgodne z prawdą lub
2) podmiot ten nie istnieje, lub
3) mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z tym podmiotem albo jego pełnomocnikiem, lub
4) podmiot albo jego pełnomocnik nie stawia się na wezwania naczelnika urzędu skarbowego, lub
5) z posiadanych informacji wynika, że podatnik może prowadzić działania z zamiarem wykorzystania działalności banków w rozumieniu art. 119zg pkt 1 Ordynacji podatkowej lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi w rozumieniu art. 119zg pkt 9 Ordynacji podatkowej, lub
6) wobec tego podmiotu sąd orzekł, na podstawie odrębnych przepisów, zakaz prowadzenia działalności gospodarczej.
Jak wynika z art. 96 ust. 5 ustawy:
Jeżeli podmioty, o których mowa w ust. 3, rozpoczną dokonywanie sprzedaży opodatkowanej, utracą zwolnienie od podatku lub zrezygnują z tego zwolnienia, obowiązane są do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w ust. 1, a w przypadku podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT zwolnieni - do aktualizacji tego zgłoszenia, w terminach:
1) przed dniem dokonania pierwszej sprzedaży towaru lub usługi, innych niż zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2, 2a i 4-41 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, w przypadku rozpoczęcia dokonywania tej sprzedaży;
2) przed dniem, w którym podatnik traci prawo do zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9, w przypadku utraty tego prawa;
3) przed początkiem miesiąca, w którym podatnik rezygnuje ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 3 oraz art. 113 ust. 1 i 9, w przypadku rezygnacji z tego zwolnienia, z zastrzeżeniem pkt 4;
4) przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5, w przypadku rezygnacji ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 9, od pierwszej wykonanej czynności.
Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio.
A zatem, rejestracji należy dokonać przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 ustawy, przy czym przepis nie określa, jak wcześnie rejestracja powinna nastąpić. Natomiast powinna ona nastąpić najpóźniej w dniu poprzedzającym dokonanie pierwszej czynności opodatkowanej.
Zgodnie z art. 99 ustawy:
Podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, z zastrzeżeniem ust. 2-10, art. 130c, art. 133 i art. 138g ust. 2.
Biorąc pod uwagę przedstawiony opis sprawy oraz cytowane przepisy prawa stwierdzić należy, iż winien był Pan dokonać rejestracji dla celów podatku VAT w związku z dokonaną w dniu 23 maja 2025 r. sprzedażą działki nr X/1 najpóźniej przed dniem dokonania tej sprzedaży.
W związku z niezłożeniem przez Pana zgłoszenia rejestracyjnego przed dokonaną w dniu 23 maja 2025 r. sprzedażą działki nr X/1, konieczne jest obecnie zarejestrowanie się Pana dla celów VAT, ze wskazaniem w zgłoszeniu rejestracyjnym najpóźniej dnia poprzedzającego dokonanie powyższej sprzedaży.
W tym miejscu należy zauważyć, że to organ podatkowy właściwy dla podatnika decyduje ostatecznie o sposobie rejestracji jako podatnik VAT czynny.
Tym samym Pana stanowisko w zakresie dotyczącym pytania nr 5 uznano za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy:
- stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia, oraz
- zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Należy wskazać, że niniejsza interpretacja rozstrzyga kwestię skutków podatkowych sprzedaży opisanych we wniosku działek wyłącznie dla Pana, nie rozstrzyga kwestii skutków podatkowych dla współwłaściciela (Pana małżonki).
Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego podanym przez Pana w złożonym wniosku tj. nie zmienią się okoliczności planowanej transakcji.
W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność. Równocześnie w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r., poz. 111 ze zm). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).
Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.
