Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 lipca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 28 lipca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w kwestii braku prawa do odliczenia podatku naliczonego od nabywanych towarów i usług w związku z realizowanymi przedsięwzięciami pn. „(...)” oraz „(...)”.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

A jest instytutem badawczym działającym w oparciu o ustawę z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (tekst jednolity Dz.U. z 2024 r. poz. 534). Instytut prowadzi pełną rachunkowość w oparciu o ustawę o rachunkowości oraz jest czynnym podatnikiem VAT.

1.Przedmiotem podstawowej działalności Instytutu jest:

- prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych,

- przystosowywanie wyników badań naukowych i prac rozwojowych do potrzeb praktyki,

- wdrażanie wyników badań naukowych i prac rozwojowych w dziedzinie nauk technicznych (PKD 72.19.Z) oraz nauk społecznych i humanistycznych (PKD 72.20.Z); jak również prowadzenie prac dotyczących monitoringu i zapobiegania skutkom zjawisk i wydarzeń, mogących stwarzać zagrożenie publiczne związane z działalnością przemysłu (PKD 74.90.Z).

2.Do zakresu działania Instytutu należy: (…).

3.W związku z prowadzoną działalnością podstawową Instytut realizuje następujące zadania:

- upowszechnia wyniki badań naukowych i prac rozwojowych (PKD 82.30.Z),

-wykonuje badania i analizy (PKD 71.20.B) oraz opracowuje opinie i ekspertyzy niemające charakteru badań naukowych i prac rozwojowych związane z prowadzonymi badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi (PKD 74.90.Z),

-opracowuje oceny, dotyczące stanu i rozwoju poszczególnych dziedzin nauki i techniki oraz sektorów gospodarki, które wykorzystują wyniki badań naukowych i prac rozwojowych (PKD 72.19.Z), oraz aktywnie działa na rzecz wykorzystywania w kraju osiągnięć światowej nauki i techniki (PKD 74.90.Z),

-dzierżawi i prowadzi sprzedaż własności intelektualnej, za którą pobierane są opłaty licencyjne i tantiemy (PKD 77.40.Z),

-prowadzi badania w zakresie jakości i bezpieczeństwa użytkowania wyrobów przemysłu (PKD 74.90.Z),

-wykonuje prace w zakresie inżynierii i związane z nimi doradztwo techniczne (PKD 71.12.Z),

-prowadzi działalność normalizacyjną (PKD 69.10.Z), certyfikacyjną i aprobacyjną oraz prowadzi ocenę zgodności jako jednostka notyfikowana (PKD 71.20.B),

-prowadzi i rozwija bazy danych związane z przedmiotem działania Instytutu (PKD 63.11.Z),

-prowadzi działalność w zakresie informacji naukowej, technicznej i ekonomicznej (PKD 91.01.A), wynalazczości oraz ochrony własności przemysłowej i intelektualnej (PKD 69.10.Z), a także wspierającej innowacyjność przedsiębiorstw,

-wdraża krajowe programy operacyjne w przemyśle (PKD 84.13.Z),

-wytwarza, w związku z prowadzonymi badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi, aparaturę, urządzenia, materiały i inne wyroby (PKD 26.51.Z, PKD 26.70.Z), wykonuje kalibrację aparatury (PKD 71.20.B) oraz prowadzi walidację metod badawczych i pomiarowych,

-prowadzi działalność wydawniczą, związaną z prowadzonymi badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi oraz sprzedaż publikacji (PKD 58.11.Z, PKD 58.14.Z).

4.Instytut prowadzi studia podyplomowe i doktoranckie związane z prowadzonymi badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi (PKD 85.59.B) oraz nadaje stopnie naukowe, zgodnie z posiadanymi uprawnieniami.

5.Instytut prowadzi inne formy kształcenia, w tym: seminaria, szkolenia i kursy dokształcające (PKD 85.59.B).

6.Instytut organizuje konferencje, kongresy i sympozja (PKD 85.59.B) oraz spotkania promocyjne i wystawy (PKD 82.30.Z).

7.Instytut prowadzi działalność inną, niż wymieniona w pkt. 2-6, która obejmuje:

- opracowywanie opinii i ekspertyz niemających charakteru badań naukowych i prac rozwojowych niezwiązanych bezpośrednio z prowadzonymi badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi (PKD 70.22.Z),

- naprawę i serwis przyrządów pomiarowych, badawczych i kontrolnych (PKD 33.13.Z).

Działalność, o której mowa w pkt. 7, jest wyodrębniona pod względem finansowym i rachunkowym z działalności określonej w pkt. 2-6.

8.Instytut osiąga następujące rodzaje przychodów:

- przychody nie podlegające ustawie o VAT:

- subwencja na działalność statutową,

- dotacja na realizację zadań szczególnie ważnych dla planowania i realizacji polityki państwa,

- środki na finansowanie realizowanych projektów badawczych otrzymywane z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Komisji Europejskiej,

- przychody opodatkowane podatkiem VAT:

- prace badawcze i usługowe na zlecenie konkretnych odbiorców w tym: usługi inżynierskie, doradcze, usługi badań i analiz technicznych,

- przychody zwolnione z VAT:

- usługi w zakresie edukacji zwolnione z VAT na podstawie art. 43 ust.1 pkt 26 ustawy oraz par. 3 ust.1 pkt.13 rozporządzenia z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (Dz.U.2023.0.955 t.j.)

9.W stosunku do podatku VAT zawartego w fakturach dotyczących towarów i usług nabywanych do działalności opisanej wyżej, Instytut postępuje według następujących zasad:

- dokonuje jego odliczenia - jeżeli zakup towarów i usług dotyczy działalności opodatkowanej podatkiem VAT,

- nie dokonuje jego odliczenia - jeżeli zakup towarów i usług dotyczy działalności zwolnionej z VAT lub nie objętej przepisami ustawy o VAT,

- dokonuje jego częściowego odliczenia według proporcji ustalonej zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy, jeżeli zakup towarów i usług dotyczy działalności opodatkowanej i zwolnionej z VAT,

-  dokonuje jego częściowego odliczenia według proporcji ustalonej zgodnie z art. 86 ust. 2a-2h, jeżeli zakup towarów i usług dotyczy jednocześnie działalności opodatkowanej, zwolnionej i nie objętej przepisami ustawy o VAT lub opodatkowanej i nie objętej przepisami ustawy o VAT.

Instytut złożył wnioski o dofinansowanie przedsięwzięć w formie dotacji w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) w ramach programu priorytetowego nr „(...).”

A. W dniu (...).2025 r. Zarząd NFOŚiGW podjął uchwałę w sprawie udzielenia dofinansowania w formie dotacji na przedsięwzięcie pn. „(...)”.

Charakterystyka przedsięwzięcia zgodnie z celem programu priorytetowego dotyczyć będzie wykonywania prac badawczych w (…), w tym w szczególności badań naukowych i prac rozwojowych prowadzonych przez instytuty badawcze nadzorowane przez ministra właściwego ds. (…), związanych z potrzebami (…) służącymi ograniczeniu negatywnego oddziaływania na środowisko wynikającego z (…).

Celem przedsięwzięcia jest zaprojektowanie, budowa i próbne uruchomienie zintegrowanego systemu zdalnego monitoringu termicznego (…). System będzie wspomagany analizą obrazu z kamer termowizyjnych oraz automatycznym przesyłem danych do centrum analitycznego

Przedsięwzięcie prowadzone będzie w ramach działalności nie będącej działalnością gospodarczą Instytutu i nie ma charakteru komercyjnego. Celem badań prowadzonych w ramach przedsięwzięcia jest powiększenie zasobów wiedzy i lepsze zrozumienie zagadnień związanych z ograniczeniem negatywnego oddziaływania na środowisko wynikającego z (…).

Rezultat końcowy przedsięwzięcia (tzw. efekt rzeczowy) tj.:

Liczba opracowanych lub opracowanych i pilotażowo przetestowanych systemów monitoringu środowiskowego: 1 szt. tj. System zdalnego monitoringu środowiskowego (...), będzie dostępny dla wszystkich zainteresowanych bez ograniczeń, na zasadzie niedyskryminacji i braku wyłączności.

Działalność niegospodarcza (podstawowa) prowadzona przez Instytut jest wydzielona finansowo od prowadzonej działalności gospodarczej, a dla wydatków związanych z realizacją przedsięwzięcia i otrzymanych środków stanowiących ich refundację, będzie prowadzona wyodrębniona ewidencja na kontach księgowych, zapewniająca wykorzystanie otrzymanego dofinansowania tylko i wyłącznie w działalności niegospodarczej.

Realizacja przedsięwzięcia nie wiąże się z generowaniem przychodów.

Nabywane w ramach przedsięwzięcia towary i usługi będą mieć związek tylko z prowadzonym przedsięwzięciem i nie mają bezpośredniego ani pośredniego związku z inną działalnością opodatkowaną podatkiem VAT. Podatek VAT, który będzie przedstawiany do refundacji w ramach przedsięwzięcia będzie dotyczył jedynie zakupu usług i produktów niezbędnych do jego realizacji oraz osiągnięcia docelowego efektu rzeczowego.

W ramach przedsięwzięcia zostało zaplanowane nabywanie towarów i usług tj.:

-zakup sond pomiarowych,

-zakup kamer działających w paśmie widzialnym i termowizji,

-zakup materiałów (okablowanie, osprzęt rejestrujący obraz lokalnie oraz odpowiedzialny za jego transmisję, moduły zasilające).

W ramach przedsięwzięcia planowany jest szereg wyjazdów służbowych (delegacji) niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia.

B. W dniu (...).2025 r. Zarząd NFOŚiGW podjął uchwałę w sprawie udzielenia dofinansowania w formie dotacji na przedsięwzięcie pn. „(...)”.

Charakterystyka przedsięwzięcia zgodnie z celem programu priorytetowego dotyczyć będzie wykonywania prac badawczych w (…), w tym w szczególności badań naukowych i prac rozwojowych prowadzonych przez instytuty badawcze nadzorowane przez ministra właściwego ds. (…), związanych z (…).

Celem przedsięwzięcia jest wypracowanie spójnych zasad i zaleceń w zakresie dokumentowania, prognozowania i monitorowania skutków procesu (…). Działania te zostaną zebrane w formie przewodnika metodycznego, w którym scharakteryzowane będą m.in. skutki końcowego etapu (…). Celem przedsięwzięcia jest zatem wypracowanie schematu działań, który może stanowić wsparcie dla osób decyzyjnych w zakresie (…).

Przedsięwzięcie prowadzone będzie w ramach działalności nie będącej działalnością gospodarczą Instytutu i nie ma charakteru komercyjnego. Celem badań prowadzonych w ramach przedsięwzięcia jest powiększenie zasobów wiedzy i lepsze zrozumienie zagadnień związanych z ograniczeniem negatywnego oddziaływania na środowisko wynikającego z (…).

Rezultaty przedsięwzięcia (tzw. efekty rzeczowe) tj.:

1)(…)

2)Liczba sporządzonych raportów: 2 szt. (…) będą dostępne dla wszystkich zainteresowanych bez ograniczeń, na zasadzie niedyskryminacji i braku wyłączności.

Działalność niegospodarcza (podstawowa) prowadzona przez Instytut jest wydzielona finansowo od prowadzonej działalności gospodarczej, a dla wydatków związanych z realizacją przedsięwzięcia i otrzymanych środków stanowiących ich refundację, będzie prowadzona wyodrębniona ewidencja na kontach księgowych, zapewniająca wykorzystanie otrzymanego dofinansowania tylko i wyłącznie w działalności niegospodarczej.

Realizacja przedsięwzięcia nie wiąże się z generowaniem przychodów.

Nabywane w ramach przedsięwzięcia towary i usługi będą mieć związek tylko z prowadzonym przedsięwzięciem i nie mają bezpośredniego ani pośredniego związku z inną działalnością opodatkowaną podatkiem VAT. Podatek VAT, który będzie przedstawiany do refundacji w ramach przedsięwzięcia będzie dotyczył jedynie zakupu usług i produktów niezbędnych do jego realizacji oraz osiągnięcia docelowego efektu rzeczowego.

W ramach przedsięwzięcia zostało zaplanowane nabywanie towarów i usług tj.:

a.Zakup danych (…) na potrzeby realizacji przedsięwzięcia

b.Zakup (…)

c.Druk map, broszur i przewodnika

d.Zlecenie zewnętrzne – recenzja przewodnika. Zlecenie wykonania recenzji przewodnika metodycznego – efekt rzeczowy przedsięwzięcia poddany będzie recenzji przez specjalistów z różnych dziedzin i/lub dyscyplin naukowych.

W ramach przedsięwzięcia planowany jest szereg wyjazdów służbowych (delegacji) niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia. Wyjazdy związane będą przede wszystkim z wykonywaniem prac dla wytypowanych obiektów i obszarów przedstawionych w szczegółowym opisie przedsięwzięcia.

Wśród dokumentów, do którym (...) został zobowiązany do dostarczenia wymienia się m.in. interpretację indywidualną, o której mowa w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, potwierdzająca brak możliwości odliczenia podatku VAT albo ograniczone prawo do odliczenia VAT, w związku z realizacją przedsięwzięcia, które jest finansowane w całości lub w części ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach zawartej umowy o dofinansowanie.

Pytanie

Mając na uwadze to, że:

– Instytut nie zamierza wykorzystywać rezultatów ww. projektów do uzyskiwania przychodów z realizacji prac, których wyniki będą przedmiotem sprzedaży z odpłatnego świadczenia usług w zakresie ww. efektów rzeczowych przedsięwzięć, czy Instytutowi będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT od nabywanych towarów i usług w realizowanym projekcie?

Państwa stanowisko w sprawie

Instytut nie będzie wykorzystywał rezultatów ww. przedsięwzięć do działalności o charakterze gospodarczym, tzn. wyniki przedsięwzięć nie będą przedmiotem sprzedaży z odpłatnego świadczenia usług i będą dostępne dla wszystkich zainteresowanych bez ograniczeń, na zasadzie niedyskryminacji i braku wyłączności.

Przedsięwzięcia nie mają charakteru biznesowego, a z przeprowadzonej analizy finansowej wynika, że otrzymane w każdym z ww. projektów dofinansowanie, nie generuje korzyści, co wynika z braku dochodów w projekcie.

W związku z powyższym w stosunku do poniesionych w projekcie wydatków, Instytutowi nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r., poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”.

W myśl tego przepisu:

Zgodnie art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z cytowanego wyżej art. 86 ust. 1 ustawy wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto należy zauważyć, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Ten ostatni przepis określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Na zakres prawa do odliczeń w sposób bezpośredni wpływa również pojmowanie statusu danego podmiotu jako podatnika podatku od towarów i usług wykonującego czynności opodatkowane. Tylko podatnik w rozumieniu art. 15 ustawy, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady status podatnika związany jest z prowadzeniem przez dany podmiot działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że w ramach programu „(...)” realizują Państwo przedsięwzięcia pn. „(...)” oraz „(...)”.

Rezultaty obu przedsięwzięć będą dostępne dla wszystkich zainteresowanych bez ograniczeń, na zasadzie niedyskryminacji i braku wyłączności. Realizacja przedsięwzięć nie wiąże się z generowaniem przychodów. Nabywane w ramach przedsięwzięć towary i usługi będą mieć związek tylko z prowadzonym przedsięwzięciem i nie mają bezpośredniego ani pośredniego związku z inną działalnością opodatkowaną podatkiem VAT.

Państwa wątpliwości dotyczą prawa do odliczenia podatku naliczonego od nabywanych towarów i usług w związku z realizowanymi przedsięwzięciami.

Chcąc odpowiedzieć na Państwa pytanie sformułowane w kontekście przedstawionego opisu sprawy, wskazać należy, że w myśl art. 86 ust. 1 ustawy w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje zatem wówczas, gdy zostaną spełnione dwa warunki: odliczenia tego dokonuje czynny podatnik podatku VAT, a nabyte towary i usługi, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Odnosząc powyższe do okoliczności niniejszej sprawy, trzeba potwierdzić, że warunki o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy nie będą spełnione. Jak bowiem Państwo wskazali, nie zamierzają Państwo wykorzystywać rezultatów ww. projektów do uzyskiwania przychodów z realizacji prac, których wyniki będą przedmiotem sprzedaży z odpłatnego świadczenia usług w zakresie ww. efektów rzeczowych przedsięwzięć, a rezultaty przedsięwzięć będą dostępne dla wszystkich zainteresowanych bez ograniczeń, na zasadzie niedyskryminacji i braku wyłączności. Nabywane w ramach przedsięwzięć towary i usługi będą miały związek tylko z prowadzonymi przedsięwzięciami i nie mają bezpośredniego ani pośredniego związku z inną działalnością opodatkowaną podatkiem VAT.

W konsekwencji, stwierdzić należy, że nie będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabywanych towarów i usług w związku z realizowanymi przedsięwzięciami pn. „(...)” oraz „(...)”

Tym samym Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (pytania). Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy i własnym stanowisku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – rozpatrzone.  

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm., dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.