Inwestor będzie miał prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktury dokumentującej świadczenie określone jako „działanie na majątku Spółki”, gdyż zgodnie ze wskazaniem świadczenie to będzie przez Inwestora wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT i nie zaistnieją wyłączenia, o których mowa w art. 88 ustawy.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

18 maja 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 16 maja 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania podatkiem od towarów i usług realizowanego świadczenia określonego jako „działanie na majątku Spółki” oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego. Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

A. Spółka Akcyjna

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

B. Sp. z o.o.

Opis zdarzenia przyszłego

Zainteresowana będąca stroną postępowania – A. S.A. z siedzibą w (…), dalej zwana Spółką, posiada status zarejestrowanego czynnego podatnika VAT.

Spółka, jako przedsiębiorstwo energetyczne i operator systemu dystrybucyjnego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tj.: Dz.U. z 2022 r. poz. 1385 ze zm.), prowadzi działalność w zakresie dystrybucji energii elektrycznej z wykorzystaniem należącej do niej sieci elektroenergetycznej. Działalność Spółki w powyższym zakresie jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

Urządzenia elektroenergetyczne, składające się na sieć wykorzystywaną w działalności Spółki w znacznej części są posadowione na cudzych gruntach. Ich lokalizacja niekiedy pozostaje w kolizji z planami inwestycyjnymi innych podmiotów. W takich przypadkach Spółka, na wniosek zainteresowanego Inwestora, może zawrzeć z nim umowę w przedmiocie usunięcia istniejącej kolizji, na mocy której dochodzi do przebudowy sprawnych i funkcjonujących odcinków sieci dystrybucyjnej poprzez zmianę ich przebiegu.

W wykonaniu umowy o usunięcie kolizji Spółka realizuje na rzecz Inwestora świadczenie określone jako „działanie na majątku Spółki”, w zamian za świadczenie inwestora określane jako „usunięcie kolizji”.

Zainteresowany niebędący stroną postępowania – B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, dalej zwany Inwestorem, planuje zawrzeć ze Spółką umowę kolizyjną w związku z planami inwestycyjnym dotyczącym budowy (…).

W ramach niniejszego wniosku Spółka oraz Inwestor są zainteresowani ustaleniem skutków realizacji opisanej poniżej umowy o usunięcie kolizji (dalej: umowa kolizyjna) dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że obowiązujące przepisy prawa nie określają zasad postępowania w przypadku stwierdzenia kolizji energetycznej, tj. w sytuacji, w której fakt posadowienia urządzeń sieciowych uniemożliwia realizację danej inwestycji. Tym samym przystąpienie do negocjacji oraz zawarcie umowy kolizyjnej nie jest ustawowym obowiązkiem żadnej ze stron takiej umowy. W przeciwieństwie do umów regulowanych przepisami ustawy Prawo Energetyczne – jak umowa dystrybucji energii elektrycznej lub umowa o przyłączenie do sieci dystrybucyjnej, umowa kolizyjna jest kontraktem wykraczającym poza standardowe powinności Spółki, jako operatora systemu dystrybucyjnego.

Spółka nie ma obowiązku zawierać umów kolizyjnych, gdyż przedmiotem tej umowy nie jest świadczenie usług o charakterze powszechnym. Niemniej jednak w praktyce mogą wystąpić przypadki, w których umowa kolizyjna jest zawierana w związku z decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.

Umowa kolizyjna jest zawierana w okolicznościach, w których w odniesieniu do danego odcinka sieci po stronie Spółki nie wystąpiły przesłanki do podejmowania jakichkolwiek działań, czyli stan prawny danego odcinka sieci jest uregulowany, a same urządzenia nie wymagają modernizacji, ani przebudowy z przyczyn technicznych, bądź z innych względów leżących po jej stronie.

Przedmiotem umowy kolizyjnej jest, realizowane na żądanie/wniosek Inwestora, przedefiniowanie przebiegu określonego odcinka sieci dystrybucyjnej - sprawnego i funkcjonującego operacyjnie z siecią dystrybucyjną, dla którego posadowienia na danym gruncie Spółka posiada oznaczony tytuł prawny. Obejmuje ona w szczególności:

• ustalenie zasad i warunków przeniesienia/przebudowy/odtworzenia danego odcinka
• sieci w nowej lokalizacji,
• sprecyzowanie obowiązków stron umowy w zakresie jej realizacji, w tym uregulowanie
• kwestii związanych z zapewnieniem ciągłości dostaw energii elektrycznej odbiorcom
• podłączonym do danego odcinka sieci,
• określenie warunków wzajemnych rozliczeń finansowych.

W wykonaniu umowy kolizyjnej Inwestor, w zamian za „działania na majątku Spółki" uzyskuje możliwość zrealizowana planowanej Inwestycji, z kolei Spółka zyskuje przebudowany odcinek sieci, gdzie Inwestor przenosi na Spółkę własność efektów zrealizowanych przez niego prac.

Podkreślenia wymaga, że w poddanym ocenie stanie faktycznym, umowa kolizyjna dotyczy odcinków sieci funkcjonującej operacyjnie, tj. wykorzystywanej do dystrybucji energii elektrycznej przyłączonym do niej odbiorcom, wobec których Spółka jest zobligowana zapewnić ciągłość dostaw. Odbiorcy ci, z wyłączeniem samego Inwestora, nie są zainteresowani zmianą przebiegu sieci. Przeniesienie/zmiana lokalizacji działającego odcinka sieci nie może powodować zakłóceń w dostawach energii elektrycznej w trakcie przeniesienia, ani też być przyczyną zakłóceń albo niewydolności sieci po przeniesieniu.

Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że w wykonaniu umowy kolizyjnej przeniesieniu podlegają odcinki linii elektroenergetycznych stanowiące budowle w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz.U. z 2021 r., poz. 2351 ze zm.). Obiekty takie, zarówno ze względów formalno-prawnych, jak i z uwagi na swoją specyfikę, nie mogą być lokalizowane w dowolnym miejscu. Zarówno ich budowa jak i przeniesienie w konkretnej lokalizacji wymaga uwzględnienia ich funkcjonalnego związku z siecią dystrybucyjną, posiadania tytułu prawnego do nieruchomości, na której są/mają być posadowione oraz pozyskania stosownych pozwoleń i zgód administracyjnych.

Usunięcie kolizji powoduje zmianę w położeniu majątku Spółki, jak również w jego stanie i wartości (w rzeczywistości nie wszystkie elementy danego odcinka sieci mogą albo nadają się do przeniesienia, zmianie zwykle ulega też długość przeniesionego odcinka).

W kontekście powyższego, usunięcie kolizji energetycznej nie jest dla Spółki zdarzeniem neutralnym, przy którym jej rola sprowadza się tylko i wyłącznie do biernego wyrażenia zgody na przeniesienie przez Inwestora (podmiot działający na jego rzecz) danego odcinka sieci elektroenergetycznej. Prowadzenie działań na funkcjonującym odcinku sieci oraz zarządzanie/eksploatacja przebudowaną siecią, wiąże się dla Spółki z pewnym ryzykiem oraz odpowiedzialnością i w zależności od okoliczności konkretnego zdarzenia, wymaga od niej stosownego (mniejszego lub większego) zaangażowania. Spółka w żadnym przypadku nie pozostawia działań związanych z usunięciem kolizji wyłącznie w gestii Inwestora, w tym sensie, że nie ogranicza się wyłącznie do wyrażenia zgody na zmianę lokalizacji danego odcinka sieci.

Usunięcie kolizji na podstawie umowy kolizyjnej, polegające na umieszczeniu urządzeń sieciowych w lokalizacji umożliwiającej zrealizowanie inwestycji planowanej przez Inwestora:

a) następuje na wniosek Inwestora oraz w jego interesie, wyrażającym się w umożliwieniu Inwestorowi realizacji planowanej inwestycji, co stanowi dla inwestora wymierną korzyść,

b) powoduje likwidację istniejących sprawnych i funkcjonujących urządzeń elektroenergetycznych Spółki, która zobowiązuje się do tolerowania i nie przeciwdziałania likwidacji tych urządzeń elektroenergetycznych, w zamian za zobowiązanie się Inwestora do przeniesienia na jej rzecz własności poczynionych przez niego nakładów na urządzenia przebudowane w ramach kolizji, urządzenia odtworzone w całości bądź w części (w zakresie niestanowiącym własności Spółki) z innych elementów niż pochodzące z demontażu oraz własności nowo wybudowanych urządzeń w ramach usuwania kolizji,

c) wiąże się z koniecznością współdziałania przez Spółkę w dokonywaniu przez Inwestora usunięcia kolizji obiektu, w szczególności poprzez:

- przygotowanie warunków technicznych usunięcia kolizji sieci elektroenergetycznej,

- nadzorowanie wykonywania usunięcia kolizji oraz dostosowywanie pracy sieci do potrzeb dokonywanego usunięcia kolizji,

- weryfikację dokumentacji przygotowanej przez Inwestora,

d) powoduje utratę przez Spółkę istniejących praw dotyczących umieszczenia obiektu na nieruchomości w jego dotychczasowej lokalizacji,

e) ogranicza ryzyko potencjalnego konfliktu z Inwestorem.

Z punktu widzenia Spółki, w wykonaniu umowy kolizyjnej realizuje ona na rzecz Inwestora świadczenia, za które należy się jej od Inwestora wynagrodzenie w kwocie równej sumie netto nakładów poniesionych przez Inwestora na usunięcie kolizji.

Mając na uwadze ochronę własnych interesów oraz ograniczanie ryzyka związanego z usuwaniem kolizji energetycznych, Spółka opracowała wzór umowy kolizyjnej.

Zgodnie z treścią umowy kolizyjnej, będącej przedmiotem niniejszego wniosku, umowa ta jest zawierana ze względu na realizowaną przez Inwestora inwestycję oraz fakt, że lokalizacja tej inwestycji koliduje z istniejącą siecią energetyczną będącą własnością Spółki.

Dla potrzeb umowy kolizyjnej Spółka składa oświadczenia, iż (§ 1 ust. 1):

• jest właścicielem odcinka sieci kolidującego z planowaną inwestycją, w którego skład wchodzą urządzenia elektroenergetyczne,
• urządzenia elektroenergetyczne wchodzące w skład tego odcinka są w dobrym stanie technicznym umożliwiającym ich wykorzystywanie do dostarczania energii elektrycznej do odbiorców i na dzień podpisania umowy są wykorzystywane do dostarczania energii elektrycznej,
• urządzenia te stanowią część sieci elektroenergetycznej Spółki, a proces usunięcia kolizji będzie polegać na zaprojektowaniu i wybudowaniu nowego odcinka linii oraz demontażu kolidującego odcinka po odbiorze i przełączeniu linii (szczegółowy zakres kolizji zostanie doprecyzowany po uzgodnieniu projektu technicznego),
• przedmiotowe urządzenia elektroenergetyczne są stale wykorzystywane przez Spółkę do dostarczania energii elektrycznej do odbiorców przyłączonych do sieci elektroenergetycznej Spółki, zaś umowy zawarte z tymi odbiorcami, jak i przepisy prawa nakazują Spółce zapewnienie ciągłości dostarczania energii elektrycznej do tych odbiorców, a brak tych urządzeń będzie stanowić zagrożenie wykonania przez Spółkę obowiązku nałożonego tymi aktami i umowami.

Ponadto Spółka oświadcza, że istnieje możliwość zmiany lokalizacji urządzeń, o których mowa wyżej w miejsce umożliwiające planowaną Inwestycję, znajdujące się na określonych nieruchomościach, na zasadach określonych w niniejszej umowie kolizyjnej (§1 ust. 3).

Z kolei Inwestor składa oświadczenia, że (§ 1 ust. 2, ust. 4-5):

• obecna lokalizacja odcinka sieci elektroenergetycznej Spółki, uniemożliwia przeprowadzenie prac budowlanych obejmujących planowaną inwestycję, a tym samym niezbędna jest zmiana lokalizacji przedmiotowego odcinka sieci, w skład którego wchodzą urządzenia elektroenergetyczne,
• uzyska wpisy ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości do ksiąg wieczystych prowadzonych dla nieruchomości, obejmujących działki na które ma zostać przeniesiony kolidujący odcinek sieci,
• został poinformowany przez Spółkę oraz akceptuje, że urządzenia elektroenergetyczne, które podlegają przeniesieniu, odtworzeniu bądź przebudowie w ramach usunięcia kolizji stanowią własność Spółki zarówno w trakcie usuwania kolizji, jak i po usunięciu kolizji;
• został poinformowany oraz akceptuje, iż nakłady na istniejące urządzenia Spółki, urządzenia odtworzone w całości bądź w części z innych elementów niż pochodzące z demontażu oraz nowo wybudowane urządzenia w wyniku zawarcia niniejszej umowy stają się własnością Spółki z chwilą połączenia z siecią elektroenergetyczną Spółki i z uwagi na powyższe usunięcie kolizji wiąże się z obowiązkiem wydania przez Inwestora Spółce do niezakłóconego posiadania części sieci elektroenergetycznej (w tym urządzeń elektroenergetycznych), która ulegnie przeniesieniu, odtworzeniu bądź przebudowie wraz z nakładami oraz nowo wybudowanymi urządzeniami w ramach usunięcia kolizji, niezwłocznie po usunięciu kolizji,
• został poinformowany przez Spółkę oraz akceptuje, że w przypadku współfinansowania planów inwestycyjnych Inwestora ze środków wspólnotowych, Inwestor zobowiązany jest zrealizować inwestycję w sposób, który umożliwi Inwestorowi przeniesienie własności oraz wydanie Spółce do niezakłóconego posiadania część sieci elektroenergetycznej - urządzeń elektroenergetycznych odtworzonych w całości bądź w części z innych elementów niż pochodzące z demontażu oraz nowo wybudowanych urządzeń w wyniku usunięcia kolizji, niezwłocznie po usunięciu kolizji.

Przy czym strony zgodnie ustalają, że urządzenia elektroenergetyczne oraz ich części, które staną się zbędne lub będą podlegały wymianie na nowe, po ich oddzieleniu od sieci Spółki, zostaną zutylizowane przez Inwestora bądź odpowiednio wydane Spółce, na warunkach określonych w dalszych postanowieniach umowy kolizyjnej (§ 1 ust. 6).

W treści umowy kolizyjnej jako jej przedmiot wskazano określenie (§ 1 ust. 7):

a)zasad dokonania przez Inwestora zmiany lokalizacji urządzeń elektroenergetycznych Spółki, wskazanych w umowie;

b)sposobu usunięcia kolizji urządzeń elektroenergetycznych Spółki z inwestycją Inwestora (,,kolizja’’);

c)zasad przeniesienia na Spółkę własności nakładów poczynionych na urządzenia przebudowane w ramach kolizji, urządzenia odtworzone w całości lub w części z innych elementów niż pochodzące z demontażu oraz nowo wybudowanych urządzeń.

Integralną częścią umowy kolizyjnej są wydane przez Spółkę Warunki usunięcia kolizji (§ 1 ust. 8).

Dalsze postanowienia § 1 umowy kolizyjnej stanowią, m.in. że:

Na podstawie umowy kolizyjnej Inwestor przenosi własność nakładów poczynionych na urządzenia przebudowane w ramach kolizji, urządzenia odtworzone w całości bądź w części (w zakresie niestanowiącym własności Spółki) z innych elementów niż pochodzące z demontażu oraz własność nowo wybudowanych urządzeń w ramach usuwania kolizji, a Spółka oświadcza, iż własność tę przyjmuje. Strony oświadczają, iż powyższe nakłady na urządzenia przebudowane, odtworzone w całości bądź w części (w zakresie niestanowiącym własności Spółki) z innych elementów niż pochodzące z demontażu oraz nowo wybudowane urządzenia stają się własnością Spółki z chwilą ich połączenia z siecią elektroenergetyczną Spółki (§ 1 ust. 9).

Przeniesienie posiadania i własności powyższych nakładów i urządzeń, o których mowa wyżej, potwierdzone zostanie podpisanym przez upoważnione do tego osoby Protokołem Odbioru Technicznego (Protokołami Odbioru Technicznego w przypadku odbiorów częściowych), który potwierdzi usunięcie kolizji w zakresie przełożenia urządzeń elektroenergetycznych objętych umowa kolizyjną, połączenie z siecią elektroenergetyczną Spółki powyższych przekładanych urządzeń wraz z nakładami i urządzeniami oraz przeniesienie na Spółkę posiadania powyższych przekładanych urządzeń wraz z nakładami i urządzeniami (§ 1 ust. 10).

Umowa określa szacunkową wartość brutto nakładów na urządzenia przebudowane, odtworzone i urządzenia nowo wybudowane ustaloną na podstawie kosztorysu inwestorskiego. Szczegółowy zakres przebudowy będzie wynikał z uzgodnionego ze Spółką projektu budowlano-wykonawczego uwzględniając warunki usunięcia kolizji wydane przez Spółkę, stanowiące załącznik do umowy kolizyjnej. Ostateczna łączna wartość przekazywanych składników sieci elektroenergetycznej zostanie wskazana przez Strony w Protokole zdawczo odbiorczym sporządzonym po zakończeniu usuwania kolizji. (§ 1 ust. 12)

Podpisanie przez Inwestora bądź osoby przez niego upoważnione Protokołu Odbioru Technicznego potwierdza, iż nakłady poczynione na urządzenia przenoszone w ramach kolizji, urządzenia odtworzone w całości bądź w części z innych elementów niż pochodzące z demontażu (w zakresie niestanowiącym własności Spółki) oraz nowo wybudowane urządzenia, były jego własnością do momentu przeniesienia posiadania ww. nakładów i urządzeń na Spółkę oraz że nie były obciążone żadnymi prawami osób trzecich, a w szczególności nie są przedmiotem bankowego zastawu rejestrowego i rozporządzanie nimi nie podlega żadnym ograniczeniom ustawowym, umownym bądź statutowym. W razie, gdyby po zawarciu umowy bądź przeniesieniu posiadania urządzeń i nakładów wskazanych (z innych elementów niż pochodzące z demontażu) powstało lub ujawniło się istnienie jakiegokolwiek obciążenia związanego lub wynikającego ze zbywanego prawa, Inwestor ureguluje je niezwłocznie. Nie dotyczy to obciążeń ustanowionych samodzielnie przez Spółkę po zawarciu umowy. (§ 1 ust. 13-14)

Inwestor zobowiązany jest do przywrócenia niezakłóconego funkcjonowania części sieci elektroenergetycznej (w tym urządzeń elektroenergetycznych), która uległa przeniesieniu, odtworzeniu bądź przebudowie wraz z nakładami oraz nowo wybudowanymi urządzeniami, zgodnie z treścią Warunków Usunięcia Kolizji stanowiących załącznik do umowy kolizyjnej (§ 1 ust. 17).

Prace budowlane należy wykonać zgodnie z aktualnym rozporządzeniem dotyczącym bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych oraz obowiązującymi w Spółce regulacjami w sprawie organizacji bezpiecznej pracy przy urządzeniach energetycznych (§ 1 ust. 18).

Opłaty za wyłączenie napięcia, przygotowanie miejsca pracy oraz likwidację miejsca pracy wraz z ponownym załączeniem urządzeń do sieci Operatora Systemu Dystrybucyjnego poniesie Generalny Wykonawca w imieniu Zamawiającego zgodnie z obowiązującą Taryfą dla usług dystrybucyjnych oraz Cennika usług dodatkowych (§ 1 ust. 18).

Na podstawie § 2 ust. 1 umowy kolizyjnej Inwestor w umówionym terminie, własnym kosztem i staraniem oraz na własne ryzyko usunie kolizję urządzeń elektroenergetycznych określonych w umowie, w tym w uzgodnieniu ze Spółką wykona następujące czynności:

a)pozyska dokumentację techniczną i prawną na realizację procesu budowlanego obejmującego przeniesienie urządzeń elektroenergetycznych Spółki wskazanych w umowie;

b)pozyska prawo do ustawienia na nieruchomościach urządzeń Spółki oraz przygotuje nieruchomości, na których zostaną zlokalizowane urządzenia Spółki, w sposób odpowiadający przepisom prawa i wymogom związanym z wykorzystywaniem urządzeń elektroenergetycznych;

c)dokona zmiany lokalizacji odcinka sieci - urządzeń Spółki określonych w umowie w ten sposób, że zdemontuje dotychczasowe urządzenia i usytuuje je na nieruchomościach wg uprzednio uzgodnionego ze Spółką projektu budowlano-wykonawczego, a w przypadku braku technicznych możliwości przeniesienia urządzeń odtworzy urządzenia w sposób uzgodniony przez Strony z innych elementów niż pochodzące z demontażu, po uzyskaniu na takie rozwiązanie zgody Spółki;

d)przez czas trwania prac związanych ze zmianą lokalizacji odcinka sieci elektroenergetycznej urządzeń, tj. co najmniej od dnia rozpoczęcia ich demontażu do dnia ich ustawienia w nowym miejscu i uruchomienia (rozumianego, jako odbiór techniczny), zapewni możliwość kontynuowania przez Spółkę dostarczania - zgodnie z nałożonymi na nią obowiązkami - energii elektrycznej do odbiorców zasilanych pośrednio lub bezpośrednio przez przenoszone urządzenia;

e)pozyska i dostarczy własnym kosztem i staraniem tytuły prawne do nieruchomości określone w Warunkach Usunięcia Kolizji, stanowiących załącznik do umowy (łącznie z wpisem w stosownych księgach wieczystych dla przypadków, dla których to możliwe), na których zostaną usytuowane urządzenia elektroenergetyczne.

f)najpóźniej z dniem podpisania protokołu odbioru technicznego udzieli Spółce lub zapewni udzielenie przez wykonawcę robót lub dostawcę materiałów 36-miesięcznej gwarancji liczonej od dnia podpisania Protokołu Odbioru Technicznego oraz rękojmi, na wykonane roboty budowlano-montażowe i zabudowane urządzenia elektroenergetyczne;

g)zgodnie z decyzją Spółki - dokona procesu utylizacji zdemontowanych elementów sieci w imieniu i na rzecz Spółki lub na wniosek Spółki dokona ich zwrotu do wskazanych przez Spółkę magazynów;

h)wyda Spółce do niezakłóconego posiadania część sieci elektroenergetycznej (w tym urządzenia elektroenergetyczne), która uległa przeniesieniu, odtworzeniu bądź przebudowie wraz z nakładami, nowo wybudowanymi urządzeniami w ramach usunięcia kolizji wraz z niezbędną dokumentacją techniczną i prawną, niezwłocznie po usunięciu kolizji;

i)podpisze protokół zdawczo-odbiorczy, o którym mowa w § 4;

j)przekaże Spółce dokumentację techniczno-prawną dotyczącą przebudowy, przeniesienia lub odtworzenia urządzeń elektroenergetycznych Spółki.

Na podstawie § 3 umowy kolizyjnej Strony ustalają, że łączna wartość nakładów wynikająca z kosztorysu inwestorskiego w zakresie usunięcia kolizji nie przekroczy określonej w nim kwoty, przy czym w kwocie tej zawiera się także wartość autorskich praw majątkowych do dokumentacji techniczno-prawnej przekazanej Spółce w związku z usunięciem kolizji. W przypadku niewykonania lub niewłaściwego wykonania przez Inwestora obowiązków nałożonych na niego w §1 ust. 10-11, ust. 16-17, § 2, § 2a, § 4 umowy kolizyjnej Spółka wyznaczy Inwestorowi dodatkowy termin, który nie może być krótszy niż 21 dni kalendarzowych.

Inwestor odpowiada wobec Spółki w przypadku zawinionego niedochowania przez Inwestora wiążących go terminów wynikających z Umowy na zasadach ogólnych. Obowiązek wydania Spółce do niezakłóconego posiadania części sieci elektroenergetycznych (w tym urządzeń elektroenergetycznych), która uległa przeniesieniu, odtworzeniu bądź przebudowie wraz z nakładami oraz nowo wybudowanymi urządzeniami w ramach usunięcia kolizji, niezwłocznie po usunięciu kolizji nie ma wpływu i nie ogranicza roszczeń Spółki wobec Inwestora z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania niniejszej umowy, w tym uprawnień wynikających z tytułu udzielonej gwarancji.

Postanowienia § 4 umowy kolizyjnej regulują kwestie związane z odbiorem prac oraz zapłatą wynagrodzenia. Na ich podstawie protokół zdawczo-odbiorczy, który Strony zobowiązują się podpisać niezwłocznie po zakończeniu prac opisanych w § 2 umowy, podpisany bez zastrzeżeń, stanowić będzie potwierdzenie usunięcia przez Inwestora kolizji.

Protokół ten zawierać będzie w szczególności wykaz przeniesionych/odtworzonych lub przebudowanych urządzeń, a załącznikami do niego będą:

a)dokumentacja powykonawcza,

b)inwentaryzacja geodezyjna,

c)Protokoły Odbioru Technicznego,

d)kosztorys robót objętych Protokołem Odbioru Technicznego, stanowiący podstawę

e)określenia wartości przedmiotu przekazania,

f)dokument księgowy stanowiący podstawę przyjęcia środka trwałego na majątek

g)Spółki.

Podstawą wystawienia faktur będzie podpisany bez zastrzeżeń przez Strony Protokół zdawczo-odbiorczy, przy czym Inwestor wystawia fakturę z tytułu wykonania prac związanych z usuwaniem kolizji - określonych w umowie, zaś Spółka obciąży Inwestora za działania na majątku Spółki w kwocie stanowiącej równowartość wykonanych prac związanych z usunięciem kolizji (dochodzi do kompensaty wzajemnych faktur w całości).

Terminy oraz sposoby wzajemnych płatności zostaną określone na odpowiednich dokumentach wystawionych przez Strony.

§ 6 umowy kolizyjnej dotyczy aspektu praw autorskich. Na podstawie § 6 ust. 1 tej umowy Inwestor gwarantuje, że:

1)przysługują mu w całości autorskie prawa majątkowe do dokumentacji technicznoprawnej, o której mowa w § 2 ust. 1 oraz § 4 ust. 2 pkt 1 umowy (zwanej dalej „Dokumentacją”), w tym prawo zezwalania na wykonywanie zależnych praw autorskich w stosunku do Dokumentacji oraz prawo do rozporządzania Dokumentacją na polach eksploatacji wymienionych w § 6 ust 3 umowy kolizyjnej (wskazane niżej) lub też najpóźniej w dniu wydania Dokumentacji wspomniane prawa będą mu przysługiwały.

2)Nie istnieją żadne ograniczenia praw wskazanych w pkt 1 powyżej, które uniemożliwiałyby Inwestorowi przenieść autorskie prawa majątkowe na Spółkę, w zakresie opisanym w § 6 ust. 3 umowy kolizyjnej (pola eksploatacji wskazane niżej);

3)autorskie prawa majątkowe do przedmiotu umowy nie są i nie będą przedmiotem zastawu lub innych praw na rzecz osób trzecich i zostaną przeniesione na Spółkę bez żadnych ograniczeń lub obciążeń.

Z chwilą wydania egzemplarzy Dokumentacji lub którejkolwiek części Inwestor przenosi na rzecz Spółki bez konieczności składania w tym zakresie dodatkowego oświadczenia woli autorskie prawa majątkowe do Dokumentacji na polach eksploatacji wskazanych w § 6 ust. 3 umowy kolizyjnej (wskazane niżej). Z chwilą nabycia praw majątkowych autorskich Spółka nabywa własność egzemplarzy/nośników, na których utrwalono Dokumentację, co do której następuje nabycie tych praw.

Nabycie autorskich praw majątkowych, o których mowa powyżej następuje na wymienionych niżej polach eksploatacji:

1.utrwalanie i zwielokrotnianie dokumentacji dowolną techniką w dowolnym miejscu i czasie w dowolnej liczbie w szczególności poprzez wykonanie fotokopii, slajdów, reprodukcji komputerowych, techniką cyfrową, jak i w sieciach multimedialnych, w tym w sieciach typu Internet i Intranet oraz na wszelkich nośnikach danych,

2.rozpowszechnianie w szczególności za pomocą sieci Internet i Intranet,

3.przetwarzanie i modyfikowanie w jakikolwiek sposób, wprowadzanie jakichkolwiek zmian, wykorzystanie dokumentacji lub jej elementów do wykonywania nowych opracowań oraz wyrażanie zgody na wykonywanie powyższego przez osoby trzecie (prawa zależne),

4.wykorzystywanie dokumentacji do realizacji usunięcia niniejszej kolizji oraz późniejszej eksploatacji sieci.

Przeniesienie autorskich praw majątkowych za korzystanie z dokumentacji na wszystkich polach eksploatacji oraz przeniesienie własności egzemplarzy nośników, na których dokumentację utrwalono następuje w zamian za wykonywanie przez Spółkę obowiązków wynikających z umowy kolizyjnej.

Inwestorowi przysługiwać będzie licencja niewyłączna do dokumentacji techniczno-prawnej, z prawem do udzielania dalszych sublicencji, bez ograniczeń terytorialnych, na polach eksploatacji tożsamych do określonych w § 6 ust. 3 umowy kolizyjnej (wymienione wyżej).

Licencja zostanie udzielona na okres 5 lat liczonych od dnia przekazania dokumentacji techniczno-prawnej, a po tym czasie stanie się umową zawartą na czas nieokreślony, z 15- letnim terminem wypowiedzenia. Spółka zobowiązuje się, że nie wypowie bez ważnej przyczyny ani nie dokona innych czynności zmierzających do pozbawienia Inwestora licencji przez okres 20 lat liczonych od dnia zawarcia umowy kolizyjnej.

Inwestor gwarantuje i zobowiązuje się, że w przypadku wystąpienia przez osobę trzecią z roszczeniami z tytułu autorskich praw majątkowych, zwolni A. S.A. od tych roszczeń lub naprawi poniesione przez niego szkody, wynikające w szczególności z działań mających na celu doprowadzenie do odstąpienia przez osobę trzecią od dochodzenia roszczeń lub z konieczności zaspokojenia roszczeń osób trzecich, w tym pokryje wszelkie koszty czynności przedsądowych i ewentualnego postępowania sądowego.

W kontekście przywołanych powyżej postanowień umowy kolizyjnej, Spółka jest zainteresowana ustaleniem dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług kwalifikacji czynności „działania na majątku Spółki” realizowanej przez Spółkę na rzecz Inwestora.

Inwestor jest obecnie nabywcą szeregu usług związanych głównie z projektowaniem i realizacją zadań inwestycyjnych związanych z budową (…) (dalej: (…)) wraz z infrastrukturą towarzyszącą oraz budową nowych (...) (...) a także modernizacją istniejących (...).

Inwestor planuje rozpoczęcie działalności operacyjnej około roku 2027 r. zgodnie z tzw. (…) przedstawioną zresztą w Uchwale (…) (…) w sprawie przyjęcia Koncepcji przygotowania i realizacji inwestycji (…).

Inwestor działa m.in. w oparciu o ustawę z dnia (…), która określa m.in. zasady i tryb:

1)zarządzania przygotowaniem i realizacją (…), w skład którego wchodzą zawarte w Programie: Inwestycja, Inwestycje Towarzyszące oraz pozostałe zadania, w tym o charakterze nie inwestycyjnym, powiązane z realizacją Inwestycji oraz Inwestycji Towarzyszących (zwane dalej łącznie "Przedsięwzięciami");

2)przygotowania i realizacji Przedsięwzięć;

3)zarządzania rozwojem obszaru otoczenia (…);

4)przygotowania i realizacji procesów zorganizowanej relokacji w związku z nabywaniem gruntów na cele określone w ustawie.

W związku z brakiem sprzedaży opodatkowanej lub też niewspółmiernie niską sprzedażą opodatkowaną VAT, Inwestor systematycznie wykazuje nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym, wobec czego zgodnie z Ustawą o VAT, Inwestor występuje o zwrot podatku VAT.

(…) będzie nowym (…).

W ramach powyższej koncepcji zakłada się, że Inwestor będzie uzyskiwał przychody zarówno z szeroko rozumianej działalności (...) (m.in. obsługa (…) itp.) jak i z działalności (…), związanej z infrastrukturą (…). Do czasu rozpoczęcia powyższej działalności Inwestor jest i będzie zaangażowany więc w szereg zadań związanych z budową (…), których skutkiem może być sprzedaż opodatkowana. Co więcej, celem realizacji inwestycji, Inwestor realizuje proces nabywania i zbywania nieruchomości niezbędnych dla jej przeprowadzenia.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

Spółka B. Sp. z o.o. (dalej: Spółka) jest zarejestrowana jako podatnik VAT czynny pod numerem: (…)

Spółka została powołana przez (…) celem zapewnienia przygotowania i koordynacji realizacji budowy inwestycji w postaci (…) oraz inwestycji towarzyszących dotyczących jego otoczenia. Zgodnie z ustawą o (…) inwestycja Spółki obejmuje budowę (…) wraz z urządzeniami i obiektami niezbędnymi do jego funkcjonowania, w szczególności urządzeniami i obiektami do obsługi (...) w rozumieniu (…). Ponadto należy wskazać, iż ze względu na charakter inwestycji oraz zgodnie z art. 3 ustawy o (…) realizacja Inwestycji stanowi cel publiczny w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2018 r. poz. 2204, ze zm.). W związku z powyższym Spółka planuje rozpoczęcie działalności operacyjnej w (…) r. zgodnie z Biznesplanem (…). Powyższa koncepcja zakłada uzyskiwanie przychodów zarówno z szeroko rozumianej działalności (...) (m.in. obsługa (…) itp.) jak i z działalności (…) związanej z infrastrukturą (…). Do czasu rozpoczęcia powyższej działalności Spółka będzie zaangażowana w szereg zadań związanych z budową (…), których skutkiem może być sprzedaż opodatkowana.

Obecnie, w związku z okazjonalnie występującą sprzedażą opodatkowaną (zaliczaną do pozostałych przychodów operacyjnych), Spółka (…) wykazuje nadwyżkę podatku naliczonego na należnym, wobec czego, zgodnie z ustawą o VAT, Spółka (…) występuje regularne co miesiąc o zwrot nadwyżki podatku VAT.

Zwroty podatku VAT są na bieżąco poddawane czynnościom sprawdzającym i nie budzą wątpliwości organów podatkowych.

Ogół czynności określonych jako „działanie na majątku Spółki” ma w praktyce służyć usunięciu kolizji pomiędzy inwestycjami obu Spółek, w taki sposób, aby bez dalszych zakłóceń mogły one wykonywać świadczenia/usługi (tj. czynności opodatkowane podatkiem VAT), które stanowią przedmiot ich działalności gospodarczej.

Pytania

1.Czy świadczenie określone jako „działanie na majątku Spółki” realizowane na podstawie przedmiotowej umowy kolizyjnej przez Spółkę na rzecz Inwestora, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

2.Czy w przypadku gdy „działanie na majątku Spółki” realizowane na podstawie przedmiotowej umowy kolizyjnej przez Spółkę na rzecz Inwestora będzie opodatkowane VAT, Inwestor będzie miał prawo do obniżenia VAT należnego o VAT naliczony wynikający z faktury dokumentującej to świadczenie?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1.

Świadczenie Spółki, określone jako „działanie na majątku Spółki”, realizowane przez nią na rzecz Inwestora na podstawie umowy kolizyjnej, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Ad 2.

W przypadku gdy „działanie na majątku Spółki” realizowane na podstawie przedmiotowej umowy kolizyjnej przez Spółkę na rzecz Inwestora będzie opodatkowane VAT, Inwestor będzie miał prawo do obniżenia VAT należnego o VAT naliczony wynikający z faktury dokumentującej to świadczenie.

Z uwagi na to, że Wnioskodawcy uczestniczą w tym samym opisie zdarzenia przyszłego, zgodnie z art. 14b § 1 w związku z art. 14r § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, występują o wydanie interpretacji we wniosku wspólnym.

Określenie czy „działanie na majątku Spółki” będzie stanowiło świadczenie usług podlegające podatkowaniu VAT z punktu widzenia świadczącego usługę pozwala na potwierdzenie jego obowiązków w zakresie rozliczenia VAT należnego z tytułu tej operacji w pliku JPK za właściwy okres oraz wystawienia stosownych faktur na rzecz usługobiorcy.

Jednocześnie, z punktu widzenia usługobiorcy, określenie czy „działanie na majątku Spółki” będzie stanowiło świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT będzie wpływać bezpośrednio na jego prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego, zapłaconego w ramach wynagrodzenia.

Biorąc pod uwagę powyższe, każda ze stron ma interes prawny w tym, aby wystąpić z wnioskiem wspólnym o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej tego samego opisu zdarzenia przyszłego.

W celu odpowiedzi na pytania Zainteresowanych zadane w niniejszym wniosku, konieczne jest w pierwszej kolejności ustalenie, czy „działanie na majątku Spółki” będzie podlegało przepisom Ustawy o VAT.

Ad 1.

W świetle przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tj.: Dz.U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.; dalej: ustawa lub ustawa o VAT) opodatkowaniu podlegają z zasady czynności dokonywane za wynagrodzeniem przez podatnika działającego w takim charakterze.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Pojęcie działalności gospodarczej, zdefiniowane dla celów VAT w art. 15 ust. 2 ustawy, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z analizy powołanych przepisów wynika, że definicja podatnika jest szeroka i obejmuje swym zakresem każdy podmiot wykonujący samodzielnie profesjonalną działalność zawodową (działa jako producent, handlowiec, usługodawca, etc.). Podatnikiem jest bowiem ten, kto wykonuje bądź wykona czynność stanowiącą przejaw działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy, czyli wykona czynność opodatkowaną.

Będące przedmiotem niniejszego wniosku świadczenie określone jako „działania na majątku Spółki” dotyczy bezpośrednio odcinków sieci elektroenergetycznych wykorzystywanych w działalności gospodarczej Spółki. Powyższe kreuje związek pomiędzy dokonywanymi przez Spółkę czynnościami, których przedmiotem są te sieci, a prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą w stopniu uzasadniającym uznanie ich za realizowane w ramach takiej działalności. Tym samym mogą też podlegać opodatkowaniu, jako wykonane przez Spółkę działającą względem nich jako podatnik.

Katalog czynności opodatkowanych zawiera art. 5 ustawy. Na podstawie ust. 1 pkt 1 tego artykułu opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Pod pojęciem dostawy towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT). Natomiast świadczeniem usług, stosownie do brzmienia art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Takie zdefiniowanie czynności opodatkowanych jest wyrazem powszechności opodatkowania, pozwala bowiem objąć nim każdą możliwą transakcję zrealizowaną przez podatnika odpowiednio jako dostawę towarów albo świadczenie usług.

W wykonaniu umowy kolizyjnej, w wyniku „działania na majątku Spółki” nie dochodzi do dokonania dostawy towarów przez Spółkę, gdyż Inwestor nie uzyskuje prawa do dysponowania jak właściciel urządzeniami składającymi się na kolidujący odcinek sieci. Jest uprawniony wyłącznie do przeniesienia tych urządzeń do nowej lokalizacji, a w stosunku do urządzeń, które nie zostaną wykorzystane przy usunięciu kolizji, jest zobowiązany zgodnie z dyspozycją Spółki (w uzgodnieniu ze Spółką) wydać te urządzenia Spółce albo dokonać ich utylizacji.

W stanie faktycznym świadczenie Spółki określone jako „działanie na majątku Spółki” może stanowić usługę opodatkowaną VAT.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, stanowiącego implementację art. 24 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE, na gruncie ustawy o VAT pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, zarówno o charakterze czynnym (działanie), jak i biernym (powstrzymywanie się od działania, tolerowanie) oraz przeniesienie praw, z wyłączeniem dostawy towarów. Jednakże dokonując oceny charakteru konkretnego świadczenia jako usługi, należy mieć na względzie, że ustawa pozwala zaliczyć do kategorii usług jedynie takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść (chociażby potencjalną).

Z bogatego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: Trybunał, TSUE) wynika, że zakwalifikowanie danego świadczenia jako usługi opodatkowanej VAT wymaga, obok istnienia skonkretyzowanego beneficjenta, kumulatywnego spełnienia przesłanek dotyczących:

• istnienia stosunku prawnego (umowy) stanowiącego podstawę wykonania danego świadczenia,
• odpłatności za świadczenie,
• możliwość wyrażenia wynagrodzenia za świadczoną usługę w pieniądzu,
• bezpośredniego związku wynagrodzenia ze świadczoną usługą.

Jak stanowi art. 24 ust. 1 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej z dnia 28 listopada 2006 r. (Dz. Urz. UE. L Nr 347, str. 1 ze zm.; dalej: Dyrektywa 112), „świadczenie usług” oznacza każdą transakcję, która nie stanowi dostawy towarów. Z powyższego należy wywieść, że czynność prawna musi opierać się na woli stron (por. wyrok TSUE z 14 lipca 2005r. w sprawie C -435/03 British American Tobacco International Ltd. (publ. ECR 2005/7B/I-07077), wyrok NSA z 6 stycznia 2010 r. sygn. akt I FSK 1501/08). Kwalifikacja danej czynności dla celów VAT wymaga ustalenia intencji stron danej transakcji, i o ile nie jest ona sprzeczna z prawem / nie stanowi nadużycia prawa, oparcia na niej oceny – uwzględnienia obiektywnego charakteru transakcji (por. wyrok TSUE z 21 lutego 2006 r. w sprawach C-255/02 i C-223/03).

Opodatkowaniu podlegają czynności wzajemne, w tym sensie, że zobowiązaniu do wykonania danego świadczenia drugostronnie musi odpowiadać zobowiązanie do zapłaty za to świadczenie określonego wynagrodzenia. Postać wynagrodzenia nie ma znaczenia. Mogą być to zarówno pieniądze, jak i towary lub usługi, inne. Ważne jest natomiast, aby ustalone przez strony wynagrodzenie przedstawiało wymierną wartość w subiektywnym poczuciu usługodawcy i dało się określić w pieniądzu. Ponadto wynagrodzenie musi być bezpośrednio związane z wykonaną usługą. Taki związek wyraża się w tym, że wynagrodzenie jest wypłacone w zamian za wykonanie skonkretyzowanego świadczenia, jako ekwiwalent za to świadczenie należny/otrzymywany przez świadczeniodawcę. (Por. wyrok TSUE z 10 stycznia 2019 r. w sprawie C-410/17, z 2 czerwca 1994 r., w sprawie C-33/93, z 11 marca 2020 w sprawie C-94/19, wyrok NSA z 4 marca 2016 r. sygn. akt I FSK 1747/14.)

W kontekście powyższego czynność podlega opodatkowaniu wówczas, gdy wykonywana jest na podstawie umowy zobowiązaniowej, w ramach której jedna ze stron zobowiązała się wykonać określone świadczenie w zamian za wynagrodzenie, druga strona zobowiązała się za to świadczenie wypłacić umówione wynagrodzenie oraz istnieje skonkretyzowany beneficjent świadczenia, dla którego otrzymanie świadczenia generuje wymierną korzyść materialną.

Dodatkowo, w odniesieniu do świadczenia polegającego na zobowiązaniu się do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji, w orzecznictwie podkreśla się, że aby tego rodzaju świadczenie (zachowanie) mogło zostać uznane za świadczenie usług, musi istnieć podmiot, który odnosi bezpośrednią korzyść z powodu takiego zaniechania lub tolerowania oraz równocześnie samo zachowanie się świadczeniodawcy musi wynikać ze stosunku prawnego oraz musi być odpłatne. (Por. wyr. TSUE z 29 lutego 1996 r. w sprawie C-215/94, z 18 grudnia 1997 r. w sprawie C- 384/95).

Stwierdzenie, że dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wiąże się m.in. z wymogiem właściwego jej udokumentowania. Na podstawie art. 106b ust. 1 ustawy o VAT podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

1) sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;

2) wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość, chyba że podatnik korzysta z procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a;

3) wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;

4) otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy:

a. wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,

b. czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4,

c. dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1b.

Z kolei przepis ustępu 3 powołanego wyżej artykułu, w stosunku do czynności, dla których obowiązek wystawienia faktury nie wynika bezpośrednio z przepisów ustawy, wprowadza wymóg wystawienia faktury na żądanie nabywcy towaru lub usługi, z wyjątkiem czynności, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4 oraz czynności, o których mowa w art. 106a pkt 3 i 4.

Biorąc pod uwagę powyższe, w przedmiotowej sprawie dla klasyfikacji na gruncie podatku od towarów i usług świadczenia realizowanego przez Spółkę na podstawie umowy kolizyjnej, określonego jako „działania na majątku Spółki”, pierwszorzędne znaczenie ma określenie charakteru zachowania Spółki.

Jak wskazano w stanie faktycznym, na podstawie umowy kolizyjnej Spółka wyraża zgodę na przeprowadzenie przez Inwestora działań na jej majątku, polegających na przeprowadzeniu przez Inwestora, na jego koszt i ryzyko, zmiany lokalizacji należącego do niej odcinka sieci elektroenergetycznej (sprawnego i funkcjonującego) oraz współdziałania z Inwestorem w tym zakresie.

Świadczenie Spółki posiada cechy tolerowania czynności lub sytuacji – tutaj działań Inwestora na jej majątku – odpowiadające hipotezie art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, jak również czynnego świadczenia usług.

Gospodarczy cel umowy sprowadza się do umożliwienia bądź ułatwienia Inwestorowi przeprowadzenia przez niego planowanej inwestycji, co nie byłoby możliwe bez usunięcia kolizji. Powyższe, w zestawieniu z faktem, że zawarcie umowy kolizyjnej następuje na wniosek Inwestora, zaś kolizja dotyczy sprawnych technicznie i działających urządzeń - w stosunku do których po stronie Spółki nie istnieją powody uzasadniające prowadzenie jakichkolwiek działań, w szczególności ich przebudowy - jednoznacznie świadczy o tym, że usunięcie kolizji następuje w wyłącznym interesie Inwestora. Wyrażenie przez Spółkę zgody na usunięcie kolizji przez Inwestora, na mocy i na warunkach określonych w umowie kolizyjnej, generuje dla Inwestora bezpośrednią korzyść materialną, w postaci możliwości przeprowadzenia własnej inwestycji. W sprawie istnieje więc beneficjent na rzecz którego Spółka wykonuje świadczenie określone jako „działania na majątku Spółki”, który w związku z uzyskaniem tego świadczenia odnosi bezpośrednią i wymierną korzyść. Tym samym świadczenie Spółki należy uznać za usługę w rozumieniu przepisów ustawy o VAT.

Zachowanie się Spółki (tolerowanie działań Inwestora na jej majątku oraz współdziałanie z nim w zakresie prowadzonych przez niego prac) jest przy tym wyrazem realizacji przez Spółkę zobowiązań określonych postanowieniami umowy kolizyjnej. Z tego też względu świadczenie Spółki należy uznać za wynikające z istniejącego stosunku prawnego, co oznacza spełnienie kolejnej przesłanki wymaganej dla usługi opodatkowanej.

Wreszcie, zgodnie z postanowieniami umowy kolizyjnej, Inwestor jest zobowiązany przenieść (przenosi) na Spółkę własność nakładów poczynionych na urządzenia przebudowane w ramach kolizji, urządzenia odtworzone w całości bądź w części (w zakresie niestanowiącym własności Spółki) z innych elementów niż pochodzące z demontażu oraz własność nowo wybudowanych urządzeń w ramach usuwania. Czynność ta pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem Spółki obejmującym zgodę na przeniesienie danego odcinka sieci i współdziałanie przy jego przebudowie, określonym jako „działania na majątku Spółki” i stanowi dla Spółki jego ekwiwalent. Oparty na umowie kolizyjnej związek pomiędzy zobowiązaniem się Spółki do wykonania świadczenia „działania na majątku Spółki”, a zobowiązaniem się Inwestora do przeniesienia na Spółkę nakładów poczynionych przez niego na usunięcie kolizji, posiada cechy wskazujące, że świadczenie Spółki jest wykonywane na rzecz Inwestora w zamian za te nakłady. Przedmiotowe nakłady stanowią zatem wynagrodzenie Spółki za „działania na majątku Spółki”. Wartość wynagrodzenia (korzyści) uzyskiwanego przez Spółkę z tytułu „działań na majątku Spółki” – tutaj w postaci ww. nakładów - jest wymierna i została określona w umowie kolizyjnej w pieniądzu, jako kwota stanowiąca równowartość wykonanych prac związanych z usunięciem kolizji. W stanie faktycznym jest zatem spełniona również przesłanka odpłatności za usługę.

Biorąc pod uwagę powyższe, w stanie faktycznym świadczenie Spółki określone jako „działania na majątku Spółki” (dotyczące sieci elektroenergetycznej służącej Spółce do wykonywania działalności opodatkowanej VAT), realizowane przez nią na rzecz Inwestora w oparciu o umowę kolizyjną w zamian za nakłady poczynione przez Inwestora na usunięcie kolizji, stanowi czynność opodatkowaną podatkiem od towarów jako odpłatne świadczenie usług za wynagrodzeniem na terytorium kraju, określonych w art. 5 ust. 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

W konsekwencji w przypadkach, w których usługa „działania na majątku Spółki” będzie świadczona na rzecz Inwestora posiadającego status podatnika albo osoby prawnej niebędącej podatnikiem, Spółka będzie zobowiązana potwierdzić jej wykonanie fakturą. W pozostałych przypadkach powinna wystawić fakturę na żądanie Inwestora.

W odniesieniu do kwalifikacji zgody na działania podmiotu trzeciego na majątku przedsiębiorstwa energetycznego organ podatkowy wypowiedział się w interpretacji indywidualnej z 20 lipca 2018 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.404.2018.1.ABZ. W interpretacji tej organ potwierdził, że „działanie Wnioskodawcy polegające na wyrażeniu zgody na przebudowę odcinka sieci elektroenergetycznej lub innych elementów infrastruktury elektroenergetycznej, zgodnie z porozumieniem zawartym pomiędzy Wnioskodawcą a Gminą, w którym Gmina zobowiązana została do zapłaty rekompensaty (odszkodowania) w wartości godziwej urządzeń będących własnością Spółki przeznaczonych do likwidacji w zamian za rzeczone odszkodowanie Spółka wyraziła zgodę na prowadzenie inwestycji przez Gminę obejmującej również prace związane z majątkiem będącym własnością Spółki, wypełnia wskazaną przesłankę uznania tej czynności za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy”.

Analiza cytowanego wyżej pisma pozwala uznać, że w sprawie będącej przedmiotem niniejszego wniosku mamy do czynienia zasadniczo z analogicznym stanem faktycznym.

Różnica dotyczy jedynie postaci wynagrodzenia pobieranego przez Spółkę, która w związku z wyrażeniem zgody na „likwidację” kolidującego odcinka sieci w dotychczasowej lokalizacji, tytułem zapłaty otrzymuje przebudowany odcinek sieci w nowej lokalizacji. Należy zauważyć, że z ekonomicznego (biznesowego) punktu widzenia w sprawie możliwe byłoby zawarcie odrębnych umów, gdzie w ramach pierwszej Spółka wyraziłaby zgodę na likwidację należącego do niej kolidującego odcinka sieci w zamian za wynagrodzenie (odszkodowanie, rekompensatę) w pieniądzu, natomiast na mocy drugiej umowy, (która mogłaby zostać zawarta z podmiotem trzecim) zleciłaby odbudowę danego odcinka w nowej lokalizacji), za co sama zapłaciłaby stosowne wynagrodzenie. Fakt, że zarówno zgoda Spółki na de facto likwidację kolidujących urządzeń sieciowych w dotychczasowej lokalizacji oraz ich posadowienie w nowej lokalizacji, stanowią przedmiot jednej umowy nie może być rozstrzygający dla oceny świadczenia wykonywanego przez Spółkę na rzecz Inwestora.

Uregulowanie tych kwestii w umowie kolizyjnej stanowi jedynie wyraz ekonomiki działania jej stron („taniej, szybciej, bezpieczniej”). Usunięcie kolizji na warunkach określonych w umowie kolizyjnej nie przeczy temu, że w jej wykonaniu mają miejsce samodzielne czynności realizowane przez każdą z jej stron, określone w tej umowie odpowiednio jako „działania na majątku Spółki” oraz „usunięcie kolizji”.

W tym miejscu należy dodatkowo zwrócić uwagę na aspekt autonomiczności podatku VAT oraz konieczność oceniania zdarzeń gospodarczych zgodnie z zasadami specyficznymi dla tego podatku. Jedną z nich jest zasada odrębnego opodatkowania każdej czynności, odpowiednio według zasad właściwych dla tej czynności. W świetle orzecznictwa Trybunału niewątpliwie regułą jest odrębne opodatkowanie samodzielnych czynności, z uwagi na zachowanie zasady neutralności podatku i niezaburzanie konkurencyjności. (Zasada ta nie dotyczy jedynie świadczeń jednolitych gospodarczo, których rozdzielanie miałoby „sztuczny” charakter; por. wyrok, TSUE z 25 lutego 1999 r. w sprawie C-349/96, z 27 października 2005 r. w sprawie C-41/04, z 21 lutego 2008 r. w sprawie C-425/06). Przypadek, w którym na podstawie umowy faktycznie dochodzi do realizacji kilku samodzielnych czynności poddaje się tej regule, co potwierdził Trybunał w wyroku z 10 stycznia 2019 r. W orzeczeniu tym Trybunał uznał, że w wyniku umowy o rozbiórkę, w ramach której usługodawca jest zobowiązany przeprowadzić rozbiórkę oraz jest uprawniony do sprzedaży złomu pozyskanego w trakcie rozbiórki, w sytuacji gdy cena za prace rozbiórkowe uwzględnia wartość przedmiotowego złomu, umowa ta obejmuje odpłatne świadczenie usług, tj. świadczenie prac rozbiórkowych, oraz ponadto odpłatną dostawę towarów, tj. dostawę złomu metalowego, stanowiącą równocześnie element wynagrodzenia usługodawcy za przeprowadzone prace.

Nie ma zatem podstaw, aby świadczenie Spółki określone jako „działania na majątku Spółki” oceniać odmiennie niż w powołanym wyżej stanowisku organu tylko z tego względu, że Spółka nie pobiera wynagrodzenia w postaci pieniędzy, lecz w innej formie. Tym samym opodatkowanie tego świadczenia znajduje potwierdzenie również w opinii organów podatkowych.

Podsumowując, przywołane przepisy oraz orzecznictwo dowodzą słuszności wyrażonego na wstępie stanowiska Spółki, zgodnie z którym świadczenie określone jako „działanie na majątku Spółki”, realizowane przez nią na rzecz Inwestora na podstawie umowy kolizyjnej, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Ad 2.

Jak wykazano powyżej, w uzasadnieniu do pytania nr 1, zdaniem Wnioskodawców, świadczenie określone jako „działanie na majątku Spółki” realizowane na podstawie przedmiotowej umowy kolizyjnej przez Spółkę na rzecz Inwestora, podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Przedmiotowe świadczenie będzie stanowiło odpłatne świadczenie usług w rozumieniu przepisów art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT i jednocześnie nie będzie mieściło się w katalogu czynności niepodlegających przepisom Ustawy o VAT, określonym w art. 6 ust. 1 Ustawy o VAT. Ponadto, zdaniem Wnioskodawców, świadczenie to będzie opodatkowane VAT, tj. nie będzie korzystało z jakiegokolwiek zwolnienia podatkowego.

Jak wynika z treści art. 86 ust. 1 Ustawy o VAT, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego przy nabyciu towarów i usług w zakresie, w jakim są one wykorzystywane do wykonywania przez podatnika czynności opodatkowanych VAT.

Z kolei zgodnie z art. 87 ust. 1 Ustawy o VAT w przypadku, gdy kwota podatku naliczonego jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

Z cytowanych przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego). Przedstawiona zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, nie tylko pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 Ustawy o VAT ale również niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W myśl art. 88 ust. 3a Ustawy o VAT, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy:

1)sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi wystawionymi przez podmiot nieistniejący,

2)transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku;

3)wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne:

a.stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane - w części dotyczącej tych czynności,

b.podają kwoty niezgodne z rzeczywistością - w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością,

c.potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego - w części dotyczącej tych czynności;

4)faktury, faktury korygujące wystawione przez nabywcę zgodnie z odrębnymi przepisami nie zostały zaakceptowane przez sprzedającego;

5)wystawiono faktury, w których została wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wykazuje się kwoty podatku na fakturze - w części dotyczącej tych czynności.

W kontekście powyższego, zwrócić w pierwszej kolejności należy uwagę, że żadna z przesłanek negatywnych powodujących wyłączenie prawa do odliczenia podatku VAT od wynagrodzenia dokumentującego świadczenie określone jako „działanie na majątku Spółki”, nie zostało spełnione.

W szczególności, co potwierdza uzasadnienie Wnioskodawców do pytania nr 1, nie zaistniały okoliczności wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 Ustawy o VAT, w myśl którego podatnik nie jest uprawniony do obniżenia kwoty VAT należnego o VAT naliczony w sytuacji, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie jest opodatkowana VAT lub jest zwolniona z VAT, nie będą miały miejsca.

Ponadto, Wnioskodawcy pragną podkreślić, iż na dzień złożenia niniejszego wniosku oraz zapłaty wynagrodzenia za świadczenie określone jako „działanie na majątku Spółki”, Inwestor będzie zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym, a zatem nie znajdzie zastosowania ograniczenie zawarte w art. 88 ust. 4 Ustawy o VAT, który stanowi, iż obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96 Ustawy o VAT, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7 tej Ustawy.

Zdaniem Zainteresowanych, elementem kluczowym dla rozstrzygnięcia o pełnym prawie do obniżenia VAT należnego o VAT naliczony z tytułu świadczenia określonego jako „działanie na majątku Spółki”, zgodnie z art. 86 ust. 1 Ustawy o VAT, jest potwierdzenie faktu, iż przedmiotowe świadczenie będzie wykorzystywane przez Inwestora do wykonywania czynności opodatkowanych VAT.

W praktyce podkreśla się, iż o związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży - towary handlowe lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług, będących przedmiotem dostawy, bezpośrednio więc wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika. Natomiast o związku pośrednim można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa. Mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganymi przez podatnika przychodami. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością, istnieć musi związek przyczynowo - skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego:

a) Inwestor planuje rozpoczęcie działalności operacyjnej około roku 2027 r. zgodnie z tzw. Koncepcją (…) przedstawioną zresztą w Uchwale (…) w sprawie przyjęcia Koncepcji przygotowania i realizacji inwestycji (…);

b) Zakłada się, że Inwestor będzie uzyskiwał przychody zarówno z szeroko rozumianej działalności (...) (m.in. obsługa (…) itp.) jak i z działalności (…), związanej z infrastrukturą (…). Do czasu rozpoczęcia powyższej działalności Inwestor jest i będzie zaangażowany więc w szereg zadań związanych z budową (…), których skutkiem może być sprzedaż opodatkowana.

Zatem w świetle powyższego, nie powinno ulegać wątpliwości, iż wypłata wynagrodzenia za świadczenie określone jako „działanie na majątku Spółki” w sposób jak najbardziej bezpośredni związana jest przede wszystkich z realizacją ww. przedsięwzięć realizowanych w ramach projektu (…), który to projekt wg obecnych zamierzeń będzie generował w Spółce obrót opodatkowany VAT.

Nie ulega wątpliwości, iż projekt (…) jest inwestycją długoletnią, wielobranżową oraz przede wszystkim rozciągniętą terytorialnie, w konsekwencji powodując konieczność podjęcia szeregu działań nie tylko na majątku własnym Wnioskodawcy ale również wespół z podmiotami trzecimi. Chcąc zrealizować tak złożony projekt (w kształcie uzgodnionym lub w jakimkolwiek innym), Inwestor jest w zasadzie zobligowany do podejmowania ciągłej współpracy z podmiotami takimi jak chociażby Spółka, celem uniknięcia kolizji jak ta przedstawiona w opisie zdarzenia przyszłego.

Usunięcie przedmiotowej kolizji pozwoli Inwestorowi na kontynuowanie zamierzeń inwestycyjnych, po zrealizowaniu których zakłada iż będzie realizował obrót z tytułu świadczenia usług bądź dostawy towarów, podlegających opodatkowaniu VAT.

Bez znaczenia dla oceny prawa do odliczenia podatku VAT przez Inwestora, pozostaje w ocenie Wnioskodawców fakt, iż Inwestor zakłada działalność opodatkowaną dopiero w latach przyszłych. Stanowisko takie zostało również wielokrotnie potwierdzone w wyrokach Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE lub Trybunał). W opinii Trybunału, już sam zamiar prowadzenia działalności opodatkowanej powiązany z dokonywaniem zakupów mających służyć temu celowi nadaje podmiotowi status podatnika VAT. W konsekwencji, podmiotowi który zamierza przeznaczyć nabywane towary i usługi w celu wykonywania działalności opodatkowanej nie można odmówić prawa do odliczenia podatku naliczonego (tak m.in. wyrok TSUE w sprawie C-268/83 Rompelman).

W orzecznictwie podkreślano także, że nie jest dopuszczalne ograniczanie tego prawa w przypadku podatników, którzy dokonywali zakupów inwestycyjnych do czasu, gdy podatnik rozpocznie działalność opodatkowaną. W przypadku tych podatników prawo do odliczenia będzie oznaczało prawo do zwrotu podatku. Jak podkreślono w orzeczeniu z 21 marca 2000 r. w połączonych sprawach C-110/98 do C-147/98 (Gabalfrisa SL and Others v. Agencia Estatal de Administración Tributaria [AEAT]), art. 17 VI dyrektywy nie pozwala prawu krajowemu na uzależnienie prawa do odliczenia podatku przed rozpoczęciem regularnej działalności opodatkowanej od spełnienia przez podatnika pewnych wymogów, takich jak złożenie wniosku w tej sprawie przed powstaniem obowiązku podatkowego, czy też od faktycznego rozpoczęcia działalności w ciągu roku od złożenia wniosku, o którym mowa. Prawo krajowe nie może również wprowadzać przepisów, które karałyby za niezłożenie tego wniosku odebraniem prawa do odliczenia czy też przesunięciem prawa do skorzystania z nich do czasu faktycznego rozpoczęcia działalności opodatkowanej. Z kolei z uzasadnienia orzeczenia TSUE z 29 lutego 1996 r. (C-110/94, Intercommunale voor zeewaterontzilting (INZO) v. Belgian State) wynika, że już pierwsze wydatki inwestycyjne, które zostały poniesione na cele i z zamysłem rozpoczęcia działalności, muszą być potraktowane jako działalność gospodarcza.

Niezgodne z zasadą neutralności podatku byłoby uznanie, że działalność gospodarcza nie rozpoczyna się aż do momentu, gdy działalność zaczyna przynosić przychody. Inna interpretacja obciążałaby podatnika podczas prowadzenia działalności gospodarczej bez przyznania mu prawa do odliczenia podatku naliczonego, a to prowadziłoby do arbitralnego rozróżnienia wydatków inwestycyjnych poniesionych przed wykorzystaniem nieruchomości i wydatków poniesionych podczas jej użytkowania (tak np. w Komentarzu do VAT, wyd. XVI, A. Bartosiewicz, LEX).

W jednym z ostatnich orzeczeń poruszających analizowaną tematykę (z 17 października 2018 r., w sprawie C-249/17) TSUE zwrócił uwagę, że prawo do odliczenia podatku naliczonego może być ograniczone tylko w wyjątkowych sytuacjach, a podstawą takiego ograniczenia nie może być nawet fakt, że planowana działalność, w związku z którą podatnik nabył usługi opodatkowane, w ogóle nie doszła do skutku. Zdaniem TSUE, ważniejszy jest bowiem zamiar rozpoczęcia działalności będącej źródłem transakcji podlegających opodatkowaniu. W efekcie powyższego, Trybunał uznał, że nie ma podstaw do wprowadzania odrębnego warunku – faktycznego powstania obrotu podlegającego opodatkowaniu. Prawo do odliczenia powstaje bowiem wcześniej – już w momencie nabycia danych towarów i usług, a więc trwa również później – nawet jeżeli planowana działalność nie została zrealizowana, a w konsekwencji nie przyniosła żadnych transakcji podlegających opodatkowaniu.

Powyższe potwierdza również orzecznictwo polskich sądów administracyjnych.

Przykładowo, w wyroku WSA w Krakowie z 20 listopada 2014 r. (I SA/Ke 516/14) Sąd uznał, że: „związek podatku do odliczenia z poszczególnymi rodzajami czynności (opodatkowanymi lub nieopodatkowanymi) ma charakter prognozowany, planowany. Do czasu faktycznego wykorzystania nabytego towaru czy też usługi faktyczny związek z danym rodzajem czynności może się zatem zmienić, przekreślając prawo do odliczenia lub to odliczenie uzasadniając. Dla takich przypadków została przewidziana instytucja korekty, która nakazuje oceniać ostateczny zakres prawa do odliczenia, opierając się na finalnym i rzeczywistym przeznaczeniu towaru czy usługi, w cenie których zawarty był podatek mający podlegać odliczeniu (podkreślenia własne Spółki)”.

Analogicznie, w wyroku WSA w Gliwicach z 30 października 2015 r. (III SA/Gl 405/15), stwierdzono: „(…) w dacie dokonania wydatków na nabycie przyłącza, skarżąca nie miała zamiaru wykorzystywać ich do wykonywania czynności opodatkowanych, ale powzięła ten zamiar w czasie realizacji inwestycji, wobec czego co do zasady ma prawo skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego poprzez dokonanie korekty”.

Co istotne, pogląd ten znajduje również potwierdzenie w wydawanych interpretacjach indywidualnych. Przykładowo w interpretacji indywidualnej z 6 listopada 2013 r. sygn. IPTPP4/443-598/13-4/UNr, wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi, organ stwierdził: „Biorąc pod uwagę, że prawo do odliczenia powinno być realizowane natychmiast po powstaniu podatku naliczonego, decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia będzie miał zamierzony (deklarowany) związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi. Przy czym związek ten może mieć charakter bezpośredni lub pośredni. Jeśli podatnik zamierza przeznaczyć dane towary lub usługi na cele działalności opodatkowanej, to jest uprawniony do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów i usług (choćby przed zrealizowaniem prawa do odliczenia, towary bądź usługi nie zostały jeszcze spożytkowane na cele działalności opodatkowanej)”. Podobnie uznał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 24 lutego 2017 r. sygn. 0461-ITPP1.4512.54.2017.1.MN.

W świetle powyższego, zdaniem Wnioskodawców nie powinno więc ulegać wątpliwości, iż spełnione są wszystkie warunki do uznania, iż Inwestorowi przysługiwać będzie pełne prawo do obniżenia VAT należnego o VAT naliczony wynikający z faktury dokumentującej wynagrodzenie za świadczenie określone jako „działanie na majątku Spółki”.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast w świetle art. 8 ust. 1 ustawy:

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej. Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy). Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

Przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest zatem określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy przy tym podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało – jako usługa – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Dana usługa podlega więc opodatkowaniu podatkiem VAT wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

Warto w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. I tak, przykładowo w wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise, TSUE uznał, że określoną czynność można uznać za wykonaną odpłatnie, jeśli istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto gdy odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miała być opodatkowana VAT.

Na uwagę zasługuje także orzeczenie z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie podkreślono, że usługi świadczone są za wynagrodzeniem, wyłącznie jeżeli istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Wobec powyższej analizy, dostawa towarów lub świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie, oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Przy czym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane są w ramach działalności gospodarczej.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy:

działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że prowadzą Państwo działalność w zakresie dystrybucji energii elektrycznej z wykorzystaniem należącej do Państwa sieci elektroenergetycznej. Urządzenia elektroenergetyczne, składające się na sieć wykorzystywaną w Państwa działalności w znacznej części są posadowione na cudzych gruntach. Ich lokalizacja niekiedy pozostaje w kolizji z planami inwestycyjnymi innych podmiotów. W takich przypadkach Państwo, na wniosek zainteresowanego Inwestora, mogą zawrzeć z nim umowę w przedmiocie usunięcia istniejącej kolizji, na mocy której dochodzi do przebudowy sprawnych i funkcjonujących odcinków sieci dystrybucyjnej poprzez zmianę ich przebiegu. W wykonaniu umowy o usunięcie kolizji realizują Państwo na rzecz Inwestora świadczenie określone jako „działanie na majątku Spółki”, w zamian za świadczenie inwestora określane jako „usunięcie kolizji”. Przedmiotem umowy kolizyjnej jest, realizowane na żądanie/wniosek Inwestora, przedefiniowanie przebiegu określonego odcinka sieci dystrybucyjnej - sprawnego i funkcjonującego operacyjnie z siecią dystrybucyjną, dla którego posadowienia na danym gruncie posiadają Państwo oznaczony tytuł prawny. Na podstawie umowy kolizyjnej Inwestor przenosi własność nakładów poczynionych na urządzenia przebudowane w ramach kolizji, urządzenia odtworzone w całości bądź w części (w zakresie niestanowiącym Państwa własności) z innych elementów niż pochodzące z demontażu oraz własność nowo wybudowanych urządzeń w ramach usuwania kolizji, a Państwo oświadczają, iż własność tę przyjmują.

Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą tego, czy świadczenie określane jako „działanie na majątku Spółki” realizowane przez Państwa na rzecz Inwestora na podstawie ww. umowy kolizyjnej podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jak wskazano powyżej, pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres – obejmuje ono zarówno działania podatnika, jak również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Świadczenie usług zakłada istnienie dwóch podmiotów, a więc tego, który świadczy usługę (usługodawcy) i tego, który świadczenie odbiera (usługobiorcy), czyli konsumenta usługi. Skoro opodatkowaniu podlega odpłatne świadczenie usług, to znaczy, że istnieje stosunek prawny pomiędzy usługodawcą i usługobiorcą, a rezultatem tego związku jest wzajemne działanie tych podmiotów. Działanie to polega na tym, że wynagrodzenie otrzymywane przez wykonawcę usługi następuje w zamian za wykonanie usługi na rzecz jej odbiorcy. Pomiędzy odpłatną czynnością podlegającą opodatkowaniu, a otrzymywanym z tytułu tej czynności wynagrodzeniem musi istnieć bezpośredni, czytelny i dostrzegalny związek.

W opisie sprawy wskazali Państwo, że usunięcie kolizji energetycznej nie jest dla Państwa Spółki zdarzeniem neutralnym, przy którym Państwa rola sprowadza się tylko i wyłącznie do biernego wyrażenia zgody na przeniesienie przez Inwestora (podmiot działający na jego rzecz) danego odcinka sieci elektroenergetycznej. Prowadzenie działań na funkcjonującym odcinku sieci oraz zarządzanie/eksploatacja przebudowaną siecią, wiąże się dla Państwa z pewnym ryzykiem oraz odpowiedzialnością i w zależności od okoliczności konkretnego zdarzenia, wymaga od Państwa stosownego (mniejszego lub większego) zaangażowania. W żadnym przypadku nie pozostawiają Państwo działań związanych z usunięciem kolizji wyłącznie w gestii Inwestora, w tym sensie, że nie ograniczają się Państwo wyłącznie do wyrażenia zgody na zmianę lokalizacji danego odcinka sieci. Usunięcie kolizji podstawie umowy kolizyjnej, polegające na umieszczeniu urządzeń sieciowych w lokalizacji umożliwiającej zrealizowanie inwestycji planowanej przez Inwestora:

a)następuje na wniosek Inwestora oraz w jego interesie, wyrażającym się w umożliwieniu Inwestorowi realizacji planowanej inwestycji, co stanowi dla inwestora wymierną korzyść,

b)powoduje likwidację istniejących sprawnych i funkcjonujących urządzeń elektroenergetycznych Spółki, która zobowiązuje się do tolerowania i nie przeciwdziałania likwidacji tych urządzeń elektroenergetycznych, w zamian za zobowiązanie się Inwestora do przeniesienia na jej rzecz własności poczynionych przez niego nakładów na urządzenia przebudowane w ramach kolizji, urządzenia odtworzone w całości bądź w części (w zakresie niestanowiącym własności Spółki) z innych elementów niż pochodzące z demontażu oraz własności nowo wybudowanych urządzeń w ramach usuwania kolizji,

c)wiąże się z koniecznością współdziałania przez Spółkę w dokonywaniu przez Inwestora usunięcia kolizji obiektu, w szczególności poprzez:

• przygotowanie warunków technicznych usunięcia kolizji sieci elektroenergetycznej,
• nadzorowanie wykonywania usunięcia kolizji oraz dostosowywanie pracy sieci do potrzeb dokonywanego usunięcia kolizji,
• weryfikację dokumentacji przygotowanej przez Inwestora,

d)powoduje utratę przez Spółkę istniejących praw dotyczących umieszczenia obiektu na nieruchomości w jego dotychczasowej lokalizacji,

e)ogranicza ryzyko potencjalnego konfliktu z Inwestorem.

W tym miejscu należy wskazać, że na podstawie art. 353¹ ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):

strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Zgodnie z art. 498 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Powyższe przepisy oznaczają, że potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia poprzez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie (kompensata wierzytelności), następuje wówczas, gdy jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelności, jak i zobowiązania względem drugiej strony. Potrącenie stanowi zatem formę wzajemnej zapłaty za istniejące pomiędzy stronami zobowiązania, co pozwala na traktowanie jej na równi z zapłatą.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że w przypadku transakcji potrącenia wzajemnych wierzytelności dochodzi do rozliczenia transakcji, gdzie kompensata stanowi formę zapłaty.

Analiza przedstawionego zdarzenia przyszłego, treści cytowanych przepisów prawa podatkowego oraz orzecznictwa TSUE prowadzi do stwierdzenia, że Państwa działanie polegające na wyrażeniu zgody na przebudowę odcinka sieci elektroenergetycznej, (stanowiącej Państwa majątek) i współdziałaniu w dokonywaniu przez Inwestora usunięcia kolizji obiektu (w szczególności przygotowanie warunków technicznych usunięcia kolizji sieci elektroenergetycznej, nadzorowanie wykonywania usunięcia kolizji oraz dostosowywanie pracy sieci do potrzeb dokonywanego usunięcia kolizji, weryfikacja dokumentacji przygotowanej przez Inwestora), zgodnie z umową kolizyjną zawartą pomiędzy Państwem a Inwestorem, za które należy się Państwu od Inwestora wynagrodzenie w kwocie równej sumie netto nakładów poniesionych przez Inwestora na usunięcie kolizji, wypełnia wskazane przesłanki uznania tej czynności za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

W przedstawionym zdarzeniu przyszłym kompensata należności, którymi obciążają Państwo Inwestora za „działania na majątku Spółki”, jest w istocie formą zapłaty określonego w pieniądzu wynagrodzenia za tolerowanie czynności (czyli zobowiązanie się Państwa do akceptacji uzgodnień zawartych w umowie) oraz współdziałanie Państwa w dokonywaniu przez Inwestora usunięcia kolizji obiektu.

Inwestor bowiem uzyskuje korzyści z tytułu umownego zobowiązania się Państwa do tolerowania prac przeprowadzanych przez Inwestora na urządzeniach elektroenergetycznych Państwa oraz współdziałania Państwa w dokonywaniu przez Inwestora usunięcia kolizji obiektu – Inwestor ma możliwość prowadzenia inwestycji, co jest głównym celem zawarcia umowy kolizyjnej.

W konsekwencji, w przedstawionych we wniosku okolicznościach istnieje bezpośredni związek pomiędzy wykonanym przez Państwa świadczeniem określanym jako „działanie na majątku Spółki”, a należnym wynagrodzeniem.

W okolicznościach niniejszej sprawy pomiędzy podmiotami zostaje zawarta umowa, w ramach której jedna ze stron (Państwo) zobowiązują się do tolerowania czynności oraz współdziałania w dokonywaniu przez Inwestora usunięcia kolizji obiektu, a druga strona (Inwestor) jest beneficjentem usługi, za którą należy się Państwu od Inwestora wynagrodzenie w kwocie równej sumie netto nakładów poniesionych przez Inwestora na usunięcie kolizji. Zatem w opisanej sytuacji mamy do czynienia z odpłatnym świadczeniem usługi przez Państwa na rzecz Inwestora, która podlega opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy w zw. z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Podsumowując, świadczenie określane jako „działanie na majątku Spółki” realizowane przez Państwa na rzecz Inwestora na podstawie umowy kolizyjnej podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem Państwa stanowisko, zgodnie z którym świadczenie Spółki, określone jako „działanie na majątku Spółki”, realizowane przez nią na rzecz Inwestora na podstawie umowy kolizyjnej, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, jest prawidłowe.

Ponadto Państwa wątpliwości dotyczą także tego, czy w przypadku gdy „działanie na majątku Spółki” realizowane na podstawie przedmiotowej umowy kolizyjnej przez Państwa na rzecz Inwestora będzie opodatkowane VAT, Inwestor będzie miał prawo do obniżenia VAT należnego o VAT naliczony wynikający z faktury dokumentującej to świadczenie.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy:

w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a)nabycia towarów i usług,

b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

W myśl art. 87 ust. 1 ustawy:

w przypadku gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

Stosownie do art. 87 ust. 2 ustawy:

zwrot różnicy podatku, z zastrzeżeniem ust. 5b, 6, 6a i 6d, następuje w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia przez podatnika na rachunek bankowy podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju albo na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, wskazany w zgłoszeniu identyfikacyjnym, o którym mowa w odrębnych przepisach, lub na wskazany przez podatnika rachunek banku mającego siedzibę na terytorium kraju lub na rachunek spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, jako zabezpieczenie udzielanego przez ten bank lub przez tę kasę kredytu, na podstawie złożonego przez podatnika do naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do złożenia deklaracji podatkowej, sporządzonego na piśmie, nieodwołalnego upoważnienia organu podatkowego, potwierdzonego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową udzielających kredytu, do przekazania tego zwrotu. Jeżeli zasadność zwrotu wymaga dodatkowego zweryfikowania, naczelnik urzędu skarbowego może przedłużyć ten termin do czasu zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika dokonywanej w ramach czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej lub postępowania podatkowego. Jeżeli przeprowadzone przez organ czynności wykażą zasadność zwrotu, o którym mowa w zdaniu poprzednim, urząd skarbowy wypłaca należną kwotę wraz z odsetkami w wysokości odpowiadającej opłacie prolongacyjnej stosowanej w przypadku odroczenia płatności podatku lub jego rozłożenia na raty.

Cytowane wyżej przepisy regulują sposób dokonania przez podatnika rozliczenia w sytuacji, gdy w danym okresie rozliczeniowym deklaruje on nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym. Przepisy te umożliwiają otrzymanie przez podatnika rzeczywistego zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym.

Zatem prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczające jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej. W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo-prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Istotna jest intencja nabycia – jeśli dany towar ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas – po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy o podatku od towarów i usług wymogów formalnych – odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.

Ponadto, należy podkreślić, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 tej ustawy.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT:

nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Stosownie do art. 88 ust. 4 ustawy:

obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Zgodnie z powyższymi przepisami, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, a transakcja udokumentowana fakturą podlega opodatkowaniu i nie jest zwolniona od podatku.

Jak rozstrzygnięto wyżej, świadczenie Spółki, określone jako „działanie na majątku Spółki”, realizowane przez nią na rzecz Inwestora na podstawie umowy kolizyjnej, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Z opisu sprawy wynika, że Inwestor jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Inwestor planuje rozpoczęcie działalności operacyjnej w (…) r. zgodnie z Biznesplanem (…). Powyższa koncepcja zakłada uzyskiwanie przychodów zarówno z szeroko rozumianej działalności (...) (m.in. obsługa (…) itp.) jak i z działalności (…) związanej z infrastrukturą (…). Do czasu rozpoczęcia powyższej działalności Spółka będzie zaangażowana w szereg zadań związanych z budową (…), których skutkiem może być sprzedaż opodatkowana. Ogół czynności określonych jako „działanie na majątku Spółki” ma w praktyce służyć usunięciu kolizji pomiędzy inwestycjami obu spółek, w taki sposób, aby bez dalszych zakłóceń mogły one wykonywać świadczenia/usługi (tj. czynności opodatkowane podatkiem VAT), które stanowią przedmiot ich działalności gospodarczej.

W analizowanej sprawie nie zaistnieją przesłanki wyłączające prawo do odliczenia podatku naliczonego przewidziane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, gdyż świadczenie Spółki, określone jako „działanie na majątku Spółki”, realizowane przez nią na rzecz Inwestora na podstawie umowy kolizyjnej będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji, mając na uwadze opis sprawy oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa należy stwierdzić, że Inwestor będzie miał prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktury dokumentującej świadczenie określone jako „działanie na majątku Spółki”, gdyż zgodnie ze wskazaniem świadczenie to będzie przez Inwestora wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT i nie zaistnieją wyłączenia, o których mowa w art. 88 ustawy. Jednocześnie zgodnie z art. 87 ust. 1 ustawy, w przypadku gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2 ustawy będzie w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, Inwestor będzie miał prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywało się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

A. Spółka Akcyjna (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).