opodatkowanie dostawy działki niezabudowanej

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie nieuznania Pani za podatnika podatku VAT w związku ze sprzedażą niezabudowanej działki nr (...) jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

25 marca 2022 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczący m.in. nieuznania Pani za podatnika podatku VAT w związku ze sprzedażą niezabudowanej działki nr (...), będącej we wpółwłasności majątkowej małżeńskiej.

Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 8 czerwca 2022 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawczyni jest osobą fizyczną, niebędącą zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT i nie prowadzi działalności gospodarczej.

Wnioskodawczyni pozostaje w związku małżeńskim, a pomiędzy małżonkami istnieje wspólność majątkowa małżeńska. Mąż Wnioskodawczyni prowadzi wprawdzie własną działalność gospodarczą, ale nie jest to działalność w żaden sposób związana z obrotem nieruchomościami. Małżonek Wnioskodawczyni jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT.

W 2010 r. małżonkowie zakupili (z prywatnych środków) nieruchomość gruntową niezabudowaną, z zamiarem wykorzystania jej w przyszłości do własnych celów prywatnych.

Nieruchomość ta została nabyta zatem ze środków własnych, do majątku wspólnego małżonków. Pierwotną intencją małżonków nie była odsprzedaż nieruchomości lub inne cele inwestycyjne, ani wykorzystywanie jej w działalności gospodarczej małżonka Wnioskodawczyni, ani w ramach żadnej innej, nawet potencjalnie przyszłej działalności gospodarczej.

W 2015 r. Wnioskodawczyni wraz z małżonkiem dokonali czynności związanej z rozporządzaniem majątkiem prywatnym i podzielili przedmiotową nieruchomość gruntową na cztery odrębne działki (dalej jako: działki nr 1, 2, 3, 4 odpowiednio).

Następnie, na trzech z tych działek (działki nr: 1, 2, 3) zostały posadowione budynki mieszkalne (domy jednorodzinne), celem wykorzystywania nowych budynków na cele mieszkaniowe (prywatne) Wnioskodawczyni i jej małżonka oraz pozostałych członków rodziny. Ich zamiarem nie było bowiem podjęcie działalności zarobkowej w zakresie obrotu nieruchomościami, ale stricte prywatny cel mieszkaniowy rodziny, w ramach rozporządzania swoim majątkiem prywatnym.

Pierwotne plany (z przyczyn osobistych i finansowych małżonków) uległy jednak zmianie i ostatecznie małżeństwo podjęło decyzję o konieczności ich sprzedaży. Przedmiotowe nieruchomości zostały sprzedane, tzn. przedmiotem sprzedaży były kolejno trzy zabudowane działki (każda - domem jednorodzinnym w stanie surowym otwartym):

1)w 2019 r. nastąpiła sprzedaż zabudowanej działki (nr 1), budynkiem mieszkalnym (domem jednorodzinnym), na podstawie umowy przeniesienia własności zawartej w formie aktu notarialnego na rzecz osób prywatnych (osób fizycznych niebędących zarejestrowanymi czynnymi podatnikami VAT);

2)w 2020 r. nastąpiła sprzedaż zabudowanej działki (nr 2), budynkiem mieszkalnym (domem jednorodzinnym), na podstawie umowy przeniesienia własności zawartej w formie aktu notarialnego na rzecz osób prywatnych (osób fizycznych niebędących zarejestrowanymi czynnymi podatnikami VAT);

3)w 2021 r. nastąpiła sprzedaż zabudowanej działki (nr 3), budynkiem mieszkalnym (domem jednorodzinnym), na podstawie umowy przeniesienia własności zawartej w formie aktu notarialnego na rzecz osób prywatnych (osób fizycznych niebędących zarejestrowanymi czynnymi podatnikami VAT);

Wątpliwości Wnioskodawczyni wynikają obecnie z faktu planowanej transakcji zbycia ostatniej działki niezabudowanej (dot. działki nr 4, a są to grunty rolne klasy: RIVb, RV oraz RIIIb, przeznaczone pod zabudowę) - na rzecz podmiotu będącego czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT.

W konsekwencji, wątpliwości te dotyczą zatem uznania, czy ostatnia tego rodzaju transakcja jest dokonywana w ramach rozporządzenia własnym majątkiem prywatnym małżonków, a jeśli nie - to czy w konsekwencji, Wnioskodawczyni nie zostanie uznana za podatnika VAT.

Idąc dalej, czy finalnie będzie zobowiązana do zarejestrowania się do VAT i wystawienia na rzecz nabywcy, faktury dokumentującej transakcję sprzedaży.

W uzupełnieniu do wniosku w piśmie z 8 czerwca 2022 r. będącym odpowiedzią na wezwanie z 19 maja 2022 r. wyjaśniła Pani w odpowiedzi na pytanie o wskazanie m.in. że:

1)Numeru ewidencyjnego działki określonej we wniosku nr (…), a będącej przedmiotem planowanej dostawy.

Wnioskodawca wskazuje, że przedmiotem planowanej dostawy jest działka o numerze ewidencyjnym (…).

2)W jaki sposób działka nr (…) będąca przedmiotem planowanej dostawy była wykorzystywana od momentu nabycia do momentu planowanej dostawy?

Wnioskodawca wskazuje, że działka nr (…) nie była wykorzystywana do żadnych celów od momentu nabycia do momentu planowanej dostawy.

3)Czy w momencie sprzedaży przedmiotowa działka będzie objęta obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, jeżeli tak, to jakie będzie przeznaczenie tej działki zgodnie z tym planem?

Wnioskodawca wskazuje, że obowiązuje niezmieniony plan, taki jaki był w momencie nabywania przez Wnioskodawcę nieruchomości. Zgodnie z tym planem są to grunty rolne przeznaczone pod zabudowę jednorodzinną.

4)Czy dla przedmiotowej działki w momencie sprzedaży będzie obowiązywała decyzja

o warunkach zabudowy, jeżeli tak, to jaki rodzaj zabudowy będzie ona przewidywała?

Według wiedzy Wnioskodawcy w momencie sprzedaży nie będzie obowiązywała decyzja o warunkach zabudowy.

5)Czy wnosiła Pani o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla ww. działki, jeśli tak – to kiedy i w jakim celu?

Wnioskodawca nie wnosił o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowanie terenu.

6)Czy następowała zmiana przeznaczenia gruntu w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a jeśli tak z czyjej inicjatywy?

Wnioskodawca wskazuje, że nie nastąpiła zmiana przeznaczenia gruntu w miejscowym

planie zagospodarowania przestrzennego.

7)Czy w stosunku do ww. działki, która ma stanowić przedmiot sprzedaży, poczyniła Pani jakiekolwiek działania dotyczące zwiększenia wartości nieruchomości, uatrakcyjnienia nieruchomości (np. wydzielenie, podział, budowa drogi, uzbrojenie terenu, wyposażenie w urządzenia i sieci wodociągowe, kanalizacji sanitarnej oraz energetyczne, ogrodzenie działki, itp.), jeśli tak to jakie oraz kiedy i w jakim celu?

Wnioskodawca w stosunku do ww. działki, która ma stanowić przedmiot sprzedaży nie poczynił działań dotyczących zwiększenie wartości nieruchomości ani uatrakcyjnienia nieruchomości (np. wydzielenie, podział, budowa drogi, uzbrojenie terenu, wyposażenie w urządzenia i sieci wodociągowe, kanalizacji sanitarnej oraz energetyczne, ogrodzenie działki, itp.).

8)Czy przy zakupie gruntu, z którego została wydzielona działka nr (…) przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupionych towarów i usług? Jeśli nie to z jakiego powodu?

Według wiedzy Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do odliczeń. Grunt został zakupiony przez osoby prywatne, do osobistego majątku wspólnego.

9)Czy działka będąca przedmiotem wniosku była/jest wykorzystywana wyłącznie do czynności zwolnionych z opodatkowania podatkiem VAT?

Wnioskodawca wskazuje, iż działka nie jest i nie była w ogóle wykorzystywana.

10)Czy grunt będący przedmiotem wniosku był/jest przedmiotem najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze?

Grunt będący przedmiotem wniosku nie był i nie jest przedmiotem najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze.

11)Czy zawarła/zawrze Pani przedwstępną umowę sprzedaży przedmiotowej działki z nabywcą?

Wnioskodawca zawarł przedwstępną umowę sprzedaży przedmiotowej działki z nabywcą.

Jeżeli tak, to należy wskazać, jakie prawa i obowiązki wynikające z postanowień ww. umowy, są/będą zawarte z przyszłym nabywcą, będą ciążyć na kupującym a jakie na sprzedającym?

Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z zawartą umową przedwstępną w zakresie praw i obowiązków wynikających z tej umowy:

·Strony (sprzedający i kupujący) postanowiły, że zadatek w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron – druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej;

·W razie gdyby Sprzedający wystąpili z wnioskiem o udzielenie indywidualnej interpretacji podatkowej w zakresie opodatkowania zbycia działki i jeżeli taka interpretacja lub takie interpretacje zostaną wydane, sprzedający zobowiązani są do doręczenia kopii każdej takiej interpretacji przedstawicielowi nabywcy;

·Sprzedający zobowiązani są do udostępnienia działki pracownikom banku, w którym strona kupująca złoży wniosek o udzielenie kredytu bądź rzeczoznawcom majątkowym, celem dokonania lustracji lub sporządzenia operatu szacunkowego. Najpóźniej w momencie zawierania umowy przyrzeczonej przedstawiciele strony kupującej okażą Sprzedającym umowę kredytu lub umowy kredytu, której lub których stroną będzie kupujący, a jej lub ich przedmiotem udzielenie kredytu przeznaczonego na sfinansowanie zakupu przedmiotowej działki lub zapłaty podatku od towarów i usług związanego z zakupem tej działki.

Umowa przedwstępna nie zawiera praw i obowiązków wobec podejmowania działań na rzecz samego gruntu.

− Czy w umowie przedwstępnej sprzedaży są/zostaną ustalone warunki, które muszą zostać spełnione w celu zawarcia ostatecznej umowy sprzedaży, przenoszącej prawo własności działki na nabywcę? Jeśli tak, to jakie?

Wnioskodawca wskazuje, że w umowie przedwstępnej sprzedaży nie ma ustalonych warunków innych warunków poza wymienionymi wyżej, które muszą zostać spełnione w celu zawarcia ostatecznej umowy sprzedaży. Strony nie zamierzają ustalać innych warunków, które musiałyby zostać spełnione w celu zawarcia ostatecznej umowy sprzedaży, przenoszącej prawo własności działki na nabywcę.

12)Czy udzieliła/udzieli Pani nabywcy działki pełnomocnictwa (zgody, upoważnienia) w celu występowania w Pani imieniu w sprawach dotyczących nieruchomości?

Wnioskodawca nie udzielił nabywcy działki pełnomocnictwa (zgody, upoważnienia) w celu występowania w imieniu Wnioskodawcy w sprawach dotyczących nieruchomości.

Jeżeli tak, to należy wskazać:

-Do uzyskania jakich konkretnie decyzji i pozwoleń, które umożliwiają zrealizowanie planowanej przez nabywcę inwestycji, udzieliła/udzieli Pani pełnomocnictw nabywcy?

-Jakie konkretnie czynności nabywca do momentu sprzedaży przez Panią działki wykonał/będzie wykonywać w ramach udzielonego pełnomocnictwa/zgód?

Nie dotyczy.

13)Czy Kupujący dokonywał/będzie dokonywać inwestycji infrastrukturalnych na działce, które zwiększą jej atrakcyjność? Jeżeli tak, to należy wskazać jakie?

Wnioskodawca nie ma wiedzy, jakie działania podejmie nabywca w związku z zakupioną działką. Do momentu nabycia gruntu przez nabywcę, nie będą dokonywane żadne czynności infrastrukturalne zwiększające atrakcyjność działki.

14)Czy Kupujący poniósł/będzie ponosić jakiekolwiek nakłady finansowe związane z działką od momentu podpisania umowy przedwstępnej do zawarcia umowy przyrzeczonej?

Kupujący nie poniósł i nie będzie ponosił nakładów finansowych związanych z działką od momentu podpisania umowy przedwstępnej do zawarcia umowy przyrzeczonej.

15)Czy sprzedaż zabudowanych działek określonych we wniosku numerami 1, 2, 3 była opodatkowania podatkiem od towarów i usług?

Sprzedaż zabudowanych działek określonych we wniosku numerami 1, 2, 3 nie była opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

16)Na co zostały przeznaczone środki uzyskane ze sprzedaży zabudowanych działek oznaczonych we wniosku numerami 1, 2, 3?

Wnioskodawca twierdzi, iż dochody były niskie ze sprzedaży działek. Większość dochodów nie została dotąd spożytkowana i stanowi oszczędności osobiste. Niewielka część uzyskanych środków została spożytkowana na bieżące osobiste potrzeby.

17)Na co zostaną przeznaczone środki uzyskane ze sprzedaży działki nr 4? W szczególności czy zostaną przeznaczone na zakup innych nieruchomości?

Wnioskodawca obecnie nie wie na co przeznaczy środki uzyskane ze sprzedaży działki nr 4.

18)Czy posiada Pani jeszcze inne nieruchomości, które w przyszłości mogą być przedmiotem sprzedaży?

Wnioskodawca jest w posiadaniu dwóch działek niewielkiej wielkości, które powstały w skutek wydzielania drogi dojazdowej, z uwagi na ich niewielkość Wnioskodawca na ten moment Wnioskodawca nie wie czy będą w przyszłości przedmiotem sprzedaży.

19)W jaki sposób znalazła Pani potencjalnego nabywcę na zakup przedmiotowej działki nr 4?

Wnioskodawca znalazł potencjalnego nabywcę na zakup działki poprzez sąsiadów i rodzinę.

Pytania

1)Czy w odniesieniu do planowanej transakcji sprzedaży działki nr 4 na rzecz innego podatnika VAT - Wnioskodawczyni będzie występować jako podatnik VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, a w konsekwencji powinna zarejestrować się do VAT, poprzez złożenie formularza VAT-R?

- w przypadku odpowiedzi twierdzącej na pytanie nr 1:

2)Czy transakcja sprzedaży działki nr 4, podlega opodatkowaniu VAT i powinna zostać udokumentowana fakturą?

3)Czy faktura powinna zostać wystawiona przez Wnioskodawczynię (i jej męża, odrębnie), celem wykazania podatku VAT należnego wynikającego ze sprzedaży, a każda z tych faktur będzie dokumentowała dostawę działki w części przypadającej na każdego z małżonków?

Pani stanowisko w sprawie

Ad.1

W opinii Wnioskodawczyni, przedmiotem planowanej sprzedaży jest działka niezabudowana, stanowiąca składnik majątku prywatnego, a zatem jej sprzedaż przez oboje małżonków można uznać za rozporządzanie majątkiem własnym małżonków, wobec czego Wnioskodawczyni nie działa jak podatnik VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

W konsekwencji powyższego, transakcja nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT, a po stronie Wnioskodawczyni nie wystąpi obowiązek rejestracji do VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, a w myśl art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie bowiem do art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Definicja działalności gospodarczej zawarta z kolei w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT ma uniwersalny charakter i pozwala na objęcie pojęciem "podatnika" wszystkie podmioty, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o VAT, obejmuje bowiem wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Wobec tego, co do zasady można uznać, że nawet osoba fizyczna dokonująca określonych czynności, które zmierzają do wykorzystania jej składników majątku dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, może być uznana za podatnika podatku VAT. Niemniej jednak, na podstawie tak opisanych okoliczności sprawy, w ocenie Wnioskodawczyni, w jej przypadku takie przesłanki nie wystąpią.

Małżonkowie nabyli pierwotnie nieruchomość gruntową ze środków własnych do ich majątku wspólnego prywatnego (wspólność majątkowa małżeńska) - z zamiarem wykorzystywania do celów prywatnych, mimo, iż w tym czasie małżonek Wnioskodawczyni prowadził już własną działalność gospodarczą, ale nie zamierzał wykorzystywać ww. nieruchomości na potrzeby własnej działalności gospodarczej.

Wnioskodawczyni podnosi, że kluczowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży danej nieruchomości jest ustalenie, czy działanie Wnioskodawczyni (i jej małżonka) można uznać za wykorzystywanie „towarów w sposób ciągły do celów zarobkowych”, bowiem każda transakcja powinna być rozpatrywana indywidualnie, w kontekście całokształtu okoliczności jej nabycia i późniejszych czynności.

Istotne jest również, czy Wnioskodawczyni (wraz z małżonkiem), podejmowała aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez innych podatników w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy VAT, czy jednak sprzedaż nastąpiła w ramach zarządu majątkiem prywatnym.

Dla dokonania oceny, czy sprzedający może być uznany za podatnika VAT, należy wziąć pod uwagę wszystkie jego zachowania związane ze sprzedażą nieruchomości, przy czym muszą one być ocenione w sposób kompleksowy, nie może być zatem wyrwany z szerszego kontekstu. Powyższe okoliczności, w ocenie Wnioskodawczyni wskazują, że aktywność jej i małżonka w związku ze sprzedażą działek należy zakwalifikować jako mieszczącą się w zakresie zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

Kwestie te były również rozpatrywane przez TSUE (np. wyrok z dnia 15 września 2011 r. ws. C-180/10 oraz C-181/10). Z orzeczenia TSUE wynika m.in., że za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje środki podobne do wykorzystywanych przez handlowca, tj. wykazuje aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

Z ww. orzeczeń wynika również, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania ustawy o VAT, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą.

Niemniej jednak, zdaniem Wnioskodawczyni, dostawa towarów podlega opodatkowaniu podatkiem VAT tylko wtedy, gdy dokonywana jest przez podmiot mający status podatnika VAT, działającego w takim właśnie charakterze w odniesieniu do konkretnej transakcji.

Z kolei w opozycji do powyższego, w opinii Wnioskodawczyni nie powinna być uznana za podatnika VAT - osoba fizyczna dokonująca okazjonalnych transakcji, nieprowadząca zorganizowanej, zarejestrowanej działalności gospodarczej, która jedynie rozporządza swoim majątkiem prywatnym.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawczyni, sprzedaż działki nr 4 przez oboje małżonków można uznać za rozporządzanie majątkiem prywatnym małżonków. Wobec tego, Wnioskodawczyni nie można uznać za podatnika VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

W konsekwencji powyższego, transakcja nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT, a po stronie Wnioskodawczyni nie wystąpi obowiązek rejestracji do VAT.

Ad 2 i 3:

W sytuacji kiedy przesłanki stanowiące podstawę do uznania Wnioskodawczyni za podatnika VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, prowadzącą działalność gospodarczą w myśl art. 15 ust. 2 ustawy - zostaną spełnione, to sprzedaż przedmiotowej działki (na rzecz innego podatnika VAT), będzie podlegała opodatkowaniu VAT - jako odpłatna dostawa towarów na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT.

W konsekwencji, Wnioskodawczyni będzie zobowiązana do zarejestrowania się do VAT (poprzez złożenie formularza rejestracyjnego VAT-R) oraz do wystawienia faktury na rzecz nabywcy (na podstawie art. 106b ustawy o VAT). Oznacza to tym samym, że każdy z małżonków będzie zobowiązany do wystawienia odrębnie faktury.

Każda z tych faktur będzie dokumentowała dostawę przedmiotowej działki w części przypadającej na każdego z małżonków, tzn. w przypadku Wnioskodawczyni - w wysokości 50% wartości działki będącej przedmiotem planowanej sprzedaży.

Na wstępie należy wskazać, że istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

Zgodnie bowiem z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wskazuje, że z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Żaden z przepisów ustawy o VAT nie zabrania małżonkom prowadzenia działalności gospodarczej jako odrębnym podatnikom. Nie ma przy tym przeszkód, aby pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębne działalności istniała ustawowa wspólność majątkowa.

Jednocześnie, w świetle art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

Zgodnie z art. 36 § 1 oraz § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.

W myśl art. 37 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgoda drugiego małżonka jest potrzebna m.in. do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków.

Zatem, wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Na mocy zapisu zawartego w art. 43 § 1 cyt. Kodeksu oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Zatem istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

W oparciu z kolei o art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, zbycie nieruchomości gruntowych (działki), traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy. Jeżeli zatem, transakcja sprzedaży nieruchomości podlega pod ustawę o VAT – to w kolejnym kroku należy zawsze zbadać, czy będzie ona podlegała zwolnieniu z VAT czy będzie jednak opodatkowana i jaką stawką.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.

Przez tereny budowlane rozumie się (w myśl art. 2 pkt 33 ustawy), grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o którym mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

W konsekwencji, zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, obejmuje zbycie nieruchomości niezabudowanych (gruntów) wyłącznie w sytuacji, gdy nie są one przeznaczone pod zabudowę. Elementem, który determinuje możliwość skorzystania z ww. zwolnienia od podatku VAT przy zbyciu gruntów jest przeznaczenie gruntu na cele inne niż budowlane. O tym, czy dany teren jest budowlanym przesądzają zapisy w planie zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy.

Zatem, skoro działka nr 4 (grunty rolne przeznaczone pod zabudowę) stanowi „teren budowlany” w rozumieniu w art. 2 pkt 33 ustawy o VAT, to jej sprzedaż będzie podlegała opodatkowaniu VAT, a tym samym nie podlega zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT. Końcowo, Wątpliwości Wnioskodawczyni dotyczą ustalenia, czy faktura może zostać wystawiona tylko przez jednego z małżonków czy jednak przez oboje małżonków, odrębnie?

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, podatnik jest zobowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem. Z kolei treść art. 106e ust. 1 ustawy wprost wskazuje co powinna zawierać faktura, a na tej faktura powinna m.in. określać imiona i nazwiska lub nazwy podatnika (sprzedawcy) i nabywcy, ich adresy. Faktura powinna zawierać dane nabywcy towaru lub usługi i tym samym dokumentować rzeczywiste zdarzenia gospodarcze, a jako wystawca i nabywca powinni widnieć faktyczni uczestnicy transakcji.

Tu warto jeszcze raz podkreślić, że autonomiczność prawa podatkowego wyklucza możliwość takiej interpretacji przepisów prawa podatkowego, która zakładałaby, że wspólność majątkowa istniejąca między małżonkami na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, ma wpływ na zakres praw i obowiązków podatników VAT. Ustawa o VAT nie wymienia małżonków jako podatników.

Wobec tego, zdaniem Wnioskodawczyni, podatnikiem VAT jest ten z małżonków, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu. Jeżeli natomiast małżonkowie dokonali czynności wspólnie, to każdy z nich z osobna jest podatnikiem podatku VAT.

Jeżeli (w przypadku pozytywnej odpowiedzi Dyrektora KIS, na sformułowane pytanie nr 1) istotnie Wnioskodawczyni zostanie uznana za podatnika VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, to sprzedaż działki nr 4 przeznaczonej pod zabudowę będzie podlegała opodatkowaniu VAT - jako odpłatna dostawa towarów na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT. W konsekwencji oboje małżonkowie - jako sprzedający będą zobowiązani do wystawienia odrębnych faktur, na podstawie art. 106b ustawy, dokumentujących dostawę przedmiotowej działki w części przypadającej na każdego z małżonków, tj. w wysokości 50% wartości działki będącej przedmiotem planowanej sprzedaży.

Stanowisko to potwierdza przykładowo interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 12 listopada 2020 r. sygn. 0114-KDIP4-2.4012.365.2020.2.MC, w której DKIS stwierdził m.in., że:

„(..) Jeżeli małżonkowie dokonali czynności wspólnie, to każdy z nich z osobna jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Zatem nie można zgodzić się z Zainteresowanymi, że faktura może zostać wystawiona przez Panią (...) (jednego z małżonków), celem wykazania podatku VAT należnego wynikającego ze sprzedaży działek(...).”

Reasumując, w sytuacji kiedy przesłanki stanowiące podstawę do uznania Wnioskodawczyni za podatnika VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, prowadzącą działalność gospodarczą w myśl art. 15 ust. 2 ustawy - zostaną spełnione, to sprzedaż przedmiotowej działki (na rzecz innego podatnika VAT), będzie podlegała opodatkowaniu VAT - jako odpłatna dostawa towarów na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT.

W konsekwencji, Wnioskodawczyni będzie zobowiązana do zarejestrowania się do VAT oraz do wystawienia faktury na rzecz nabywcy (na podstawie art. 106b ustawy o VAT), co oznacza, że każdy z małżonków będzie zobowiązany do wystawienia odrębnie faktury.

Każda z tych faktur będzie dokumentowała dostawę przedmiotowej działki w części przypadającej na każdego z małżonków, tzn. w przypadku Wnioskodawczyni - w wysokości 50% wartości działki będącej przedmiotem planowanej sprzedaży.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku w zakresie podatku od towarów w zakresie nieuznania Pani za podatnika podatku VAT w związku ze sprzedażą niezabudowanej działki nr (...) (stanowisko do pytania nr 1) jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Stosowanie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i  usług (Dz. U. z 2022 r., poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i  odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do  rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich  części, a także wszelkie postacie energii.

Towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości. Jest to zgodne z normami unijnymi, bowiem w myśl art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. s. 1, ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą VAT” lub „Dyrektywą 2006/112/WE Rady”:

Państwa członkowskie mogą uznać za rzeczy:

1) określone udziały w nieruchomości,

2) prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości,

3) udziały i inne równoważne udziałom tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne      lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części.

Zaznaczenia wymaga, że na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, również zbycie udziału w towarze (np. współwłasności nieruchomości) stanowi odpłatną dostawę towarów. Powyższe potwierdził NSA w uchwale 7 sędziów z dnia 24 października 2011 r., sygn. akt I FPS 2/11.

Należy przyjąć, że w oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie nieruchomości gruntowych, traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w  art. 7 ust. 1 ustawy.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na  rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Należy jednak wskazać, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art.  7 ustawy, bądź świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z  jej  wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Mając więc powyższe na względzie, stwierdzić należy, że dostawa udziału w gruncie stanowi dostawę towaru.

Należy zauważyć, że problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740 ze zm.).

Zgodnie z art. 195 wyżej powołanej ustawy Kodeks cywilny:

Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).

W przypadku współwłasności nieruchomości określonej w częściach ułamkowych, każdy ze  współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w nieruchomości.

Zgodnie z art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego:

Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na  mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Podkreślić należy, że zgodnie z art. 198 ustawy Kodeks cywilny:

Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli.

Zatem współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.

Mając więc powyższe na względzie, stwierdzić należy, że dostawa udziału w gruncie stanowi dostawę towaru.

Należy w tym miejscu zauważyć, że kwestie stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r., poz. 1359).

Stosownie do art. 31 § 1 powołanego wyżej Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez obojga małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

W świetle art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

W myśl art. 36 § 1 oraz § 2 wyżej cytowanego Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

§ 1 Oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w  szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o  wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.

§ 2 Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.

Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków.

Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego.

Na  mocy zapisu zawartego w art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie o podatku od towarów i usług ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Tym samym, nie jest działalnością handlową, a zatem i gospodarczą sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty ani też wykorzystany w trakcie jego posiadania w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Na mocy art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady „podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

Jak wskazano wyżej „działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Jednocześnie, w art. 12 ust. 1 lit. b) powołanej Dyrektywy 2006/112/WE Rady wskazano, że państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi, w szczególności dostawy terenu budowlanego. „Teren budowlany” to każdy grunt nieuzbrojony lub uzbrojony, uznawany za teren budowlany przez państwa członkowskie (art. 12 ust. 3 Dyrektywy 2006/112/WE Rady).

Opodatkowaniu VAT podlega, na podstawie art. 2 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE Rady, odpłatna dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze.

Z przytoczonych regulacji wynika, że podatnikiem podatku od towarów i usług może być każda osoba, która okazjonalnie dokonuje czynności opodatkowanych, przy czym czynności te winny być związane z działalnością zdefiniowaną jako działalność gospodarcza, tj. wszelką działalnością producentów, handlowców i osób świadczących usługi, włącznie z działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle powyższych przepisów, jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.

W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Przyjęcie, że dany podmiot sprzedając grunt działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną). Przejawem zaś takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym, na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

Zatem w kwestii opodatkowania dostawy niezabudowanej działki nr (…), będącej we współwłasności majątkowej małżeńskiej istotne jest, czy w świetle zaprezentowanego opisu sprawy podjęła Pani aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, co skutkuje koniecznością uznania Pani za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpi w ramach zarządu majątkiem prywatnym.

Problem odnoszący się do rozstrzygnięcia, czy sprzedaż nieruchomości jest sprzedażą majątku osobistego, czy też stanowi sprzedaż realizowaną przez podatnika prowadzącego w tym zakresie działalność gospodarczą, był przedmiotem orzeczenia TSUE z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych C-180/10 i C-181/10.

Z orzeczenia tego wynika, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania Dyrektywy 2006/112/WE Rady, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Podobnie – zdaniem Trybunału – okoliczność, że przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.

Inaczej jest natomiast – jak wyjaśnił Trybunał – w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy 2006/112/WE Rady. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem.

W tym miejscu podkreślić należy, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Należy zatem sięgnąć do wykładni wynikającej z orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen V. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla celów działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania nieruchomości czy jej części w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być, np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z dnia 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE.

Uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy. Ocenie podlegać muszą przede wszystkim działania, jakie podejmuje zbywca w celu dokonania sprzedaży.

W odniesieniu do przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego należy w pierwszej kolejności ustalić, czy w ramach planowanej transakcji dostawy niezabudowanej działki nr (…), będącej we współwłasności majątkowej małżeńskiej, powinna Pani zostać uznana za podmiot niewystępujący w charakterze podatnika VAT.

W analizowanej sprawie brak jest podstaw do uznania Pani – w związku dostawą niezabudowanej działki nr (…), będącej we współwłasności majątkowej małżeńskiej – za podatnika podatku od towarów i usług. Wskazuje Pani, że działka, będąca przedmiotem zapytania, nie była wykorzystywana do żadnych celów od momentu nabycia do momentu planowanej dostawy. Nie wnosiła Pani o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowanie terenu. W stosunku do ww. działki, która ma stanowić przedmiot sprzedaży nie poczyniła Pani działań dotyczących zwiększenia wartości nieruchomości ani uatrakcyjnienia nieruchomości (np. wydzielenie, podział, budowa drogi, uzbrojenie terenu, wyposażenie w urządzenia i sieci wodociągowe, kanalizacji sanitarnej oraz energetyczne, ogrodzenie działki, itp.). Grunt będący przedmiotem wniosku nie był i nie jest przedmiotem najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze. Zawarła Pani przedwstępną umowę sprzedaży przedmiotowej działki z nabywcą. Nie udzieliła Pani nabywcy działki pełnomocnictwa (zgody, upoważnienia) w celu występowania w imieniu Pani w sprawach dotyczących nieruchomości. Do momentu nabycia gruntu przez nabywcę, nie będą dokonywane żadne czynności infrastrukturalne zwiększające atrakcyjność działki. Kupujący nie poniósł i nie będzie ponosił nakładów finansowych związanych z działką od momentu podpisania umowy przedwstępnej do zawarcia umowy przyrzeczonej.

Zatem z wniosku nie wynika taka Pani aktywność, która wykraczałaby poza ramy czynności związanych ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. W świetle powyższego należy uznać, że sprzedaż przez Panią niezabudowanej działki nr (…), będącej we współwłasności majątkowej małżeńskiej nie stanowi działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Brak jest bowiem przesłanek świadczących o takiej Pani aktywności w przedmiocie zbycia wskazanej powyżej nieruchomości, która jest porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem. Nie występuje bowiem ciąg zdarzeń, które jednoznacznie przesądzają, że dostawa ta wypełnia przesłanki działalności gospodarczej. Jak wynika z całokształtu okoliczności sprawy, nie podejmowała Pani aktywnych działań w zakresie obrotu nieruchomościami, które świadczyłyby o angażowaniu środków w sposób podobny do wykorzystywanych przez handlowców.

Konsekwentnie, w niniejszej sprawie brak jest przesłanek pozwalających uznać, że w związku ze sprzedażą działki nr (…), będącej we współwłasności majątkowej małżeńskiej, wystąpi Pani w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy. Działania podejmowane przez Panią należą zatem do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. W związku z tym, korzysta Pani z przysługującego Pani prawa do rozporządzania własnym majątkiem, która to czynność oznacza działanie w sferze prywatnej, do której unormowania ustawy o podatku od towarów i usług nie mają zastosowania.

Zatem, skoro przy sprzedaży opisanej działki, będącej we współwłasności majątkowej nie wystąpi Pani jako podatnik podatku VAT, a sprzedaż ta nie będzie stanowiła dla Pani odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, tj. podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to nie wystąpi również obowiązek rejestracji do VAT.

W konsekwencji Pani stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 jest prawidłowe.

Biorąc pod uwagę warunkowy charakter pytań nr 2 i 3 uzależniający odpowiedź na te pytania od twierdzącej odpowiedzi na pytanie nr 1, oraz fakt, że odpłatne zbycie ww. działki będącej przedmiotem przyszłej sprzedaży nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie udziela się odpowiedzi na pytania oznaczone nr 2 i 3.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zaznacza się, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponosi Pani ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego).

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Pani wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy, które nie zostały objęte pytaniem (w szczególności dotyczące opodatkowania wcześniejszej dostawy zabudowanych działek) nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29  sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w  terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).