Skutki podatkowe sprzedaży nieruchomości. - Interpretacja - 0113-KDIPT1-3.4012.443.2022.2.OS

ShutterStock

Interpretacja indywidualna z dnia 27 października 2022 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.443.2022.2.OS

Temat interpretacji

Skutki podatkowe sprzedaży nieruchomości.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 sierpnia 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 13 sieprnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie nieuznania Pana za podatnika z tytułu sprzedaży udziałów w działkach. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 25 października 2022 r. (wpływ 25 października 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

W 2007 roku wraz z dwoma współwłaścicielami zakupił Pan od Gminy nieruchomość rolną stanowiącą niezabudowaną działkę o nr 1 (grunty orne, lasy, łąki), jako majątek prywatny z  myślą, że w przyszłości zagospodaruje je Pan na prywatne potrzeby własne. Od tego czasu nie podejmował Pan żadnych działań wykraczających poza zakres zwykłego zarządu, tj.  nie  wykonywał Pan uzbrojenia terenu, czy wydzielenia dróg.

W związku z tym, że Gmina nie ma miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obejmującego działkę nr 1, w 2020 roku na Pana wniosek, uwzgledniający cele prywatne, wydała decyzję o warunkach zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie 8 budynków mieszkalnych jednorodzinnych dla zakupionej działki nr 1, jednak w wyniku późniejszych rozmów ze współwłaścicielami zdecydował się Pan, że działka zostanie podzielona na kilka innych działek i cała nieruchomość zostanie sprzedana (jednemu bądź kilku właścicielom).

Wyjaśnia Pan, że dla działek rolnych będących wynikiem podziału nie ma zarówno planu zagospodarowania przestrzennego jak i decyzji o warunkach zabudowy, natomiast decyzja, która wydana została na zakupioną przez Pana działkę, nie może być wykonana z uwagi na podział działki. W 2021 roku doszło do podziału działki nr 1 na 10 działek i w 2022 roku jedna z działek będących wynikiem podziału została sprzedana. Nieruchomość ta nie była przedmiotem dzierżawy lub jakiejkolwiek działalności gospodarczej. Prowadzona była tam jedynie działalność rolnicza (uprawa płodów rolnych).

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan:

1.Sprzedana działka (gruntu) miała numer 7, położona w miejscowości …, gmina …, powiat …, natomiast działki, które mogą zostać sprzedane w  przyszłości mają numery: 2, 3, 4, 5, 6, 8 są położone w  miejscowości …, gmina …, powiat ...

2.Osobiście nie prowadził Pan działalności rolniczej.

3.Nie był Pan rolnikiem ryczałtowym. Jeden ze współwłaścicieli nieruchomości miał odpowiednie uprawnienia i był rolnikiem ryczałtowym.

4.W odpowiedzi na pytanie: „Czy dokonał Pan rezygnacji ze zwolnienia określonego w  art. 43 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy i w związku z działalnością rolniczą zarejestrował się Pan jako czynny podatnik podatku VAT?”, wskazał Pan: nie.

5.Sprzedaży nieruchomości dokonywał Pan wcześniej w 2010 r. W 2002 r. nabył Pan tą nieruchomość od Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa jako grunty orne 0,72 ha. Nieruchomość ta nabyta była w celach rolniczych, natomiast od zakupu do momentu sprzedaży była ona uprawiana. Sprzedaży tej działki dokonał Pan 16.09.2010r., a  przyczyną sprzedaży było pozyskanie środków na remont domu. Sprzedana była jedna działka jako grunty orne. Nie odprowadzał Pan podatku VAT z tytułu tej sprzedaży i nie składał Pan deklaracji VAT-7, jak również nie dokonywał Pan zgłoszenia VAT-R. Środki ze sprzedaży w wysokości ok. 14 tys. zł wykorzystał Pan na remont domu.

6.Nabycie działki (doszło do nabycia jednej działki przez Pana i innych współwłaścicieli) nastąpiło w ramach umowy kupna-sprzedaży, na podstawie aktu notarialnego (umowa sprzedaży warunkowa) oraz aktu notarialnego (umowa przeniesienia prawa własności). Czynność ta nie była udokumentowana fakturą VAT.

7.W odpowiedzi na pytanie:” Czy przysługiwało Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia działek? Jeżeli nie, to należy wskazać przyczyny.”, wskazał Pan: nie przysługiwało Panu takie prawo. Czynność nie była opodatkowaniapodatkiem VAT, ani udokumentowana fakturą VAT, a Pan nie był dla tej czynności podatnikiem VAT.

8.Działka nr 1 wykorzystywana była przez jednego ze współwłaścicieli wyłącznie do działalności zwolnionej zVAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT.

9.Z działek objętych zakresem wniosku (po podziale)nie były dokonywane zbiory i  dostawy. Z działki nr 1 (przed podziałem) takie zbiory i dostawy byłydokonywane. Dostawy te były zwolnione z VAT.

10.Wydzielone działki nie były udostępniane osobomtrzecim.

11.Planował Pan umieścić ogłoszenia oraz rozpowszechnić informację o sprzedaży wśród znajomychi pobliskich mieszkańców. Obecnie jest podpisana umowa z Biurem Nieruchomości, które zajmuje siępośrednictwem.

12.Tak - Działki 7, 8 i 10 mają dostęp drogi gminnej, natomiast działki 2, 3, 4, 5, 6 mają dostęp do drogi publicznej/gminnej poprzez działkę 9, która jest drogąwewnętrzną.

13.Nie zamierza Pan wystąpić o wydzielenie drogi wewnętrznej, ponieważ jest wydzielona drogawewnętrzna, którą jest działka o nr 9.

14.W odpowiedzi na pytanie: „Czy dokonał/dokona Pan sprzedaży działek, objętych zakresem wniosku, wraz z udziałami w drodze wewnętrznej?”, wskazał Pan: dotychczas nie dokonał Pan takiej sprzedaży, ale jeżeli znajdąsię kupcy, to takiej sprzedaży Pan dokona.

15.Decyzja o warunkach zabudowy wydana została na działkę nr1, której aktualnie nie ma. W tych okolicznościach wg Pana taka decyzja wygasła, ponieważ każdynabywca musi się starać o warunki zabudowy dla swojej działki (tak było w przypadku sprzedaży pierwszej zdziałek).

16.W odpowiedzi na pytanie: „Czy przed sprzedażą dla działek, objętych zakresem wniosku zostały wydane/będą wydane pozwolenia na budowę? Jeśli tak, to z czyjej inicjatywy nastąpi wydanie ww. pozwolenia?”, wskazał Pan: nie.

17.Oprócz decyzji o warunkach zabudowy wydanej dla działki nr 1 nie były dotychczaswydane inne decyzje/pozwolenia. Przed sprzedażą działek 2 – 9, dla sprzedawców nie będą wydaneżadne inne decyzje/pozwolenia. Działki nr 10 obecnie nie zamierza Pan sprzedawać.

18.Działki nie sąuzbrojone, nie są wyposażone w sieci wodociągowe, kanalizację, nie są wyposażone w sieć energetyczną.Pan i pozostali współwłaściciele działek podpisaliście umowę w zakresie pośrednictwa z biuremnieruchomości.

19.Tak, jest zawarta umowa przedwstępna na sprzedaż działki nr 8. Strony, opróczwyznaczonej daty sprzedaży i kwoty zadatku nie mają żadnych praw i obowiązków związanych z umowąprzedwstępną. Umowa nie przewiduje również spełnienia żadnych warunków, które powinny zostaćspełnione w celu zawarcia ostatecznej umowy sprzedaży.

20.Nie, do żadnej z przeznaczonych dosprzedaży działek nie udzielano pełnomocnictw. Jedynym upoważnieniem jest to udzielone pośrednikowi,które obejmuje wgląd do pobierania odpowiednich zaświadczeń zawartych w księgach wieczystych,ewidencji gruntów i budynków oraz ewidencji ludności.

Pytanie (ostatecznie postawione w uzupełnieniu wniosku)

Czy w opisanych okolicznościach, dla czynności sprzedaży działek ma Pan obowiązek występować w charakterze podatnika VAT?

Pana stanowisko w sprawie (ostatecznie przedstawione w uzupełnieniu wniosku)

Zmiana pytania spowoduje nieznaczną zmianę Pana stanowiska:

W świetle zapisów art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Z kolei działalność gospodarcza - zgodnie z ww. art. 15 ust. 2 - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody.

Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Z  powyższych przepisów wynika, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług tylko wtedy, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie o podatku od towarów i usług pozwala na objęcie pojęciem "podatnik" tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Tym samym, nie jest działalnością handlową, a zatem i gospodarczą sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty ani też wykorzystany w trakcie jego posiadania w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Wobec tego, poprawne jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników podatku VAT w  przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży.

W tym kontekście, podatnikiem podatku od towarów i usług nie jest ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych, okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej.

Zatem wykorzystywanie majątku prywatnego stanowi działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży nieruchomości jest ustalenie, czy działanie to można uznać za  wykorzystywanie majątku w sposób ciągły do celów zarobkowych, czy majątek nabyty został i faktycznie wykorzystany na potrzeby własne, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej. Poza tym, w kwestii opodatkowania dostawy nieruchomości istotne jest, czy zbywca w celu dokonania sprzedaży podjął aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, co  w  konsekwencji skutkuje koniecznością uznania go za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpiła w ramach zarządu majątkiem prywatnym.

W zakresie opodatkowania transakcji sprzedaży nieruchomości wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniu z dnia 15 września 2011 r. w sprawach połączonych C-180/10 i C-181/10. TSUE orzekł, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania Dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Podobnie - zdaniem Trybunału - okoliczność, że przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego. Trybunał wyjaśnił, że inaczej jest w wypadku gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i  usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. Chodzi tu przykładowo o nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym na tego rodzaju aktywność "handlową" wskazywać musi ciąg powyżej przykładowo przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

Jak wynika z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, zwalnia się od VAT dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.

Zgodnie z art. 2 pkt 33 ustawy o VAT, przez tereny budowlane rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowania przestrzennym.

Stosownie do powołanych regulacji, w sytuacji, gdy decyzja o warunkach zabudowy stała się nieaktualna, z uwagi na to, iż działka, na której miały powstać zabudowania została podzielona, nie ma podstawy do klasyfikacji gruntów jako budowlanych, dla celów ustalenia dla ich dostawy właściwej stawki VAT.

Tym samym, dostawa towarów podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana jest przez podmiot mający status podatnika, działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji.

Biorąc pod uwagę całokształt opisanego stanu faktycznego, powołane wyżej przepisy i  orzecznictwo, stoi Pan na stanowisku, iż sprzedając ww. nieruchomości nie będzie Pan występował jako podatnik VAT i nie będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku VAT od tej czynności, albowiem nie spełnia Pan żadnej z przesłanek, która byłaby przyczyną nałożenia na Pana tego obowiązku.

W związku z zapytaniem Poinformował Pan, że oczekuje Pan wydania interpretacji w  zakresie nieuznania Pana za podatnika podatku od towarów i usług w związku z dokonaną i  planowaną sprzedażą działek niezabudowanych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z przedstawionymi przepisami, grunt spełnia definicję towaru wynikającą z  art.  2  pkt  6 ustawy, a jego sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju, o której stanowi art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Na mocy art. 2 pkt 22 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży – rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Zaznaczenia wymaga, że na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, również zbycie udziału w towarze (np. współwłasności nieruchomości gruntowej) stanowi odpłatną dostawę towarów. Powyższe potwierdził NSA w uchwale 7 sędziów z dnia 24  października 2011 r., sygn. akt I FPS 2/11.

Towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości. Jest to zgodne z normami unijnymi, bowiem w myśl art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s.1, z późn. zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”:

Państwa członkowskie mogą uznać za rzeczy:

a) określone udziały w nieruchomości;

b) prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;

c) udziały i inne równoważne udziałom tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części.

Należy w tym miejscu wyjaśnić, że prawo dopuszcza, aby własność tej samej rzeczy przysługiwała niepodzielnie kilku osobom. Na tym polega współwłasność w świetle art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360).

Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności.

Zgodnie z art. 196 § 1 ww. ustawy:

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.

Na podstawie art. 196 § 2 ww. ustawy:

Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu.

Art. 198 ustawy Kodeks cywilny stanowi, że:

Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli.

Współwłaściciel ma względem swojego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.

W myśl art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego:

Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Z regulacji art. 211 tej ustawy wynika, że:

Każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Należy jednak wskazać, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, podlega jednak opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Według art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności, konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Na mocy art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE: 

„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

„Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Jak wskazano powyżej „działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Jednocześnie, w art. 12 ust. 1 lit. b) Dyrektywy 2006/112/WE:

Państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi, w szczególności jednej z następujących transakcji: dostawa terenu budowlanego.

Na podstawie art. 2 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE:

Opodatkowaniu VAT podlegają następujące transakcje: odpłatna dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze. 

Z przytoczonych regulacji wynika, że podatnikiem podatku od towarów i usług może być każda osoba, która okazjonalnie wykonuje czynności opodatkowane, przy czym czynności te winny być związane z działalnością zdefiniowaną jako działalność gospodarcza, tj. wszelką działalnością producentów, handlowców i osób świadczących usługi, włącznie z działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle powyższych przepisów, jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.

W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Przyjęcie, że dany podmiot sprzedając grunt działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną). Przejawem natomiast takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym, na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

Zatem w kwestii opodatkowania planowanej sprzedaży działek istotne jest, czy w świetle zaprezentowanego opisu sprawy w celu sprzedaży ww. gruntów podjął/podejmie Pan aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, co skutkuje koniecznością uznania Pana za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpi w ramach zarządu majątkiem prywatnym.

Z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz  Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10) wynika, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania Dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Podobnie – zdaniem Trybunału – okoliczność, że przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.

Inaczej jest natomiast – jak wyjaśnił Trybunał – w przypadku gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art.  9  ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

Uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

W przypadku osób fizycznych, które dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej, należy szczególnie wnikliwie przeanalizować okoliczności, w jakich będzie realizowana transakcja. Co do zasady osoby fizyczne, które dokonują transakcji w ramach zarządu majątkiem prywatnym, wykluczone są z grona podatników VAT.

Z opisu sprawy wynika, że w 2007 roku wraz z dwoma współwłaścicielami zakupił Pan od Gminy nieruchomość rolną stanowiącą niezabudowaną działkę o nr 1 (grunty orne, lasy, łąki), jako majątek prywatny z  myślą, że w przyszłości zagospodaruje je Pan na prywatne potrzeby własne. Nabycie działki (doszło do nabycia jednej działki przez Pana i innych współwłaścicieli) nastąpiło w ramach umowy kupna-sprzedaży, na podstawie aktu notarialnego (umowa sprzedaży warunkowa) oraz aktu notarialnego (umowa przeniesienia prawa własności). Czynność ta nie była udokumentowana fakturą VAT oraz nie przysługiwało Panu prawo do odliczenia podatku VAT z tytułu zakupu działki. Nieruchomość ta nie była przedmiotem dzierżawy lub jakiejkolwiek działalności gospodarczej. Prowadzona była tam jedynie działalność rolnicza (uprawa płodów rolnych).Osobiście nie prowadził Pan działalności rolniczej. Nie był Pan rolnikiem ryczałtowym. Wydzielone działki nie były udostępniane osobom trzecim. W 2021 roku doszło do podziału działki nr 1 na 10 działek. W 2022 roku działka numer 7, która powstała w wyniku podziału została sprzedana. Planuje Pan dokonać sprzedaży kolejnych działek. Działki nie są uzbrojone, nie są wyposażone w sieci wodociągowe, kanalizację, nie są wyposażone w sieć energetyczną. Oprócz decyzji o warunkach zabudowy wydanej dla działki nr 1 nie były dotychczas wydane inne decyzje/pozwolenia. Przed sprzedażą działek 2 – 9, dla sprzedawców nie będą wydane żadne inne decyzje/pozwolenia. Działki nr 10 obecnie nie zamierza Pan sprzedawać. Decyzja o  warunkach zabudowy wydana została na działkę nr 1, której aktualnie nie ma. W  tych okolicznościach wg Pana taka decyzja wygasła, ponieważ każdy nabywca musi się starać o  warunki zabudowy dla swojej działki (tak było w przypadku sprzedaży pierwszej z  działek). Pan i pozostali współwłaściciele działek podpisaliście umowę w  zakresie pośrednictwa z biurem nieruchomości. Jest zawarta umowa przedwstępna na sprzedaż jednej z działek. Strony, oprócz wyznaczonej daty sprzedaży i kwoty zadatku nie mają żadnych praw i obowiązków związanych z umową przedwstępną. Umowa nie przewiduje również spełnienia żadnych warunków, które powinny zostać spełnione w celu zawarcia ostatecznej umowy sprzedaży. Do żadnej z przeznaczonych do sprzedaży działek nie udzielano pełnomocnictw. Jedynym upoważnieniem jest to udzielone pośrednikowi, które obejmuje wgląd do pobierania odpowiednich zaświadczeń zawartych w księgach wieczystych, ewidencji gruntów i budynków oraz ewidencji ludności.

Analiza przedstawionego opisu sprawy w świetle powołanych przepisów prawa prowadzi do wniosku, iż w okolicznościach wskazanych w opisie sprawy sprzedaż przez Pana udziałów w działce nr  7 oraz planowana sprzedaż udziałów w prawie własności pozostałych działek nie stanowiła/nie będzie stanowiła działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu VAT, gdyż brak jest przesłanek świadczących o takiej Pana aktywności w przedmiocie zbycia ww. udziałów w działkach, która to aktywność byłaby porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem (brak przesłanek zawodowego – stałego i zorganizowanego charakteru takiej działalności). W przedmiotowej sprawie nie wystąpił ciąg zdarzeń, które przesądzają, że sprzedaż udziałów w działce nr 7 oraz planowana sprzedaż udziałów w pozostałych działkach wypełnia przesłanki działalności gospodarczej.

W związku z powyższym, w przedmiotowej sprawie brak jest przesłanek pozwalających uznać, że dokonując sprzedaży udziałów w działkach powstałych z podziału działki nr 1 wystąpił/wystąpi Pan w charakterze podatnika w  rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą, w myśl art.  15  ust. 2 ustawy. Jak wcześniej wyjaśniono, aby uznać określoną sprzedaż za opodatkowaną podatkiem VAT nie wystarcza stwierdzić jedynie dostawy towarów, lecz  wymagane jest określenie podmiotu dokonującego dostawy za występującego w związku ze sprzedażą jako podatnika podatku od towarów i usług.

W okolicznościach wskazanych w przedstawionym we wniosku opisie sprawy sprzedaż udziałów w działkach należy uznać za czynność związaną ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. Zatem, w związku z dokonaną oraz przyszłą sprzedażą udziałów w działkach, będzie Pan korzystał z przysługującego Panu prawa do rozporządzania własnym majątkiem, która to czynność oznacza działanie w sferze prywatnej, do której unormowania ustawy o podatku od towarów i usług nie mają zastosowania. Skutkiem powyższego, sprzedaż udziałów przedmiotowych działkach nie podlega/nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem Pana stanowisko uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia i zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i  stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zauważyć, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Zatem należy zaznaczyć, że niniejsza interpretacja nie wywiera skutków prawnych dla współwłaścicieli działek, o których mowa we wniosku.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym/opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W  związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329, z późn. zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).