Otrzymanie darowizny od babci za pośrednictwem matki, która przelała całość środków na swoje konto, a następnie w wykonaniu darowizny między babcią a ... - Interpretacja - 0111-KDIB2-3.4015.127.2023.3.MD

shutterstock

Interpretacja indywidualna z dnia 8 września 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4015.127.2023.3.MD

Temat interpretacji

Otrzymanie darowizny od babci za pośrednictwem matki, która przelała całość środków na swoje konto, a następnie w wykonaniu darowizny między babcią a wnukami przelała dzieciom.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 czerwca 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 1 czerwca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia darowizny od babci za pośrednictwem konta matki. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – w piśmie z 31 sierpnia 2023 r. (data wpływu 5 września 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

(...) r. zawarła Pani z (...) (Pani babcią) umowę darowizny środków pieniężnych, na podstawie której babcia darowała Pani kwotę (...) zł (słownie: (…)). Kwota ta została przekazana (...) r. na Pani rachunek bankowy nr (…) z konta Pani mamy, (...), nr (…). Pani babcia jest bowiem osobą starszą i samodzielnie nie przelewa środków ze swojego rachunku bankowego. Wszystkie te czynności robi za nią jej córka – (...) (Pani matka). Pani babcia poleciła swojej córce – (...), aby pieniądze należne Pani z tytułu umowy darowizny przekazała na swoje konto, a następnie z tego konta zrobiła przelew na Pani rachunek bankowy, w celu wykonania przez nią umówionej z Panią darowizny środków pieniężnych. Pani matka przelała je z konta Pani babci ((...)) (...) r., a następnie od razu przekazała je na ww. Pani rachunek bankowy. Jednocześnie Pani matka opisała tytuł przelewu jako „spadek” zamiast „darowizna”, bowiem środki na poczet wykonania umowy darowizny z Panią pochodziły ze spadku, który otrzymała Pani babcia, (...), po zmarłym bracie (...).

W terminie 6 miesięcy od wykonania umowy darowizny i otrzymania pieniędzy na swoje konto, przelanych przez Pani matkę – (...) na polecenie Pani babci – (...), (...) r. złożyła Pani deklarację podatkową SD-Z2 we właściwym Urzędzie Skarbowym (...), wraz z załącznikami – umową darowizny oraz potwierdzeniami przekazania środków pieniężnych z rachunku Pani babci (...) na rachunek bankowy Pani matki (...) i z rachunku bankowego Pani matki (...) na Pani rachunek bankowy. Jako darczyńcę w zgłoszonej deklaracji,  wskazała Pani babcię – (...), gdyż Pani matka (osoba trzecia) nie była darczyńcą wobec Pani, przekazała ona jedynie środki pieniężne na Pani konto bankowe  zgodnie z otrzymanym poleceniem od Pani babci, (...), a tym samym była jedynie „pośrednikiem” w dokonywaniu ww. transakcji.

W uzupełnieniu wniosku wyjaśniła Pani, co następuje.

Wskazuje Pani, że środki pieniężne w wysokości (...) zł otrzymała Pani od swojej babci (...), w wyniku uprzednio zawartej z nią umowy darowizny, a która została załączona do zgłoszenia SD-Z2. Pani mama (...) wyłącznie pośredniczyła poprzez swój rachunek bankowy w przekazaniu tychże środków pieniężnych na Pani rzecz. Przekazana na Pani rachunek bankowy przez (...) kwota w wysokości (…) zł, stanowiła jedynie wykonanie umowy darowizny zawartej uprzednio pomiędzy Panią a Pani babcią (...). W związku z powyższym, przekazanie kwoty (...) zł przez (...) było tylko czynnością techniczną. Podkreślić bowiem należy, że z mamą nie zawierała Pani żadnej umowy darowizny.

Podnosi Pani, że Pani mama (...) nie otrzymała od swojej mamy Urszuli Wojtyczka darowizny w wysokości (...) zł, z poleceniem przekazania po (...) zł na rzecz Pani i Pani brata (...). Do majątku Pani mamy weszła jedynie kwota (...) zł. Pani mama (...) otrzymała bowiem od swojej mamy (...) jedynie darowiznę w wysokości (...) zł na podstawie zawartej pomiędzy nimi umowy. Pozostała zaś kwota (...) zł pochodząca od (...) nie została przekazana (...) na żadnej podstawie prawnej, w tym m in. umowy darowizny, ale kwota ta stanowiła jedynie wykonanie darowizny zawartej uprzednio pomiędzy (...) a Panią, a także pomiędzy (...) a Pani bratem – (...). Przekazanie kwoty (...) zł przez Pani mamę (...) na Pani rzecz było wyłącznie czynnością techniczną, która miała na celu zrealizowanie zawartych przez Panią (i Pani brata) z babcią umów darowizn. Środki pieniężne w wysokości (...) zł, jako że nie zostały przekazane przez Pani babcię na rzecz (...) na żadnej podstawie prawnej, nigdy nie weszły do jej majątku. Od samego początku zamiarem (...) było bowiem przekazanie (...) jedynie kwoty (...) zł, ponieważ ww. osoby zawarły umowę darowizny jedynie na kwotę (...) zł. Nadmienia Pani, że umowa darowizny z Pani babcią została przez Panią dołączona do deklaracji SD-Z2.

Wskazuje Pani, że przekazanie środków w wysokości (...) zł przez (...) na Pani rzecz, stanowiło wyłącznie czynność techniczną w wykonaniu uprzednio zawartej darowizny pomiędzy Panią a Pani babcią (...). Podnosi Pani, że na żadnym etapie (...) nie nabyła ww. środków, albowiem ich przekazanie na Pani konto nie nastąpiło w wyniku zawarcia umowy pomiędzy (...) a Pani mamą (...), ale w wyniku zawarcia umowy pomiędzy Panią a Pani babcią (...).

Jak już podniesiono wyżej, od początku zamiarem (...) było przekazanie (...) jedynie kwoty (...) zł, natomiast pozostała kwota (...) zł pochodząca od (...), nie została przekazana (...) na żadnej podstawie prawnej. Wyłącznie w wyniku przypadku (...) pośredniczyła w transakcji przekazania ww. środków na Pani rzecz. Środki te zatem nigdy nie weszły do majątku Pani mamy (...).

W pierwszej kolejności, podnosi Pani, że nie może tłumaczyć się z działań podjętych przez Pani mamę (...), bowiem to ona podejmowała wszelkie decyzje co do sposobu wykonania ww. darowizn, nie konsultując się z Panią w tej sprawie. Jak Pani mama później tłumaczyła, była ona przekonana o słuszności takiego rozwiązania, nie miała świadomości, że taki przepływ środków finansowych może mieć jakikolwiek wpływ na kwestie podatkowe, skoro strony transakcji miały zawarte stosowne umowy darowizny. Wie Pani natomiast jakie były ustalenia pomiędzy babcią, mamą i Panią i jest Pani pewna, że Pani mama, Pani oraz Pani brat (...) mieli otrzymać darowiznę od babci każdy po (...) złotych. Sposób przekazania tych środków niestety nie był omawiany, dlatego Pani matka nie przywiązywała uwagi do wykonywanych przelewów skupiając się jedynie na tym, aby każdy otrzymał od babci umówioną kwotę, czyli po (...) złotych. Przypuszcza Pani, że taki sposób przekazania środków wynikał li tylko z tego powodu, że babcia jako osoba starsza nie posługuje się biegle komputerem, więc Pani mama postanowiła zrobić przelewy samodzielnie i wykonała je najpierw do siebie, a potem dopiero przelała środki na konkretne osoby, czyli na Panią i Pani brata w umówionych kwotach. (...) pośredniczyła jedynie w wykonaniu uprzednio zawartej umowy darowizny pomiędzy (...), a Panią na kwotę (...) zł.

Dopiero po złożeniu druku SD-Z2, co do otrzymanej od babci kwoty darowizny w wysokości (...) zł uzyskała Pani informację, że kwota ta winna być przelana bezpośrednio z rachunku bankowego babci (...) na Pani rachunek bankowy.

Wskazać jednakże należy, iż bezspornym w niniejszej sprawie jest fakt, iż zamiarem Pani babci (...) było darowanie jej córce (...) oraz Pani i Pani bratu kwoty po (...) zł dla każdego Państwa, a w związku z tym każdy z Państwa zawarł odrębne umowy darowizny z (...).

Pytania (sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

1.  Czy w opisanym stanie faktycznym, zgłaszając deklarację SD-Z2 prawidłowo zgłosiła Pani jako darczyńcę babcię (...) i zachowała prawo do zwolnienia w podatku od spadków i darowizn od otrzymanej od babci darowizny w wysokości (...) zł, pomimo iż środki na poczet tej darowizny zostały jej przekazane za pośrednictwem rachunku bankowego Pani matki (...)?

2.  Czy fakt, iż przy przekazywaniu pieniędzy pomiędzy darczyńcą a Panią występuje pewnego rodzaju pośrednik (Pani mama (...)) skutkuje koniecznością rozpoznania obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn między Panią a Pani mamą? Czy obowiązek podatkowy powstaje wyłącznie między darczyńcą a Panią, niezależnie od tego że fizycznie pieniądze przekazała Pani mama (...)?

3.  Czy w zaistniałym stanie faktycznym, wystarczającym do zastosowania zwolnienia w podatku od spadków i darowizn od otrzymanej od babci darowizny w wysokości (...) zł jest udokumentowanie jej otrzymania poprzez:

a)przedłożenie zawartej umowy darowizny pomiędzy Panią a Pani babcią (...),

b)przedłożenie potwierdzenia wpływu środków pieniężnych w wysokości (...) zł na rachunek bankowy Pani matki z rachunku bankowego darczyńcy,

c)przedłożenie potwierdzenia wpływu tej samej wysokości środków pieniężnych na Pani rachunek z rachunku bankowego Pani matki (...)?

Pani stanowisko w sprawie (sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Pani zdaniem, w opisanym stanie faktycznym postąpiła Pani prawidłowo, zgłaszając deklarację SD-Z2, a jako darczyńcę wskazała Pani babcię (...). Tym samym, w Pani ocenie, zachowała Pani prawo do zwolnienia w podatku od spadków i darowizn od otrzymanej od babci darowizny w wysokości (...) zł, pomimo że środki na poczet tej darowizny zostały Pani przekazane za pośrednictwem rachunku bankowego Pani matki (...).

Nadto, Pani zdaniem fakt, iż przy przekazywaniu pieniędzy między darczyńcą  a Panią występuje pewnego rodzaju pośrednik (Pani mama (...)), nie skutkuje koniecznością rozpoznania obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn między Panią a Pani mamą (...). Obowiązek ten powstaje wyłącznie między darczyńcą a Panią, niezależnie od tego, że fizycznie pieniądze przekazała Pani matka (...). To darczyńca bowiem dokonuje darowizny na rzecz obdarowanego (Pani), a Pani matka jedynie w sposób techniczny przekazała kwotę darowizny.

Dodatkowo, Pani zdaniem w niniejszym stanie faktycznym, wystarczającym do udokumentowania ww. transakcji jest przedłożenie do zgłoszenia zawartej pomiędzy Panią a Pani babcią (...) umowy darowizny na kwotę (...) zł, a także wydruki z rachunków bankowych, potwierdzające wpływ ww. środków na rachunek Pani mamy (...) z rachunku bankowego (...), a następnie wpływ tychże środków na Pani rachunek bankowy z rachunku bankowego Pani matki (...).

Podnosi Pani, że zgodnie z art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r – Kodeks cywilny, poprzez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Darowizna należy więc do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny (essentialia negotii umowy darowizny) jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego. Stosownie zaś do art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego, oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego, jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 o podatku od spadków i darowizn, podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem darowizny.

Artykuł 5 tej ustawy stanowi, iż obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Przy czym, przy nabyciu w drodze darowizny, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia (art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

1)9.637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;

2)7.276 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;

3)4.902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Stosownie do treści art. 9 ust. 2 cyt. ustawy, jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie.

Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ww. ustawy wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe – art. 14 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Stosownie do art. 14 ust. 3 tejże ustawy do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

1)do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;

2)do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;

3)do grupy III – innych nabywców.

Natomiast, zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalania się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1)  zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5,7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4 oraz

2)  w przypadku, gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo- kredytowej lub przekazem pocztowym.

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3 ww. ustawy).

Stosownie do art. 4a ust. 4 ww. ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1)  wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub

2)  nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.

Wyżej wymienione zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa (art. 4 ust. 4 ww. ustawy).

Zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych dokonać należy na formularzu SD-Z2 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych.

Odnosząc stan faktyczny do powyższych przepisów uważa Pani, iż zarówno w świetle przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, jak i przepisów Kodeksu cywilnego, otrzymała Pani od swojej babci (...) darowiznę środków pieniężnych  wysokości (...) zł w wyniku uprzednio zawartej pomiędzy Paniami umowy (załączonej do zgłoszenia SD-Z2). W Pani ocenie bez znaczenia pozostaje sposób przekazania ww. środków pieniężnych. Pomimo, że fizycznie pieniądze zostały Pani przekazane przez Pani mamę (...), to środki te ((...) zł) w istocie stanowiły własność Pani babci (...) i wyszły z jej majątku. Co więcej, na żadnym etapie pośredniczenia w przekazaniu tych środków pieniężnych – poza tym, iż kwota ta fizycznie została zaksięgowana na rachunku bankowym Pani matki (...) – Pani matka nie stała się ich właścicielem, tj. nie weszły one do jej majątku. (...) nie przekazała ich bowiem (...) na żadnej podstawie prawnej, w tym m.in. umową darowizny. W związku z powyższym w niniejszej sprawie to Pani babcia w dalszym ciągu pozostaje darczyńcą ww. środków ((...) zł), mimo że fizycznie środki te „przeszły” przez rachunek Pani matki, (...). Sposób przekazania tychże środków stanowił więc wyłącznie czynność techniczną. Z tego powodu, skoro zgłosiła Pani babcię jako darczyńcę w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego (data otrzymania kwoty darowizny na Pani rachunek bankowy) ma Pani prawo do skorzystania ze zwolnienia w podatku od spadków i darowizn pomimo, iż fizycznie środki te przekazała Pani mama, (...), ze swojego rachunku bankowego.

Reasumując, fakt, iż przy przekazywaniu pieniędzy między darczyńcą a Panią występuje pewnego rodzaju pośrednik (Pani matka (...)), to takie działanie nie umożliwia traktowania przekazywanych przez Pani matkę (...) na Pani rzecz środków pieniężnych jako darowiznę od niej pochodzącą. Kwotę tę – jako że została przekazana w wyniku uprzednio zawartej umowy pomiędzy Pani babcią (...) a Panią – należy traktować jako darowiznę przekazaną Pani przez babcię (...), bowiem to z jej majątku środki te w istocie wyszły. Na żadnym zaś etapie Pani matka nie stała się ich właścicielem (nigdy nie weszły one do jej majątku na żadnej podstawie prawnej), a jedynie pośredniczyła ona w ich przekazaniu.

Nadto, podnosi Pani również, że z zacytowanego powyżej art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że podstawowym kryterium uprawniającym do skorzystania ze zwolnienia, jeżeli przedmiotem darowizny są środki pieniężne, poza zgłoszeniem, za wyjątkiem sytuacji określonych w art. 4a ust. 4, nabytych środków pieniężnych naczelnikowi urzędu skarbowego, jest udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Wprowadzenie warunku udokumentowania otrzymania środków pieniężnych dowodem ich przekazania na rachunek bankowy obdarowanego ma na celu zapewnienie szczelności systemu podatkowego i uniemożliwienie działań zmierzających do wprowadzenia do obiegu środków pieniężnych o nieustalonym pochodzeniu. Udokumentowanie nabycia środków pieniężnych dowodem przekazania „na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym” ma zatem na celu przede wszystkim identyfikację stron umowy i transparentność dokonywanej transakcji. Takie stanowisko wynika z treści uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 marca 2023 r. sygn. akt III FSP 3/22.

Co więcej z utrwalonego już orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego wynika, że wymóg zastosowania zwolnienia od podatku od spadków i darowizn ma na celu wykazanie rzeczywistego charakteru darowizny, o czym jednoznacznie powinien świadczyć faktycznie dokonany przelew (przekazanie) podarowanych środków pieniężnych; w tym sensie warunek ten ma więc znaczenie techniczne, dowodowe. Przyjmuje się zatem, że warunek ten może być uznany za spełniony także wtedy, gdy przelew podarowanych środków następuje na rachunek bankowy nabywcy (obdarowanego), jednakże przy udziale pośrednika w dokonaniu ww. transakcji.

Mając zatem na uwadze naprowadzone powyżej okoliczności oraz powołane wyżej przepisy prawa stwierdzić należy, że w niniejszej sprawie wystarczającym do zastosowania zwolnienia jest przedłożenie zawartej umowy darowizny pomiędzy Panią a Pani babcią opiewającą na kwotę (...) zł, a także wydruki z rachunków bankowych potwierdzające wpierw wpływ rzeczonych środków pieniężnych na rachunek bankowy  Pani matki (...) z rachunku bankowego darczyńcy, a następnie wpływ tej samej ilości środków pieniężnych na Pani rachunek z rachunku bankowego Pani matki (...).

Jednocześnie, Pani zdaniem, w niniejszej sprawie dla skorzystania z przedmiotowego zwolnienia nie ma również znaczenia błędny tytuł przelewu wskazany przez Pani matkę (osobę trzecią), a to „spadek” zamiast „darowizna”, skoro posiada Pani umowę z babcią, na podstawie której darowizna została dokonana. Co więcej, w umowie tej wysokość darowizny odpowiada kwocie dokonanego przelewu z rachunku bankowego Pani babci na rachunek osoby trzeciej (Pani matki), a następnie z rachunku bankowego osoby trzeciej (Pani matki) na Pani rachunek bankowy. Zatem tytuł przelewu również winien pozostawać bez wpływu na zwolnienie Pani od podatku w oparciu o ww. przepis. Tytuł ten wskazuje bowiem źródło pochodzenia środków finansowych.

Wobec powyższego, w Pani ocenie, Pani stanowisko wskazane powyżej jest prawidłowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1043):

Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny, polecenia darczyńcy.

Darowizna jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).

W myśl art. 888 § 1 tej ustawy:

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Stosownie do art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego:

Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Jak stanowi art. 893 cyt. Kodeksu:

Darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).

Z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że:

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz ust. 4 cyt. ustawy stanowi, że:

Obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym na fakt nabycia.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 tej ustawy:

Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Stosownie do treści art. 8 ust. 1 omawianej ustawy:

Wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw, a wartość praw do wkładów oszczędnościowych – w wysokości tych wkładów.

Z art. 9 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że:

Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

1)9637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;

2)7276 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;

3)4902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie.

Art. 14 ust. 1-3 tej ustawy stanowi, że:

Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

1)do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;

2)do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;

3)do grupy III – innych nabywców.

Skalę podatkową określa art. 15 ustawy.

Niezależnie od powyższego, ustawodawca przewidział zwolnienie podmiotowe w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z ww. art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2 cyt. ustawy:

Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1)zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4,

2)w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

W myśl art. 4a ust. 2 i 3 ww. ustawy:

Jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych powinno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz. U. poz. 2060).

Z wniosku wynika, że zawarła Pani umowę darowizny z Pani babcią na kwotę (...) zł. Umowa ta została wykonana przez Pani matkę, która, z uwagi na fakt, że Pani babcia jest osobą starszą, przelała środki z konta Pani babci na swoje konto, a następnie przelała je na Pani konto. Pani matka nie miała świadomości, że przelew z konta babci powinien być wykonany bezpośrednio na Pani konto, jak również omyłkowo wskazała w tytule przelewu „spadek”, ponieważ środki na wykonanie umowy darowizny pochodziły ze spadku, jaki nabyła Pani babcia po swoim zmarłym bracie. Pani matka na żadnym etapie nie nabyła środków od Pani babci ponad kwotę, którą sama otrzymała w darowiźnie, nie stała się darczyńcą ani wykonawcą polecenia, jedynie w ramach czynności technicznych pośredniczyła między Panią a Pani babcią w przekazaniu darowizny. Zgłosiła Pani nabycie darowizny od babci, wskazując ją jako darczyńcę i dokumentując otrzymaną darowiznę potwierdzeniem przelewu z konta Pani babci na konto Pani matki i z konta Pani matki na Pani konto.

Chciałaby Pani dowiedzieć się, czy zgłosiła darowiznę w sposób prawidłowy, czy takie udokumentowanie wystarcza do zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn oraz czy pośrednictwo Pani matki w przekazaniu darowizny ma wpływ na Pani obowiązek podatkowy.

Jako że – co wynika z wniosku – Pani matka nie nabyła w żadnym momencie na własność środków, które zamierzała przekazać na Pani rzecz Pani babcia, jedynie przelała je na swoje konto w celu dalszego przekazania ich od razu na Pani rzecz (czynność techniczna) – pośrednictwo Pani mamy w przekazaniu darowizny między Panią a Pani babcią pozostaje bez wpływu dla opodatkowania Pani podatkiem od spadków i darowizn.

Wskazała Pani, że otrzymała Pani darowiznę od babci w kwocie (...) zł, a zatem prawidłowo wykazała Pani w zgłoszeniu SD-Z2 nabycie darowizny. Wystarczającym jest również wskazany przez Panią sposób udokumentowania darowizny – umowa darowizny między Panią i babcią jak również potwierdzenia przelewu z konta Pani babci na konto Pani matki oraz z konta Pani matki na Pani konto są wystarczające do udokumentowania przekazania środków pieniężnych między Pani babcią jako darczyńcą a Panią jako obdarowaną. Na możliwość skorzystania ze zwolnienia nie wpływa także błędny tytuł przelewu w sytuacji, w której jest Pani w stanie wykazać przepływ środków między stronami umowy darowizny.

Pani postępowanie w zakresie wykazania darowizny na druku SD-Z2 oraz jej udokumentowanie było prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji będzie pokrywał się z opisem zdarzenia podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Jak wynika z art. 14k-14n Ordynacji podatkowej, normujących zakres ochrony prawnej przysługującej podmiotom, które uzyskały interpretacje indywidualne, funkcja gwarancyjna tych rozstrzygnięć realizuje się w przypadku zastosowania się przez zainteresowanego do wydanego na jego rzecz rozstrzygnięcia. Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 14k § 1 ww. ustawy, zastosowanie się do interpretacji indywidualnej przed jej zmianą, stwierdzeniem jej wygaśnięcia lub przed doręczeniem organowi podatkowemu odpisu prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego uchylającego interpretację indywidualną nie może szkodzić wnioskodawcy, jak również w przypadku nieuwzględnienia jej w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej. Zastosowanie się do uzyskanej interpretacji jest jednak możliwe wyłącznie wówczas, gdy rzeczywiście zaistniały stan faktyczny jest tożsamy ze stanem faktycznym przedstawionym we wniosku o jej wydanie. Okoliczności takie, jak wskazanie elementów stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), które nie pojawiają się w rzeczywiście zaistniałym stanie faktycznym, mają zatem wpływ na kwestię możliwości skorzystania z ochrony prawnej przewidzianej przepisami Ordynacji podatkowej. Organ wydający interpretacje indywidualne nie jest bowiem uprawniony do prowadzenia postępowania dowodowego w celu ustalenia okoliczności faktycznych sprawy – dokonując rozstrzygnięcia opiera się wyłącznie na okolicznościach faktycznych przedstawionych przez wnioskodawcę. To organ podatkowy, tj. Naczelnik Urzędu Skarbowego działa w oparciu o dokumenty i przeprowadza odpowiednie postępowanie. Interpretacja indywidualna nie ma charakteru wiążącego dla organów podatkowych właściwych dla wnioskodawcy ze względu na sprawę będącą jej przedmiotem. Organy podatkowe mogą nie uwzględniać interpretacji indywidualnej w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej. Jeżeli jednak wnioskodawca zastosował się do uzyskanego rozstrzygnięcia, to w myśl art. 14k § 1 Ordynacji podatkowej, nie może mu to szkodzić.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-    Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy Ordynacji podatkowej. Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

-    Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

-   Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.