Interpretacja indywidualna z dnia 27 listopada 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.761.2024.1.MB
Temat interpretacji
Skutki podatkowe wypłaty przez bank w ramach ugody kwoty dodatkowej oraz kwoty na którą będzie się składał kapitał i odsetki, w związku z kredytem mieszkaniowym.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
30 września 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 30 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
W 2001 r. – Pani wraz z mężem, z którym od dnia zawarcia związku małżeńskiego posiada ustawową wspólność majątkową, zawarliście Państwo umowę kredytu mieszkaniowego z bankiem.
W dniu podpisania Umowy, w placówce banku, otrzymaliście Państwo do podpisania wzorzec umowny, który nie został opatrzony jakąkolwiek informacją w przedmiocie ryzyka związanego z treścią Umowy, zapewniano Państwa jedynie o stabilności franka szwajcarskiego.
Kwota kredytu przewidziana w § 2 ust. 1 Umowy, opiewała na wartość (…) CHF i zgodnie z treścią § 10 ust. 2 oraz ust. 3 Umowy była wypłacana w walucie polskiej na finansowanie zobowiązań w kraju, przy zastosowaniu kursu kupna dla dewiz (aktualna Tabela kursów), obowiązujący w dniu zlecenia płatniczego.
Kredyt został wypłacony w dwóch transzach w łącznej kwocie (…) zł, celem sfinansowania dokończenia budowy domu jednorodzinnego położonego w L.
Umowa przewidywała spłatę kredytu w ratach malejących. Oprocentowanie kredytu było zmienne, na dzień sporządzenia Umowy wynosiło (…)%. Spłata kredytu, zgodnie z brzmieniem § 9 Umowy została zabezpieczona hipoteką na kredytowanej nieruchomości; wekslem in blanco, zwróceniem poniesionych przez bank kosztów zabezpieczenia kredytu, ubezpieczeniem budowy domu od ognia i innych żywiołów, wraz z cesją praw do odszkodowania na rzecz banku.
W świetle brzmienia § 16 ust. 1 Umowy, spłata zadłużenia z tytułu kredytu i odsetek kredytobiorców następowała w drodze przelewu z rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowego, prowadzonego dla Państwa przez bank w formie zlecenia stałego w walucie polskiej w równowartości w walucie polskiej kwoty kredytu i odsetek w walucie kredytu według kursu sprzedaży dla dewiz (aktualna tabela kursów) obowiązującego w dniu spłaty. Kwoty poszczególnych rat miały wynikać z bliżej niezdefiniowanego „zawiadomienia”.
W czasie zawierania umowy kredytowej, jak i obecnie prowadzicie Państwo wspólne gospodarstwo domowe. Kredyt został zaciągnięty na zaspokojenie Państwa potrzeb mieszkaniowych. Kredyt został w całości przeznaczony na dokończenie budowy domu jednorodzinnego, w którym do chwili obecnej Państwo mieszkacie.
W okresie od 2002 r. do 2021 r. wpłaciliście Państwo tytułem rat kapitałowo-odsetkowych łącznie kwotę (…) zł. Kredyt został przez Państwa całkowicie spłacony. Pozwem z 2023 r. wnieśliście Państwo o zasądzenie od strony pozwanej banku w następstwie nieważności Umowy kredytu zawartej w 2001 r., solidarnie na Państwa rzecz kwoty (…) zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi od 2023 r. (data wymagalności roszczenia) do dnia zapłaty.
Wcześniej tj. w lipcu 2023 r., za pośrednictwem swego pełnomocnika, wezwaliście Państwo przedmiotowy Bank do wypłaty właściwych kwot tytułem rozliczeń, związanych z nieważnością umowy kredytowej, wyznaczając pozwanemu 14-dniowy termin na zapłatę żądanej kwoty. Pozwany w piśmie z lipca 2023 r. odmówił uznania Państwa roszczeń.
W pozwie wskazywaliście Państwo, iż przedmiotowa Umowa jest sprzeczna z treścią art. 3531 k.c. w zw. z art. art. 69 ust. 1 Prawo Bankowe, art. 3581 § 2 k.c. oraz art. 69 ust. 1 Prawo Bankowe w zw. z art. 3581 § 5 k.c., skutkiem czego należy ją uznać za nieważną na podstawie art. 58 § 1 k.c., ewentualnie art. 58 § 3 k.c. W dalszej części argumentowaliście Państwo, że na gruncie niniejszej sprawy „(…)”.
Zawierając Umowę, traktowani łącznie jako Kredytobiorca, nie wiedzieliście Państwo jaką kwotę kredytu będziecie mogli w rzeczywistości wykorzystać, a tym samym, czy cel, dla jakiego zawarto przedmiotową Umowę zostanie spełniony.
Nie znaliście i nie byliście Państwo w stanie obiektywnie określić wysokości swojego świadczenia w postaci kwoty kredytu, jak i odsetek kapitałowych będących wynagrodzeniem Banku. Przedmiotem żądania pozwu w zakresie zapłaty był zwrot nienależnych: rat kapitałowo-odsetkowych kredytu za okres od 2002 r. do 2021 r., łącznie w kwocie (…) zł.
W toku procesu toczącego się przez Sądem (…) przez Bank została Państwu zaproponowana Ugoda. Z jej treści można wyczytać, że „Zamiarem Banku i Kredytobiorców jest polubowne zakończenie sporu i uchylenie stanu niepewności co do roszczeń wynikających ze spłaconej w 2021 r. Umowy, poprzez przyjęte w Ugodzie rozwiązania, w tym rozliczenie zakończonej Umowy w ten sposób, jakby Strony dokonały zmiany Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej”.
Zaakceptowanie treści Ugody prowadziłoby, do przyjęcia, że od daty zawarcia Umowy, tj. od 2001 r. Państwa kredyt stanowił kredyt złotowy. Za podstawę wysokości zadłużenia na dzień 2021 r. przyjęto, że kredyt udzielony na podstawie Umowy Kredytu zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia Umowy stanowił kredyt złotowy udzielony na warunkach: 1) kwota kredytu (kapitał) stanowiła sumę kwot wypłaconych tytułem kredytu i wynosiła (…) PLN, jeśli jakakolwiek część wypłaty nastąpiła w CHF, Bank przeliczył ją na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia wypłaty; 2) oprocentowanie kredytu według zmiennej stopy procentowej zostało ustalone jako (…).
Bank, by zakończyć wszelkie spory dotyczące abuzywności klauzul umownych i ważności Umowy zobowiązuje się do zwrotu na Państwa rzecz kwoty (…) zł, na którą składa się kapitał i odsetki (projekt Ugody nie zawiera dokładnego podziału tej kwoty na część kapitałową i odsetkową). Ponadto, po podpisaniu Ugody bank deklaruje, że wypłaci Państwu kwotę dodatkową w wysokości (…) zł (Państwa pełnomocnik przekazał Państwu, że uzyskał informację z banku, że kwota ta może być o (…) zł większa, co dawałaby (…) zł).
W projekcie Ugody nie wskazano podstawy otrzymania tej kwoty przez Państwa. Zgodnie z treścią Ugody Bank ją „wypłaci”, nie proponując potraktowania tego jako zapłaty za spełnienie innego świadczenia względem Banku. Jednocześnie jesteście Państwo informowani, że w związku z wypłatą ww. kwoty, powstaje po Państwa stronie przychód, a na Banku ciąży wypełnienie obowiązku informacyjnego (tj. sporządzenie informacji PIT-11).
Zawarcie ugody nie stanowi odnowienia w rozumieniu art. 506 Kodeksu cywilnego. Gdybyście Państwo zdecydowali się na zawarcie ugody, chcielibyście by doszło do tego jeszcze w 2024 r. Nigdy wcześniej nie korzystaliście z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego oraz od świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
Łączna suma wpłat dokonanych przez Państwa na rzecz Banku z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego wyniosła (…) zł. Kredyt został wypłacony w dwóch transzach w łącznej kwocie (…) zł. Bank proponuje wypłatę w kwocie łącznej (…) zł.
Kwota, na którą składa się łączna suma wpłat dokonanych przez Państwa jako kredytobiorców na rzecz Banku z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego pomniejszona o deklarowany łączny zwrot z Banku nie jest i nie będzie mniejsza niż kwota uzyskanego przez Państwa kapitału z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego. Wpłaciliście Państwo na poczet umowy kredytowej sumę o co najmniej (…) zł przewyższającą wypłaconą Państwu przez Bank kwotę kapitału.
Pytanie
Czy w związku z zamiarem zawarcia przez Panią i męża ugody, mającej na celu zakończenie sporu na tle umowy kredytowej, zaproponowana kwota (…) zł, stanowić będzie dla Państwa jako Kredytobiorcy przychód i czy w związku z tym po Państwa stronie powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Pani stanowisko w sprawie
W Pani ocenie, kwota (…) zł nie będzie stanowiła przychodu. W związku z zawarciem w umowie kredytowej klauzul abuzywnych, przez Bank została pobrana od Państwa kwota w wysokości (…) zł.
Na mocy projektu Ugody klauzule te zostaną z Umowy usunięte, w związku z czym Bank dokona na naszą rzecz zwrotu nienależnie - bez podstawy prawnej - pobranego świadczenia, w kwocie (…) zł. Nie będzie to dla Państwa żadną dodatkową korzyścią. Celem tutaj jest doprowadzenie do stanu rozliczeń, który jest zgodny z prawem.
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe: Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „u.p.d.o.f.”): Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy: Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy: Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.
Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem: Źródłami przychodów są: 1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta; 2) działalność wykonywana osobiście; 3) pozarolnicza działalność gospodarcza; 4) działy specjalne produkcji rolnej; 5) (uchylony) 6) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą; 7) kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c; 8) odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2: a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, c) prawa wieczystego użytkowania gruntów, d) innych rzeczy, - jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany; 8a) działalność prowadzona przez zagraniczną jednostkę kontrolowaną; 8b) niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da; 9) inne źródła.
Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
W Pani ocenie nie ma możliwości przyporządkowania danego świadczenia do jakiegokolwiek źródła przychodu (w tym również do „innych źródeł przychodu”, o których mowa w art. 20 u.p.d.o.f.).
Ponadto, u.p.d.o.f. określa dochód jako nadwyżkę przychodów nad kosztami ich uzyskania (art. 9 ust. 2 u.p.d.o.f.). Przychód podatkowy warunkuje możliwość powstania dochodu podatkowego w tym znaczeniu, że dopóki nie mamy do czynienia z przychodem w sensie podatkowym, dopóty nie może powstać dochód podatkowy.
Otrzymanego zwrotu nie można traktować w kategorii przychodu podatkowego w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 11 u.p.d.o.f., ponieważ w tej sytuacji nie następuje po Państwa stronie tj. Kredytobiorców żadne przysporzenie majątkowe.
Proponowany zwrot kwoty w wysokości łącznej (…) zł nie stanowi żadnej dodatkowej korzyści dla Państwa jako Kredytobiorców, ponieważ ma on na celu doprowadzenie do rozliczeń w następstwie zastosowania postanowień Ugody, które mają na celu usunięcie abuzywności.
Otrzymanie tej kwoty prowadzi do stanu rozliczeń, który jest zgodny z prawem, to znaczy - nie jest następstwem stosowania abuzywnych postanowień Umowy. W następstwie zawarcia Ugody i dokonania rozliczenia spowodowanego Ugodą, w tym wypłacenia kwoty zwrotu, po Państwa stronie nie dochodzi do przysporzenia majątkowego, a zatem Państwo łącznie traktowani jako Kredytobiorca nie uzyskujecie przychodu.
Na takim stanowisku stoi również Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. W indywidualnych interpretacjach podatkowych wskazuje, że przy nienależnie pobranych świadczeniach, po stronie kredytobiorców nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego z tytułu otrzymanego zwrotu.
Tak np. w interpretacji:
0114-KDIP3-2.4011.607.2023.2.MN – „[…] za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego. Skoro zatem mamy do czynienia ze zwrotem nienależnie pobranego świadczenia, to należy zgodzić się z Panem, że zwrot ten nie będzie stanowił przychodu po Pana stronie. W przypadku zwrotu świadczenia na podstawie nieważnej umowy kredytowej klient otrzymuje bowiem z powrotem swój kapitał - zwrot zapłaconych bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwrócone kwoty uznać za dochód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo”.
0114-KDIP3-2.4011.243.2023.1.MN – „Co więcej, przyjęty sposób ustalania wysokości Zwrotu nie doprowadzi do sytuacji, w której na skutek zmiany waluty zadłużenia dokonania Zwrotu, Kredytobiorca - w łącznym rozliczeniu Umowy i Ugody - uiściłby na rzecz Banku kwotę niższą aniżeli otrzymana od Banku kwota finansowania (kwota kapitału Kredytu). […] W przypadku zwrotu świadczenia na podstawie nieważnej umowy kredytowej klient otrzymuje bowiem z powrotem swój kapitał - zwrot zapłaconych Bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwrócone kwoty uznać za dochód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo”.
Podobnie w innych interpretacjach:
0113-KDIPT2-2.4011.486.2024.2.ACZ – „[…] cała kwota zwrócona Pani i drugiemu kredytobiorcy przez Bank (...) stanowi zwrot uiszczonych przez Panią i drugiego kredytobiorcę kwot tytułem spłaty zadłużenia na rzecz banku zawartych w ratach kredytu i nie stanowi przysporzenia ponad kwoty uiszczone tytułem spłaty kredytu hipotecznego, to należy uznać, że zwrot ten nie stanowi dla Pani przychodu. Czynność ta nie spowodowała uzyskania przez Panią przysporzenia majątkowego, wzrostu Pani majątku. Otrzymana przez Panią kwota stanowiła zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłaciła Pani wcześniej do banku. Pieniądze te nie są Pani przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie skutkuje po Pani stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu”.
Również takie stanowisko można znaleźć w interpretacji:
0113-KDIPT2-2.4011.348.2024.2.EC, gdzie prezentowano bardzo zbliżony opis sytuacji podatnika, tj. m.in. doszło do spłaty kredytu mieszkaniowego, a Bank rozdzielił zwrot na część kapitałowo-odsetkową i na kwotę bez tytułu, dla której to chciał wystawić PIT-11. DKIS uzasadniał w interpretacji, że „[…] otrzymane przez Pana środki pieniężne tytułem zwrotu nienależnie pobranego przez Bank świadczenia, nie są Pana przychodem. Czynność ta nie spowodowała uzyskania przez Pana przysporzenia majątkowego, wzrostu Jego majątku. Otrzymana przez Pana kwota to zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłacił Pan wcześniej do Banku (zwrot części wpłaconych przez Pana rat kapitałowo-odsetkowych). Pieniądze te nie są przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie skutkuje po Pana stronie powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, nie ma Pan obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatkowych”.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:
Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.
W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Przystępując do oceny skutków podatkowych otrzymania przez Panią opisanej we wniosku kwoty, na podstawie zawartej z bankiem ugody dotyczącej zaciągniętego przez Panią kredytu hipotecznego, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Odnosząc się do skutków podatkowych wypłaty ustalonej w ugodzie kwoty wyjaśniam, że zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Jednakże jak wyżej wyjaśniono definicja przychodu podatkowego zawarta w art. 11 ust. 1 wskazuje, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
W opisie sprawy wskazała Pani, że zgodnie z projektem ugody za podstawę wysokości zadłużenia przyjęto, że kredyt udzielony na podstawie umowy kredytu zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia umowy stanowił kredyt złotowy. Bank zobowiązuje się do zwrotu na Państwa rzecz kwoty (…) zł na którą składa się kapitał i odsetki. Ponadto po podpisaniu ugody bank deklaruje, że wypłaci Państwu kwotę dodatkową w wysokości (…) zł.
Wobec powyższego, skoro kwota, którą otrzyma Pani od banku w wyniku zawartej ugody, mieści się w kwocie wpłacanej przez Panią podczas spłaty kredytu mieszkaniowego jej otrzymanie nie spowoduje po Pani stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. Wypłata ta będzie dla Pani neutralna podatkowo.
Dlatego stwierdzam, że wypłacona przez Bank w ramach ugody kwota (…) zł, na którą będzie się składała kwota (…) zł (kapitał i odsetki) oraz kwota (…) zł (kwota dodatkowa), nie będzie stanowiła dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie będzie Pani miała obowiązku zapłaty podatku od wypłaconej przez bank kwoty.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Zgodnie ze wskazaniem we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Pani jest wnioskodawcą w niniejszej sprawie. Tym samym wystąpiła Pani o interpretację przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako jedna ze współkredytobiorców. Dlatego niniejsza interpretacja stanowi odpowiedź na pytanie w niej zawarte tylko w odniesieniu do Pani osoby. Nie wywiera ona skutku prawnego dla drugiego współkredytobiorcy (Pani męża).
Wydając interpretacje indywidualne nie odnoszę się do kwot i nie dokonuję wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek określenia podstawy opodatkowania, a prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
· Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).