Temat interpretacji
W dniu 08.02.2005 r. wpłynął do tutejszego organu podatkowego wniosek w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z przedstawionego w piśmie stanu faktycznego wynika, iż w dniu 17 grudnia 2001 r. wspólnie z małżonkiem zawarła Pani z bankiem prowadzącym kasę mieszkaniową umowę o kredyt kontraktowy. W umowie tej określono termin systematycznego oszczędzania do listopada 2004 roku i jak Pani wskazuje, z tytułu wpłaconych do tego okresu oszczędności, przysługiwało Pani i małżonkowi prawo do odliczania ulgi podatkowej. Aneksem podpisanym w dniu 24.01.2005 r. został przedłużony okres systematycznego oszczędzania do grudnia 2005 r. Pozostaje Pani z mężem w małżeńskiej wspólności majątkowej.
Odliczenie z tytułu systematycznego gromadzenia oszczędności w banku prowadzącym kasę mieszkaniową z dniem 1 stycznia 2002 r. zostało wykreślone z katalogu ulg podatkowych. Jednak na mocy art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 21 listopada 2001 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 134, poz. 1509 z późn. zm.) podatnikom, którzy zawarli umowę o kredyt kontraktowy z bankiem prowadzącym kasę mieszkaniową o systematyczne gromadzenie oszczędności, według zasad określonych w przepisach o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego i przed dniem 1 stycznia 2002 r. nabyli prawo do odliczania od podatku wydatków poniesionych na cel określony w art. 27a ust. 1 pkt 2 ustawy wymienionej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2002 r., przysługuje, na zasadach określonych w tej ustawie, prawo do odliczania od podatku dalszych kwot wpłaconych oszczędności na kontynuację systematycznego gromadzenia oszczędności wyłącznie na tym samym rachunku oszczędnościowo-kredytowym i w tym samym banku prowadzącym kasę mieszkaniową, poniesionych od dnia 1 stycznia 2002 r., do upływu określonego przed dniem 1 stycznia 2002 r. terminu systematycznego gromadzenia oszczędności, wynikającego z umowy o kredyt kontraktowy. Zgodnie z art. 6 ust. 1 w/w ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepis art. 27a ust. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2002 r., ma zastosowanie do wymienionych w nim zdarzeń powstałych po dniu 1 stycznia 2002 r. W myśl art. 27a ust. 13 pkt 4 tej ustawy, jeżeli podatnik skorzystał z odliczeń od dochodu (przychodu) lub podatku z tytułu systematycznego gromadzenia oszczędności w banku prowadzącym kasę mieszkaniową, a następnie wycofał oszczędności z kasy mieszkaniowej, z wyjątkiem gdy wycofana kwota po określonym w umowie o kredyt kontraktowy okresie systematycznego oszczędzania została wydatkowana zgodnie z celami systematycznego oszczędzania na rachunku prowadzonym przez tę kasę, do dochodu (przychodu) lub podatku należnego za rok, w którym zaistniała ta okoliczność, dolicza się odpowiednio kwoty poprzednio odliczone z tego tytułu.
Katalog celów mieszkaniowych, na które podatnik może przeznaczyć oszczędności systematycznie gromadzone w kasie mieszkaniowej określa art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1070 ze zm.). Zgodnie z brzmieniem tego przepisu, celami mieszkaniowymi są służące zaspokojeniu własnych potrzeb mieszkaniowych kredytobiorcy:
- nabycie, budowa, przebudowa, rozbudowa lub nadbudowa domu albo lokalu mieszkalnego, stanowiącego odrębną nieruchomość,
- uzyskanie spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, albo prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego,
- remont domu albo lokalu, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem bieżącej konserwacji i odnowienia mieszkania,
- spłata kredytu bankowego zaciągniętego na cele wymienione w pkt 1-3,
- nabycie działki budowlanej lub jej części pod budowę domu jednorodzinnego lub budynku mieszkalnego, w którym jest lub ma być położony lokal mieszkalny kredytobiorcy.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 w/w ustawy, jeżeli stosunki majątkowe między małżonkami podlegają wspólności ustawowej, środki zgromadzone na rachunku oszczędnościowo-kredytowym należą do obojga małżonków, niezależnie od pochodzenia tych środków oraz od tego, które z nich jest posiadaczem rachunku. Przepis ten nie narusza uprawnienia każdego z małżonków do żądania zwrotu części środków pochodzącej z jego majątku odrębnego. Stosownie do art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9 poz. 59 z późn. zm.), z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Zagadnienie praw do odliczeń przysługujących małżonkom zostało określone w art. 27a ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2002 roku, który stanowi, iż wysokość odliczeń od podatku m.in. z tytułu systematycznego gromadzenia oszczędności w banku prowadzącym kasę mieszkaniową, dotyczy łącznie obojga małżonków, z wyjątkiem małżonków w stosunku, do których orzeczono separację. Jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu - odliczeń dokonuje się zgodnie z wnioskami zawartymi w zeznaniach rocznych bądź od podatku każdego z małżonków, w proporcji wskazanej we wniosku, bądź od podatku jednego z małżonków.
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że pozostaje Pani z mężem w majątkowej wspólności ustawowej. Wspólnie z małżonkiem gromadziła Pani oszczędności w kasie mieszkaniowej z zamiarem ich przeznaczenia na realizację potrzeb mieszkaniowych. Rozważa Pani możliwość przeznaczenia wycofanych oszczędności na zakup dwóch lokali mieszkalnych. Powołany wyżej przepis, wymieniający cele mieszkaniowe, na które podatnik może przeznaczyć środki wycofane z kasy mieszkaniowej, nie zawiera ograniczeń co do ich liczby. Jedyne ograniczenie dotyczy konieczności zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych kredytobiorcy. Inaczej mówiąc ustawa o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego nie określa liczby mieszkań, czy budynków mieszkalnych, które stanowią o zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych. Regulacji takich nie zawiera również ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych - ustawodawca określił w niej wyłącznie warunek wydatkowania wycofanych oszczędności zgodnie z celami systematycznego oszczędzania. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 lipca 2000 r. sygn. akt III RN 207/99 orzekł, że obowiązujące przepisy prawne dopuszczają możliwość posiadania przez podatnika większej ilości lokali mieszkalnych, służących zaspokojeniu jego potrzeb mieszkaniowych. Ulga z tytułu systematycznego gromadzenia oszczędności w kasie mieszkaniowej dotyczy obojga małżonków, a więc również kwota zgromadzonych oszczędności i ich wydatkowania dotyczy obojga małżonków. A zatem, wycofane środki muszą być wydatkowane na cele mieszkaniowe, służące zaspokojeniu własnych potrzeb Pani i małżonka jako kredytobiorców i nie ma znaczenia, czy zakupu dwóch lokali mieszkalnych dokonacie Państwo wspólnie, czy też każdy z małżonków z osobna. W ten sposób zrealizuje Pani z małżonkiem jeden z celów, o którym mowa w ustawie o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego i nie wystąpi przesłanka do utraty prawa do ulgi określonej w art. 27a ust. 13 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeżeli wycofane środki zostaną tylko częściowo wydatkowane na cele mieszkaniowe, wystąpi konieczność doliczenia do podatku kwoty odliczeń, która nie została wydatkowana wycofanymi oszczędnościami. Należy zauważyć, iż utrata prawa do ulgi i w konsekwencji obowiązek doliczenia następuje jedynie w odniesieniu do tej części uprzednio dokonanych odliczeń, które odpowiadają kwocie oszczędności niewydatkowanych zgodnie z celami systematycznego oszczędzania w roku ich wycofania.
Reasumując, jeżeli wycofane oszczędności, po upływie okresu systematycznego oszczędzania, przeznaczy Pani wraz z małżonkiem na nabycie dwóch lokali mieszkalnych służących zaspokojeniu własnych potrzeb mieszkaniowych nie nastąpi utrata ulgi z tytułu systematycznego oszczędzania, gdyż cel systematycznego oszczędzania zostanie zrealizowany. Jednak, aby zachować prawo do ulgi należy pamiętać o konieczności wydatkowania wycofanych z kasy oszczędności do końca roku, w którym będą wycofane. Jeżeli wycofane przez Panią i małżonka oszczędności nie zostaną wydatkowane w całości, do podatku należnego za rok, w którym zostaną wycofane, należy doliczyć część odliczeń odpowiadającą kwocie oszczędności niewydatkowanej zgodnie z celami systematycznego oszczędzania.