Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

8 sierpnia 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 31 sierpnia 2025 r. (wpływ 31 sierpnia 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Pani - osoba fizyczna (wraz z małżonkiem pozostającym we wspólnocie ustawowej małżeńskiej - B.B. PESEL (…), obywatelem polskim) zawarła z bankiem (…) (dalej: „Bank”) umowę kredytu hipotecznego nr (…) indeksowanego do waluty EUR, na kwotę 900 000,00 PLN celem zaspokojenia swoich potrzeb mieszkaniowych, przy czym Kredyt został wypłacony w kwocie 875 000,00 PLN. W związku z tą umową została ustanowiona hipoteka (…).

Kredyt hipoteczny został całkowicie spłacony przez Panią w 2021 r., a wysokość wpłat w wyniku wykonania umowy kredytu wyniosła 1 195 231,97 PLN, przy czym w przypadku wpłat dokonanych w walucie EUR - zostały one przeliczone na PLN według średniego kursu EUR Narodowego Banku Polskiego obowiązującego w dniu wpłaty.

Umowa kredytu była przedmiotem sporu sądowego (sygn. akt (…)) przed Sądem Okręgowym (…), w którym kredytobiorcy zakwestionowali ważność niektórych postanowień umownych, w tym dotyczących indeksacji do waluty obcej, zasad ustalania kursu waluty, „spreadu” walutowego oraz ryzyka walutowego.

W Pani opinii kwestionowane klauzule były podobne bądź identyczne z postanowieniami uznawanymi przez sądy za niedozwolone (abuzywne) w rozumieniu art. 385 ust. 1 Kodeksu cywilnego. W związku z tym wystąpiła Pani z mężem z roszczeniem o unieważnienie umowy kredytu hipotecznego i w konsekwencji o zwrot od Banku wszystkich świadczeń otrzymanych przez Bank od Pani (i Pani małżonka) w ramach wykonania umowy kredytu hipotecznego wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu.

W wyniku wzajemnych negocjacji, przed rozpoznaniem sprawy przez Sąd, w dniu 17 kwietnia 2025 r. została zawarta pomiędzy Panią a Bankiem Umowa Ugody, której przedmiotem było polubowne zakończenie sporu oraz rozliczenie wzajemnych roszczeń wynikających z umowy kredytu. Celem ugody było uniknięcie dalszych sporów oraz zapewnienie pewności co do wzajemnych zobowiązań stron.

Zgodnie z treścią ugody:

• kredytobiorca i Bank uznali, że zawarta umowa kredytu pozostaje wiążąca,
• ustalono kwotę zwrotu dla Pani i Pani męża w wysokości 313 000,00 PLN (dalej: „Kwota zwrotu”), która została przekazana przelewem na rachunek bankowy Pani i męża,
• kwota zwrotu została ustalona jako wynik wzajemnych ustępstw i ma charakter ostatecznego rozliczenia kredytu, którego całkowita spłata została wcześniej dokonana,
• ugoda nie stanowi nowej umowy, nie stanowi także odnowienia zobowiązania w rozumieniu art. 506 k.c., lecz rozliczenie dotychczasowych stosunków wynikających z pierwotnej umowy kredytu.

Na dzień zawarcia ugody kredyt był już w całości spłacony, a Kwota zwrotu (stanowiła w Pani ocenie) zwrot części środków pieniężnych wcześniej wpłaconych na rzecz Banku, w szczególności tytułem rat kapitałowo-odsetkowych, których zasadność była przedmiotem sporu.

Uszczegóławiając:

• Bank wypłacił kredyt Pani i Pani mężowi w wysokości 875 000.00 PLN,
• Pani i Pani mąż wykonując umowę kredytu zapłacili Bankowi 1 195 231,97 PLN,
• zatem różnica wpłat wyniosła 320 231,97 PLN, co jest kwotą wyższą niż Kwota zwrotu, t. j. 313 000,00 PLN

Kwota zwrotu nie dotyczy potencjalnych należnych odsetek ustawowych, ani nie dotyczy zwrotu kosztów procesowych.

Zawarcie ugody miało na celu zakończenie sporu oraz uniknięcie potencjalnych kosztów sądowych i ryzyka prawnego. Ugoda została zawarta bez udziału sądu, w formie pisemnej.

Uzupełnienie stanu faktycznego

Odpowiadała Pani wraz z mężem solidarnie za spłatę kredytu.

Kwota zwrotu stanowi zwrot części wpłaconych wcześniej do Banku rat kapitałowo odsetkowych, które zostały w ugodzie uznane za nienależne Bankowi.

Przywołanie art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowiło omyłkę pisarska i ten fragment został usunięty.

Pytanie

Czy w opisanym stanie faktycznym, w którym Pani (wraz z małżonkiem) zawarła z Bankiem ugodę dotyczącą uprzednio zawartej i już spłaconej umowy kredytu hipotecznego, a w wyniku ugody Bank dokonał wypłaty na Pani rzecz (i Pani małżonka) kwoty zwrotu 313 000,00 PLN (stanowiącej według Pani zwrot części wcześniej wpłaconych przez Panią i Pani małżonka rat kredytowych), Kwota ugody - w całości lub w części - stanowi przychód podatkowy w rozumieniu art. 11 ust. 1 oraz art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym czy jest Pani zobowiązana do wykazania tej kwoty jako przychód w zeznaniu rocznym?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, w przedstawionym stanie faktycznym, Kwota ugody otrzymana przez Panią (wraz z Pani małżonkiem) w wyniku zawartej ugody z Bankiem, w całości stanowiąca zwrot wcześniej dokonanych spłat z tytułu rat kapitałowo-odsetkowych, nie stanowi przychodu podatkowego w rozumieniu art. 11 ust. 1 oraz art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, nie ma Pani obowiązku wykazania otrzymanej kwoty w zeznaniu rocznym jako przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami są otrzymane pieniądze, wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, pod warunkiem że powodują definitywne przysporzenie majątkowe. Z kolei art. 20 ust. 1 stanowi, że przychodami z innych źródeł są m.in. świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17 ustawy.

W przedmiotowej sprawie kwota wypłacona przez Bank w ramach ugody:

• nie stanowi przysporzenia majątkowego, lecz zwrot części środków wcześniej wpłaconych przez Panią w ramach spłaty kredytu hipotecznego,
• nie jest związana z żadnym nowym stosunkiem prawnym, lecz stanowi rozliczenie uprzednio istniejącej umowy kredytowej,
• nie obejmuje odsetek ustawowych ani kosztów procesowych, a zatem nie można jej traktować jako świadczenia kompensującego szkody, lecz jako częściowy zwrot nienależnie pobranych świadczeń.

Zawarcie ugody miało charakter polubownego rozstrzygnięcia sporu dotyczącego kwestionowanych klauzul umownych. Kwota zwrotu została uzgodniona jako rezultat kompromisu - przy założeniu, że kredyt został w całości spłacony, a suma spłat (pomniejszona o kwotę ugody) nadal przewyższa kwotę pierwotnie udzielonego kredytu. Oznacza to, że nie doszło do realnego zwiększenia Pani majątku.

W świetle orzecznictwa i ugruntowanej praktyki interpretacyjnej (np. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 27 grudnia 2023 r., nr 0115-KDIT2.4011.491.2023.2.ŁS), zwroty dokonane w ramach ugód, które mają charakter kompensacyjny i nie skutkują przysporzeniem majątkowym, nie stanowią przychodu podatkowego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

• dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
• dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Wskazała Pani, że na podstawie ugody bank wypłacił Pani określoną kwotę. Powzięła Pani wątpliwość, czy wypłata tej kwoty podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wypłata określonej kwoty

Ugoda – jako jeden z typów umów – regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 917 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Instytucja kredytu została natomiast uregulowana przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Pani skutki podatkowe z tytułu wypłaty określonej kwoty

Jak wynika z opisu sprawy, na podstawie zawartej ugody bank zwrócił Pani część wpłaconych wcześniej do Banku rat kapitałowo odsetkowych, które były nienależne Bankowi.

W przypadku zwrotu nadpłaconych środków pieniężnych - taka operacja nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Po stronie Kredytobiorcy nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego, bowiem otrzymuje on z powrotem zwrot nadpłaconych środków, które wcześniej wpłacił tytułem spłaty zaciągniętego kredytu.

Taka wypłata będzie więc dla kredytobiorcy neutralna podatkowo – po jego stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Skoro w wyniku rozliczenia wzajemnych roszczeń wynikających z umowy kredytu otrzymała Pani od banku zwrot wpłaconych środków pieniężnych tytułem rat kapitałowo-odsetkowych (nadpłatę), to otrzymana przez Panią kwota nie stanowi przychodu.

Tym samym - nie ciąży na Pani obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu. W konsekwencji nie jest Pani zobowiązana do wykazania otrzymanej kwoty w zeznaniu podatkowym.

Pani stanowisko należało uznać z prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Powołana przez Panią interpretacja została wydane w indywidualnych sprawach i nie ma zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do Pani sprawy, ani do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Wydając interpretacje indywidualne nie odnoszę się do kwot i nie dokonuję wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek określenia podstawy opodatkowania, a prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

Wskazać należy, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, w związku z czym, niniejsza interpretacja jest wiążąca dla Pani jako osoby występującej z wnioskiem, nie wywiera natomiast skutku prawnego dla innych osób (np. Pani męża).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.