Zwolnienie od podatku usług związanych z likwidacją szkód - Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 22.11.2012, sygn. ILPP1/443-773/12-6/MD, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Temat interpretacji

Zwolnienie od podatku usług związanych z likwidacją szkód

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 3 lipca 2012 r. (data wpływu do: Biura Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku 6 sierpnia 2012 r., Biura Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie 17 sierpnia 2012 r.), uzupełnionym pismami z dnia: 10 października 2012 r. (data wpływu 15 października 2012 r.) oraz 13 listopada 2012 r. (data wpływu 19 listopada 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych usług jest:

prawidłowe w zakresie czynności: ustalenia odpowiedzialności gwarancyjnej zakładu ubezpieczeń na podstawie zebranych dokumentów, mieszczących się w zakresie czynności regulacji szkód ubezpieczeniowych tzw. likwidacji szkód; udzielania organizacyjno-prawnej pomocy poszkodowanym; wyjaśniania okoliczności powstania szkód ubezpieczeniowych; regresu ubezpieczeniowego,
nieprawidłowe w zakresie czynności: regulacji szkód ubezpieczeniowych, tzw. likwidacji szkód, z wyłączeniem czynności ustalenia odpowiedzialności gwarancyjnej zakładu ubezpieczeń na podstawie zebranych dokumentów; dokonywania oceny zasadności roszczeń.

UZASADNIENIE

W dniu 6 sierpnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych usług. Przedmiotowy wniosek uzupełniono pismami z dnia: 10 października 2012 r. (data wpływu 15 października 2012 r.) oraz 13 listopada 2012 r. (data wpływu 19 listopada 2012 r.) o informacje doprecyzowujące przedstawiony stan faktyczny.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółka na zlecenie zagranicznych i krajowych a) zakładów ubezpieczeniowych, b) podmiotów zajmujących się likwidacją komunikacyjnych szkód ubezpieczeniowych, c) poszkodowanych osób fizycznych, zajmuje się:

regulacją szkód ubezpieczeniowych tzw. likwidacją szkód,
dokonywaniem oceny zasadności roszczeń,
udzielaniem organizacyjno-prawnej pomocy poszkodowanym,
wyjaśnianiem okoliczności powstania szkód ubezpieczeniowych,
regresem ubezpieczeniowym.

Zakłady ubezpieczeń zlecają Spółce przeprowadzenie regresu wobec zagranicznego ubezpieczyciela sprawcy szkody. Spółka wykonuje kilka czynności: ustalenie sprawcy i jego ubezpieczyciela, wystąpienie z roszczeniami do sprawcy i/lub ubezpieczyciela o spełnienie tego świadczenia ze wskazaniem konta zleceniodawcy Spółki jako konta właściwego do spełnienia świadczenia. W myśl przepisów kodeksu cywilnego, z chwilą wypłacenia odszkodowania na zakład ubezpieczeń przechodzi uprawnienie do dochodzenia odszkodowania od sprawcy szkody i/lub jego ubezpieczyciela OC, do wysokości wypłaconego odszkodowania. Uprawnienie to nazywane potocznie regresem, do wykonania którego ubezpieczyciel jest uprawniony a nie zobowiązany. W ustawie o działalności ubezpieczeniowej w art. 3 ust. 3 pkt 5 określa się, że czynnościami ubezpieczeniowymi jest prowadzenie postępowań regresowych oraz postępowań windykacyjnych związanych z wykonywaniem umów ubezpieczenia. Zgodnie z ust. 6, zakład ubezpieczeń może zlecać wykonanie tych czynności innym podmiotom. Ustawodawca wyraźnie rozgraniczył i rozróżnił postępowania regresowe od postępowań windykacyjnych poprzez łącznik oraz, bowiem przez postępowania windykacyjne w sprawach ubezpieczeniowych rozumieć należy np. windykację składki, którą ubezpieczyciel musi przeprowadzić, bo warunkiem ochrony ubezpieczeniowej jest zapłata składki. Spółka nie wykonuje wycen oraz doradztwa ubezpieczeniowego. Nie sprzedaje polis ubezpieczeniowych.

Ponadto, w uzupełnieniu do wniosku z dnia 10 października 2012 r. (data wpływu 15 października 2012 r.) Wnioskodawca wskazał, iż:

Nie jest zakładem ubezpieczeń, nie jest zobowiązany do zapewnienia ochrony ubezpieczeniowej klientom i nie jest zobowiązany do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy ubezpieczenia.
Jest podmiotem wykonującym czynności wymienione w pkt. 1-5 wniosku w imieniu i na rzecz zakładów ubezpieczeń, tak polskich, jak zagranicznych, w oparciu o umowy z zakładami ubezpieczeń. Czynności te nie są wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz podmiotów poszukujących ochrony ubezpieczeniowej.
Na zlecenie zakładów ubezpieczeń krajowych i zagranicznych oraz podmiotów zajmujących się likwidacją komunikacyjnych szkód ubezpieczeniowych (zagranicznych) wykonuje czynności wymienione w pkt. 1-5, natomiast na zlecenie poszkodowanych osób fizycznych wyłącznie czynności wymienione w pkt. 3.
W zakresie czynności regulacji szkód ubezpieczeniowych (tzw. likwidacji szkód) mieszczą się następujące działania:
- przyjęcie od poszkodowanego/osoby zgłaszającej szkodę telefonicznego lub pisemnego zawiadomienia o powstaniu szkody (wniosku odszkodowawczego),
- zawiadomienie zakładu ubezpieczeń o wpłynięciu wniosku odszkodowawczego oraz wystąpienie o potwierdzenie gwarancji ubezpieczenia i odpowiedzialności ich ubezpieczonego,
- wystąpienie w szczególności do policji, prokuratur, sądów o dokumenty potwierdzające powstanie szkody i sprawcę szkody,
- ustalenie odpowiedzialności gwarancyjnej zakładu ubezpieczeń na podstawie zebranych dokumentów,
- ustalenie wysokości szkody majątkowej i/lub osobowej poprzez zewnętrznych rzeczoznawców,
- wystąpienie do zakładu ubezpieczeń o akceptację zapłaty odszkodowania w ustalonej wysokości,
- wypłacenie ustalonego odszkodowania poszkodowanemu/osobie zgłaszającej szkodę,
- obciążenie zakładu ubezpieczeń wypłaconym odszkodowaniem i kosztami zewnętrznymi (np. rzeczoznawców) oraz wynagrodzeniem Wnioskodawcy za likwidację szkody, według umowy.

Dodatkowo Zainteresowany wyjaśnił, że Wnioskodawca działa w imieniu i na rzecz zakładów ubezpieczeń w charakterze korespondenta na podstawie tzw. Regulaminu Wewnętrznego oraz Reprezentanta na podstawie IV Dyrektywy w sprawie ubezpieczeń komunikacyjnych przepisów dotyczących regulacji transgranicznych szkód komunikacyjnych.

Natomiast w zakresie czynności udzielania organizacyjno-prawnej pomocy poszkodowanym mieszczą się następujące działania:

na zlecenie zakładu ubezpieczeń pomocy prawnej (w ramach likwidacji szkody z polisy ubezpieczenia pomocy prawnej):
- przyjęcie od zakładu ubezpieczeń pomocy prawnej zgłoszenia szkody ich ubezpieczonego/poszkodowanego,
- nawiązanie kontaktu telefonicznego/pisemnego z ubezpieczonym/poszkodowanym i ustalenie, czego dotyczy zgłoszony problem prawny (szkoda), zebranie dokumentów niezbędnych do załatwienia sprawy,
- dochodzenie odszkodowania od ubezpieczyciela sprawcy szkody lub sprawcy i/lub przekazanie sprawy adwokatowi do dalszego załatwienia sprawy np. poprzez proces sądowy,
- wstępne pokrycie kosztów zaangażowanego adwokata i kosztów procesu w imieniu zakładu ubezpieczeń,
- obciążenie ubezpieczyciela pomocy prawnej poniesionymi kosztami adwokackimi i procesu,
- poinformowaniu zakładu ubezpieczeń pomocy prawnej o zakończeniu dochodzenia odszkodowania i/lub procesu,
- obciążenie tego zakładu ubezpieczeń wynagrodzeniem Wnioskodawcy według umowy,
na zlecenie poszkodowanych (nieposiadających polisy ubezpieczenia pomocy prawnej):
- przyjęciu zgłoszenia szkody od poszkodowanego,
- uzyskanie od poszkodowanego dokumentów wykazujących zasadność i wysokość jego roszczeń,
- przygotowaniu wniosku odszkodowawczego do zakładu ubezpieczeń sprawcy szkody lub do sprawcy szkody,
- uzyskaniu informacji od zakładu ubezpieczeń sprawcy szkody lub od sprawcy szkody o ustaleniu i zapłacie odszkodowania na konto poszkodowanego,
- obciążenie poszkodowanego honorarium Wnioskodawcy według umowy.

Z kolei w uzupełnieniu do wniosku z dnia 13 listopada 2012 r. (data wpływu 19 listopada 2012 r.) Wnioskodawca wskazał, iż posiada upoważnienie do podejmowania w imieniu zakładu ubezpieczeń decyzji (stanowisk) dotyczących, w szczególności zobowiązania ubezpieczyciela do pokrycia szkody i jej wysokości.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy ww. usługi są w całości zwolnione od podatku VAT czy tylko częściowo... W szczególności czy regres ubezpieczeniowy powinien podlegać opodatkowaniu stawką podstawową...

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ponieważ zmienione od 1 stycznia 2011 r. przepisy ustawy o VAT dotyczące usług świadczonych na rzecz ubezpieczyciela budzą wątpliwości, Spółka złożyła wniosek i otrzymała interpretację indywidualną z dnia 7 lipca 2011 r. sygn. ILPP2/443-652/11-3/AK.

Jednak w świetle orzeczeń sądów administracyjnych, np.:

wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, sygn. I SA/Łd 1626/11 z 27 lutego 2012 r.,
wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, sygn. I SA/Kr 70/12 z 8 marca 2012 r.,
wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, sygn. I SA/Po 212/12 z 17 maja 2012 r.,

W odniesieniu do punktu 1 Spółka jest zdania, że wykonywane przez nią odpłatnie na podstawie umowy i pełnomocnictwa, w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń czynności ubezpieczeniowe polegające na: przyjęciu zgłoszenia szkody od osoby poszkodowanej, ustaleniu gwarancji ubezpieczeniowych, ustaleniu zasadności i wysokości odszkodowania oraz wypłaceniu odszkodowania, podlegają zwolnieniu od podatku VAT.

Natomiast w odniesieniu do pkt 2 - 5, w szczególności w odniesieniu do zlecanych Spółce przez ubezpieczycieli polskich regresów wobec zagranicznych ubezpieczycieli i sprawców szkód, w których Spółka wykonuje kilka czynności: ustalenie sprawcy i jego ubezpieczyciela, wystąpienie z roszczeniami do sprawcy i/lub ubezpieczyciela o spełnienie tego świadczenia ze wskazaniem konta zleceniodawcy Spółki jako konta właściwego do spełnienia świadczenia, rozliczenie prowizji ze zleceniodawcą, Spółka jest zdania, że wykonywane przez nią usługi nie są zwolnione od podatku VAT i podlegają stawce podstawowej 23%.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych usług uznaje się za:

prawidłowe w zakresie czynności: ustalenia odpowiedzialności gwarancyjnej zakładu ubezpieczeń na podstawie zebranych dokumentów, mieszczących się w zakresie czynności regulacji szkód ubezpieczeniowych tzw. likwidacji szkód; udzielania organizacyjno-prawnej pomocy poszkodowanym; wyjaśniania okoliczności powstania szkód ubezpieczeniowych; regresu ubezpieczeniowego,
nieprawidłowe w zakresie czynności: regulacji szkód ubezpieczeniowych, tzw. likwidacji szkód, z wyłączeniem czynności ustalenia odpowiedzialności gwarancyjnej zakładu ubezpieczeń na podstawie zebranych dokumentów; dokonywania oceny zasadności roszczeń.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ().

Stosownie do art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Przy czym na podstawie art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone między innymi w art. 43 ustawy.

I tak, według art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Ponadto, zgodnie z art. 43 ust. 13 ustawy, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przepis ten stanowi odzwierciedlenie tez wynikających z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE), odnoszącego się do kwestii możliwości zastosowania, w świetle przepisów ww. Dyrektywy, zwolnienia dla części składowej usługi ubezpieczeniowej lub finansowej wykonywanej przez podmiot trzeci.

W świetle art. 43 ust. 14, przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Stosownie do treści ust. 15 tego artykułu, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

Ze złożonego wniosku wynika, że Wnioskodawca na zlecenie zagranicznych i krajowych a) zakładów ubezpieczeniowych, b) podmiotów zajmujących się likwidacją komunikacyjnych szkód ubezpieczeniowych, c) poszkodowanych osób fizycznych, zajmuje się:

regulacją szkód ubezpieczeniowych tzw. likwidacją szkód, w której zakresie mieszczą się następujące działania:
- przyjęcie od poszkodowanego/osoby zgłaszającej szkodę telefonicznego lub pisemnego zawiadomienia o powstaniu szkody (wniosku odszkodowawczego),
- zawiadomienie zakładu ubezpieczeń o wpłynięciu wniosku odszkodowawczego oraz wystąpienie o potwierdzenie gwarancji ubezpieczenia i odpowiedzialności ich ubezpieczonego,
- wystąpienie w szczególności do policji, prokuratur, sądów o dokumenty potwierdzające powstanie szkody i sprawcę szkody,
- ustalenie odpowiedzialności gwarancyjnej zakładu ubezpieczeń na podstawie zebranych dokumentów,
- ustalenie wysokości szkody majątkowej i/lub osobowej poprzez zewnętrznych rzeczoznawców,
- wystąpienie do zakładu ubezpieczeń o akceptację zapłaty odszkodowania w ustalonej wysokości,
- wypłacenie ustalonego odszkodowania poszkodowanemu/osobie zgłaszającej szkodę,
- obciążenie zakładu ubezpieczeń wypłaconym odszkodowaniem i kosztami zewnętrznymi (np. rzeczoznawców) oraz wynagrodzeniem Wnioskodawcy za likwidację szkody, według umowy.
Dodatkowo Zainteresowany wyjaśnił, że Wnioskodawca działa w imieniu i na rzecz zakładów ubezpieczeń w charakterze korespondenta na podstawie tzw. Regulaminu Wewnętrznego oraz Reprezentanta na podstawie IV Dyrektywy w sprawie ubezpieczeń komunikacyjnych przepisów dotyczących regulacji transgranicznych szkód komunikacyjnych.

dokonywaniem oceny zasadności roszczeń,
udzielaniem organizacyjno-prawnej pomocy poszkodowanym, w której zakresie mieszczą się następujące działania:
1. na zlecenie zakładu ubezpieczeń pomocy prawnej (w ramach likwidacji szkody z polisy ubezpieczenia pomocy prawnej):
  - przyjęcie od zakładu ubezpieczeń pomocy prawnej zgłoszenia szkody ich ubezpieczonego/poszkodowanego,
  - nawiązanie kontaktu telefonicznego/pisemnego z ubezpieczonym/poszkodowanym i ustalenie, czego dotyczy zgłoszony problem prawny (szkoda), zebranie dokumentów niezbędnych do załatwienia sprawy,
  - dochodzenie odszkodowania od ubezpieczyciela sprawcy szkody lub sprawcy i/lub przekazanie sprawy adwokatowi do dalszego załatwienia sprawy np. poprzez proces sądowy,
  - wstępne pokrycie kosztów zaangażowanego adwokata i kosztów procesu w imieniu zakładu ubezpieczeń,
  - obciążenie ubezpieczyciela pomocy prawnej poniesionymi kosztami adwokackimi i procesu,
  - poinformowaniu zakładu ubezpieczeń pomocy prawnej o zakończeniu dochodzenia odszkodowania i/lub procesu,
  - obciążenie tego zakładu ubezpieczeń wynagrodzeniem Wnioskodawcy według umowy.
2. na zlecenie poszkodowanych (nieposiadających polisy ubezpieczenia pomocy prawnej):
  - przyjęciu zgłoszenia szkody od poszkodowanego,
  - uzyskanie od poszkodowanego dokumentów wykazujących zasadność i wysokość jego roszczeń,
  - przygotowaniu wniosku odszkodowawczego do zakładu ubezpieczeń sprawcy szkody lub do sprawcy szkody,
  - uzyskaniu informacji od zakładu ubezpieczeń sprawcy szkody lub od sprawcy szkody o ustaleniu i zapłacie odszkodowania na konto poszkodowanego,
  - obciążenie poszkodowanego honorarium Wnioskodawcy według umowy.
wyjaśnianiem okoliczności powstania szkód ubezpieczeniowych,
regresem ubezpieczeniowym.

Wnioskodawca nie jest zakładem ubezpieczeń, nie jest zobowiązany do zapewnienia ochrony ubezpieczeniowej klientom i nie jest zobowiązany do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy ubezpieczenia.

Wnioskodawca jest podmiotem wykonującym czynności wymienione w pkt 1-5 wniosku w imieniu i na rzecz zakładów ubezpieczeń, tak polskich, jak zagranicznych, w oparciu o umowy z zakładami ubezpieczeń. Czynności te nie są wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz podmiotów poszukujących ochrony ubezpieczeniowej.

Na zlecenie zakładów ubezpieczeń krajowych i zagranicznych oraz podmiotów zajmujących się likwidacją komunikacyjnych szkód ubezpieczeniowych (zagranicznych) wykonuje czynności wymienione w pkt 1-5, natomiast na zlecenie poszkodowanych osób fizycznych wyłącznie czynności wymienione w pkt 3.

Wnioskodawca posiada upoważnienie do podejmowania w imieniu zakładu ubezpieczeń decyzji (stanowisk) dotyczących w szczególności zobowiązania ubezpieczyciela do pokrycia szkody i jej wysokości.

Na tym tle Wnioskodawca powziął wątpliwość dotyczącą zwolnienia od podatku wykonywanych czynności.

Odnosząc się do kwestii opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności wykonywanych w ramach likwidacji szkód stwierdzić należy, że nie istnieje prawna definicja tego pojęcia. O ile bowiem z przepisów ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 2010 r. Nr 11, poz. 66, ze zm.) w szczególności z jej art. 16 wywieść można, że postępowanie likwidacyjne podejmowane przez ubezpieczyciela w przypadku zajścia zdarzenia losowego objętego ochroną ubezpieczeniową wiąże się z podjęciem przez niego czynności zmierzających do ustalenia stanu faktycznego, zasadności zgłoszonych roszczeń i wysokości świadczenia, o tyle brak jest w przepisach bezpośredniego odniesienia do czynności likwidacji szkód. W praktyce rynkowej za usługi likwidacji szkód ubezpieczeniowych uznawane są czynności wykonywane w ramach ustalania przyczyn i okoliczności zdarzeń losowych, a także ustalania wysokości szkód oraz rozmiaru odszkodowań oraz innych świadczeń należnych uprawnionym z umów ubezpieczenia. Czynności te, zgodnie z przepisem art. 3 ust. 5 pkt 1 i 2 w związku z ust. 6 ww. ustawy o działalności ubezpieczeniowej, są traktowane jako czynności ubezpieczeniowe, w zakresie, w jakim są wykonywane w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń. Za czynność wykonywaną w ramach likwidacji szkód uznaje się również wypłacanie odszkodowań i innych świadczeń należnych z tytułu umów ubezpieczenia, która zgodnie z art. 3 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy o działalności ubezpieczeniowej również stanowi czynność ubezpieczeniową.

Należy jednak podkreślić, że w świetle utrwalonej linii orzeczniczej TSUE, przewidziane w Dyrektywie 2006/112/WE zwolnienia stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, których celem jest uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu podatku VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (wyroki w sprawach: C-169/04 Abbey National pkt 38, C-472/03 Arthur Andersen pkt 25, C-240/99 Skandia pkt 23 i inne). Dlatego też, interpretacji zwolnień od podatku należy dokonywać w pierwszej kolejności w oparciu o regulacje Dyrektywy 2006/112/WE w kontekście celu tych zwolnień i przy uwzględnieniu orzecznictwa TSUE. Odwoływanie się zatem do pojęć zawartych w innych przepisach prawa krajowego nie powinno przesądzać o zakresie zwolnień od podatku od towarów i usług.

Wprawdzie Dyrektywa 2006/112/WE nie zawiera definicji zwolnionych transakcji ubezpieczeniowych, jednak kwestia ta była przedmiotem orzecznictwa TSUE, z którego wynika, że: (...) istotą transakcji ubezpieczeniowej jest, w ogólnym rozumieniu, iż ubezpieczyciel zobowiązuje się, w przypadku, gdy zaistnieje ryzyko objęte ubezpieczeniem, świadczyć ubezpieczonemu usługę uzgodnioną podczas zawierania umowy w zamian za uprzednią wpłatę składki (wyroki w sprawach: C-8/01 Taksatorringen pkt 39, C-349/96 CPP pkt 17, C-240/99 Skandia pkt 37). Ponadto, transakcja ubezpieczeniowa nieodzownie pociąga za sobą istnienie umowy między dostawcą usługi ubezpieczeniowej i osobą, która jest ubezpieczona na wypadek ryzyka, czyli ubezpieczonym. (wyrok w sprawie C-8/01 Taksatorringen, pkt 41).

W tym kontekście, czynności ustalania przyczyn i okoliczności zdarzeń losowych, jak również ustalania wysokości szkód oraz rozmiaru odszkodowań oraz innych świadczeń należnych uprawnionym z umów ubezpieczenia, a także wypłacania odszkodowań i innych świadczeń należnych z tytułu umów ubezpieczenia świadczone dla zakładów ubezpieczeń oraz podmiotów z nimi współpracujących pomimo faktu, że w rozumieniu przepisów ustawy o działalności ubezpieczeniowej są traktowane jak czynności ubezpieczeniowe nie mogą być uznane za usługi ubezpieczeniowe podlegające zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy.

Biorąc pod uwagę opis sprawy stwierdzić należy, iż Wnioskodawca nie wykonuje czynności ubezpieczeniowych. Czynność ubezpieczeniowa, w ogólnie przyjętym rozumieniu, charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy.

Zainteresowany nie występuje w roli ubezpieczyciela, który w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia będzie zobowiązany do świadczenia na rzecz ubezpieczonego klienta.

Zauważyć należy, iż czynność ubezpieczeniowa, w każdym wypadku związana będzie z istnieniem stosunku umownego między ubezpieczycielem, który na podstawie przepisów o podatku od towarów i usług może korzystać ze zwolnienia od podatku, a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym. Natomiast z opisu sprawy wynika, iż między Wnioskodawcą a zleceniodawcami nie istnieje żaden stosunek prawny ubezpieczenia. Jak wskazał Wnioskodawca nie jest zobowiązany do zapewnienia ochrony ubezpieczeniowej klientom i nie jest zobowiązany do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy ubezpieczenia.

Mając na uwadze powołane przepisy prawne należy wskazać, iż wykonywane przez Wnioskodawcę czynności nie stanowią usług w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek. Powyższe czynności nie są bezpośrednio związane z zawartymi umowami ubezpieczenia, a ich niewykonanie przez Wnioskodawcę, ale przez inny podmiot w żaden sposób nie wpłynęłoby na treść i jakość umowy ubezpieczenia.

Wnioskodawca nie świadczy również usług reasekuracyjnych, polegających na wykonywaniu czynności związanych z przyjmowaniem ryzyka cedowanego przez zakład ubezpieczeń lub przez zakład reasekuracji oraz dalsze cedowanie przyjętego ryzyka.

W konsekwencji, czynności wykonywane przez Wnioskodawcę, będące przedmiotem wniosku, nie stanowią usług ubezpieczeniowych lub reasekuracyjnych, korzystających ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy.

Z treści powyższego przepisu wynika ponadto, iż prawodawca zwolnił od podatku również usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych.

Przy czym, czynności wykonywane przez pośrednika ubezpieczeniowego dotyczą czynności wykonywanych w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń (agencyjne) oraz czynności wykonywanych w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej (brokerskie).

Działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego dotyczy działalności wykonywanej przez pośrednika, który nie zajmuje miejsca jakiejkolwiek strony umowy dotyczącej produktu finansowego. Usługa pośrednictwa ubezpieczeniowego to usługa wykonana na rzecz strony umowy oraz opłacona przez nią jako odrębna działalność pośrednictwa. Pośrednictwo ma zatem na celu dokonanie wszelkich niezbędnych czynności, które umożliwiłyby zawarcie przez obie strony umowy, przy czym pośrednik nie realizuje w stosunku do treści umowy żadnego własnego interesu.

Z okoliczności stanu faktycznego można wywnioskować, iż Spółka nie wykonuje czynności brokerskich, gdyż jak wskazał Wnioskodawca przedmiotowe czynności nie są wykonywane na rzecz podmiotów poszukujących ochrony ubezpieczeniowej.

Ponadto, w sprawie będącej przedmiotem wniosku Spółka wbrew temu co twierdzi Wnioskodawca nie jest podmiotem wykonującym czynności agencyjne w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń, a jedynie podmiotem wykonującym czynności techniczne na zlecenie zakładów ubezpieczeń oraz poszkodowanych osób fizycznych. Ponadto co istotne działania te nie zmierzają do zawarcia przez strony umowy ubezpieczenia.

Biorąc pod uwagę powyższe, czynności wykonywane przez Wnioskodawcę, będące przedmiotem wniosku, nie stanowią również usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, korzystających ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy.

Odnosząc się do możliwości objęcia usług świadczonych w ramach likwidacji szkód zwolnieniem określonym w art. 43 ust. 13 ustawy nadmienić należy, że orzecznictwo TSUE w jasny sposób określa zakres zwolnień dla czynności stanowiących część składową usług ubezpieczeniowych, wykonywanych przez podmioty zewnętrzne w ramach tzw. outsourcingu. Zwolnienie takie jest możliwe przy spełnieniu określonych warunków, nie ma zatem charakteru nieograniczonego.

W reprezentatywnym dla problematyki outsourcingu usług wyroku w sprawie C- 2/95 SDC TSUE podkreślił, iż aby usługi pomocnicze dla zwolnionej usługi głównej mogły również korzystać ze zwolnienia muszą, w szerokim ujęciu, tworzyć odrębną całość, spełniając w efekcie szczególne, zasadnicze funkcje opisanej usługi (...). Usługę zwolnioną z podatku na podstawie przepisów dyrektywy należy odróżnić od zwykłej fizycznej lub technicznej dostawy, takiej jak udostępnienie bankowi systemu obsługi danych (pkt 66 wyroku).

Warunek wypełniania specyficznych i istotnych funkcji usługi głównej przez usługę pomocniczą, uprawniający tę ostatnią do zwolnienia od podatku, był wielokrotnie przywoływany również w innych wyrokach TSUE, np.: w sprawach C-235/00 CSC (pkt 25), C-169/04 Abbey National (pkt 70 i 71), C-350/10 Nordea Pankki Suomi Oyj (pkt 24 i 27).

Mając powyższe na względzie, zgodnie z art. 43 ust. 13 ustawy, uwzględniając przywołane wyżej orzecznictwo TSUE, uznać należy, że zwolnieniu od podatku nie podlegają usługi stanowiące element (część składową) usługi ubezpieczeniowej, które nie są dla tej usługi właściwe w znaczeniu specyficzne (specyficzny właściwy wyłącznie dla danej osoby, danego przedmiotu czy zjawiska).

W tym kontekście niektóre usługi wykonywane w ramach likwidacji szkód trudno jest uznać za specyficzne dla sektora ubezpieczeniowego, mogą one bowiem występować w innych niż ubezpieczenia dziedzinach życia. Przykładami takich usług są: lustracja miejsca zdarzenia, ustalenie okoliczności powstania szkody, szacowanie szkody powstałej w czasie zdarzeń losowych, udzielanie poszkodowanym informacji o warunkach ubezpieczenia, przygotowanie dokumentacji dotyczącej zgłoszonego przez poszkodowanego zgłoszenia.

Należy ponadto podkreślić, że wymienione powyżej przykładowe usługi stanowią czynności o charakterze czysto technicznym, w związku z tym nie są objęte zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 13 ustawy niezależnie od tego, czy są świadczone w imieniu i na rzecz zakładów ubezpieczeń, czy też podmiotów niebędących zakładami ubezpieczeń.

Natomiast niektóre czynności wykonywane w ramach procesu likwidacji szkód, określone ogólnie pojęciem rozpatrywania roszczeń, które sprowadzają się w istocie do weryfikacji informacji wynikających z dokumentacji dotyczącej zaistniałego zdarzenia objętego ubezpieczeniem (np. dokonanej wyceny szkody, aportu z lustracji miejsca wypadku itp.) z zapisami polisy ubezpieczeniowej, prowadzonej w celu upewnienia się, czy posiadacz polisy ma prawo do składanego roszczenia i w jakiej kwocie ubezpieczyciel może uznać to roszczenie, w szczególności jeśli Wnioskodawca posiada w tym zakresie upoważnienie do podejmowania decyzji w imieniu zakładu ubezpieczeń, mogą korzystać ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 13 ustawy, wypełniają bowiem warunki określone w tym przepisie.

Czynności te wymagają od rozpatrującego roszczenie posiadania pełnego obrazu zobowiązań umownych oraz stosowania w danej umowie standardów ubezpieczeniowych. Na tej podstawie dokonywana jest weryfikacja, czy zgromadzone informacje odpowiadają profilowi ryzyka objętego polisą i czy ubezpieczyciel będzie w światłe umowy zobowiązany do pokrycia szkody i w jakiej wysokości. Czynności takie świadczone na zlecenie zakładu ubezpieczeń wymagają pewnego rodzaju upoważnienia do podejmowania decyzji w imieniu tego zakładu oraz dostępu do dokumentacji konkretnej umowy ubezpieczeniowej.

W powyższym kontekście, odnosząc się do czynności wymienionych przez Spółkę, opisanych szczegółowo w stanie faktycznym, mianowicie:

regulacji szkód ubezpieczeniowych tzw. likwidacji szkód, w tym następujące działania:
- przyjęcie od poszkodowanego/osoby zgłaszającej szkodę telefonicznego lub pisemnego zawiadomienia o powstaniu szkody (wniosku odszkodowawczego),
- zawiadomienie zakładu ubezpieczeń o wpłynięciu wniosku odszkodowawczego oraz wystąpienie o potwierdzenie gwarancji ubezpieczenia i odpowiedzialności ich ubezpieczonego,
- wystąpienie w szczególności do policji, prokuratur, sądów o dokumenty potwierdzające powstanie szkody i sprawcę szkody,
- ustalenie wysokości szkody majątkowej i/lub osobowej poprzez zewnętrznych rzeczoznawców,
- wystąpienie do zakładu ubezpieczeń o akceptację zapłaty odszkodowania w ustalonej wysokości,
- wypłacenie ustalonego odszkodowania poszkodowanemu/osobie zgłaszającej szkodę,
- obciążenie zakładu ubezpieczeń wypłaconym odszkodowaniem i kosztami zewnętrznymi (np. rzeczoznawców) oraz wynagrodzeniem Wnioskodawcy za likwidację szkody, według umowy,
udzielania organizacyjno-prawnej pomocy poszkodowanym, w tym następujące działania:
1. na zlecenie zakładu ubezpieczeń pomocy prawnej (w ramach likwidacji szkody z polisy ubezpieczenia pomocy prawnej):
  - przyjęcie od zakładu ubezpieczeń pomocy prawnej zgłoszenia szkody ich ubezpieczonego/poszkodowanego,
  - nawiązanie kontaktu telefonicznego/pisemnego z ubezpieczonym/poszkodowanym i ustalenie, czego dotyczy zgłoszony problem prawny (szkoda), zebranie dokumentów niezbędnych do załatwienia sprawy,
  - dochodzenie odszkodowania od ubezpieczyciela sprawcy szkody lub sprawcy i/lub przekazanie sprawy adwokatowi do dalszego załatwienia sprawy np. poprzez proces sądowy,
  - wstępne pokrycie kosztów zaangażowanego adwokata i kosztów procesu w imieniu zakładu ubezpieczeń,
  - obciążenie ubezpieczyciela pomocy prawnej poniesionymi kosztami adwokackimi i procesu,
  - poinformowaniu zakładu ubezpieczeń pomocy prawnej o zakończeniu dochodzenia odszkodowania i/lub procesu,
  - obciążenie tego zakładu ubezpieczeń wynagrodzeniem Wnioskodawcy według umowy,
2. na zlecenie poszkodowanych (nieposiadających polisy ubezpieczenia pomocy prawnej):
  - przyjęciu zgłoszenia szkody od poszkodowanego,
  - uzyskanie od poszkodowanego dokumentów wykazujących zasadność i wysokość jego roszczeń,
  - przygotowaniu wniosku odszkodowawczego do zakładu ubezpieczeń sprawcy szkody lub do sprawcy szkody,
  - uzyskaniu informacji od zakładu ubezpieczeń sprawcy szkody lub od sprawcy szkody o ustaleniu i zapłacie odszkodowania na konto poszkodowanego,
  - obciążenie poszkodowanego honorarium Wnioskodawcy według umowy,
wyjaśniania okoliczności powstania szkód ubezpieczeniowych,
regresu ubezpieczeniowego,

trudno uznać je za specyficzne jedynie dla sektora ubezpieczeniowego, mogą być one bowiem wykorzystywane w innych niż ubezpieczenia dziedzinach życia. Należy przy tym zauważyć, iż fakt, że dana usługa jest rzeczywiście niezbędna do wykonania usługi głównej, nie przesądza jeszcze, że ma do niej zastosowanie zwolnienie od podatku. Sam fakt, że jakiś istotny element jest niezbędny do zakończenia transakcji zwolnionej z podatku, nie daje podstaw do konkluzji, że usługa, którą dany element reprezentuje, jest zwolniona z podatku wyrok w sprawie C-2/95 SDC (pkt 65).

W konsekwencji usługi powyższe nie są objęte zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 13 ustawy. Ponadto, z uwagi na fakt, że ani inne przepisy ustawy, ani też przepisy rozporządzeń wykonawczych do ustawy nie przewidują zwolnienia od podatku, czy też obniżonej stawki podatku dla ww. usług, opodatkowane są one 23% stawką podatku od towarów i usług.

Odnośnie natomiast czynności wymienionych w stanie faktycznym tj.:

ustalenia odpowiedzialności gwarancyjnej zakładu ubezpieczeń na podstawie zebranych dokumentów, mieszczące się w zakresie czynności regulacji szkód ubezpieczeniowych tzw. likwidacji szkód,
dokonywania oceny zasadności roszczeń,

należy wskazać, ze czynności te nie są czynnościami jedynie technicznymi.

Czynności polegające na ustaleniu odpowiedzialności gwarancyjnej zakładu ubezpieczeń na podstawie zebranych dokumentów oraz na dokonywaniu oceny zasadności roszczeń, określić można jako rozpatrywanie roszczeń, bowiem w celu weryfikacji zgromadzonej dokumentacji dotyczącej szkody, rozpatrujący roszczenie musi posiadać pełen obraz zobowiązań umownych oraz stosowanych w danej umowie standardów ubezpieczeniowych. Jednocześnie jak wskazał Wnioskodawca Spółka posiada upoważnienie do podejmowania w imieniu zakładu ubezpieczeń decyzji (stanowisk) dotyczących w szczególności zobowiązania ubezpieczyciela do pokrycia szkody i jej wysokości.

Wobec powyższego, w ocenie tut. Organu czynności powyższe spełniają warunki upoważniające do zastosowania zwolnienia od podatku wymienionego w art. 43 ust. 13 ustawy, stanowią bowiem element usługi ubezpieczeniowej, mają odrębny charakter, ale są też właściwe oraz niezbędne do jej wykonania oraz co istotne Spółka ma upoważnienie do podejmowania w imieniu ubezpieczyciela decyzji odnoszących się do jego zobowiązań.

Zatem usługi polegające na ustaleniu odpowiedzialności gwarancyjnej zakładu ubezpieczeń na podstawie zebranych dokumentów oraz na dokonywaniu oceny zasadności roszczeń podlegają zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 13 w zw. z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy.

Reasumując, wymienione we wniosku czynności:

regulacji szkód ubezpieczeniowych tzw. likwidacji szkód, z wyjątkiem czynności ustalenia odpowiedzialności gwarancyjnej zakładu ubezpieczeń na podstawie zebranych dokumentów,
udzielania organizacyjno-prawnej pomocy poszkodowanym,
wyjaśniania okoliczności powstania szkód ubezpieczeniowych,
regresu ubezpieczeniowego

nie spełniają warunków umożliwiających objęcie ich zwolnieniem od podatku od towarów i usług. Ww. czynności stanowią bowiem czynności o charakterze czysto technicznym w związku z czym podlegają opodatkowaniu 23% stawką podatku.

Z kolei czynności ustalenia odpowiedzialności gwarancyjnej zakładu ubezpieczeń na podstawie zebranych dokumentów, mieszczące się w zakresie czynności regulacji szkód ubezpieczeniowych tzw. likwidacji szkód oraz czynności dokonywania oceny zasadności roszczeń, stanowiące część składową usługi ubezpieczeniowej, które są dla tej usługi właściwe i niezbędne oraz dla których Wnioskodawca posiada upoważnienie do podejmowania w imieniu zakładu ubezpieczeń decyzji dotyczących w szczególności zobowiązania ubezpieczyciela do pokrycia szkody i jej wysokości, korzystają ze zwolnienia od podatku przewidzianego w art. 43 ust. 13 ustawy w zw. z art. 43 ust. 1 pkt 37.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 506 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie