Temat interpretacji

W odpowiedzi na pismo z dnia 18 sierpnia 2004 r. w sprawie udzielenia informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego dotyczącego opodatkowania podatkiem od towarów i usług zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz.535):

1) opłat z tytułu wieczystego użytkowania gruntów Skarbu Państwa,2) sprzedaży gruntu pozostającego w użytkowaniu wieczystym na rzecz użytkownika wieczystego,3) sprzedaży budynku mieszkalnego wybudowanego w 1970 r. wraz z udziałem w działce gruntu,4) sprzedaży nieruchomości zabudowanej Skarbu Państwa ich najemcom na warunkach preferencyjnych wraz z udziałem w działce gruntu,
5) darowizny nieruchomości zabudowanej Skarbu Państwa na cele publiczne.

Naczelnik Urzędu Skarbowego we Wschowie, na podstawie art. 14 a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz.926 ze zm.) wyjaśnia, co następuje.

Odp.1. Użytkowanie wieczyste jest prawem rzeczowym pośrednim pomiędzy prawem własności a prawami rzeczowymi ograniczonymi. Regulacje dotyczące tej instytucji znajdują się w art. 232 - 243 Kodeksu cywilnego. Użytkowanie wieczyste jest prawem na nieruchomości gruntowej i pozwala na korzystanie z gruntu w granicach określonych przez ustawy, zasady współżycia społecznego oraz umowę o oddaniu gruntu Skarbu Państwa lub gminy w użytkowanie wieczyste. Istotą tej formy jest to, że właścicielem gruntu pozostaje Skarb Państwa lub gmina, natomiast budynki i urządzenia wzniesione na tym gruncie stają się własnością wieczystego użytkownika. Użytkowanie wieczyste jest prawem terminowym ograniczonym czasowo. Ustawodawca ustalił minimalną i maksymalną długość trwania użytkowania. Maksymalny termin trwania użytkowania wynosi 99 lat, a minimalny 40 lat. Użytkowanie wieczyste jest prawem zbywalnym, podlega dziedziczeniu oraz egzekucji. Użytkownik wieczysty uiszcza właścicielowi gruntu opłatę roczną przez cały czas trwania użytkowania.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług przez dostawę towarów rozumie się co do zasady przeniesienie prawa do rozporządzenia towarami jak właściciel. Oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste nie mieści się w zakresie definicji dostawy towarów, zawartej w art. 7 ust. 1 powołanej ustawy, nie daje praw do rozporządzenia gruntem jak właściciel jak również nie zostało wymienione pośród praw wskazanych w przepisie.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. Oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste jest świadczeniem na rzecz innego podmiotu i nie jest dostawą towarów, jest świadczeniem usług, w rozumieniu wyżej powołanego przepisu art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.

W § 3 a rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 970 ze zm.), postanowiono, że w przypadku oddania w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowych, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminu płatności poszczególnych opłat pobieranych z tego tytułu. Ustawodawca nie określił dla tej czynności obniżonej stawki podatku od towarów i usług, jak też nie przewidział zwolnienia z opodatkowania tego typu usług, do opodatkowania zastosowanie będzie miała stawka podstawowa w wysokości 22 %. W związku z powyższym, w przypadku oddania w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowych, nie stosuje się dla tej czynności obniżonej stawki podatku od towarów i usług. Pomimo że organem reprezentującym Skarb Państwa przy oddaniu w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowych jest Starosta, to opłata z tego tytułu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług postanowiono, że nie uznaje się za podatników organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawieranych umów cywilnoprawnych.

Reasumując powyższy stan prawny, będą to wszystkie realizowane czynności w sferze aktywności cywilnoprawnej takiej jak, np. sprzedaż nieruchomości i ruchomości, dzierżawy, wynajmu itp. umów prawa cywilnego nazwanych i nienazwanych.Naczelnik Urzędu Skarbowego we Wschowie nie podziela stanowiska podatnika, iż w przypadku, gdy Skarb Państwa jest reprezentowany w sprawach gospodarowania nieruchomościami przez Starostę, to opłaty z tytułu użytkowania wieczystego gruntów nie są opodatkowane podatkiem od towarów i usług. W tym przypadku opodatkowuje się tę czynność stawką podatku od towarów i usług w wysokości 22 %.

Odp.2. Nabycie prawa własności gruntu przez użytkownika wieczystego prowadzi do wygaśnięcia użytkowania wieczystego. W świetle ustawy o podatku od towarów i usług towarem jest grunt, ale tylko ten, który objęty jest prawem własności. Dopuszczalne jest przekształcenie prawa wieczystego użytkowania przysługującego dotychczasowemu użytkownikowi wieczystemu w prawo własności. W przypadku przekształcenia prawa wieczystego użytkowania w prawo własności na podstawie decyzji administracyjnej, wydawanej przez właściwy organ, następuje zmiana formy prawnej faktycznego prawa do nieruchomości, gdyż nabycie prawa do nieruchomości następuje już z chwilą zawarcia umowy o ustanowieniu prawa wieczystego użytkowania. Wobec powyższego nie można tej czynności uznać za nabycie nieruchomości i czynność ta nie powinna być opodatkowania podatkiem od towarów i usług, ponieważ dochodzi do niej obligatoryjnie.

Przekształcenie prawa wieczystego użytkowania w prawo własności, musi w tym przypadku nastąpić na podstawie decyzji administracyjnej wydawanej przez organy władzy publicznej lub urzędy obsługujące te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa.

W myśl art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Mając powyższe na uwadze, tutejszy organ podatkowy podziela stanowisko Podatnika, że w przypadku przekształcenia prawa wieczystego użytkowania w prawo własności na podstawie decyzji administracyjnej wydawanej przez organy władzy publicznej lub urzędy obsługujące te organy, to nie można tej czynności uznać za nabycie nieruchomości i czynność ta nie powinna być opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

Odp3. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 2 powołanej ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku dostawę towarów używanych, z zastrzeżeniem pkt 10, pod warunkiem, że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego; zwolnienie dotyczy również używanych budynków i budowli lub ich części, będących przedmiotem umowy najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. W art. 29 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług postanowiono, iż w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu. Oznacza to, że w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych, grunt dzieli stawkę podatku od towarów i usług ze sprzedawanym budynkiem lub budowlą.

Ustosunkowując się do powyższego, jeżeli przedmiotem sprzedaży jest budynek używany, którego sprzedaż korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, to wraz z budynkiem ze zwolnienia korzysta również dostawa gruntu.Reasumując, nie można podzielić stanowiska Podatnika, iż w przypadku dostawy budynków wraz z gruntem związanych, z podstawy opodatkowania wyodrębnia się wartość gruntu. Powyższe przepisy podatkowe wskazują, że grunt dzieli stawkę podatku od towarów i usług ze sprzedawanym budynkiem.

Odp. 4. Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku dostawę obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyjątkiem obiektów i ich części, które mają być zasiedlone lub zamieszkane po raz pierwszy, zwolnienie nie dotyczy części budynków przeznaczonych na cele inne niż mieszkaniowe. Obiektami budownictwa mieszkaniowego w rozumieniu ustawy są budynki mieszkalne rodzinne stałego zamieszkania, sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych jako: 111 - Budynki mieszkalne jednorodzinne, 112 - Budynki o dwóch mieszkaniach i wielomieszkaniowe, ex -113 Budynki zbiorowego zamieszkania - wyłącznie: budynki kościołów i innych związków wyznaniowych, klasztory, domy zakonne, plebanie, kurie, rezydencje biskupie oraz rezydencje Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.Pierwsze zasiedlenie, o którym mowa w ustawie, to wydanie pierwszemu nabywcy lub pierwszemu użytkownikowi obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części do użytkowania w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu.

W przytoczonym wyżej art. 29 ust. 5 ustawy, postanowiono, iż w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu, grunt dzieli stawkę podatku od towarów i usług ze sprzedanym budynkiem lub budowlą. Unormowanie powyższych przepisów wskazuje, że ze zwolnienia od podatku od towarów i usług korzysta dostawa sprzedaż, zamiana obiektów budownictwa mieszkaniowego na tzw. rynku wtórnym, lecz tylko na cele mieszkaniowe. Wyżej wymienione przepisy podatkowe wskazują, że zwalnia się od podatku od towarów i usług dostawę obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyjątkiem obiektów i ich części, które mają być zasiedlone po raz pierwszy. Ustosunkowując się do powyższego, Naczelnik tutejszego Urzędu Skarbowego nie podziela stanowiska Podatnika, iż w przypadku sprzedaży mieszkań wraz z udziałem w działce gruntu podatek od towarów i usług powinien zostać naliczony od wartości gruntu, natomiast sprzedaż lokalu nie powinna być opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

W przypadku, gdy przedmiotem sprzedaży jest lokal mieszkalny używany wraz z udziałem w działce gruntu, którego sprzedaż korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, to wraz z lokalem ze zwolnienia korzysta również dostawa gruntu.

Odp.5. Zgodnie z art. 888 Kodeksu cywilnego, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Z przedstawionej definicji darowizny wynika, że jest to czynność prawna nieekwiwalentna, jednostronnie zobowiązująca, nieprzynosząca darczyńcy żadnej odpłaty. W umowie darowizny istotne jest to, że zobowiązanie darczyńcy wyraża zamiar czynności o charakterze nieodpłatnym.

Na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, postanowiono, że przez dostawę towarów, o której mowa w art.5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, w szczególności:

1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,2) wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny, jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części.

Analizując powyższy przepis, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega darowizna towarów na cele niezwiązane z prowadzoną działalnością, a także związana bezpośrednio z prowadzonym przedsiębiorstwem, jeżeli podatnikowi w związku z ich nabyciem przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Jeżeli prawo takie nie przysługiwało, to darowizna nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.