Interpretacja indywidualna z dnia 05.10.2020, sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.505.2020.2.KT, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Temat interpretacji

w zakresie zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT świadczonej przez Wnioskodawcę usługi pośrednictwa

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 21 lipca 2020 r. (data wpływu 21 lipca 2020 r.), uzupełnionym pismami z dnia 21 lipca 2020 r. (data wpływu 21 lipca 2020 r.) oraz z dnia 24 września 2020 r. (data wpływu 24 września 2020 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT świadczonej przez Wnioskodawcę usługi pośrednictwa jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 lipca 2020 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT świadczonej przez Wnioskodawcę usługi pośrednictwa. Przedmiotowy wniosek został uzupełniony pismami z dnia 21 lipca 2020 r. oraz 24 września 2020 r. poprzez doprecyzowanie opisu sprawy i przesłanie dowodu opłaty.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną, przedsiębiorcą prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą polegającą między innymi na usługach związanych z poszukiwaniem oraz kojarzeniem podmiotów zainteresowanych kupnem i sprzedażą części lub całości posiadanych akcji/udziałów w spółkach lub kupnem i sprzedażą przedsiębiorstw lub zorganizowanych części przedsiębiorstw lub poszczególnych aktywów tychże przedsiębiorstw oraz wsparciem procesów związanych z zawarciem finalnej transakcji.

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT. Zainteresowany zawarł z Klientem (spółką z ograniczoną odpowiedzialnością), będącym akcjonariuszem spółki akcyjnej (zwanej dalej Spółką) umowę (zwaną dalej Umową) o świadczenie usług polegających na wsparciu Klienta w procesie i transakcji (zwane dalej odpowiednio Procesem i Transakcją) sprzedaży Spółki, w formie sprzedaży posiadanych przez Klienta akcji Spółki.

Szczegółowy zakres faktycznych prac obejmował:

1. Identyfikację inwestorów (zwanych dalej Inwestorami) potencjalnie zainteresowanych Transakcją, zarówno w kraju jak i za granicą.
2. Przygotowanie na podstawie informacji przekazanych przez Klienta i Spółkę tzw. teasera informacyjnego w języku polskim i angielskim tj. krótkiego dokumentu zawierającego podstawowe informacje nt. Spółki i planowanej Transakcji, mającego zachęcić potencjalnych Inwestorów do bliższego przyjrzenia się potencjalnej Transakcji i przystąpienia do ewentualnych negocjacji.
3. Dystrybucję teasera informacyjnego do wytypowanej grupy Inwestorów w kraju i za granicą.
4. Prowadzenie aktywnej komunikacji z potencjalnymi Inwestorami zarówno drogą mailową, telefoniczną jak i w formie osobistych spotkań mającą na celu zachęcenie potencjalnych Inwestorów do przystąpienia do Transakcji i potwierdzenie tego zainteresowania.
5. Przygotowanie memorandum/prezentacji informacyjnej w dwóch wersjach językowych polskiej i angielskiej w formie dokumentu marketingowego zawierającego informacje nt. sytuacji finansowej Spółki, aktywów Spółki (w tym informacje dotyczące będących własnością Spółki nieruchomości, linii produkcyjnych i pozostałego wyposażenia), portfela oferowanych produktów, prezentację wybranych zrealizowanych przez Spółkę projektów oraz przedstawienie aktualnej sytuacji konkurencyjnej w branży Spółki.
6. Przygotowanie i przedstawienie do podpisu wybranym potencjalnym Inwestorom tzw. NDA (non-disclosure agreement), tj. zobowiązania do zachowania poufności.
7. Przekazanie memorandum/prezentacji informacyjnej wybranym potencjalnym Inwestorom tym, który wyrazili bliższe zainteresowanie Transakcją.
8. Przygotowanie wyceny Spółki.
9. Zaprojektowanie Procesu sprzedaży mające na celu maksymalizację korzyści Klienta.
10. Zarządzanie Procesem sprzedaży, w tym bieżące kontakty ze zidentyfikowanymi Inwestorami oraz koordynacja działań doradców prawnych i podatkowych, zaangażowanych w Transakcję przez Klienta i/lub potencjalnych Inwestorów.
11. Uczestnictwo w spotkaniach, rozmowach i negocjacjach Klienta z potencjalnymi Inwestorami.
12. Prowadzenie aktywnych i bezpośrednich działań (również poza spotkaniami z udziałem Klienta) mających na celu przekonanie potencjalnego Inwestora/Inwestorów do przystąpienia do Transakcji z Klientem, na możliwie najkorzystniejszych dla Klienta warunkach tzw. negocjacje z dala od stołu.
13. Wsparcie w analizie i weryfikacji dokumentów proponowanych przez Inwestorów (w szczególności ofert i projektów umów), przekazywanie Klientowi rekomendacji i sugestii co do sposobu odniesienia się do składanych przez Inwestorów propozycji, przekazywanie Inwestorom stanowiska Klienta.
14. Przygotowanie, koordynowanie i aktywne zarządzanie procesem szczegółowego badania Spółki, tzw. Due Dilligence z udziałem Inwestorów oraz ich zewnętrznych doradców prawnych, podatkowych i finansowych.
15. Wsparcie w negocjacjach z Inwestorami oraz wykonywanie innych czynności mających na celu doprowadzeniu do Transakcji z wybranym Inwestorem lub Inwestorami. Umowa zakładała uczestnictwo Wnioskodawcy w spotkaniach lub rozmowach negocjacyjnych z Inwestorami oraz aktywne zarządzanie procesem pozyskania Inwestora.

Klient udzielił Wnioskodawcy wyłączne prawo na świadczenia usług w Procesie i Transakcji prowadzonych w związku z Inwestorem lub Inwestorami zgłoszonymi przez Wnioskodawcę. Celem działania Wnioskodawcy było doprowadzenie do zawarcia umowy pomiędzy zbywcą (Klientem) i nabywcą (Inwestorem) akcji skutkującej przeniesieniem własności akcji Spółki. Wynagrodzenie Wnioskodawcy ma charakter tzw. success-fee, czyli wynagrodzenia od sukcesu, należnego tylko i wyłącznie w sytuacji, w której ostatecznie dochodzi do Transakcji sprzedaży akcji.

W piśmie z dnia 24 września 2020 r. stanowiącym uzupełnienie wniosku Wnioskodawca wskazał, że usługi pośrednictwa świadczone przez Wnioskodawcę, które są przedmiotem wniosku dotyczą transakcji, w ramach której finalnie przedmiotem sprzedaży było 100% akcji Spółki, przy czym sam wniosek Wnioskodawcy dotyczy umowy z Klientem, który posiadał i był zbywcą 24% akcji Spółki, tj. umowa Wnioskodawcy z Klientem dotyczy pośrednictwa w sprzedaży 24% akcji Spółki (całości akcji Spółki będących w posiadaniu Klienta).

Usługi pośrednictwa świadczone przez Wnioskodawcę nie są usługami, których przedmiotem są usługi przechowywania udziałów i zarządzania nimi.

W opinii Zainteresowanego usługi pośrednictwa świadczone przez Wnioskodawcę nie mają charakteru usług doradczych wymienionych w treści przepisu art. 43 ust. 15 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106, z późn. zm.).

Wnioskodawca świadczy usługi pośrednictwa, których przedmiotem są instrumenty finansowe w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2020 r., poz. 89, z późn. zm.). Przedmiotem usług były akcje Spółki czyli papiery wartościowe wymienione w przepisie art. 2 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o obrocie instrumentami finansowymi (dodatkowo definicja papierów wartościowych w rozumieniu ww. ustawy wskazana jest w przepisie art. 3 ust. 1 ww. ustawy o obrocie instrumentami finansowymi). Przedmiotem usług Wnioskodawcy nie były żadne instrumenty finansowe spośród wymienionych w przepisie art. 2 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, gdyż ten przepis zawiera listę instrumentów niebędących papierami wartościowymi, a akcje (będące papierami wartościowymi) do nich nie należą i są wymienione w art. 2 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

W odpowiedzi na pytanie czy usługi pośrednictwa świadczone przez Wnioskodawców dotyczą praw i udziałów odzwierciedlających:

1. tytuł prawny do towarów;
2. tytuł własności nieruchomości;
3. prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
4. udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;
5. prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku?

Zainteresowany wskazał, że w opinii Wnioskodawcy odpowiedź na powyższe pytanie brzmi: nie.

Usługi pośrednictwa świadczone przez Wnioskodawcę nie są usługami w zakresie przechowywania instrumentów finansowych bądź zarządzania nimi.

Faktycznym beneficjentem usługi pośrednictwa świadczonej przez Wnioskodawcę jest Klient Wnioskodawcy, będący stroną transakcji finansowej, tj. podmiot, który dokonał transakcji sprzedaży akcji Spółki (będących w jego posiadaniu) oraz jest zobowiązany ponieść ekonomiczny koszt wynagrodzenia z tego tytułu wobec Wnioskodawcy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy czynności jakie podejmował Wnioskodawca korzystają ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a lub art. 43 ust. 1 pkt 41 w związku z art. 43 ust. 15 i art. 43 ust. 16 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535, z późniejszymi zmianami) jako usługi pośrednictwa?

Zdaniem Wnioskodawcy, czynności podejmowane przez Zainteresowanego korzystają ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a lub art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535, z późniejszymi zmianami) jako usługi pośrednictwa. Taka wykładnia została potwierdzona między innymi interpretacją nr 0114-KDIP4.4012.526.2017.1.MPE wydaną przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106, z późn, zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel () art. 7 ust. 1 ustawy.

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ().

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Pod pojęciem działalności gospodarczej, na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy, rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik.

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma na tyle uniwersalny charakter, że pozwala na objęcie pojęciem podatnika te wszystkie podmioty, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednocześnie, zgodnie z art. 146aa ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż -6%, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Ponadto ustawodawca przewidział obniżone stawki oraz zwolnienia od podatku dla dostaw niektórych towarów i świadczenia niektórych usług oraz określił warunki stosowania obniżonych stawek i zwolnień.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy zwolnione od podatku są usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w:

1. spółkach,
2. innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną

z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.

Z kolei na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy, zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 2286, z późn. zm.), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.

Zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40a oraz pkt 41 ustawy, nie jest uzależnione od rodzaju podmiotu świadczącego te usługi. Sam zakres usług jest bardzo szeroki, jedynym bowiem kryterium przedmiotowego zwolnienia jest świadczenie usług, których przedmiotem są udziały (a także usługi pośrednictwa w tym zakresie). W efekcie wszystkie usługi dotyczące obrotu udziałami oraz pośrednictwa w tym zakresie korzystają ze zwolnienia na podstawie ww. art. 43 ust. 1 pkt 40a oraz pkt 41 ustawy.

Ponadto, jak wynika z przepisu art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.

Należy również wskazać, że na podstawie art. 43 ust. 16 ustawy zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 40a i 41, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:

1. tytuł prawny do towarów;
2. tytuł własności nieruchomości;
3. prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
4. udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;
5. prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Ustawodawca, zakreślając ramy przedmiotowe art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy odwołał się do definicji zawartych w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.

Według art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2020 r., poz. 89 z późn. zm.), instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są:

1. papiery wartościowe;
2. niebędące papierami wartościowymi:
   1. tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,
   2. instrumenty rynku pieniężnego,
   3. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności, uprawnienie do emisji lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne, z wyłączeniem instrumentów pochodnych, o których mowa w art. 10 rozporządzenia 2017/565,
   4. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,
   5. opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, pod warunkiem że są dopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi, z wyłączeniem produktów energetycznych będących przedmiotem obrotu hurtowego na OTF, które muszą być wykonywane przez dostawę,
   6. niedopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, a które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
   7. instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,
   8. kontrakty na różnicę,
   9. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także instrumenty pochodne, o których mowa w art. 8 rozporządzenia 2017/565, i inne, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
   10. uprawnienia do emisji.
   
   

W art. 3 pkt 1 ww. ustawy wskazano, że przez papiery wartościowe rozumie się:

1. akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 505, 1543, 1655, 1798 i 2217), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego,
2. inne zbywalne prawa majątkowe, które powstają w wyniku emisji, inkorporujące uprawnienie do nabycia lub objęcia papierów wartościowych określonych w lit. a, lub wykonywane poprzez dokonanie rozliczenia pieniężnego, odnoszące się do papierów wartościowych określonych w lit. a, walut, stóp procentowych, stóp zwrotu, towarów oraz innych wskaźników lub mierników (prawa pochodne).

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest osobą fizyczną, przedsiębiorcą prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą polegającą między innymi na usługach związanych z poszukiwaniem oraz kojarzeniem podmiotów zainteresowanych kupnem i sprzedażą części lub całości posiadanych akcji/udziałów w spółkach lub kupnem i sprzedażą przedsiębiorstw lub zorganizowanych części przedsiębiorstw lub poszczególnych aktywów tychże przedsiębiorstw oraz wsparciem procesów związanych z zawarciem finalnej transakcji. Zainteresowany zawarł z Klientem (spółką z ograniczoną odpowiedzialnością), będącym akcjonariuszem spółki akcyjnej umowę o świadczenie usług polegających na wsparciu Klienta w procesie i transakcji sprzedaży Spółki, w formie sprzedaży posiadanych przez Klienta akcji Spółki. Klient udzielił Wnioskodawcy wyłączne prawo na świadczenia usług w Procesie i Transakcji prowadzonych w związku z Inwestorem lub Inwestorami zgłoszonymi przez Wnioskodawcę.

Należy w pierwszej kolejności zauważyć, że przedmiotem usług świadczonych przez Wnioskodawcę są jak wskazał Zainteresowany akcje Spółki, tj. papiery wartościowe wymienione w przepisie art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Tym samym zwolnienie w związku ze świadczonymi przez Zainteresowanego usług należy rozpatrywać w oparciu o art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy, bowiem wskazany przez Wnioskodawcę art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy odnosi się do zwolnienia usług, których przedmiotem są udziały.

Przy dokonywaniu interpretacji ww. przepisu art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy uwzględnić należy również orzecznictwo TSUE dotyczące usług finansowych (w tym usług stanowiących element usług finansowych).

W tym miejscu należy przywołać wyrok TSUE z dnia 28 lipca 2011 r. w sprawie C-350/10 Nordea Pankki Suomi Oyj, w którym Trybunał wypowiedział się w zakresie warunków uznania za zwolnione od VAT transakcji, których przedmiotem są papiery wartościowe. TSUE stwierdził, w odniesieniu do operacji dotyczących przelewów w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 3 szóstej dyrektywy, że świadczone usługi muszą skutkować przekazaniem środków pieniężnych oraz prowadzić do zmian prawnych i finansowych. Należy dokonać rozróżnienia między usługą zwolnioną w rozumieniu wspomnianej dyrektywy a dostarczeniem zwykłego świadczenia fizycznego lub technicznego, takiego jak udostępnienie bankowi systemu informatycznego. Przelew jest bowiem operacją polegającą na realizacji dyspozycji przekazania określonej sumy pieniędzy z jednego konta na drugie. Cechuje się ona w szczególności tym, że powoduje zmianę sytuacji prawnej i finansowej istniejącej, z jednej strony, między udzielającym dyspozycji a beneficjentem, a z drugiej strony, między nimi a bankiem. Trybunał wskazał, że powyższa analiza ma również zastosowanie odpowiednio do transakcji dotyczących papierów wartościowych. Dalej TSUE stwierdził, że sama tylko okoliczność, iż dany składnik jest nieodzowny do realizacji określonej transakcji objętej zwolnieniem, nie pozwala uznać, że usługa odpowiadająca temu składnikowi objęta jest zwolnieniem. Zauważył także: (...) skoro usługi swift są usługami elektronicznego przesyłania wiadomości, których wyłącznym przedmiotem jest przekazywanie danych, nie spełniają one jako takie żadnej z funkcji którejkolwiek z transakcji finansowych, o których mowa w art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 szóstej dyrektywy, tj. nie skutkują przeniesieniem środków lub papierów wartościowych i nie posiadają zatem ich cech.

Podobne stanowisko zostało przedstawione przez Trybunał w wyroku z dnia 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 CSC Financial Services Ltd. W wyroku tym TSUE stwierdził, że obrót papierami wartościowymi polega na działaniach zmieniających sytuację prawną i finansową między stronami i działania te są porównywalne do przypadków przeniesienia lub płatności. Dostawa zwykłej usługi technicznej lub administracyjnej, nie zmieniającej sytuacji prawnej lub finansowej nie wydaje się więc być objęta zwolnieniem ustalonym w art. 13 część B lit. d pkt 5 Szóstej dyrektywy () Wynika z tego więc, że usługi o charakterze administracyjnym nie zmieniające prawnej bądź finansowej pozycji stron nie są objęte zwolnieniem ustalonym w art. 13 część B lit. d pkt 5.

Ponadto, w wyroku w sprawie C-2/95 Sparekassernes Datacenter (SDC) dotyczącym zwolnień przedmiotowych na gruncie wspólnego systemu VAT, TSUE wskazał cechy charakterystyczne usługi finansowej w kontekście ustalenia warunków stosowania zwolnienia dla konkretnych podtypów usług finansowych wymienionych w art. 13 (B) (D) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. d i lit. f Dyrektywy 2006/112/WE). W orzeczeniu tym, TSUE zaznaczył, że dla zastosowania zwolnienia istotne jest, aby usługa pomocnicza, z ogólnego punktu widzenia, stanowiła osobną całość, w rezultacie obejmując funkcje charakterystyczne dla usługi finansowej. Trybunał orzekł, że ani sposób wykonywania usług, ani charakter prawny usługodawcy, ani nawet brak bezpośredniej umowy podmiotu wykonującego usługi z ostatecznym odbiorcą nie wykluczają zastosowania zwolnień, o których mowa w art. 13 (B) (D) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, pod warunkiem, że usługi świadczone przez dany podmiot są przez klienta Banku postrzegane jako element otrzymanej usługi finansowej. Ponadto, aby świadczone usługi korzystały ze zwolnienia powinny stosownie do orzecznictwa TSUE dotyczyć specyficznych i istotnych elementów związanych z daną usługą finansową (udzielanie kredytów/pożyczek).

Mając na uwadze wykładnię zwolnień przewidzianych w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy, konieczne jest również zdefiniowanie pojęcia usług pośrednictwa. W związku z tym, że ani ustawa o podatku od towarów i usług, ani Dyrektywa 112 nie definiują tego pojęcia, w celu określenia, jakie czynności należy rozumieć pod pojęciem usług pośrednictwa, należy oprzeć się na wykładni językowej, wspieranej przy tym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN S.A., strona internetowa www.sjp.pwn.pl), przez pośrednictwo należy rozumieć działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron. Równorzędnie, przez pośrednictwo rozumie się kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych, a więc załatwianie dla zarobku różnego rodzaju transakcji handlowych między dwiema stronami, uczestniczenie w zawieraniu takich transakcji. W tym zakresie stwierdzić należy, że wykonywane przez podmiot wszelkie czynności zmierzające do zawarcia między dwiema różnymi stronami transakcji handlowych można uznać za pośrednictwo. Z kolei z doktrynalnego punktu widzenia cechą charakterystyczną pośrednictwa odróżniającą ten stosunek od innych umów jest fakt, że bezpośrednią przyczyną zawarcia bezpośrednio lub pośrednio umowy są działania pośrednika. Innymi słowy przez umowę o pośrednictwo należałoby rozumieć taki stosunek prawny istniejący pomiędzy dwiema stronami, z których jedna (pośrednik) otrzymuje zlecenie od drugiej, aby doprowadzić do wymiany gospodarczej świadczeń z osobą trzecią, przy czym znalezienie kontrahenta ma stanowić bezpośredni i decydujący rezultat starań pośrednika. Bezpośrednim celem aktywności pośrednika jest wywołanie skutku prawnego, polegającego na wprowadzeniu zleceniodawcy (podmiotu zastępowanego) w stosunek umowny z osobą trzecią.

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle ww. przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem pośrednictwa warto odnieść się do wyroku w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde, TSUE stwierdził, że: () pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową.

Z kolei w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs & Excise przeciwko CSC Financial Services Ltd, TSUE wskazał, że znaczenia słowa negocjacje, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 VI Dyrektywy odnosi się do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywaniu kontaktu z drugą stroną lub negocjowaniu, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy. Z drugiej strony, nie stanowi negocjacji sytuacja, w której jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie i przetwarzanie wniosków dot. zapisów na papiery wartościowe, będące przedmiotem umowy. W takim przypadku, podwykonawca zajmuje tę samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy i nie jest zatem pośrednictwem.

Zatem, zgodnie z orzecznictwem TSUE, usługa pośrednictwa finansowego powinna stanowić:

• usługę świadczoną na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie,

• z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej usługi świadczone przez pośrednika powinny stanowić element usługi finansowej,

• celem jest dążenie do zawarcia umowy (przy czym, pośrednik nie ma żadnego interesu co do treści umowy),

• usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową (nie może to być np. wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).

Z opisu sprawy wynika, że zakresem faktycznych prac Wnioskodawcy w związku ze świadczoną usługą jest:

1. Identyfikacja inwestorów potencjalnie zainteresowanych Transakcją, zarówno w kraju jak i za granicą.
2. Przygotowanie na podstawie informacji przekazanych przez Klienta i Spółkę tzw. teasera informacyjnego w języku polskim i angielskim tj. krótkiego dokumentu zawierającego podstawowe informacje nt. Spółki i planowanej Transakcji, mającego zachęcić potencjalnych Inwestorów do bliższego przyjrzenia się potencjalnej Transakcji i przystąpienia do ewentualnych negocjacji.
3. Dystrybucja teasera informacyjnego do wytypowanej grupy Inwestorów w kraju i za granicą.
4. Prowadzenie aktywnej komunikacji z potencjalnymi Inwestorami zarówno drogą mailową, telefoniczną jak i w formie osobistych spotkań mającą na celu zachęcenie potencjalnych Inwestorów do przystąpienia do Transakcji i potwierdzenie tego zainteresowania.
5. Przygotowanie memorandum/prezentacji informacyjnej w dwóch wersjach językowych polskiej i angielskiej w formie dokumentu marketingowego zawierającego informacje nt. sytuacji finansowej Spółki, aktywów Spółki (w tym informacje dotyczące będących własnością Spółki nieruchomości, linii produkcyjnych i pozostałego wyposażenia), portfela oferowanych produktów, prezentację wybranych zrealizowanych przez Spółkę projektów oraz przedstawienie aktualnej sytuacji konkurencyjnej w branży Spółki.
6. Przygotowanie i przedstawienie do podpisu wybranym potencjalnym Inwestorom tzw. NDA (non-disclosure agreement), tj. zobowiązania do zachowania poufności.
7. Przekazanie memorandum/prezentacji informacyjnej wybranym potencjalnym Inwestorom tym, który wyrazili bliższe zainteresowanie Transakcją.
8. Przygotowanie wyceny Spółki.
9. Zaprojektowanie Procesu sprzedaży mające na celu maksymalizację korzyści Klienta.
10. Zarządzanie Procesem sprzedaży, w tym bieżące kontakty ze zidentyfikowanymi Inwestorami oraz koordynacja działań doradców prawnych i podatkowych, zaangażowanych w Transakcję przez Klienta i/lub potencjalnych Inwestorów.
11. Uczestnictwo w spotkaniach, rozmowach i negocjacjach Klienta z potencjalnymi Inwestorami.
12. Prowadzenie aktywnych i bezpośrednich działań (również poza spotkaniami z udziałem Klienta) mających na celu przekonanie potencjalnego Inwestora/Inwestorów do przystąpienia do Transakcji z Klientem, na możliwie najkorzystniejszych dla Klienta warunkach tzw. negocjacje z dala od stołu.
13. Wsparcie w analizie i weryfikacji dokumentów proponowanych przez Inwestorów (w szczególności ofert i projektów umów), przekazywanie Klientowi rekomendacji i sugestii co do sposobu odniesienia się do składanych przez Inwestorów propozycji, przekazywanie Inwestorom stanowiska Klienta.
14. Przygotowanie, koordynowanie i aktywne zarządzanie procesem szczegółowego badania Spółki, tzw. Due Dilligence z udziałem Inwestorów oraz ich zewnętrznych doradców prawnych, podatkowych i finansowych.
15. Wsparcie w negocjacjach z Inwestorami oraz wykonywanie innych czynności mających na celu doprowadzeniu do Transakcji z wybranym Inwestorem lub Inwestorami. Umowa zakładała uczestnictwo Wnioskodawcy w spotkaniach lub rozmowach negocjacyjnych z Inwestorami oraz aktywne zarządzanie procesem pozyskania Inwestora.

Jak wskazał Wnioskodawca celem działania Zainteresowanego było doprowadzenie do zawarcia umowy pomiędzy zbywcą (Klientem) i nabywcą (Inwestorem) akcji skutkującej przeniesieniem własności akcji Spółki. Ponadto jak wynika z okoliczności sprawy wynagrodzenie Wnioskodawcy ma charakter tzw. success-fee, czyli wynagrodzenia od sukcesu, należnego tylko i wyłącznie w sytuacji, w której ostatecznie dochodzi do Transakcji sprzedaży akcji. Usługi świadczone przez Zainteresowanego, które są przedmiotem wniosku dotyczą transakcji, w ramach której finalnie przedmiotem sprzedaży było 100% akcji Spółki, przy czym umowa Wnioskodawcy z Klientem dotyczy pośrednictwa w sprzedaży 24% akcji Spółki (całości akcji Spółki będących w posiadaniu Klienta). Usługi pośrednictwa świadczone przez Wnioskodawcę nie są usługami w zakresie przechowywania instrumentów finansowych bądź zarządzania nimi. Faktycznym beneficjentem usługi świadczonej przez Wnioskodawcę jest Klient Wnioskodawcy, będący stroną transakcji finansowej, tj. podmiot, który dokonał transakcji sprzedaży akcji Spółki (będących w jego posiadaniu) oraz jest zobowiązany ponieść ekonomiczny koszt wynagrodzenia z tego tytułu wobec Wnioskodawcy.

Należy zauważyć, że zakres czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę w ramach umowy z Klientem wskazuje, że całokształt obowiązków Wnioskodawcy ukierunkowany jest na kojarzenie z inwestorami zainteresowanymi nabyciem akcji Spółki posiadanych przez Klienta Zainteresowanego i doprowadzenie do transakcji nabycia przez Inwestora ww. akcji. Obowiązki wchodzące w zakres działań Wnioskodawcy mają na celu uczynienie wszystkiego co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę. Ponadto należy wskazać, że faktycznym beneficjentem usługi świadczonej przez Wnioskodawcę jest strona transakcji finansowej, tj. podmiot, który dokonał transakcji sprzedaży akcji Spółki (będących w jego posiadaniu) oraz jest zobowiązany ponieść ekonomiczny koszt wynagrodzenia z tego tytułu wobec Wnioskodawcy. Jak wynika z okoliczności sprawy w zakres usług świadczonych przez Zainteresowanego wchodzi szereg czynności, które nie ograniczają się wyłącznie do czynności technicznych.

Z uwagi zatem na przedstawiony opis sprawy, powołane przepisy prawa oraz orzecznictwo TSUE należy stwierdzić, że opisane usługi wykonywane przez Wnioskodawcę prowadzące finalnie do zbycia akcji Spółki Klienta stanowią usługi pośrednictwa.

Z okoliczności sprawy wynika, że usługi pośrednictwa świadczone przez Wnioskodawcę nie są usługami, których przedmiotem są usługi przechowywania instrumentów finansowych i zarządzania nimi. Ponadto w sprawie nie znajdują zastosowania wyłączenia, o których mowa w art. 43 ust. 15 i 16 ustawy. Tym samym stwierdzić należy, że usługi pośrednictwa świadczone przez Zainteresowanego mające na celu doprowadzenie do zawarcia umowy pomiędzy potencjalnym inwestorem a Klientem Wnioskodawcy dotyczące sprzedaży posiadanych przez Klienta Zainteresowanego akcji Spółki spełniają przesłanki wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy. Wobec powyższego ww. usługi pośrednictwa świadczone przez Wnioskodawcę korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie ww. artykułu.

Wobec powyższego, oceniając całościowo stanowisko Wnioskodawcy, z którego wynika, że usługa pośrednictwa świadczona przez Zainteresowanego korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT, należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej rozpatrzone.

Jednocześnie podkreślić należy, iż tut. Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego na podstawie art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia pisemnej informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach opisu sprawy przedstawionego przez Wnioskodawcę. Tut. Organ informuje, iż nie jest właściwy do przeprowadzenia postępowania dowodowego, które w przedmiotowej sprawie umożliwiłoby weryfikację opisu sprawy.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Odnośnie natomiast powołanej przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego co oznacza, że należy je traktować indywidualnie.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem Organu, który ją wydał (art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej