Prawo do odliczenia podatku naliczonego przy zastosowaniu prewspółczynnika zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy. - Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 14.02.2020, sygn. 0112-KDIL1-3.4012.555.2019.2.TKU, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Temat interpretacji

Prawo do odliczenia podatku naliczonego przy zastosowaniu prewspółczynnika zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 9 grudnia 2019 r. (data wpływu 16 grudnia 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zastosowaniu prewspółczynnika zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 grudnia 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zastosowaniu prewspółczynnika zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

Lasy Państwowe (dalej jako: LP) działa na podstawie ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (t. j. Dz. U. z 2018 r., poz. 2129, ze zm.), zwanej dalej UL oraz nadanego z delegacji art. 44 tej ustawy Statutu. W myśl art. 32 UL, Lasy Państwowe jako państwowa jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej reprezentują Skarb Państwa w zakresie zarządzanego mienia. Zgodnie z art. 50 ust. 1 UL, Lasy Państwowe prowadzą działalność na zasadzie samodzielności finansowej i pokrywają koszty działalności z własnych przychodów. Wynika z tego, że LP, mimo że nie zostało wyposażone w osobowość prawną i nie może występować samodzielnie w obrocie cywilnoprawnym, prowadzi działalność na zasadzie samofinansowania, podejmując samodzielnie decyzje finansowe.

LP zarządza lasami stanowiącymi własność Skarbu Państwa i w ramach sprawowanego zarządu prowadzi gospodarkę leśną, gospodaruje gruntami i innymi nieruchomościami oraz ruchomościami związanymi z gospodarką leśną, a także prowadzi ewidencję majątku Skarbu Państwa oraz ustala jego wartość (art. 4 UL).

Stosownie do art. 32 ust. 2 UL, w skład Lasów Państwowych wchodzą następujące jednostki organizacyjne:

Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych, zwana w dalszej części wniosku DGLP;
Regionalne Dyrekcje Lasów Państwowych, zwane w dalszej części wniosku RDLP;
Nadleśnictwa;
inne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, w tym: Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych, które koordynuje projekty środowiskowe, wdraża programy dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, analizuje możliwości pozyskania środków pomocowych dla sektora leśnego.

Odpowiednio do powyższej struktury, model zarządzania LP opiera się na trzech szczeblach:

Dyrektor Generalny Lasów Państwowych (powoływany i odwoływany przez ministra właściwego do spraw środowiska) kieruje LP (art. 33 UL),
17 Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych, które koordynują działania na ich terytorium,
430 nadleśnictw, które prowadzą samodzielną gospodarkę leśną, opartą na planie urządzenia lasu (art. 35 UL).

Podstawowym zadaniem nadleśnictwa jako jednostki organizacyjnej LP, jest nałożone ustawą o lasach, prowadzenie gospodarki leśnej (art. 4 ust. 3 UL). Pojęcie gospodarki leśnej zostało określone w art. 6 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy, jako działalność leśna w zakresie urządzania, ochrony i zagospodarowania lasu, utrzymania i powiększania zasobów i upraw leśnych, gospodarowania zwierzyną, pozyskiwania z wyjątkiem skupu drewna, żywicy, choinek, karpiny, kory, igliwia, zwierzyny oraz płodów runa leśnego, a także sprzedaż tych produktów oraz realizację pozaprodukcyjnych funkcji lasu.

Z legalnej definicji gospodarki leśnej wynika, że obejmuje ona sferę działalności gospodarczej przynoszącej przychody oraz sferę działalności nieprodukcyjnej (realizacja pozaprodukcyjnych funkcji lasu).

W świetle § 4 ust. 1 pkt 2 lit. a Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 grudnia 1994 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe (Dz. U. z 1994 r. nr 134, poz. 692, dalej jako: rozporządzenie), w Lasach Państwowych w ramach sprawowanego zarządu jest prowadzona działalność gospodarcza, w zakresie gospodarki leśnej w nadleśnictwach, w której wyróżnia się działalność podstawową obejmującą m.in. urządzenie, ochronę i zagospodarowanie lasu oraz utrzymanie i powiększenie zasobów i upraw leśnych. Zgodnie natomiast z § 3 rozporządzenia działalność Nadleśnictwa będącego jednostką organizacyjną Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe (LP) jest prowadzona na podstawie rachunku ekonomicznego.

W ramach działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r., poz. 2174, ze zm.), dalej jako UVAT, nadleśnictwa wykonują m.in. następujące czynności:

sprzedaż drewna i innych produktów pochodzących ze skupu;
dzierżawa i wynajem nieruchomości (art. 39);
sprzedaż nieruchomości innych niż grunty na podstawie art. 38;
ustanowienie służebności drogowej i służebności przesyłu (art. 39a);
przekazanie w użytkowanie lasów, gruntów oraz innych nieruchomości (art. 40);
sprzedaż nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi i samodzielnych lokali mieszkalnych oraz sprzedaż gruntów z budynkami mieszkalnymi w budowie, nieprzydatnych Lasom Państwowym (art. 40a).

Nadleśnictwo X, zwane dalej zamiennie jako Wnioskodawca lub Nadleśnictwo, jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów, rozliczającym się za miesięczne okresy rozliczeniowe i prowadzi działalność gospodarczą zdefiniowaną w art. 15 ust. 2 UVAT.

Jeżeli chodzi o działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem VAT, Wnioskodawca prowadzi m.in. sprzedaż produktów z gospodarki leśnej opodatkowanej podatkiem VAT (głównie drewna, ale również sadzonek, szyszek, nasion, choinek).

Przychody uzyskane przez Nadleśnictwo ze sprzedaży opodatkowanej wyniosły:

za rok 2018 18.000.000 zł;
za okres 01.01-31.08.2019 r. 10.000.000 zł.

Nadleśnictwo w zakresie realizowanych zadań wykonuje również czynności, które są wyłączone z opodatkowania podatkiem VAT, czyli czynności, które nie zostały wymienione w art. 5 ust. 1 UVAT (tzw. cele statutowe).

Cele innej działalności (tzw. statutowej) Nadleśnictwa zostały zdefiniowane w art. 7 UL. Chodzi tutaj przykładowo o:

zachowanie lasów i korzystnego ich wpływu na klimat, powietrze, wodę, glebę, warunki życia i zdrowia człowieka oraz na równowagę przyrodniczą;
ochronę lasów, zwłaszcza lasów i ekosystemów leśnych stanowiących naturalne fragmenty rodzimej przyrody lub lasów szczególnie cennych ze względu na:
1. zachowanie różnorodności przyrodniczej,
2. zachowanie leśnych zasobów genetycznych,
3. walory krajobrazowe,
4. potrzeby nauki.

Nadleśnictwo wskazuje, że w przypadku dokonywania zakupów towarów i usług związanych zarówno z działalnością gospodarczą, jak również działalnością inną niż gospodarcza (statutową) odlicza podatek VAT zgodnie z przepisem art. 86 ust. 2a UVAT, który stanowi, że w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 tej ustawy, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego do odliczenia oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej sposobem określenia proporcji (zwanym dalej: prewspółczynnikiem). Stosowany przez Nadleśnictwo sposób określenia proporcji (dalej: prewspółczynnik) odpowiada specyfice wykonywanej przez Nadleśnictwo działalności i dokonywanych przez niego nabyć. Prewspółczynnik, zdaniem Nadleśnictwa, spełnia kryteria określone w art. 86 ust. 2b UVAT, tj. zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.

LP otrzymało dofinansowanie ze środków unijnych na realizację projektu pod nazwą () (dalej jako: Projekt), w ramach Programu Operacyjnego: Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, dalej jako: POIiŚ; Priorytet: II Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu; Działanie: Adaptacja do zmian klimatu wraz z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz monitoring środowiska.

Beneficjentem Projektu jest LP, natomiast za jego koordynację odpowiada Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych (Centrum), będące jednostką organizacyjną LP o zasięgu ogólnokrajowym, pod nadzorem Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych. W ramach struktury wewnętrznej Centrum powołano odpowiedzialną za koordynację działań, w tym współpracę z Koordynatorami regionalnymi wyznaczonymi we wszystkich RDLP, Jednostkę Realizacji Projektu JRP.

Nadleśnictwa prowadzą działalność na zasadach samodzielności finansowej, czyli same ponoszą wydatki związane z realizacją zadań. Na etapie rozliczania wydatków, nadleśnictwa przedstawiają dokumenty do RDLP, następnie RDLP weryfikują dokumentację i przekazują dokumenty do Centrum. Centrum dokonuje weryfikacji merytoryczno-finansowej i składa zbiorcze wnioski o płatność do Instytucji Wdrażającej (NFOŚiGW). Refundacja środków odbywa się zgodnie ze strukturą organizacyjną panującą w LP.

Wykonane obiekty (z pewnymi wyjątkami) są realizowane na gruntach w zarządzie LP i są własnością Skarbu Państwa. Na etapie eksploatacji, będą zarządzane przez nadleśnictwa, zobowiązane do utrzymania trwałości technicznej (zapewnienie konserwacji, remontów, utrzymania pełnej funkcjonalności również po upływie okresu gwarancji oraz pokrycie kosztów utrzymania pogwarancyjnego obiektów) oraz prowadzenia monitoringu obiektów. Nadleśnictwa będą m.in. prowadziły okresowe przeglądy techniczne i prewencyjnie, umożliwiające wczesne wychwycenie zmian nie tylko w obiektach, ale i w otoczeniu.

Głównym celem Projektu jest wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w nizinnych ekosystemach leśnych.

Projekt obejmuje leśne ekosystemy nizinne na terenie całej Polski, w 16 województwach. Uczestniczy w nim 113 nadleśnictw z obszaru 17 RDLP. Projekt jest kontynuacją działań współfinansowanych ze środków z POIiŚ 2007-13. Obejmuje realizację zadań z zakresu zapobiegania powstawaniu lub minimalizacji negatywnych skutków zjawisk naturalnych w postaci: suszy i pożarów, niszczącego działania wód wezbraniowych, powodzi i podtopień, poprzez rozwój systemów małej retencji, zarówno zbiornikowej, jak i na terenach mokradłowych oraz realizację zadań z zakresu przeciwdziałania nadmiernej erozji. Projekt przyczynia się również do odbudowy cennych ekosystemów naturalnych, tym samym będzie miał pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej. Odpowiednio wczesna adaptacja lasów do zmian klimatu jest konieczna, aby zmniejszyć w przyszłości ryzyko wzrostu katastrof i związanych z nimi zakłóceń funkcjonowania ekosystemów.

Celem uzupełniającym Projektu jest ocena skutków przyrodniczych, realizowana poprzez prowadzenie monitoringu porealizacyjnego wybranych zadań adaptacyjnych.

W celu zatrzymania wody na obszarach leśnych, Projekt zakłada tworzenie i odtwarzanie małych zbiorników wodnych, naturalnych terenów zalewowych, renaturyzację obszarów mokradłowych, spowolnienie odpływu wód ze zlewni i zatrzymanie wody w ściółce i glebie.

Z drugiej strony Projekt nakierowany jest na ochronę przeciwerozyjną zakłada zabezpieczenie lub przebudowę infrastruktury niedostosowanej do wód wezbraniowych oraz zabezpieczenie skarp, brzegów, osuwisk przed erozją wodną. Realizowane są w większości małe obiekty (budowle o prostej konstrukcji), np. rowy, przepusty, progi, zastawki, mnichy.

Działania tego rodzaju wspierają różnorodność biologiczną i kondycję lasów, a realizowane w dużej skali mogą przyczynić się do ograniczenia zagrożenia powodziowego spowalniając spływ powierzchniowy po gwałtownych opadach. Podejmowane inwestycje będą zatem miały wpływ na minimalizację zagrożeń związanych z gwałtownymi opadami deszczu i wezbraniami. Jednocześnie zwiększą zdrowotność drzewostanów podnosząc jego odporność na zmiany klimatyczne.

Na Projekt składa się wiele jednostkowych rozproszonych inwestycji w różnych lokalizacjach, bowiem tylko kompleksowe działania mogą przynieść efekt w postaci skutecznej adaptacji ekosystemów leśnych do prognozowanych zmian klimatu. Tempo i skala tych zmian niosą realne zagrożenie dla zdolności adaptacyjnej lasów, dlatego podejmowane działania koncentrują się w obszarach, w których ryzyko wystąpienia niekorzystnych zmian jest największe. Realizacja inwestycji uwzględnia różne funkcje spełniane przez lasy, takie jak ochrona różnorodności biologicznej, funkcje społeczne, a także produkcja drewna.

Skutkiem realizacji projektowanych zadań w optymalnym wariancie zrównoważonym będzie zwiększanie potencjału adaptacyjnego lasów do zmian klimatu względem wpływu na bioróżnorodność. Przyjęte rozwiązania cechują się ograniczoną ekspozycją na zmiany klimatu infrastruktury i ekosystemów leśnych, w tym obszarów mokradłowych. Zadania podejmowane w ramach Projektu ograniczają także zmiany hydromorfologiczne w korytach cieków poprzez renaturyzację cieków i dostosowanie istniejącej zabudowy hydrotechnicznej do wymagań środowiskowych.

Rozwiązania hydrotechniczne realizowane w ramach Projektu są sukcesywnie dostosowywane do zagrożeń naturalnych i są to obiekty o zwiększonej odporności na ekstremalne stany pogodowe (niektóre mają także funkcje przeciwpowodziowe). Wybudowane w ramach Projektu obiekty, poza podstawowym zadaniem zwiększenia retencji wodnej, pełnić mają funkcje dodatkowe, takie jak: ochrona przeciwpożarowa, minimalizacja suszy, zapobieganie stepowieniu, ochrona przed erozją, zwiększenie akumulacji CO₂, zwiększenie różnorodności biologicznej, poprawa jakości wody, zwiększenie zasobów wód podziemnych, stworzenie warunków do rekreacji i edukacji przyrodniczo-leśnej, wsparcie trwale zrównoważonej gospodarki leśnej.

Cele planowanych inwestycji są spójne z celami i priorytetami Strategii Europa 2020 oraz założeniami zawartymi w dyrektywach dotyczących energii odnawialnej, efektywności energetycznej oraz jakości powietrza.

W ramach Projektu realizowane będą działania ukierunkowane na przeciwdziałanie odwodnieniu siedlisk hydrogenicznych, mające wpływ na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych przede wszystkim CO₂. Nasadzenia i zakrzewienia przy zabudowie szlaków zrywkowych, dróg, zbiorników i cieków wodnych w przyszłości spowodują większą absorpcję z powietrza CO₂, wykorzystywanego w procesie fotosyntezy. Aktywne żywe torfowiska także pochłaniają CO₂ z atmosfery, wykorzystując go w procesie fotosyntezy, a następnie akumulując w obumarłych szczątkach roślin, gdzie w warunkach beztlenowych następuje ich przekształcanie w torf.

Nadleśnictwa mogą udostępniać część obiektów turystycznie, lokalizując w ich sąsiedztwie ścieżki przyrodniczo-edukacyjne, szlaki tematyczne, miejsca odpoczynku, co będzie działaniem promującym efekty Projektu.

W ramach adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu, w nadleśnictwach przeprowadzane są działania przeciwerozyjne, ukierunkowane na zabezpieczenie infrastruktury leśnej, polegające na wykonywaniu np. budowli kontrolujących osuwiska lub działań mających na celu zapobieganie podmywaniu brzegów z infrastrukturą leśną.

W ramach zabezpieczenia infrastruktury wykonane zostanie techniczno-przyrodnicze zabezpieczenie brzegów poprzez wykorzystanie miejscowych naturalnych materiałów (narzuty kamienne, kaszyce, palisady, nasadzenia roślinne), jak też wykonanie zabudowy biologicznej stoków i brzegów poprzez darniowanie, nasadzenia i zakrzewienia. Podjęte zostaną działania zabudowy dróg poprzez budowę brodów, przepustów.

Ponadto podejmowane są działania inwestycyjne dotyczące modernizacji istniejących, niedostosowanych do wód wezbraniowych obiektów hydrotechnicznych, np. zbędnych umocnień brzegów, progów, stopni oraz przebudowy mostów, przepustów, brodów w celu dostosowania ich do spodziewanych przepływów wód wezbraniowych.

Efektem realizacji Projektu będzie zatem wzmocnienie mechanizmów adaptacji do zmian klimatu na terenach leśnych, poprawa kondycji siedlisk przyrodniczych, wzrost bioróżnorodności oraz wzrost retencjonowanej wody w przyrodzie.

Według założeń Projektu, inwestycje przełożą się na wymierne efekty ekonomiczne dla LP. Analiza ekonomiczna została oparta o metodę zdyskontowanych przepływów finansowych i w odniesieniu dla okresu 30 kolejnych lat (2015-2044) przewiduje osiągnięcie wartości na poziomie 490.884.672 PLN, w tym korzyści wynikające ze wzrostu ochronnej funkcji lasu wyniosą 91,19% założonej kwoty (447.646.636 PLN).

Natomiast przewidywane w Projekcie przychody z tytułu ograniczenia strat spowodowanych klęskami żywiołowymi wyniosą odpowiednio:

w zakresie pożarów 0,12 % (595.146 PLN),
w zakresie suszy 8,50% (41.703.132 PLN),
w zakresie spowodowanym przez powodzie 0,19% (939.757 PLN).

Na realizację wszystkich założeń Projektu składają się następujące wydatki:

przygotowanie projektu (m.in. opracowanie dokumentacji technicznej i przetargowej, opinie prawne, inwentaryzacje, opracowania przyrodnicze, geodezyjne, geologiczne, hydrologiczne, mapy, szkice sytuacyjne i do celów projektowych, operaty wodno-prawne, raporty środowiskowe, opłaty związane z uzyskaniem koniecznych decyzji; nadzór nad przygotowaniem dokumentacji);
roboty budowlane (w tym: ziemne, rozbiórkowe, montażowe i wykończeniowe niezbędne do odbudowy, przebudowy i budowy obiektów lub kompleksowych zadań, prace przyrodnicze i przyrodniczo-techniczne);
zarządzanie projektem, takie jak:
1. koszty związane z realizacją Projektu (w tym koszty ogólne, np. wynajem powierzchni biurowej dla JRP, energii, ogrzewania, wydatki osobowe, w tym wynagrodzenia pracowników JRP/DGLP zaangażowanych do Projektu, koszty związane z wykorzystaniem systemów informatycznych oraz pozostałe wydatki, m.in. koszty szkoleń, ekspertyz, opinii prawnych, delegacji służbowych, zakup artykułów biurowych, usług telekomunikacyjnych, pocztowych, amortyzacja urządzeń biurowych);
2. nadzór nad robotami, w tym też autorski projektanta i niezbędny specjalistyczny, np. przyrodniczy, archeologiczny, saperski;
działania informacyjno-promocyjne;
niezbędne opłaty i inne obciążenia (w tym koszty doradztwa w zakresie obsługi prawnej, finansowej, technicznej, ubezpieczenia nieobowiązkowe, opłaty administracyjne zw. z pozwoleniami, opłaty finansowe);
wydatki zw. z monitoringiem przyrodniczym zrealizowanych zadań adaptacyjnych.

Wszystkie ww. koszty są finansowane przez LP ze środków własnych.

W ramach założeń Projektu, Nadleśnictwo będzie realizowało na obszarze swojego działania inwestycję, na którą składają się zadania opisane w harmonogramie rzeczowo-finansowym przyjętym w Porozumieniu w sprawie współpracy przy realizacji Projektu () zawartym w dniu 25 listopada 2016 r. pomiędzy LP Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych, a Nadleśnictwem (dalej jako: Porozumienie), zmienionym Aneksem ().

Stosownie do § 5 ww. Porozumienia, Nadleśnictwo ponosi wydatki związane z bieżącym finansowaniem działań realizowanych w ramach Projektu ze środków własnych. W przypadku braku środków czasowo są one udostępniane ze środków fundusz leśnego.

Po zatwierdzeniu i zrefundowaniu przez NFOŚiGW wydatków kwalifikowanych, DGLP dokonuje zwrotu wydatków objętych wnioskiem o płatność w części poniesionej przez Nadleśnictwo. Nadleśnictwo zobowiązane jest do pokrycia wkładu własnego, który stanowi część wydatków kwalifikowanych niepodlegających refundacji. W przypadku braku środków na pokrycie wkładu własnego, może wystąpić również o dofinansowanie ze środków funduszu leśnego.

Głównym celem podejmowanego przedsięwzięcia jest zwiększenie możliwości retencyjnych terenu objętego Projektem poprzez budowę zbiorników retencyjnych oraz przywrócenie funkcji obszarom mokradłowym.

Przekładać się to będzie na pełnienie przez zbudowane w ramach inwestycji obiekty hydrotechniczne wielorakich funkcji, takich jak:

zabezpieczenie lasów przed zagrożeniami wynikającymi ze zmian klimatycznych,
zwiększanie retencji wodnej,
ograniczanie spływu powierzchniowego wód,
zwiększenie wilgotności w obszarze oddziaływania obiektów,
odtwarzanie terenów zalewowych,
poprawa bilansu wodnego i uwilgotnienia siedlisk leśnych,
powiększanie bazy miejsc bytowania zwierząt zwiększających bioróżnorodność,
zwiększanie naturalnego oporu środowiska przed szkodliwym działaniem czynników biotycznych i abiotycznych, mających negatywny wpływ na wzrost drzewostanów,
zwiększenie zabezpieczenia lasów przed pożarami, bezpośrednio jako rezerwuar do akcji gaśniczych i pośrednio jako ograniczenie zagrożenia pożarowego w obszarze oddziaływania,
spełnianie roli biofiltrów.

Ponadto budowane obiekty posłużą jako wodopoje dla leśnych zwierząt oraz będą ważną ostoją wodnej fauny i flory.

Realizowany przez Nadleśnictwo Projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu obejmuje dwie grupy działań inwestycyjnych małą retencję wodną oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych.

Pod pojęciem małej retencji wodnej, rozumie się (w pewnym uproszczeniu) zdolność do gromadzenia wody w małych zbiornikach naturalnych i sztucznych oraz wody podpiętrzane w korytach niewielkich rzek i potoków, w kanałach i rowach.

Celami małej retencji wodnej w lasach są przede wszystkim:

poprawa uwilgotnienia siedlisk leśnych poprzez podniesienie lustra wody gruntowej na terenach bezpośrednio przyległych do zbiornika lub urządzenia piętrzącego;
zmiana szybkiego (wybitnie niekorzystnego) odpływu wód powierzchniowych z terenu lasu na spowolniony odpływ gruntowy;
urozmaicenie i wzbogacenie środowiska leśnego (m.in. różnorodności);
woda dostępna dla zwierzyny leśnej, ptactwa, owadów i innej fauny;
woda do ochrony przeciwpożarowej lasu;
woda do celów gospodarczych;
poprawa warunków dla rekreacji i wypoczynku ludności.

Natomiast przeciwdziałanie erozji wodnej ukierunkowane jest na zabezpieczenie infrastruktury leśnej niedostosowanej do wód wezbraniowych oraz zabezpieczenie skarp, brzegów, osuwisk przed erozją wodną.

Działania te polegają w szczególności na wykonywaniu:

budowli kontrolujących osuwiska lub działań mających na celu zapobieganie podmywaniu brzegów z infrastrukturą leśną,
techniczno-przyrodniczego zabezpieczenia brzegów poprzez ożywione narzuty kamienne, kaszyce, palisady, nasadzenia roślinne,
zabudowy biologicznej stoków i brzegów poprzez darniowanie, nasadzenia i zakrzewienia,
zabudowy dróg poprzez budowę brodów, przepustów.

Inwestycje realizowane w ramach Projektu przez Nadleśnictwo w celu zatrzymania wody na obszarach leśnych, polegają na tworzeniu i odtwarzaniu małych zbiorników wodnych, naturalnych terenów zalewowych, renaturyzacji obszarów mokradłowych, spowolnieniu odpływu wód ze zlewni i zatrzymaniu wody w ściółce i glebie. Są to w większości małe obiekty o prostej konstrukcji /np. przepusty, progi, zastawki, mostki, mnichy, bystrza, kaskady, brody/.

Ponadto Nadleśnictwo podejmuje też działania inwestycyjne dotyczące modernizacji istniejących, niedostosowanych do wód wezbraniowych obiektów hydrotechnicznych, np. zbędnych umocnień brzegów, progów, stopni, zapór oraz przebudowę mostów, przepustów, brodów w celu dostosowania ich do spodziewanych przepływów wód wezbraniowych.

Zakres rzeczowo-finansowy realizowanej inwestycji obejmuje wykonanie 10 szt. obiektów piętrzących wodę lub spowalniających jej odpływ.

Według zakresu rzeczowego Projektu, wskaźnik produktu określony pojemnością obiektów małej retencji wynosi 28.769,63 m³. Natomiast wskaźnik rezultatu mierzony objętością retencjonowanej wody, określono na poziomie 25.139,93 m³.

Na zadanie inwestycyjne Projektu objęte Porozumieniem, składają się następujące działania:

Przywracanie funkcji obszarom mokradłowym na obszarze Natura 2000 w leśnictwie A oddział A1 (numer zadania w projekcie);
Przywracanie funkcji obszarom mokradłowym na obszarze Natura 2000 w leśnictwie A oddział A2 (numer zadania w projekcie);
Przywracanie funkcji obszarom mokradłowym poza obszarem Natura 2000 w leśnictwie B oddział B1 (numer zadania w projekcie);
Przywracanie funkcji obszarom mokradłowym na obszarze Natura 2000 w leśnictwie C oddział C1 (numer zadania w projekcie);
Budowa zbiornika retencyjnego na obszarze Natura 2000 w leśnictwie A oddział A3 (numer zadania w projekcie);
Budowa zbiornika retencyjnego na obszarze Natura 2000 w leśnictwie D oddział D1 (numer zadania w projekcie);
Budowa zbiornika retencyjnego poza obszarem Natura 2000 w leśnictwie D oddział D2 (numer zadania w projekcie);
Budowa zbiornika retencyjnego poza obszarem Natura 2000 w leśnictwie D oddział D3 (numer zadania w projekcie);
Budowa zbiornika retencyjnego poza obszarem Natura 2000 w leśnictwie B oddział B2 (numer zadania w projekcie);
Przywracanie funkcji obszarom mokradłowym budowa przepustu w leśnictwie D (numer zadania w projekcie).

Ad 1. Przywracanie funkcji obszarom mokradłowym na obszarze Natura 2000 w leśnictwie A oddział A1 (numer zadania w projekcie).

Administracyjnie inwestycja zlokalizowana jest w gminie X, na działkach ewidencyjnych nr 100 i 101. Obszar inwestycji stanowi nieużytek porośnięty gęstą trawą z lokalnymi pogłębieniami. Teren w przeszłości był obszarem łąki i pastwisk. Przez centralną część terenu przepływa rów (...). Koryto rowu stanowi szeroką nieckę o skarpach spłyniętych. Do opisanego obszaru prowadzą drogi leśne.

Inwestycja polega na budowie grobli z przelewem powierzchniowym wraz z drewnianą kładką nad przelewem w celu stworzenia retencji obszaru mokradłowego na rowie (...). W ramach zadania inwestycyjnego, planuje się wykonanie prac polegających na:

budowie grobli,
budowie przelewu powierzchniowego,
wykonaniu przegłębienia i wyspy w obszarze zalewu;
posadzeniu krzewów biocenotycznych na wyspie w ilości ok. 50 szt.

Projektowana grobla będzie miała wysokość 0,4÷1,0 m i długość ok. 56 m. W grobli projektowany jest przelew powierzchniowy z kładką drewnianą powyżej. Rzędna piętrzenia progu wyniesie ok. 96,50 m n.p.m. W wyniku piętrzenia do tej rzędnej wystąpi zalew o powierzchni ok. 0,80 ha. Przez przelew powierzchniowy wody z zalewu zostaną przekierowane do cieku SA, umocnionego w dnie na długości 3,6 m.

Na terenie zalewu projektowane jest przegłębienie, gdzie rzędna jego dna będzie znajdować się ok. 1,0 m poniżej dna zbiornika. Zaplanowana została również wyspa o nachyleniu skarp 1:3, rzędna korony skarpy znajdować się będzie ok. 0,5 m nad powierzchnią wody. Obsadzona zostanie krzewami biocenotycznymi w ilość ok. 50 szt.

Projektowana inwestycja ma na celu zwiększenie możliwości retencyjnych obszaru objętego projektem poprzez przywrócenie funkcji obszarom mokradłowym, między innymi poprzez zabezpieczenie lasów przed zagrożeniami wynikającymi ze zmian klimatycznych, zwiększanie retencji wodnej, ograniczanie spływu powierzchniowego wód, odtwarzanie terenów zalewowych oraz jako ważna ostoja wodnej fauny i flory.

Planowany obiekt znajdować się będzie na rowie (...) na łąkach i nieużytkach śródleśnych otoczonych drzewostanami będącymi w zarządzie Nadleśnictwa. Lokalizacja obiektu w tym miejscu pozwoli na zretencjonowanie odpowiedniej ilości wody, co będzie miało korzystny wpływ na drzewostany znajdujące się wokół projektowanej inwestycji. Zwiększenie oraz ustabilizowanie uwilgotnienia siedlisk leśnych podniesie odporność drzewostanów na szkodliwe zmiany klimatyczne, zmniejszy straty z nimi związane i w konsekwencji podniesie ich zdrowotność i wartość. Konstrukcja planowanego obiektu w postaci grobli z przelewem powierzchniowym wraz z kładką nad przelewem została zaprojektowana jako optymalne rozwiązanie, biorąc pod uwagę istniejące warunki hydrologiczne, ukształtowanie terenu oraz otaczające drzewostany.

W planie urządzenia lasu (dalej: PUL) tereny sąsiadujące z planowanym obiektem w większości są oznaczone jako Ls las, jedna powierzchnia ZADRZEW zadrzewienie oraz jedna NIEUŻYTEK bagno. Na terenach przyległych znajdują się w większości drzewostany iglaste lub mieszane z sosną jako gatunek panujący z domieszką brzozy, dębu i buka. Oprócz drzewostanów starszych, rosną tutaj także młode uprawy leśne iglaste oraz liściaste w wieku 2, 6-7 lat.

W związku z coraz mniejszą ilością wody znajdującej się na tym terenie, drzewostany rosnące w obszarze planowanego odziaływania inwestycji narażone są na coraz większy stres wodny, co w dłuższej perspektywie doprowadzi do powstawania szkód związanych z niekorzystnymi dla roślin zaburzeniami funkcji i struktury, do zahamowania wzrostu lub zamierania drzewostanu.

Zwiększenie pojemności retencyjnej będzie miało pozytywny wpływ na działalność gospodarczą Nadleśnictwa poprzez zwiększenie wilgotności w obszarze oddziaływania obiektów, zabezpieczenie lasów przed zagrożeniami wynikającymi ze zmian klimatycznych oraz lokalne ograniczenie wahań poziomu wód gruntowych.

Budowa grobli wraz z kładką nie będzie miała wprawdzie bezpośredniego wpływu na pozyskanie i wywóz drewna, ponieważ kładka będzie przeznaczona tylko do obsługi obiektu i ruchu pieszo-rowerowego. Obiekt ułatwi jednak dostęp do terenów przyległych, w celu wykonywania innych czynności gospodarczych w uprawach leśnych i drzewostanach, np. wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych, wykonywania nadzoru i kontroli.

W PUL na tym obszarze w obecnym dziesięcioleciu, zaplanowane są zabiegi gospodarcze związane z pozyskaniem drewna w ramach rębni (I i III) trzebieży oraz zabiegi pielęgnacyjne związane z prowadzeniem upraw leśnych i młodników.

Budowa obiektu ograniczy odpływ wody, co skutkować będzie zwiększeniem wilgotności powietrza, podniesie poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz zmniejszy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych, przez co wpłynie na zwiększenie przyrostu oraz jakości drzewostanów gospodarczych.

Planowana grobla będzie również miała znaczenie dla prowadzonej przez Nadleśnictwo działalności gospodarczej w zakresie zabezpieczenia drogi będącej dojazdem pożarowym, znajdującej się poniżej obiektu, przed możliwością zalania i uszkodzenia wodą wezbraniową np. po dużych opadach deszczu lub wiosennych roztopach.

Ad 2. Przywracanie funkcji obszarom mokradłowym na obszarze Natura 2000 w leśnictwie A oddział A2 (numer zadania w projekcie).

Administracyjnie inwestycja zlokalizowana jest w gminie X, na działce ewidencyjnej nr 103. Obszar inwestycji stanowi nieużytek, porośnięty gęstą i wysoką trawą z lokalnymi obniżeniami terenu, gdzie po intensywnych opadach deszczu gromadzi się woda tworząc krótkotrwałą retencję. Obszar z lewej strony ograniczony jest korytem rowu (...) wraz z rowem dopływowym. Przekrój poprzeczny rowu jest w stanie naturalnym, nie posiada charakterystycznego trapezowatego kształtu. Prawą stronę obszaru stanowi skarpa porośnięta drzewostanem. Zasięg terenu ograniczony jest drogą krajową relacji (...)oraz drogą leśną.

Inwestycja polegać będzie na budowie progu piętrzącego w postaci drewnianej ścianki szczelnej w kształcie trapezu, podpartej bystrzem, w celu stworzenia retencji obszaru mokradłowego na rowie (...). W ramach zadania inwestycyjnego, planuje się wykonanie prac polegających na:

budowie drewnianego progu piętrzącego podpartego bystrzem,
wykonaniu przegłębienia i wyspy w obszarze zalewu,
posadzeniu krzewów biocenotycznych na wyspie w ilości ok. 50 szt.

Próg będzie miał postać drewnianej ścianki szczelnej w kształcie trapezu o wielkości dostosowanej do ilości przepływającej wody. Umocnienia skarp na ponurze i poszurze zaprojektowano do pełnej wysokości rowu. Zaprojektowano typowe zastawki drewniane z zamknięciami szandorowymi umożliwiającymi dowolne regulowanie poziomu wody. Poniżej progu, ze względu na możliwość rozmycia dna i skarp, zostanie wykonane bystrze kamienne o długości ok. 15 m, spadku 1:30, zakończone będzie palisadą drewnianą. Wysokość piętrzenia wyniesie ok. 0,45 m. W wyniku piętrzenia wystąpi zalew o powierzchni ok. 0,30 ha. Na terenie zalewu projektowane jest przegłębienie, gdzie rzędna jego dna będzie znajdować się ok. 1,0 m poniżej rzędnej istniejącego terenu. Zaplanowana została również wyspa o nachyleniu skarp 1:3, rzędna korony skarpy znajdować się będzie ok. 0,5 m nad powierzchnią wody. Obsadzona zostanie krzewami biocenotycznymi w ilości ok. 50 szt.

Obiekt zlokalizowano w początkowym biegu rowu (...). Budowa progu pozwoli na ustabilizowanie spływu wód, co oznacza zachowanie optymalnych warunków wilgotnościowych dla rosnących w pobliżu drzewostanów. Próg piętrzący wraz z infrastrukturą, podczas procesu projektowania został określony jako optymalne rozwiązanie, biorąc pod uwagę warunki hydrologiczne, ukształtowanie terenu oraz otaczające drzewostany.

Teren na jakim będzie budowany obiekt, w PUL oznaczony jest jako NIEUŻYTEK bagna. Natomiast tereny sąsiadujące z planowaną inwestycją są oznaczone jako Ls las. Na terenach tych znajdują się drzewostany iglaste w wieku 29-41 lat oraz 75-letni ols. Oprócz drzewostanów starszych, zlokalizowane są tutaj także młode uprawy leśne iglaste oraz liściaste w wieku 8 lat.

W przeszłości obszar pod planowaną inwestycję był zmeliorowany, co powodowało szybki odpływ wody. Niedobór wody skutkuje ograniczeniem w przyroście drzew na grubość i wysokość. Wykonanie obiektu pozwoli przywrócić odpowiedni poziom wilgotności, co w przyszłości zapobiegnie powstawaniu strat w drzewostanach, spowodowanych niedoborem wody.

Zwiększenie pojemności retencyjnej prowadzić będzie do zwiększenia wilgotności w obszarze oddziaływania obiektu, ograniczenia spływu powierzchniowego oraz spowoduje poprawę bilansu wodnego i uwilgotnienia siedlisk leśnych. To z kolei skutkować będzie wzrostem przyrostu drzew, lepszą kondycją zdrowotną drzewostanu oraz zwiększeniem jego odporności na czynniki biotyczne (zwierzęta, owady, grzyby) i abiotyczne (susza, opady, wiatr, okiść). Ograniczanie strat w drzewostanie, z jednoczesnym zwiększeniem jego produktywności, pozytywnie wpłynie na działalność gospodarczą Nadleśnictwa w zakresie pozyskania drewna.

Projektowany obiekt będzie miał dla Nadleśnictwa znaczenie gospodarcze również w zakresie wywozu drewna. Planowana budowa drewnianego progu piętrzącego podpartego bystrzem, zabezpieczy bowiem istniejącą poniżej obiektu drogę wywozową, przebiegającą przez groblę z przepustem drogowym, przed szkodliwym działaniem wody opadowej spływającej po ulewnych deszczach. Wymieniona droga należy do głównych dróg wywozowych drewna Nadleśnictwa i prowadzi bezpośrednio do drogi krajowej.

Ze względu na dużą różnorodność drzewostanów w najbliższej okolicy progu piętrzącego, w PUL na tym obszarze zaplanowane są następujące zabiegi gospodarcze: pozyskanie, zrywka i wywóz drewna w ramach rębni (II i III), trzebieży (TWP i TPP) oraz zabiegi pielęgnacyjne związane z prowadzeniem upraw leśnych i młodników.

Budowa obiektu ograniczy odpływ wody, co zwiększy wilgotność powietrza, podniesie poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz ograniczy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych, w efekcie zatem skutkować będzie zwiększeniem przyrostu oraz jakości drzewostanów gospodarczych.

Ad 3. Przywracanie funkcji obszarom mokradłowym poza obszarem Natura 2000 w leśnictwie B oddział B1 (numer zadania w projekcie).

Projektowany obszar mokradłowy pełnił będzie funkcję związaną z możliwością zmagazynowania zasobów wodnych, nastąpi podwyższenie poziomu wody gruntowej na wskazanym obszarze i zwiększenie możliwości retencyjnych oraz przeciwdziałanie powodzi i suszy w ekosystemach leśnych na terenach nizinnych leśnictwa B.

Inwestycja mająca na celu przywrócenie funkcji obszarom mokradłowym w Leśnictwie B dotyczy działek nr ew. 105, 106, 107, 108 .

Działkę nr ew. 105 w 100,0% zajmują wody płynące (Wp), działkę nr ew. 106 w 89,56% stanowią lasy i grunty leśne (Ls) oraz w 10,44% nieużytki (N), działkę nr ew. 107 w 58,62% stanowią nieużytki (N) oraz w 41,38% lasy i grunty leśne (Ls), natomiast działkę nr ew. 108 w 100,0% stanowią lasy i grunty leśne (Ls). Właścicielem przedmiotowych działek jest Skarb Państwa, natomiast zarządcą LP Nadleśnictwo X. Wyjątek stanowi działka nr ew. 105, do której prawa właścicielskie posiada Marszałek Województwa.

W sąsiedztwie występują śródlądowe wody płynące rzeka (). Teren położony jest poza obszarami podlegającymi ochronie w myśl Ustawy o ochronie przyrody.

Teren przeznaczony bezpośrednio pod planowane działanie, tj. część działek nr ew. 105, 106, 107, 108, zgodnie z wypisem z rejestru gruntów oraz mapą ewidencyjną, stanowią odpowiednio:

wody płynące (Wp) o powierzchni ok. 0,16 ha,
lasy i grunty leśne (Ls) oraz nieużytki (N) o powierzchni ok. 26,16 ha,
lasy i grunty leśne (Ls) oraz nieużytki (N) o powierzchni ok. 0,87 ha,
lasy i grunty leśne (Ls) o powierzchni ok. 0,61 ha.

Na wymienionych działkach zlokalizowany jest obszar mokradłowy, który zasilany jest w wodę z rzeki i drenarek melioracyjnych na polach. Odpływ z ww. obszaru znajduje się w północno-wschodniej części obszaru inwestycji, dalej do rzeki poprzez przelew drewniano-kamienny z zastawką drewnianą.

Obszar inwestycji stanowi nieckę terenową, okresowo zalewaną, o charakterze bagiennym, wydzieloną istniejącym przelewem drewniano-kamiennym w korycie rzeki. Projektuje się do budowy dwie groble ze stałym kamiennym przelewem, a także zastawkę drewnianą ze stałym przelewem wraz z nadbudową i poszerzeniem istniejącej grobli, umożliwiające przelew wody z powrotem do rzeki.

Dojazd do terenu inwestycji jest możliwy z istniejących dróg gruntowych (sieć dróg leśnych wewnętrznych), zlokalizowanych w bezpośrednim sąsiedztwie opisanego obszaru.

W ramach odbudowy zaplanowano:

budowę 3 lokalnych przegłębień do głębokości 1,5 m poniżej lustra wody oraz dodatkowo przy wyspie dla ptaków,
budowę wyspy dla ptaków, obsadzenie wyspy krzewami biocenotycznymi,
budowę 2 grobli, ze stałym kamiennym przelewem o szerokości 1,0 m,
poszerzenie i nadbudowę istniejącej grobli z dwóch stron zastawki,
budowę zastawki drewnianej ze stałym przelewem na rzece.

Inwestycja ma na celu przywrócenie na gruntach Nadleśnictwa X obiektu małej retencji leśnej (obszar mokradłowy), który powstanie wskutek wykonania przegłębień z odkładem materiału na projektowane groble ograniczające odpływ wody. Dzięki wykonaniu inwestycji zwiększy się także różnorodność biologiczna na wskazanym obszarze.

Zwiększenie możliwości retencyjnych obszaru objętego Projektem poprzez przywrócenie funkcji obszarom mokradłowym, przełoży się na zabezpieczenie lasów przed zagrożeniami wynikającymi ze zmian klimatycznych, zwiększanie retencji wodnej, ograniczanie spływu powierzchniowego wód, odtwarzanie terenów zalewowych. Ponadto obszar oddziaływania obiektu będzie ważną ostoją wodnej fauny i flory.

Obiekt jest zlokalizowany na gruntach opisanych według PUL jako nieużytki N- BAGNA i RETENCJA. Natomiast tereny sąsiadujące z planowanym obiektem w większości są oznaczone w PUL jako Ls las oraz poletko łowieckie na roli o powierzchni 0,74 ha. Na obszarze przyległym znajdują się drzewostany sosnowe z domieszką gatunków liściastych takich jak brzoza, dąb, buk i olsza w wieku 50-100 lat. W części drzewostanów wprowadzone jest II piętro. Wprowadzone gatunki buk i świerk, są w wieku ok. 20 lat.

Wykonanie zaplanowanych elementów inwestycji pozwoli na zwiększenie pojemności retencyjnej, a co za tym idzie nastąpi zwiększenie wilgotności w obszarze oddziaływania obiektu oraz ograniczenie wahań poziomu wód gruntowych, a to wpłynie pozytywnie na sąsiadujące drzewostany. System zastawek, brodów i przegłębień pozwoli na dłuższe zatrzymanie wody, która będzie wykorzystywana zarówno przez sąsiednie drzewostany, jak i licznie występujące gatunki ptaków i zwierzyny leśnej. Budowa obiektu ograniczy odpływ wody, co zwiększy wilgotność, ustabilizuje poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz zmniejszy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych przez co wpłynie na zwiększenie przyrostu oraz jakość drzewostanów gospodarczych.

Z jednej strony ustabilizowanie stosunków wodnych i złagodzenie okresów skrajnych warunków wilgotnościowych wywrze pozytywny efekt na drzewostany gospodarcze zwiększony zostanie przyrost drzewostanu oraz poprawa zdrowotności drzew, z drugiej strony skutkiem wzrostu retencji będzie lepsze zabezpieczenie lasów przed zagrożeniami pożarowymi. W powyższym zakresie, założone efekty Projektu będą miały pozytywne znaczenie dla działalności gospodarczej Nadleśnictwa.

W PUL na tym obszarze zaplanowane są następujące zabiegi gospodarcze związane z pozyskaniem, zrywką i wywozem drewna w trzebieżach (TWP i TPP) oraz zabiegi pielęgnacyjne związane z prowadzeniem upraw leśnych i młodników.

W leśnictwie B w PUL na lata 2014-2023 zaplanowano pozyskanie drewna w wysokości do 8.767 m³ grubizny rocznie.

Ad 4. Przywracanie funkcji obszarom mokradłowym na obszarze Natura 2000 w leśnictwie C oddział C1 (numer zadania w projekcie).

Administracyjnie inwestycja zlokalizowana jest w gminie X, na działce ewidencyjnej nr 108. Obszar inwestycji obejmuje teren podmokły i zadrzewiony częściowo olszą szarą, pokryty siecią rowów nawadniająco-odwadniających. Naturalne ukształtowanie terenu w kierunku głównego rowu (...) zasilającego, warunkuje głębokość wody w istniejących rowach leśnych. Podczas inwentaryzacji zaobserwowano zastoiska wody o głębokości 0,15 0,5m. Teren porośnięty jest licznymi trawami i zakrzaczeniami. Na rowie (...) zaplanowano budowę zastawki piętrzącej. Istniejąca zastawka palisadowa zlokalizowana na rowie (...) pochodząca z poprzedniego projektu pozostanie w niezmienionym stanie. Do rowu (...) dopływa sieć rowów odwadniająca tereny łąk i planowanego obszaru mokradłowego.

W ramach zadania inwestycyjnego, planuje się wykonanie prac polegających na:

zmianie kierunku spadku istniejących rowów (A, B, C, D, E, F, G, H),
wykonaniu przegłębień na początkach rowów (A, B i C),
odmuleniu i konserwacji rowu (...) doprowadzającego wodę,
konserwacji rowu (...) doprowadzającego wodę,
budowie zastawki piętrzącej drewnianej na rowie (...).

Planowane przedsięwzięcie będzie polegać na wykonaniu retencji poprzez zmianę spadku koryt rowów odwadniających obszar w kierunku planowanych pogłębień oraz odmuleniu i konserwacji rowu doprowadzającego wodę z rzeki. Rzędna dna projektowanego przegłębienia będzie znajdować się ok. 1,0 m poniżej dna rowu. Grunt z pogłębienia rowu będzie odłożony na odkład w stronę skarpy. Planowana jest budowa zastawki piętrzącej drewnianej. Wysokość piętrzenia wyniesie ok. 0,80 m. Budowla zapewni zasilanie dla pogłębianych rowów.

Projektowana inwestycja ma na celu zwiększenie możliwości retencyjnych obszaru objętego projektem poprzez przywrócenie funkcji obszarom mokradłowym. Budowany obiekt będzie oddziaływał w sposób trwały i stabilny na okoliczne lasy i łąki, dając możliwość rozwoju zbiorowisk flory i fauny.

Zwiększenie możliwości retencyjnych obszaru objętego projektem nastąpi poprzez zwiększenie ilości wody, odtwarzanie terenów zalewowych rzeki oraz ograniczanie spływu powierzchniowego wody. Zasadniczym celem budowy jest poprawienie stosunków wodnych na terenie oddziaływania, poprzez zmianę kierunków spływu wody w istniejącej sieci rowów oraz uzupełnienie sytemu retencji wody o przegłębienia, w których będzie gromadzić się woda.

Planowana inwestycja znajduje się na terenie dużego kompleksu drzewostanów sosnowych gospodarczych i ma za zadanie zwiększyć ilości retencjonowanej wody, co podniesie ich potencjał produkcyjny oraz wzmocni naturalny opór środowiska przed startami spowodowanymi niedoborem wody.

Tereny sąsiadujące z planowanym obiektem w większości są oznaczone w PUL jako Ls las, Ł łąki i Ps pastwiska. Cały teren wpływu inwestycji położony jest na obszarze silnie zmeliorowanym. Przeprowadzenie inwestycji pozwoli na ustabilizowanie stosunków wodnych na tym obszarze.

Na terenach przyległych znajdują się w większości drzewostany sosnowe z domieszką gatunków liściastych, takich jak brzoza, dąb, buk i olsza w wieku 50-100 lat. Teren planowanej inwestycji porasta drzewostan olszy szarej, który ze względu na niekorzystne warunki będzie podlegał przebudowie.

Na terenach przyległych zarówno po jednej, jak i drugiej stronie rzeki znajdują się młode uprawy gospodarcze w wielu 5-15 lat gatunków sosny, dębu i buka.

Zwiększenie pojemności retencyjnej przełoży się na efektywność prowadzonej przez Nadleśnictwo działalności gospodarczej.

Niedobory wody, które są związane ze zmianami klimatycznymi powodują obniżanie się odporności na czynniki biotyczne, m.in. gradacje pierwotnych szkodników owadzich, co może skutkować powstawaniem znacznych strat w drzewostanach, z ich przedwczesnym wycięciem włącznie.

Zwiększona ilość retencjonowanej wody wpłynie pozytywnie zarówno na otaczające drzewostany, jak i znaczny obszar śródleśnych łąk i pastwisk, znajdujących się w tym rejonie. Budowa obiektu ograniczy odpływ wody, co zwiększy wilgotność powietrza, podniesie poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz ograniczy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych, przez co wpłynie na zwiększenie przyrostu oraz jakości drzewostanów gospodarczych. Będzie to miało znaczenie zarówno dla wielkości pozyskania i sprzedaży drewna, jak i jakości surowca.

Ponadto, inwestycja poprawi, a w niektórych przypadkach umożliwi prowadzenie gospodarki leśnej w zakresie wywozu i pozyskania drewna, jak i wykonywania przez Nadleśnictwo zabiegów pielęgnacyjnych.

Uregulowanie poziomu wód gruntowych umożliwi dostęp do niektórych miejsc w celu pozyskania, zrywki i wywozu drewna przyczyniając się do uzyskania przychodów opodatkowanych VAT z działalności gospodarczej.

W PUL na tym obszarze zaplanowane są następujące zabiegi gospodarcze: pozyskanie, zrywka i wywóz drewna w ramach rębni I i III, trzebieży (TWP i TPP) oraz zabiegi pielęgnacyjne związane z prowadzeniem upraw leśnych i młodników.

W leśnictwie C w PUL na lata 2014-2023 zaplanowano pozyskanie drewna w wysokości do 10.078 m³ grubizny rocznie.

Ad 5. Budowa zbiornika retencyjnego na obszarze Natura 2000 w leśnictwie A oddział A3 (numer zadania w projekcie).

Planowane przedsięwzięcie będzie polegać na budowie zbiornika retencyjnego bocznego wraz z infrastrukturą towarzyszącą przy cieku w celu zwiększenia możliwości retencyjnych na terenach leśnych.

Administracyjnie inwestycja zlokalizowana jest w gminie X, na działce ewidencyjnej nr 110. Obszar inwestycji stanowi nieużytek, porośnięty gęstą i wysoką trawą z siecią rowów odwadniających oraz lokalnymi obniżeniami terenu, gdzie po intensywnych opadach deszczu gromadzi się woda. Obszar z lewej strony ograniczony jest korytem rzeki RB o średniej szerokości w koronie ok. 2,5 2,7 m i głębokości 1,5 m. Prawą stronę obszaru stanowi wysoka skarpa porośnięta drzewostanem.

Inwestycja polega na budowie zbiornika retencyjnego bocznego wraz z infrastrukturą towarzyszącą przy prawym brzegu rzeki. W ramach zadania inwestycyjnego, planuje się wykonanie prac polegających na:

pogłębieniu obszaru zbiornika i ukształtowaniu czaszy,
wykonaniu przegłębienia i wyspy w obszarze zalewu,
budowie rowu dopływowego z zastawką kierującą na wlocie,
budowie rowu odpływowego z zastawką regulacyjną na wylocie,
posadzeniu krzewów biocenotycznych na wyspie.

Czasza zbiornika zostanie wykonana poprzez pogłębienie terenu. Grunt z pogłębienia będzie wykorzystany do rozplantowania na przyległym terenie, z czego część zostanie rozplantowana na wyznaczonym obszarze wokół zbiornika. Wody do zbiornika zostaną doprowadzone za pomocą rowu dopływowego długości 20,0 m, umocnionego narzutem kamiennym na dnie oraz kiszką faszynową pomiędzy rzeką a planowaną zastawką, oraz palisadą drewnianą od zastawki do dna w czaszy zbiornika. Wody ze zbiornika odprowadzane będą za pomocą rowu odpływowego długości 35,0 m, umocnionego narzutem kamiennym na dnie oraz kiszką faszynową pomiędzy planowaną zastawką a ujściem do rzeki, oraz palisadą drewnianą od dna w czaszy zbiornika do zastawki. Na obu rowach wbudowane zostaną zastawki, które posłużą do regulacji poziomu wody w zbiorniku. Na dnie czaszy zbiornika projektowane jest przegłębienie, gdzie rzędna jego dna będzie znajdować się ok. 1,0 m poniżej dna zbiornika.

Zaplanowana została również wyspa o nachyleniu skarp 1:3, rzędna korony skarpy znajdować się będzie ok. 0,5 m nad powierzchnią wody. Obsadzona zostanie krzewami biocenotycznymi w ilość ok. 50 szt.

Inwestycja w postaci nowego zbiornika retencyjnego w dolinie rzeki, będzie związana z działalnością gospodarczą Nadleśnictwa, ponieważ spowoduje zwiększenie przyrostu i jakości drzewostanów poprzez poprawę warunków wzrostu i rozwoju.

Drzewostany sąsiadujące z planowanym obiektem, w PUL w większości są oznaczone jako Ls las. Tereny w dolinie rzeki są oznaczone w ewidencji jako E-Ł łąki na użytkach ekologicznych i E-Ps pastwiska na użytkach ekologicznych. Wszystkie grunty, na których prowadzona będzie inwestycja znajdują się w zarządzie Nadleśnictwa X.

Na terenach przyległych znajdują się w większości drzewostany sosnowe z domieszką gatunków liściastych, takich jak brzoza, dąb, buk i olsza w wieku 43-140 lat. Na obszarze oddziaływania znajdują się uprawy leśne iglaste i liściaste w wieku 5-10 lat.

Zwiększenie pojemności retencyjnej będzie miało pozytywny wpływ na efektywność działalności gospodarczej Nadleśnictwa w zakresie pozyskania i sprzedaży drewna. Budowa obiektu ograniczy odpływ wody, co zwiększy wilgotność powietrza, podniesie poziom wód gruntowych w obszarze oddziaływania zbiornika, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz ograniczy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych. Ustabilizowanie stosunków wodnych i złagodzenie okresów skrajnych warunków wilgotnościowych, wywrze pozytywny efekt na drzewostany gospodarcze. Wpłynie to zarówno na zwiększenie przyrostu drzew na wysokość i grubość, jak i poprawę zdrowotności drzewostanów, a to z kolei przełoży się na wielkość pozyskania i sprzedaży drewna oraz jakość surowca.

Nie mniej istotny wpływ na wyniki opodatkowanej gospodarczej działalności Nadleśnictwa, będzie miało zwiększenie zabezpieczenia lasów przed zagrożeniami wynikającymi ze zmian klimatycznych i ograniczenie strat gospodarczych w tym zakresie, co stanowi globalny efekt retencji. Dodatkowo zbiornik retencyjny może posłużyć jako rezerwuar do poboru wody w razie pożaru lasu, co przekłada się na zabezpieczenie drzewostanu, a co za tym idzie na zabezpieczenie przychodów Nadleśnictwa z tytułu pozyskania i sprzedaży drewna.

Ad 6. Budowa zbiornika retencyjnego na obszarze Natura 2000 w leśnictwie D oddział D1 (numer zadania w projekcie).

Inwestycja polega na budowie zbiornika retencyjnego bocznego wraz z infrastrukturą towarzyszącą przy rzece w celu zwiększenia możliwości retencyjnych obszarów leśnych.

Administracyjnie inwestycja zlokalizowana jest w gminie X, na działce ewidencyjnej nr 110. Obszar inwestycji stanowi teren porośnięty wysoką trawą i zakrzaczeniami. Ukształtowanie terenu jest nieregularne, występują lokalnie obniżenia i podwyższenia terenu. Po intensywnych opadach deszczu tworzą się zastoiska w naturalnych zagłębieniach. Po lewej stronie zbiornika znajduje się grobla w dobrym stanie technicznym.

Inwestycja polega na budowie zbiornika retencyjnego bocznego wraz z infrastrukturą towarzyszącą przy rzece. W ramach zadania inwestycyjnego, planuje się wykonanie prac polegających na:

pogłębieniu obszaru zbiornika i ukształtowaniu czaszy,
wykonaniu przegłębienia i wyspy w obszarze zalewu,
budowie rowu dopływowo-odpływowego z zastawką drewnianą,
posadzeniu krzewów biocenotycznych na wyspie w ilości ok. 50 szt.

Planowane jest wykonanie bocznego zbiornika poprzez pogłębienie obszaru czaszy o ok. 1,0 m. Woda do zasilania zbiornika będzie pochodzić z opadów i przesiąków z rzeki, dlatego nie ma konieczności budowy piętrzenia wody w rzece. Awaryjny zrzut wody będzie możliwy poprzez rów dopływowo odpływowy z zastawką piętrzącą, który umocniony zostanie narzutem kamiennym. Rzędna wody w zbiorniku wyniesie 112,75 m n.p.m. Na terenie zbiornika projektowane jest przegłębienie, gdzie rzędna jego dna będzie znajdować się ok. 0,3 m poniżej dna zbiornika. Materiał pochodzący z pogłębienia zostanie wykorzystany do podwyższenia grobli oddzielającej obszar leśny od terenu prywatnego oraz na rozplantowanie skarpy odpowietrznej koryta rzeki.

Zaplanowana została również wyspa o nachyleniu skarp 1:3, rzędna korony skarpy znajdować się będzie ok. 0,5 m nad powierzchnią wody. Obsadzona zostanie krzewami biocenotycznymi.

Budowa nowego zbiornika ma na celu retencjonowanie wody z rzeki. Lokalizację zbiornika zaplanowano na łąkach śródleśnych otoczonych lasami będącymi w zarządzie Nadleśnictwa X. Zwiększenie ilości wody będzie miało korzystny wpływ na warunki wzrostu i rozwoju drzewostanów, co będzie przyczyniało się do pozyskania surowca będącego przedmiotem czynności opodatkowanych. Ponadto budowa zbiornika retencyjnego zwiększy naturalny opór środowiska, co w przyszłości zmniejszy straty związane z niekorzystnym wpływem zmian klimatycznych. Jednocześnie lokalizacja zbiornika oraz jego konstrukcja pozwoli na korzystanie z wody przez zwierzynę leśną oraz będzie miejscem bytowania dla ptactwa.

Tereny sąsiadujące z planowanym obiektem w większości są oznaczone w PUL jako Ls las, E-Ps pastwiska na użytkach ekologicznych.

Na terenach przyległych znajdują się drzewostany sosnowe z domieszką gatunków liściastych takich jak brzoza, dąb, buk itp. Na obszarze oddziaływania obiektu znajdują się uprawy leśne iglaste i liściaste w wieku 5-10 lat.

Budowa zbiornika retencyjnego pozwoli na zatrzymanie i spowolnienie spływu wody przez jak najdłuższy czas, co skutkować będzie utrzymaniem stabilnych warunków wilgotnościowych dla drzewostanów rosnących w okolicy narażonych na stres wodny związany z jej niedoborem.

Ustabilizowanie stosunków wodnych i złagodzenie okresów skrajnych warunków wilgotnościowych wywrze pozytywny efekt na drzewostany gospodarcze.

Inwestycja ograniczy odpływ wody, co zwiększy wilgotność powietrza, podniesie poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz ograniczy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych przez co wpłynie na zwiększenie przyrostu oraz jakości drzewostanów gospodarczych. W konsekwencji powyższego, zwiększenie pojemności retencyjnej przełoży się pozytywnie na działalność gospodarczą Nadleśnictwa poprzez zwiększenie efektywności w zakresie pozyskania i sprzedaży drewna oraz zmniejszenia strat w drzewostanie w przyszłości, poprzez zabezpieczenie lasów przed zagrożeniami wynikającymi ze zmian klimatycznych.

Dodatkowo, obiekt będzie miał również znaczenie w zakresie zabezpieczenia lasu przed pożarami. Zgromadzona w zbiorniku woda może posłużyć do gaszenia pożarów lasów w najbliższej okolicy, skróci czas dowozu wody do pożaru, przez co ograniczy straty z nim związane.

Ad 7. Budowa zbiornika retencyjnego poza obszarem Natura 2000 w leśnictwie D oddział D2 (numer zadania w projekcie).

Działanie polega na budowie zbiornika retencyjnego na rowie w celu podwyższenia i ustabilizowania poziomu wody gruntowej na wskazanym obszarze, ponadto nastąpi zwiększenie lokalnej retencji i poprawa lokalnych warunków hydrologicznych, co wpłynie na zmniejszenie podatności ekosystemu na zagrożenia związane z suszą.

Budowę zbiornika retencyjnego w Leśnictwie D projektuje się na terenie działek nr ew. 112, 113, 114. Działki położone są w leśnictwie D w oddziale D2. Działkę nr ew. 112 w 100,0% stanowią lasy i grunty leśne (Ls), działkę nr ew. 113 w 96,96% stanowią lasy i grunty leśne (Ls) oraz w 3,04% grunty orne (RVI), natomiast działkę nr ew. 114 w 100,0% stanowią lasy i grunty leśne (Ls). Przedmiotowe działki stanowią własność Skarbu Państwa w zarządzie LP Nadleśnictwo X. W sąsiedztwie występują śródlądowe wody płynące rów leśny oraz rów (). Teren położony jest poza obszarami podlegającymi ochronie w myśl Ustawy o ochronie przyrody.

Planowana inwestycja obejmuje realizację zbiornika retencyjnego o możliwości regulowania poziomu zwierciadła wody, poprzez niezbędne do jego prawidłowego funkcjonowania urządzenia wodne w postaci: dwóch wlotów wody, wylotu z zastawką i bystrzycą kamienną, jak też grobli ziemnej i wyspy dla ptaków. Przewidziane do budowy urządzenia hydrologiczne w postaci wlotów wody umożliwią przelew wody z rowu leśnego oraz rowu () do zbiornika, natomiast wylot będzie regulował przelew wody ze zbiornika do rowu ().

Projektowany zakres zadania inwestycyjnego obejmuje:

budowę zbiornika retencyjnego kopanego, z odkładem materiału na groblę i wyspę,
budowę grobli o szerokości korony 5,0 m i długości grobli L = 378,9 m,
budowę wyspy dla ptaków o powierzchni ok. 235,0 m², obsadzenie wyspy krzewami biocenotycznymi w ilości ok. 50 szt.,
budowę wlotu wody od zachodu z zastawką drewnianą regulowaną,
budowę wlotu zasilającego w wodę w północno-wschodniej części zbiornika z zastawką piętrzącą na rowie (),
budowę odpływu (wylotu) z zastawką drewnianą i bystrzycą kamienną,
wykonanie dwóch przegłębień przy wlocie od zachodu oraz przy wyspie dla ptaków.

Do wykonania obiektów preferuje się materiały naturalne: grunt, drewno, bale, kołki drewniane, faszyna, glina, kamienie itp. oraz materiały obojętne dla środowiska.

Zbiornik retencyjny będzie zbudowany na terenie dużego kompleksu drzewostanów porolnych. W przeszłości grunty te były silnie zmeliorowane, co wpływa niekorzystnie na istniejące warunki wilgotnościowe. Budowa zbiornika prowadzić będzie do ustabilizowania poziomu wód gruntowych i pozwoli stworzyć odpowiednie warunki dla wzrostu i rozwoju drzewostanów, co spowoduje w efekcie zwiększenie przyrostu drzew oraz polepszenie jakości surowca.

W PUL tereny sąsiadujące z planowaną inwestycją są oznaczone jako lasy LS oraz nieużytek RETENCJA.

Na obszarach sąsiadujących z obiektem znajdują się drzewostany sosnowe z niewielką domieszką gatunków liściastych w wieku 20-25 lat.

Tereny przyległe do zbiornika są szczególnie narażone na wpływ niekorzystnych warunków w związku z powstaniem na gruntach porolnych, które były w przeszłości silnie zmeliorowane. Budowa zbiornika wzmocni system retencjonowania wody na tym terenie i pozwoli podnieść warunki do lepszego wzrostu drzewostanów oraz zwiększenia ich wartości. Budowa obiektu ograniczy odpływ wody, co zwiększy wilgotność powietrza, podniesie poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz ograniczy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych przez co wpłynie na zwiększenie przyrostu oraz jakości drzewostanów gospodarczych.

Z powyższych względów, zwiększenie pojemności retencyjnej będzie miało pozytywny wpływ na działalność gospodarczą Nadleśnictwa w zakresie pozyskania i sprzedaży drewna.

Budowa zbiornika pozwoli również zabezpieczyć źródło przychodów poprzez zabezpieczenie lasów przed zagrożeniami wynikającymi ze zmian klimatycznych, co w założeniach Projektu stanowi globalny efekt inwestycji. Ponadto, obiekt będzie miał również znaczenie w zakresie zabezpieczenia lasu przed pożarami. Zbiornik retencyjny może posłużyć jako zbiornik do poboru wody w razie pożaru lasu i ratowania drzewostanu, co również ma związek z prowadzoną przez Nadleśnictwo działalnością gospodarczą.

Ad 8. Budowa zbiornika retencyjnego poza obszarem Natura 2000 w leśnictwie D oddział D3 (numer zadania w projekcie).

Projektowany zbiornik retencyjny pełnił będzie funkcję retencyjną i przeciwpożarową, służyć ma zabezpieczeniu terenów leśnych przed zagrożeniem przeciwpożarowym i zwiększeniu możliwości retencyjnych oraz przeciwdziałaniu powodzi i suszy w ekosystemach leśnych na terenach nizinnych. Inwestycja zwiększy także różnorodność biologiczną na wskazanym obszarze.

W ramach inwestycji planuje się budowę na gruntach Nadleśnictwa X leśnictwo D, obiektu małej retencji leśnej w postaci zbiornika retencyjnego przeciwpożarowego, który powstanie wskutek wykopu z odkładem materiału na projektowaną groblę ograniczającą odpływ wody. W sąsiedztwie występują śródlądowe wody płynące rzeka (), z której planowany zbiornik będzie zasilany w wodę. Zbiornik będzie kopany, przepływowy, wydzielony groblą ziemną wyposażoną w urządzenie wlotowe oraz przelewowo-upustowe typu mnich betonowy umożliwiające przelew wody z powrotem do rzeki ().

W ramach budowy zaplanowano:

budowę zbiornika retencyjnego kopanego, z odkładem materiału na groblę,
budowę grobli ziemnej o szerokości korony 2,0 m i długości grobli L = 224,7 m wraz z umocnieniem skarp,
budowę wlotu wody z zamknięciem szandorowym wraz z doprowadzeniem wody,
budowę mnicha spustowego betonowego wraz z odprowadzeniem rurociągiem &Ø400,
wykonanie punktu czerpania wody do celów p.poż. poprzez utwardzenie terenu płytami BB oraz wykonanie zejścia do zbiornika.

Budowę zbiornika retencyjnego przeciwpożarowego w leśnictwie D projektuje się na terenie działki nr ew. 115. Jest ona położona przy drodze powiatowej łączącej miejscowości D i Z po jej zachodniej stronie. Dojazd do terenu inwestycji jest możliwy z drogi powiatowej poprzez istniejący zjazd, drogi gruntowe i teren inwestora.

Opisaną działkę w 36,51% zajmują pastwiska trwałe (PsV), w 29,70% lasy i grunty leśne (Ls), w 11,44% grunty orne (RVI), w 9,54% grunty zadrzewione (Lz), w 7,36% grunty rolne zabudowane (Br-RVI), w 4,90% sady (S-RVI) oraz w 0,55% drogi (dr).

Właścicielem terenu jest Skarb Państwa, natomiast zarządcą LP Nadleśnictwo X. Jest to teren położony poza obszarami podlegającymi ochronie w myśl Ustawy o ochronie przyrody. Bezpośrednio pod planowane działanie przeznaczona jest część działki nr ew. 115, o powierzchni ok. 3,67 ha. Według ewidencji wód, urządzeń melioracji wodnych oraz zmeliorowanych gruntów prowadzonej przez Marszałka Województwa, w obszarze opracowania nie występują urządzenia melioracji szczegółowych.

Miejsce wytypowane pod budowę zbiornika znajduje się w sąsiedztwie dużego kompleksu sosnowych drzewostanów porolnych. Oprócz funkcji związanych z magazynowaniem wody obiekt będzie pełnił funkcję zbiornika przeciwpożarowego.

Tereny sąsiadujące z planowaną inwestycją w większości są oznaczone jako Ls las, Ł łąki, Ps pastwiska i R role oraz B budynki.

Na obszarach przyległych znajdują się drzewostany iglaste i liściaste w wieku 5-45 lat, pochodzące w większości z zalesień gruntów porolnych.

Tereny te są szczególnie narażone na wpływ niekorzystnych warunków hydrologicznych, w związku z powstaniem na gruntach porolnych, które były w przeszłości silnie zmeliorowane. Budowa zbiornika wzmocni system retencjonowania wody na tym terenie i pozwoli podnieść warunki do lepszego wzrostu drzewostanów, co przełoży się na zwiększenie ich wartości, a w konsekwencji przyczyni się do uzyskania przychodów z gospodarki leśnej opodatkowanej podatkiem VAT. Inwestycja ograniczy odpływ wody, co zwiększy wilgotność powietrza, podniesie poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz ograniczy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych przez co wpłynie na zwiększenie przyrostu oraz jakości drzewostanów gospodarczych.

Z tych względów, zwiększenie pojemności retencyjnej będzie miało pozytywny wpływ na działalność gospodarczą Nadleśnictwa w zakresie pozyskania i sprzedaży drewna.

Ad 9. Budowa zbiornika retencyjnego poza obszarem Natura 2000 w leśnictwie B oddział B2 (numer zadania w projekcie).

Przedmiotem tej części inwestycji jest Zbiornik w celu retencji wód powierzchniowo-gruntowych oraz przeciwdziałaniu powodzi i suszy w ekosystemach leśnych na terenach nizinnych leśnictwa B (Nadleśnictwo X). Inwestycja zwiększy także różnorodność biologiczną na wymienionym obszarze.

Istniejący zbiornik retencyjny, który zasilany jest wodami opadowymi oraz wodami dopływającymi rurociągiem z pobliskich pól, pełni funkcję retencji wód powierzchniowo-gruntowych. Poprzez planowane działania nastąpi podwyższenie poziomu wody gruntowej na wskazanym obszarze i zwiększenie możliwości retencyjnych oraz przeciwdziałanie powodzi i suszy w ekosystemach leśnych na terenach nizinnych leśnictwa B. Zbiornik jest kopany, składający się z niecki w gruncie, wyposażony w urządzenie wlotowe oraz wylot do rowu odwadniającego wraz z zastawką drewnianą szandorową, które zostały przeznaczone do remontu/odbudowy.

Inwestycja ma na celu odpowiednio odbudowę i przebudowę na gruntach Nadleśnictwa X obiektu małej retencji leśnej (zbiornik retencyjny), który powstał wskutek wykopu z odkładem materiału na groblę ograniczającą odpływ wody. Dojazd do terenu inwestycji jest możliwy z istniejących dróg gruntowych, zlokalizowanych w bezpośrednim sąsiedztwie opisanego terenu.

W ramach odbudowy zaplanowano:

pogłębienie zbiornika retencyjnego z odkładem materiału na skarpy oraz profilowanie odkładu,
profilowanie istniejących skarp,
budowę skarpy o długości L = 90,0 mb,
odkrzaczenie na szerokości 5 m w obie strony od skarpy zbiornika powierzchni krzaków (bez wycinki drzew),
remont istniejącego wylotu oczyszczenie, konserwacja i umocnienie,
remont/odbudowę istniejącej zastawki drewnianej szandorowej na rowie.

Zbiornik projektuje się na terenie działki nr ew. 119, która zlokalizowana jest przy drodze powiatowej łączącej miejscowości X i Z po jej południowej stronie. Wyżej wymienioną działkę w 95,08% zajmują lasy i grunty leśne (Ls), w 2,89% wody stojące (Ws) oraz w 2,03% nieużytki (N). Teren przeznaczony bezpośrednio pod planowane działanie, stanowi część działki nr ew. 119 o powierzchni ok. 33,54 ha.

Właścicielem działki jest Skarb Państwa, natomiast zarządcą LP Nadleśnictwo X. Na analizowanym terenie brak jest śródlądowych wód płynących. Teren położony jest poza obszarami podlegającymi ochronie w myśl Ustawy o ochronie przyrody.

Według ewidencji wód, urządzeń melioracji wodnych oraz zmeliorowanych gruntów prowadzonej przez Marszałka Województwa, w obszarze opracowania nie występują urządzenia melioracji szczegółowych.

Planowana inwestycja dotyczy istniejącego zbiornika wodnego, w którym obecnie tylko okresowo pojawia się woda. Odbudowa zbiornika wraz z niezbędną infrastrukturą, pozwoli na skuteczne zgromadzenie wody w okresach jej nadmiaru oraz jej oddawanie do środowiska podczas okresów suszy. Planowany obiekt korzystnie wpłynie na otaczające drzewostany poprzez ustabilizowanie wilgotności w obszarze oddziaływania zbiornika i ograniczenie wahań poziomu wód gruntowych.

Tereny sąsiadujące z planowanym obiektem w większości są oznaczone w PUL jako Ls las.

Znajdują się tam uprawy leśne iglaste i liściaste w wieku 15-20 lat oraz drzewostany w większości sosnowe z niewielką domieszką gatunków liściastych.

Ustabilizowanie stosunków wodnych i złagodzenie okresów skrajnych warunków wilgotnościowych, wywrze pozytywny efekt na drzewostany gospodarcze w zakresie zwiększenia ich zdrowotności i żywotności. Realizacja obiektu ograniczy odpływ wody z tego obszaru, co zwiększy wilgotność, podniesie poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz ograniczy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych. Wpłynie to na zwiększenie przyrostu drzew na wysokość i grubość oraz na jakość drzewostanów gospodarczych. Produktywność drzewostanów wynikająca ze zwiększenia pojemności retencyjnej, przełoży się na efektywność prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej w zakresie pozyskania i sprzedaży drewna. Ponadto, wykonanie zbiornika wzmocni system retencjonowania wody na tym terenie, co ograniczy starty gospodarcze Nadleśnictwa związane z zamieraniem drzew w wyniku suszy.

Obiekt będzie również pełnić funkcję zbiornika przeciwpożarowego, stanowiąc naturalny rezerwuar wody na wypadek pożaru lasu.

Ad 10. Przywracanie funkcji obszarom mokradłowym Budowa przepustu w leśnictwie D (numer zadania w projekcie).

Projektowany przepust wraz z infrastrukturą pełnił będzie funkcję retencyjną oraz w znaczny sposób usprawni komunikację, co ma duże znaczenie dla zabezpieczenia terenów leśnych przed zagrożeniem pożarowym.

W ramach inwestycji zaplanowano:

budowę przepustu z możliwością piętrzenia,
profilowanie istniejących skarp rowu,
odmulenie fragmentu rowu,
umocnienie fragmentu rowu przy przepuście.

Dojazd do terenu inwestycji jest możliwy z istniejącej drogi powiatowej, zlokalizowanej w sąsiedztwie opisanego obszaru poprzez istniejący zjazd, drogi gruntowe i z terenu inwestora.

Tereny sąsiadujące z planowanym obiektem w większości są oznaczone w PUL jako Ls las, pochodzący z zalesiania gruntów porolnych. Na terenach tych znajdują się drzewostany i uprawy leśne, głównie sosnowe z częściowym udziałem gatunków liściastych w wieku 15-25 lat. Tereny przyległe do inwestycji są szczególnie pod wpływem niekorzystnych warunków związanych z powstaniem na gruntach porolnych, które były w przeszłości silnie zmeliorowane.

Budowa przepustu z możliwością piętrzenia wody wzmocni system retencjonowania wody na tym obszarze i pozwoli polepszyć warunki do lepszego wzrostu drzewostanów oraz będzie podnosić ich wartość.

Zwiększenie pojemności retencyjnej ma pozytywny wpływ na działalność gospodarczą Nadleśnictwa poprzez zwiększenie wilgotności w obszarze oddziaływania obiektu oraz zabezpieczenie lasów przed zagrożeniami wynikającymi ze zmian klimatycznych. Realizacja inwestycji ograniczy odpływ wody, co zwiększy wilgotność powietrza, podniesie poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz ograniczy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych, przez co wpłynie na zwiększenie przyrostu oraz polepszenie jakości drzewostanów gospodarczych. W efekcie ustabilizowania stosunków wodnych i złagodzenia okresów skrajnych warunków wilgotnościowych, Nadleśnictwo przewiduje wzrost wielkości pozyskania i sprzedaży drewna, przy jednoczesnym uzyskaniu surowca lepszej jakości.

Wykonanie przepustu będzie miało ponadto pozytywny wpływ na działalność gospodarczą Nadleśnictwa poprzez poprawę komunikacji związanej z pozyskaniem i wywozem drewna.

W chwili obecnej, w miejscu planowanej inwestycji istnieją szlaki zrywkowo-wywozowe przebiegające po liniach podziału powierzchniowego Nadleśnictwa. Wykonanie przepustu poprawi infrastrukturę drogową Nadleśnictwa. Ułatwi dostęp do drzewostanów gospodarczych w celu pozyskania i wywozu drewna. Poprawi komunikację oraz pozwoli wzmocnić system zabezpieczenia przeciwpożarowego w tym rejonie poprzez możliwość wykonania drogi spełniającej wymogi dojazdu pożarowego, istotnie uzupełniając istniejącą sieć dróg.

Jeżeli chodzi o lokalizację projektowanych zbiorników retencyjnych, to w 2015 r. Nadleśnictwo przeprowadziło inwentaryzację i waloryzację przyrodniczą obiektów proponowanych do budowy zbiorników wodnych na terenie Nadleśnictwa X. Inwentaryzacja miała na celu wytypowanie najkorzystniejszych miejsc do przeprowadzenia inwestycji.

Zasadniczym powodem wytypowania tych konkretnych zbiorników śródleśnych do realizacji inwestycji była potrzeba zatrzymania lub spowolnienia spływu wody przez jak najdłuższy czas, co oznacza również zachowanie stabilnych warunków wodno-wilgotnościowych dla rosnącego w otoczeniu drzewostanu. Dotyczy to wszystkich obiektów we wskazanej lokalizacji.

Nadleśnictwo poniosło już wydatki na realizację tego projektu: pierwszy wydatek był w roku 2015 jedna faktura, następne wydatki były w roku 2017 i w roku 2019, ale były to wydatki przygotowawcze dla projektu (m.in. prace geodezyjne i pomiarowe, opracowanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej), prace związane z realizacją inwestycji (budowa obiektów retencyjnych) dopiero się rozpoczną.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawcy, przysługuje prawo obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, w odniesieniu do towarów i usług nabytych w ramach realizacji inwestycji objętych Projektem (), w części tego Projektu realizowanej przez Nadleśnictwo, w oparciu o przepis art. 86 ust. 2a UVAT, to jest o podatek naliczony obliczony prewspółczynnikiem?

Zdaniem Wnioskodawcy, towary i usługi, które Nadleśnictwo zakupi celem wykonania inwestycji określonych w () opisanych w stanie sprawy, są wykorzystywane do wykonywania przez nadleśnictwo czynności opodatkowanych w zakresie pozyskania i sprzedaży drewna, dlatego też jednostki te mogą korzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 UVAT. Odliczeniu podlegać będzie podatek naliczony od wszystkich działań składających się na realizację poszczególnych inwestycji opisanych w stanie sprawy.

Ponieważ jednak, dokonane zakupy na poczet wymienionych inwestycji, wykorzystywane będą zarówno do celów wykonywanej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej (opodatkowanej VAT), jak i do innych celów, związanych z prowadzeniem przez Nadleśnictwo szeroko rozumianej gospodarki leśnej, odliczenie podatku VAT powinno nastąpić z uwzględnieniem przepisów o prewspółczynniku, to jest na zasadach określonych w art. 86 ust. 2a-2h UVAT.

W myśl art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2018 r., poz. 2174, ze zm.), zwanej dalej UVAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej ,,podatkiem, podlegają:

odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
eksport towarów;
import towarów na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Podatnikami podatku VAT są zgodnie z art. 15 ust. 1 powołanej ustawy, osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Przepis art. 15 ust. 2 UVAT stanowi natomiast, że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie do art. 86 ust. 1 UVAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie z ust. 2 pkt 1 lit. a powołanego przepisu, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Przepis art. 86 ust. 2a stanowi, iż w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej sposobem określenia proporcji. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Według treści ust. 2b powołanej normy, sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli:

zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz
obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.

W ramach struktury LP, nadleśnictwa powadzą samodzielną gospodarkę leśną, opartą na planie urządzania lasu (art. 35 UL). Gospodarka leśna została zdefiniowana w art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o lasach, zgodnie z którym jest to działalność leśna w zakresie urządzania, ochrony i zagospodarowania lasu, utrzymania i powiększania zasobów i upraw leśnych, gospodarowania zwierzyną, pozyskiwania z wyjątkiem skupu drewna, żywicy, choinek, karpiny, kory igliwia, zwierzyny oraz płodów runa leśnego, a także sprzedaż tych produktów oraz realizacja pozaprodukcyjnych funkcji lasu.

Z legalnej definicji gospodarki leśnej wynika, że obejmuje ona sferę działalności gospodarczej inaczej produkcyjnej przynoszącej przychody opodatkowane podatkiem VAT oraz sferę działalności nieprodukcyjnej (realizacja pozaprodukcyjnych funkcji lasu). W ramach działalności gospodarczej w rozumieniu UVAT, nadleśnictwa wykonują m.in. następujące czynności:

sprzedaż drewna i innych produktów pochodzących ze skupu;
dzierżawa i wynajem nieruchomości (art. 39);
sprzedaż nieruchomości innych niż grunty na podstawie art. 38;
ustanowienie służebności drogowej i służebności przesyłu (art. 39a);
przekazanie w użytkowanie lasów, gruntów oraz innych nieruchomości (art. 40);
sprzedaż nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi i samodzielnych lokali mieszkalnych oraz ze sprzedaży gruntów z budynkami mieszkalnymi w budowie, nieprzydatnych Lasom Państwowym (art. 40a).

Nadleśnictwo X prowadzi samodzielnie gospodarkę leśną, o czym mowa w opisie sprawy. Jako czynny podatnik VAT, Nadleśnictwo może korzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 UVAT. Prawo to przysługuje w zakresie, w jakim nabywane przez Nadleśnictwo towary i usługi wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych.

Z uregulowań UVAT wyraźnie wynika, iż dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest istnienie związku między dokonywanymi zakupami towarów i usług, a prowadzoną działalnością opodatkowaną. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć charakter bezpośredni lub pośredni.

O bezpośrednim związku dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży towary handlowe lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług, będących przedmiotem dostawy; bezpośrednio, więc wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast o związku pośrednim można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa, mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganymi przez podatnika przychodami. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług, a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania przychodu przez podatnika (np. poprzez ich odsprzedaż), lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez dany podmiot obrotów.

W świetle powołanych przepisów, można wskazać zróżnicowany zakres prawa do odliczenia podatku VAT przez Nadleśnictwo:

w całości odliczenie podatku naliczonego przy zakupach towarów i usług wykorzystywanych wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych przez Nadleśnictwo (np. w przypadku zakupu usług leśnych związanych z pozyskiwaniem drewna);
brak możliwości odliczenia podatku naliczonego w przypadku zakupów towarów i usług wykorzystywanych wyłącznie do czynności niepodlegających opodatkowaniu VAT (m.in. na realizację celów statutowych związanych z pozaprodukcyjną funkcją lasu, jak np. ochrona gatunkowa zwierząt lub roślin);
podatnik może być również obowiązany do stosowania przepisów o prewspółczynniku (art. 86 ust. 2a-2h UVAT), jeżeli dokonuje zakupów wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez siebie działalności gospodarczej (opodatkowanej VAT), jak i do celów innych niż działalność gospodarcza (w szczególności do celów statutowych); przepisy te służą do obliczenia kwot podatku naliczonego od takich zakupów.

Na gruncie przedstawionego opisu sprawy, zdaniem Wnioskodawcy, transakcje (wydatki) objęte podatkiem naliczonym związane z wykonaniem poszczególnych inwestycji Projektu, który ma na celu adaptację lasów i leśnictwa do zmian klimatu, można wprost, albo pośrednio przyporządkować do czynności związanych z pozyskiwaniem i sprzedażą drewna, czyli do działalności opodatkowanej podatkiem VAT. Przy czym, działania realizowane przez Nadleśnictwo w ramach Projektu, z założenia wywołują skutki również poza sferą działalności gospodarczej, co wynika z kompleksowego ujęcia Projektu w odniesieniu do zróżnicowanych celów gospodarki leśnej (w obszarze nieprodukcyjnych funkcji lasu).

Obniżenie kwoty podatku należnego o podatek naliczony, winno być zatem dokonywane w oparciu o regulacje art. 86 ust. 2a-2h UVAT, to jest przy zastosowaniu prewspółczynnika.

Argument powyższy potwierdza fakt, iż działania podejmowane przez Nadleśnictwo będą oddziaływały nie tylko w sferze prowadzonej przez Nadleśnictwo działalności gospodarczej, lecz również wywołają skutki poza sferą gospodarczą. Tempo i skala pojawiających się w ostatnich latach zmian klimatycznych grożą przekroczeniem zdolności adaptacyjnych lasów. Dlatego inwestycje podejmowane w ramach Projektu przez Nadleśnictwo zmniejszą ryzyko wzrostu liczby katastrof i związanych z nimi zakłóceń funkcjonowania ekosystemów.

Działania adaptacyjne są ważne w świetle różnych celów spełnianych przez lasy zarówno tych nieprodukcyjnych takich jak ochrona różnorodności biologicznej, funkcje społeczne, jak i tych produkcyjnych, służących działalności gospodarczej produkcja drewna. Przy czym odpowiednie efekty są możliwe do osiągnięcia jedynie przy powszechności przedsięwzięcia (na obszarze całego kraju) i jego dużej skali (wielość i intensywność realizowanych obiektów). Dla poszczególnych nadleśnictw, w tym Wnioskodawcy, korzyści gospodarcze wynikające ze zrealizowanych przez nie inwestycji, nie mogą być mierzone w oderwaniu od całokształtu działań Projektu.

Jak wskazano w opisie sprawy, celami małej retencji wodnej w lasach są przede wszystkim:

poprawa uwilgotnienia siedlisk leśnych poprzez podniesienie lustra wody gruntowej na terenach bezpośrednio przyległych do zbiornika lub urządzenia piętrzącego;
zmiana szybkiego (wybitnie niekorzystnego) odpływu wód powierzchniowych z terenu lasu na spowolniony odpływ gruntowy;
urozmaicenie i wzbogacenie środowiska leśnego (m.in. różnorodności);
woda dostępna dla zwierzyny leśnej, ptactwa, owadów i innej fauny;
woda do ochrony przeciwpożarowej lasu;
woda do celów gospodarczych;
poprawa warunków dla rekreacji i wypoczynku ludności.

Działania te polegają w szczególności na wykonywaniu:

budowli kontrolujących osuwiska lub działań mających na celu zapobieganie podmywaniu brzegów z infrastrukturą leśną,
techniczno-przyrodniczego zabezpieczenia brzegów poprzez ożywione narzuty kamienne, kaszyce, palisady, nasadzenia roślinne,
zabudowy biologicznej stoków i brzegów poprzez darniowanie, nasadzenia i zakrzewienia,
zabudowy dróg poprzez budowę brodów, przepustów.

Inwestycje realizowane w ramach Projektu przez Nadleśnictwo w celu zatrzymania wody na obszarach leśnych, polegają na tworzeniu i odtwarzaniu małych zbiorników wodnych, naturalnych terenów zalewowych, renaturyzacji obszarów mokradłowych, spowolnieniu odpływu wód ze zlewni i zatrzymaniu wody w ściółce i glebie. Są to jak wskazano w większości małe obiekty o prostej konstrukcji (np. przepusty, progi, zastawki, mostki, mnichy, bystrza, kaskady, brody).

Zatem powyższe działania będą miały wpływ na pozyskiwanie i sprzedaż drewna (opodatkowaną podatkiem od towarów i usług), czyli na działalność opodatkowaną VAT Nadleśnictwa bowiem:

realizacja inwestycji Projektu przyczyni się do wzrostu funkcji ochronnej lasu, co skutkować będzie zmniejszeniem liczby katastrof na terenach leśnych spowodowanych zmianami klimatu, a to z kolei przyczyni się do zmniejszenia strat w drzewostanie leśnym będącym podstawowym produktem handlowym Nadleśnictwa;
realizacja inwestycji Projektu służy ochronie przeciwpożarowej, minimalizacji suszy, zapobieganiu stepowieniu, ochronie przed erozją, co wiąże się z ograniczeniem strat w drzewostanie wywołanych suszą, pożarami, powodziami, czego konsekwencją będzie wymierny wzrost pozyskania drewna i jego sprzedaży;
realizacja inwestycji Projektu powiązana jest z poprawą uwilgotnienia siedlisk leśnych, spowolnieniem odpływu wód ze zlewni i zatrzymaniem wody w ściółce i glebie oraz zwiększeniem zasobów wód podziemnych, co wpływa na ilościowy i jakościowy stan drzewostanu leśnego. Istnieje więc tutaj związek pomiędzy wykonaniem Projektu, a prowadzeniem przez Nadleśnictwa działalności opodatkowanej w zakresie pozyskania i sprzedaży drewna;
wykonane w celu retencji wodnej inwestycje, pozwolą na wykorzystanie wody do celów gospodarczych, co w dalszej perspektywie czasowej służyć ma zwiększeniu produkcji i sprzedaży drewna.

Na związek zakupu towarów i usług w ramach prowadzonych inwestycji z działalnością opodatkowaną, wskazuje też analiza ekonomiczna założeń Projektu. Określa ona wymierne korzyści finansowe, możliwe do osiągnięcia przez LP w obszarze wzrostu ochronnej funkcji lasu oraz wynikające z ograniczenia strat wywołanych suszą, pożarami, powodziami.

Wydatki poczynione przez nadleśnictwa na realizację inwestycji objętych Projektem, przełożą się zatem między innymi na poziom przychodów z gospodarki leśnej w zakresie produkcji i sprzedaży drewna.

Na gruncie opisanego stanu sprawy, realizacja przez Nadleśnictwo konkretnie wskazanych inwestycji (czyli części Projektu przypadającej na Nadleśnictwo) w zakresie małej retencji wodnej, pozostaje niewątpliwie w związku z prowadzoną przez Nadleśnictwo działalnością gospodarczą. Wydatki na Projekt służą poza celami innymi niż działalność gospodarcza właśnie działalności gospodarczej, ponieważ osiągnięte dzięki realizacji projektu cele umożliwią w ogóle wykonywanie działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem VAT (np. bez zabezpieczenia dróg byłoby to niemożliwe), spowodują jej wykonywanie w łatwiejszy i bezpieczniejszy sposób, oraz zapobiegną w konsekwencji stratom z tego tytułu. Dlatego przełożenie wydatków poniesionych przez Nadleśnictwo na Projekt, na przychody opodatkowane podatkiem VAT, jest tutaj oczywiste. Te działania przekładające się na powstanie przychodów opodatkowanych podatkiem VAT uzasadniają następujące okoliczności w odniesieniu do każdej opisanej inwestycji:

realizacja inwestycji polegająca na budowie grobli wraz z drewnianą kładką nad przelewem w celu stworzenia retencji obszaru mokradłowego na rowie (...) wpłynie na zwiększenie przyrostu oraz jakości drzewostanów gospodarczych (przyszły przychód opodatkowany). Budowa obiektu ograniczy odpływ wody, co skutkować będzie zwiększeniem wilgotności powietrza, podniesie poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz zmniejszy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych, przez co wpłynie na zwiększenie przyrostu oraz jakości drzewostanów gospodarczych. Zwiększenie oraz ustabilizowanie uwilgotnienia siedlisk leśnych, podniesie odporność drzewostanów na szkodliwe zmiany klimatyczne, zmniejszy straty z nimi związane i w konsekwencji podniesie ich zdrowotność i wartość, co tym samym przełoży się na wzrost produkcyjności drewna, co końcowo pozytywnie wpłynie na działalność gospodarczą Nadleśnictwa w zakresie pozyskania i sprzedaży tego surowca. Na terenach przyległych do planowanego obiektu, jak już wskazano, znajdują się w większości drzewostany iglaste lub mieszane. Lokalizacja inwestycji pozwoli na zretencjonowanie odpowiedniej ilości wody, co będzie miało korzystny wpływ na sąsiednie drzewostany.
Budowa grobli wraz z kładką ułatwi też dostęp do terenów przyległych, w celu wykonywania innych czynności gospodarczych w uprawach leśnych i drzewostanach, np. wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych, wykonywania nadzoru i kontroli zatem obiekt ułatwi wykonywanie Nadleśnictwu tych czynności gospodarczych, zabezpieczających przyszłe źródło przychodów opodatkowanych podatkiem VAT.
Ponadto obiekt będzie również miał znaczenie dla prowadzonej przez Nadleśnictwo działalności gospodarczej w zakresie zabezpieczenia drogi będącej dojazdem pożarowym, znajdującej się poniżej obiektu, przed możliwością jej zalania i uszkodzenia wodą wezbraniową np. po dużych opadach deszczu lub wiosennych roztopach.
realizacja inwestycji polegająca na wykonaniu progu piętrzącego w postaci drewnianej ścianki szczelnej w kształcie trapezu podpartej bystrzem w celu stworzenia retencji obszaru mokradłowego na rowie (...) przyczyni się do wzrostu funkcji ochronnej lasu, co skutkować będzie zmniejszeniem liczby katastrof na terenach leśnych spowodowanych zmianami klimatu, a to z kolei przyczyni się do zmniejszenia strat w drzewostanie leśnym, tj. produktem handlowym Nadleśnictwa.
Budowa obiektu ograniczy odpływ wody, co zwiększy wilgotność powietrza, podniesie poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz ograniczy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych, w efekcie zatem skutkować będzie zwiększeniem przyrostu oraz jakości drzewostanów gospodarczych. Dostępność wody wpłynie na wzrost przyrostu drzew na grubość i wysokość, lepszą kondycję zdrowotną drzewostanu oraz zwiększenie jego odporności na czynniki biotyczne (zwierzęta, owady, grzyby) i abiotyczne (susza, opady, wiatr, okiść). Ograniczanie strat w drzewostanie, z jednoczesnym zwiększeniem jego produktywności, pozytywnie wpłynie na działalność gospodarczą Nadleśnictwa w zakresie pozyskania drewna, co przyczyni się do powstania przychodu opodatkowanego podatkiem VAT.
Projektowany obiekt będzie miał dla Nadleśnictwa znaczenie gospodarcze również w zakresie wywozu drewna. Planowana budowa drewnianego progu piętrzącego podpartego bystrzem, zabezpieczy bowiem istniejącą poniżej obiektu drogę wywozową, przebiegającą przez groblę z przepustem drogowym, przed szkodliwym działaniem wody opadowej spływającej po ulewnych deszczach. Wymieniona droga należy do głównych dróg wywozowych drewna Nadleśnictwa i prowadzi bezpośrednio do drogi krajowej.
realizacja inwestycji związanej z przywracaniem funkcji obszarom mokradłowym w leśnictwie B oddział B1, służy minimalizacji powodzi oraz suszy, co wiąże się z ograniczeniem strat w drzewostanie wywołanych suszą, powodziami, czego konsekwencją będzie wymierny wzrost pozyskania drewna i jego sprzedaży.
Wykonanie zaplanowanych elementów inwestycji pozwoli na zwiększenie pojemności retencyjnej, a co za tym idzie nastąpi zwiększenie wilgotności w obszarze oddziaływania obiektu oraz ograniczenie wahań poziomu wód gruntowych, a to wpłynie pozytywnie na sąsiadujące drzewostany. System zastawek, brodów i przegłebień pozwoli na dłuższe zatrzymanie wody, która będzie wykorzystywana zarówno przez opisane w stanie faktycznym sąsiednie drzewostany gospodarcze. Budowa obiektu ograniczy odpływ wody, co zwiększy wilgotność, ustabilizuje poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz zmniejszy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych, przez co wpłynie na zwiększenie przyrostu oraz jakość drzewostanów gospodarczych.
Z jednej strony ustabilizowanie stosunków wodnych i złagodzenie okresów skrajnych warunków wilgotnościowych wywrze pozytywny efekt na drzewostany gospodarcze zwiększony zostanie przyrost drzewostanu oraz poprawa zdrowotności drzew, z drugiej strony skutkiem wzrostu retencji będzie lepsze zabezpieczenie lasów przed zagrożeniami pożarowymi, co w perspektywie przełoży się na zwiększenie sprzedaży drewna i przychody opodatkowane podatkiem VAT.
realizacja zadania inwestycyjnego Przywracanie funkcji obszarom mokradłowym na obszarze Natura 2000 w leśnictwie C oddział C1, przyczyniać się będzie do ograniczenia odpływu wód i zatrzymania wody w ściółce i glebie, co wpływa na ilościowy i jakościowy stan drzewostanu leśnego. Istnieje więc tutaj związek pomiędzy wykonaniem Projektu, a prowadzeniem przez Nadleśnictwo działalności opodatkowanej w zakresie pozyskania i sprzedaży drewna.
Planowana inwestycja znajduje się na terenie dużego kompleksu drzewostanów sosnowych gospodarczych i ma za zadanie zwiększyć ilości retencjonowanej wody, co podniesie ich potencjał produkcyjny oraz wzmocni naturalny opór środowiska przed stratami spowodowanymi niedoborem wody.
Zwiększenie pojemności retencyjnej przełoży się na efektywność prowadzonej przez Nadleśnictwo działalności gospodarczej, a przykładowo, co opisano w stanie sprawy, w leśnictwie C w PUL na lata 2014-2023 zaplanowano pozyskanie drewna (tj. sprzedaż opodatkowaną VAT) w wysokości do 10.078 m³ grubizny rocznie. Niedobory wody, które są związane ze zmianami klimatycznymi powodują obniżanie się odporności na czynniki biotyczne, m.in. gradację pierwotnych szkodników owadzich, co może skutkować powstawaniem znacznych strat w drzewostanach, z ich przedwczesnym wycięciem włącznie.
Budowa obiektu ograniczy odpływ wody, co zwiększy wilgotność powietrza, podniesie poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz ograniczy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych, przez co wpłynie na zwiększenie przyrostu oraz jakości drzewostanów gospodarczych. Będzie to miało znaczenie zarówno dla wielkości pozyskania i sprzedaży drewna, jak i jakości surowca.
Ponadto, inwestycja poprawi, a w niektórych przypadkach umożliwi prowadzenie gospodarki leśnej w zakresie wywozu i pozyskania drewna, jak i wykonywania przez Wnioskodawcę zabiegów pielęgnacyjnych. Uregulowanie poziomu wód gruntowych umożliwi dostęp do niektórych miejsc w celu pozyskania, zrywki i wywozu drewna oraz przeprowadzenia innych czynności gospodarczych.
Podejmowane przez Nadleśnictwo działania (wydatki na inwestycje), będą zatem wykorzystane w gospodarce leśnej poprzez budowanie mechanizmów powodujących ograniczenie strat w zakresie pozyskania i sprzedaży drewna.
budowa zbiornika retencyjnego w leśnictwie A oddział A3, służy minimalizacji suszy i pożarów, co wiąże się z ograniczeniem strat w drzewostanie wywołanych suszą i kataklizmem pożaru, czego konsekwencją będzie wymierny wzrost pozyskania drewna i jego sprzedaży.
Inwestycja w postaci nowego zbiornika retencyjnego w dolinie rzeki RB, będzie związana z prowadzoną przez Nadleśnictwo działalnością gospodarczą, ponieważ spowoduje zwiększenie przyrostu i jakości drzewostanów poprzez poprawę warunków wzrostu i rozwoju, co przełoży się na wzrost produkcyjności.
Drzewostany sąsiadujące z planowanym obiektem, w PUL w większości są oznaczone jako Ls las. Na terenach przyległych znajdują się w większości drzewostany sosnowe z domieszką gatunków liściastych, takich jak brzoza, dąb, buk i olsza w wieku 43-140 lat. Na obszarze oddziaływania znajdują się uprawy leśne iglaste i liściaste w wieku 5-10 lat.
Zwiększenie pojemności retencyjnej będzie miało pozytywny wpływ na efektywność działalności gospodarczej Nadleśnictwa w zakresie pozyskania i sprzedaży drewna, ponieważ drzewostany sąsiadujące z tym obiektem, to w większości drzewostany gospodarcze sosnowe z domieszką gatunków liściastych, takich jak brzoza, dąb, buk i olsza w wieku 43-140 lat, a także na obszarze oddziaływania znajdują się uprawy leśne iglaste i liściaste w wieku 5-10 lat.
Budowa obiektu ograniczy odpływ wody, co zwiększy wilgotność powietrza, podniesie poziom wód gruntowych w obszarze oddziaływania zbiornika, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz ograniczy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych. Ustabilizowanie stosunków wodnych i złagodzenie okresów skrajnych warunków wilgotnościowych, wywrze pozytywny efekt na drzewostany gospodarcze. Wpłynie to zarówno na zwiększenie przyrostu drzew na wysokość i grubość, jak i poprawę zdrowotności drzewostanów, a to z kolei przełoży się na wielkość pozyskania i sprzedaży drewna oraz jakość surowca.
Nie mniej istotny wpływ na wyniki gospodarczej działalności Nadleśnictwa, będzie miało zwiększenie zabezpieczenia lasów przed zagrożeniami wynikającymi ze zmian klimatycznych i ograniczenie strat gospodarczych w tym zakresie, co stanowi globalny efekt retencji. Dodatkowo zbiornik retencyjny może posłużyć jako rezerwuar do poboru wody w razie pożaru lasu, co przekłada się na zabezpieczenie drzewostanu przed tym żywiołem, a co za tym idzie na zabezpieczenie przychodów Nadleśnictwa z tytułu pozyskania i sprzedaży drewna.
budowa zbiornika retencyjnego w leśnictwie D oddział D1 ograniczy odpływ wody, co zwiększy wilgotność powietrza, podniesie poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz ograniczy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych przez co wpłynie na zwiększenie przyrostu oraz jakości drzewostanów gospodarczych, co przyczyni się pozytywnie do zwiększenia przychody ze sprzedaży drewna.
Zwiększenie ilości wody będzie miało korzystny wpływ na warunki wzrostu i rozwoju drzewostanów oraz zwiększy naturalny opór środowiska, co w przyszłości zmniejszy starty związane z niekorzystnym wpływem zmian klimatycznych. Budowa zbiornika retencyjnego pozwoli na zatrzymanie i spowolnienie spływu wody przez jak najdłuższy czas, co skutkować będzie utrzymaniem stabilnych warunków wilgotnościowych dla drzewostanów rosnących w okolicy narażonych na stres wodny związany z jej niedoborem. Ustabilizowanie stosunków wodnych i złagodzenie okresów skrajnych warunków wilgotnościowych wywrze pozytywny efekt na drzewostany gospodarcze. Inwestycja ograniczy odpływ wody, co zwiększy wilgotność powietrza, podniesie poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz ograniczy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych przez co wpłynie na zwiększenie przyrostu oraz jakości drzewostanów gospodarczych.
W konsekwencji powyższego, zwiększenie pojemności retencyjnej przełoży się pozytywnie na działalność gospodarczą Nadleśnictwa poprzez zwiększenie efektywności w zakresie pozyskania i sprzedaży drewna oraz zmniejszenia strat w drzewostanie w przyszłości, poprzez zabezpieczenie lasów przed zagrożeniami wynikającymi ze zmian klimatycznych ponieważ na terenach przyległych znajdują się drzewostany sosnowe z domieszką gatunków liściastych, takich jak: brzoza, dąb, buk itp. Na obszarze oddziaływania obiektu znajdują się uprawy leśne iglaste i liściaste w wieku 5-10 lat.
budowa zbiornika retencyjnego w leśnictwie D oddział D2 pozwoli na ograniczenie odpływu wody, co zwiększy wilgotność powietrza, podniesie poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz ograniczy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych przez co wpłynie na zwiększenie przyrostu oraz jakości drzewostanów gospodarczych, co przyczyni się pozytywnie do zwiększenia przychodów ze sprzedaży drewna.
Inwestycja obejmuje realizację zbiornika retencyjnego na rowie, o możliwości regulowania poziomu zwierciadła wody, poprzez niezbędne do jego prawidłowego funkcjonowania urządzenia wodne w postaci: dwóch wlotów wody, wylotu z zastawką i bystrzycą kamienną, jak też grobli ziemnej i wyspy dla ptaków.
Tereny, tj. duży kompleks drzewostanów drzewostany sosnowe z niewielką domieszką gatunków liściastych w wieku 20-25 lat przyległe do zbiornika są szczególnie narażone na wpływ niekorzystnych warunków w związku z powstaniem na gruntach porolnych, które były w przeszłości silnie zmeliorowane. Budowa zbiornika prowadzić będzie do ustabilizowania poziomu wód gruntowych i pozwoli stworzyć odpowiednie warunki dla wzrostu i rozwoju drzewostanów, co spowoduje w efekcie zwiększenie przyrostu drzew oraz polepszenie jakości surowca. Budowa obiektu ograniczy odpływ wody, co zwiększy wilgotność powietrza, podniesie poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz ograniczy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych przez co wpłynie na zwiększenie przyrostu oraz jakości drzewostanów gospodarczych, a co za tym idzie zwiększenia ich wartości. Z powyższych względów, zwiększenie pojemności retencyjnej będzie miało pozytywny wpływ na działalność gospodarczą Nadleśnictwa w zakresie pozyskania i sprzedaży drewna.
Budowa zbiornika pozwoli również zabezpieczyć źródło przychodów poprzez zabezpieczenie lasów przed zagrożeniami wynikającymi ze zmian klimatycznych, co w założeniach Projektu stanowi globalny efekt inwestycji.
Ponadto, obiekt będzie miał również znaczenie w zakresie zabezpieczenia lasu przed pożarami. Zbiornik retencyjny może posłużyć jako zbiornik do poboru wody w razie pożaru lasu i ratowania drzewostanu, co również ma związek z prowadzoną przez Nadleśnictwo działalnością gospodarczą, bowiem pozwoli zminimalizować straty w zakresie przyszłych przychodów opodatkowanych VAT.
budowa zbiornika retencyjnego w leśnictwie D oddział D3 służy ochronie przeciwpożarowej co wiąże się z ograniczeniem strat w drzewostanie wywołanych kataklizmem pożaru, czego konsekwencją będzie wymierny wzrost pozyskania drewna i jego sprzedaży.
Miejsce wytypowane pod budowę zbiornika znajduje się w sąsiedztwie dużego kompleksu sosnowych drzewostanów porolnych.
Na obszarach przyległych znajdują się drzewostany iglaste i liściaste w wieku 5-45 lat, pochodzące w większości z zalesień gruntów porolnych. Tereny te są szczególnie narażone na wpływ niekorzystnych warunków hydrologicznych, w związku z powstaniem na gruntach porolnych, które były w przeszłości silnie zmeliorowane. Budowa zbiornika wzmocni system retencjonowania wody na tym terenie i pozwoli podnieść warunki do lepszego wzrostu drzewostanów, co przełoży się na zwiększenie ich wartości. Inwestycja ograniczy odpływ wody, co zwiększy wilgotność powietrza, podniesie poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz ograniczy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych przez co wpłynie na zwiększenie przyrostu oraz jakości drzewostanów gospodarczych. Z tych względów, zwiększenie pojemności retencyjnej będzie miało pozytywny wpływ na działalność gospodarczą Nadleśnictwa w zakresie pozyskania i sprzedaży drewna.
Budowa zbiornika pozwoli również zabezpieczyć źródło przychodów poprzez zabezpieczenie lasów przed zagrożeniami wynikającymi ze zmian klimatycznych, co w założeniach Projektu stanowi globalny efekt inwestycji.
Oprócz funkcji związanych z magazynowaniem wody obiekt będzie pełnił funkcję zbiornika przeciwpożarowego, będzie miał zatem również znaczenie w zakresie zabezpieczenia lasu przed pożarami, co wiąże się z ograniczeniem strat w drzewostanie wywołanych kataklizmem pożaru, czego konsekwencją będzie wymierny wzrost pozyskania drewna i jego sprzedaży.
modernizacja zbiornika retencyjnego w Leśnictwie B w oddziale B2 ograniczy odpływ wody z obszaru, co wpłynie na zwiększenie przyrostu drzew na wysokość i grubość oraz na jakość drzewostanów gospodarczych, a w konsekwencji przełoży się na efektywność prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie pozyskania i sprzedaży drewna.
Planowana inwestycja dotyczy istniejącego zbiornika wodnego, w którym obecnie tylko okresowo pojawia się woda. Odbudowa zbiornika wraz z niezbędną infrastrukturą, pozwoli na skuteczne zgromadzenie wody w okresach jej nadmiaru oraz jej oddawanie do środowiska podczas okresów suszy. Planowany obiekt korzystnie wpłynie na otaczające drzewostany poprzez ustabilizowanie wilgotności w obszarze oddziaływania zbiornika i ograniczenie wahań poziomu wód gruntowych na terenach, gdzie znajdują się uprawy leśne iglaste i liściaste w wieku 15-20 lat oraz drzewostany w większości sosnowe z niewielką domieszką gatunków liściastych.
Ustabilizowanie stosunków wodnych i złagodzenie okresów skrajnych warunków wilgotnościowych, wywrze pozytywny efekt na drzewostany gospodarcze w zakresie zwiększenia ich zdrowotności i żywotności. Realizacja obiektu ograniczy odpływ wody z tego obszaru, co zwiększy wilgotność, podniesie poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz ograniczy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych. Wpłynie to na zwiększenie przyrostu drzew na wysokość i grubość oraz na jakość drzewostanów gospodarczych. Produktywność drzewostanów wynikająca ze zwiększenia pojemności retencyjnej, przełoży się na efektywność prowadzonej przez Nadleśnictwo działalności gospodarczej w zakresie pozyskania i sprzedaży drewna. Ponadto, wykonanie zbiornika wzmocni system retencjonowania wody na tym terenie, co ograniczy starty gospodarcze Nadleśnictwa związane z zamieraniem drzew w wyniku suszy.
Obiekt będzie również pełnić funkcję zbiornika przeciwpożarowego, stanowiąc naturalny rezerwuar wody na wypadek pożaru lasu. Istnieje więc tutaj związek pomiędzy wykonaniem Projektu, a prowadzeniem przez Nadleśnictwa działalności opodatkowanej w zakresie pozyskania i sprzedaży drewna.
budowa przepustu w leśnictwie D będzie miała pozytywny wpływ na działalność gospodarczą Nadleśnictwa, w szczególności poprzez poprawę komunikacji związanej z pozyskaniem i wywozem drewna oraz funkcje związane ze zwiększaniem retencyjności wody na obszarach leśnych.
Budowa przepustu z możliwością piętrzenia wody wzmocni system retencjonowania wody i pozwoli polepszyć warunki do lepszego wzrostu drzewostanów oraz będzie podnosić ich wartość. Budowa obiektu ograniczy odpływ wody co zwiększy wilgotność powietrza, podniesie poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz ograniczy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych. Ustabilizowanie stosunków wodnych i złagodzenie okresów skrajnych warunków wilgotnościowych, wywrze pozytywny efekt na drzewostany gospodarcze zarówno w zakresie przyrostu drzew, jak i ich kondycji zdrowotnej, co przełoży się na wzrost pozyskania i sprzedaży drewna i uzyskanie surowca lepszej jakości.
Zwiększenie pojemności retencyjnej ma pozytywny wpływ na działalność gospodarczą Nadleśnictwa również poprzez efekt globalny, jakim jest zabezpieczenie lasów przed zagrożeniami wynikającymi ze zmian klimatycznych.
Wykonanie przepustu będzie miało ponadto pozytywny wpływ na działalność gospodarczą Nadleśnictwa poprzez poprawę komunikacji związanej z pozyskaniem i wywozem drewna. W chwili obecnej, w miejscu planowanej inwestycji istnieją szlaki zrywkowo-wywozowe przebiegające po liniach podziału powierzchniowego Nadleśnictwa. Wykonanie przepustu poprawi infrastrukturę drogową Nadleśnictwa. Ułatwi dostęp do drzewostanów gospodarczych w celu pozyskania i wywozu drewna. Poprawi komunikację oraz pozwoli wzmocnić system zabezpieczenia przeciwpożarowego w tym rejonie poprzez możliwość wykonania drogi spełniającej wymogi dojazdu pożarowego, istotnie uzupełniając istniejącą sieć dróg.

Podsumowując powyższe, wydatki poczynione przez Nadleśnictwo na realizację inwestycji objętych Projektem, przełożą się na wzrost przychodów z gospodarki leśnej w zakresie produkcji i sprzedaży drewna, co uzasadniają przedstawione argumenty:

budowa oraz odtworzenie zbiorników retencji wodnej z infrastrukturą towarzyszącą, jak też pozostałych urządzeń hydrotechnicznych objętych Projektem, w tym przegłębień, regulacji rowów nawadniająco-odwadniających, progu piętrzącego, zastawek, grobli oraz przepustu, będzie korzystnie oddziaływało na drzewostany gospodarcze przylegające do terenów na których zlokalizowane są inwestycje. Poprawa stosunków wodnych wynikająca z projektowanego zagospodarowania terenu, niesie za sobą poprawę warunków glebowych, a co za tym idzie polepszeniu ulegną warunki siedliskowe. Lepsze warunki siedliskowe będą zatem skutkowały drzewostanem lepszej jakości, co wprost przełoży się na zwiększenie produkcyjności. Zbiornikowa retencja wodna, a także retencjonowanie wody w gruncie, oznacza zwiększenie ilości wody w lesie, a co za tym idzie, następuje wzrost zasobności drzewostanów w zasięgu oddziaływania zbiorników oraz innych obiektów;
program retencyjny jest ukierunkowany na osiągnięcie celu szerszego, jakim jest adaptacja lasów i leśnictwa do zmiany klimatu. Oznacza to podejmowanie działań, które mają przeciwdziałać efektom ekstremalnych zjawisk pogodowych takich jak susze, ale również powodzie. Systemy wodne budowane i odtwarzane w ramach programu małej retencji, mają pomagać w zapobieganiu takim niekorzystnym dla lasu zjawiskom pogodowym, będą więc w konsekwencji przyczyniać się do ograniczenia strat gospodarczych jakie ponosiłoby Nadleśnictwo w wyniku suszy lub powodzi;
zagrożenie pożarem w lasach jest co do zasady obciążone wysokim ryzykiem, stąd wszelkie nakłady i wydatki na inwestycje związane z odtworzeniem i utrzymaniem urządzeń hydrotechnicznych objętych Projektem, wykorzystywanych do ochrony drzewostanu przed zniszczeniem, przekładają się na efektywność wykonywania czynności opodatkowanych. W aspekcie funkcji związanej z zabezpieczeniem lasu przed pożarami dodać należy, iż dotyczy to wszystkich realizowanych obiektów, bowiem lepsze uwilgotnienie siedlisk wpływa na zmniejszenie zagrożenia pożarowego w pobliżu ich lokalizacji. Co istotne, w przypadku pożaru zbiorniki retencyjne mogą służyć jako naturalny rezerwuar do poboru wody przez jednostki straży pożarnej, co w akcji gaśniczej skróci czas dowozu wody do miejsca objętego pożarem. Przekładać się to będzie na zapewnienie lepszej ochrony przed pożarami lasu i zmniejszeniem szkód gospodarczych wywołanych w drzewostanie przez ten żywioł. Znaczenie dla ochrony przeciwpożarowej lasu ma w opisanym stanie sprawy m.in. budowa grobli opisanej w pkt 1 stanu sprawy, bowiem zabezpieczać ona będzie drogę spełniającą funkcję dojazdu pożarowego, znajdującą się poniżej obiektu, przed możliwością zalania i uszkodzenia wodą wezbraniową, np. po dużych opadach deszczu lub wiosennych roztopach. Z kolei zadanie inwestycyjne opisane w pkt 10, polegające na wykonaniu przepustu, pozwoli wzmocnić system zabezpieczenia przeciwpożarowego w tym rejonie, poprzez możliwość wykonania drogi spełniającej wymogi dojazdu pożarowego, istotnie uzupełniając istniejącą sieć dróg. Wydatki na realizację Projektu, które choćby pośrednio dotyczą właściwego utrzymania dróg leśnych klasyfikowanych jako pożarowe, mieszczą się w obszarze działań związanych z ochroną przeciwpożarową, a zatem zdaniem Wnioskodawcy również z tego punktu widzenia inwestycje te są wykorzystywane do wykonywania przez Nadleśnictwo czynności opodatkowanych podatkiem VAT;
jak wskazano w opisie sprawy, w ramach działań związanych z zabezpieczeniem infrastruktury leśnej oraz zabudową przeciwerozyjną dróg Nadleśnictwo wykona budowę przepustów zlokalizowanych pod drogami leśnymi, które dotyczą dróg leśnych wywozowych oraz przeciwpożarowych. Drogi leśne, na których stan i utrzymanie oddziaływać będą pośrednio realizowane obiekty, służą przede wszystkim do prowadzenia gospodarki leśnej w zakresie wywozu i pozyskania drewna. Bez przejezdnych dróg wywozowych prowadzenie gospodarki leśnej w obszarze pozyskania i sprzedaży drewna jest mocno utrudnione. Właściwie utrzymane drogi wywozowe umożliwiają bowiem prowadzenie działalności gospodarczej poprzez zabezpieczenie warunków do wykonywania transportu pozyskanego drewna. Przede wszystkim ogromne znaczenie gospodarcze w zakresie wywozu drewna ma dla Nadleśnictwa budowa drewnianego progu piętrzącego podpartego bystrzem, opisanego w pkt 2 opisu sprawy, który ma również służyć zabezpieczeniu istniejącej poniżej obiektu drogi wywozowej, przebiegającej przez groblę z przepustem drogowym, przed szkodliwym działaniem wody opadowej spływającej po ulewnych deszczach. Jest to o tyle istotne w aspekcie ekonomicznym, iż wymieniona droga należy do głównych dróg wywozowych drewna Nadleśnictwa i prowadzi bezpośrednio do drogi krajowej. Pozytywny wpływ na działalność gospodarczą Nadleśnictwa poprzez poprawę komunikacji związanej z pozyskaniem i wywozem drewna będzie miało ponadto wykonanie przepustu, opisanego w pkt 10. W chwili obecnej, w miejscu projektowanej inwestycji istnieją szlaki zrywkowo-wywozowe przebiegające po liniach podziału powierzchniowego Nadleśnictwa. Wykonanie przepustu poprawi infrastrukturę drogową Nadleśnictwa, a tym samym ułatwi dostęp do sąsiednich drzewostanów gospodarczych w celu pozyskania i wywozu drewna. Ułatwienia komunikacyjne nie tylko w zakresie transportu drewna, ale również w celu podejmowania innych czynności gospodarczych, które są niezbędne dla osiągnięcia efektu w postaci pozyskania odpowiedniej ilości i jakości drewna do sprzedaży.

Biorąc powyższe pod uwagę, dokonane przez Nadleśnictwo wydatki służyć mają nie tylko realizacji ogólnych celów Projektu, związanych z ochroną lasu przed niekorzystnymi zmianami klimatycznymi, ale również uzyskaniu wymiernych korzyści w zakresie prowadzonych przez Nadleśnictwo działań gospodarczych. Podejmowane przez Nadleśnictwo działania będą wykorzystane w gospodarce leśnej poprzez budowanie mechanizmów powodujących, że sprzedaż pozostanie na podobnym poziomie z możliwą tendencją wzrostową, bądź ograniczenie strat w tym zakresie. Wydatki poniesione na zrealizowanie Projektu przełożą się zatem na uzyskanie przychodów opodatkowanych podatkiem VAT, a tym samym wykorzystanie inwestycji do wykonywania czynności opodatkowanych, uprawniać będzie do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę naliczonego podatku VAT.

Do fundamentalnych zasad VAT należy jego neutralny charakter. Zgodnie z regułą, podmiot niebędący konsumentem danego towaru lub usługi, nie ponosi ciężaru VAT. Innymi słowy, podatkiem tym obciążany jest jedynie końcowy konsument. Zasada ta realizowana jest poprzez mechanizm odliczenia VAT. Zgodnie z UVAT, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia tego podatku w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do działalności opodatkowanej. Ta konstrukcja jest wypracowana przez prawo wspólnotowe.

Potrącalność podatku VAT, a tym samym neutralność podatku, zapewnia właśnie art. 86 ust. 1 UVAT. Przepis ten wyraźnie wskazuje, że nabyte towary i usługi muszą mieć związek ze sprzedażą opodatkowaną. Nie precyzuje on jednak charakteru tego związku. Dokonując zatem wykładni powołanego przepisu, należy nadać mu taki sens, który pozwoli na zachowanie podstawowej i najistotniejszej cechy tego podatku, jaką jest właśnie jego neutralność dla podatnika. W praktyce oznacza to, że brak jest podstaw do różnicowania prawa do odliczenia w przypadku nabytych towarów/usług, które w sposób pośredni wpływają na działalność gospodarczą. Wobec tego przyjąć należy, że każdy związek, zarówno bezpośredni, jak i pośredni ze sprzedażą opodatkowaną, wykonywaną obecnie, uprzednio lub w przyszłości, winien być uwzględniony przy ocenie istnienia uprawnienia podatnika do obniżenia podatku należnego o naliczony przy nabyciu towarów i usług i tylko wówczas bowiem będzie możliwa realizacja tego postulatu (neutralności podatku VAT).

Stanowisko w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków, które nie pozostawały w bezpośrednim związku ze sprzedażą opodatkowaną VAT, znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych, przykładowo:

w wyroku z dnia 14 października 2010 r., sygn. akt I FSK 1834/09 Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził:
Co do zasady niezbędnym warunkiem odliczenia VAT jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy zakupami (wydatkami) a konkretną transakcją opodatkowaną. Wydatki te powinny stanowić część składową kosztów świadczenia, uwzględnioną w cenie. Jednak brak takiej konkretnej transakcji opodatkowanej nie musi zawsze prowadzić do utraty prawa do odliczenia VAT. W przypadku bowiem wydatków zaliczanych do tzw. kosztów ogólnych, wprawdzie nie istnieje bezpośredni związek pomiędzy zakupem tych towarów i usług a sprzedażą opodatkowaną, lecz w sytuacji gdy stanowią one element cenotwórczy produktów podatnika, pozostając w ten sposób w bezpośrednim związku z jego opodatkowaną działalnością gospodarczą prawo do odliczenia z tytułu tych zakupów (wydatków) powinno przysługiwać podatnikowi w takim zakresie, w jakim ogólna działalność daje prawo do odliczenia VAT.,
w uzasadnieniu wyroku z dnia 28 maja 2009 r., sygn. akt I SA/Kr 1576/08, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wskazał:
() wydatki poniesione na badanie śródrocznych i rocznych sprawozdań finansowych, przeprowadzone w celu zwiększenia kapitału spółki w wyniku wprowadzenia akcji na Giełdę Papierów Wartościowych, należy uznać za wydatki stanowiące część ogólnych kosztów spółki, które spełniają tym samym wymogi określone w art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Występuje tutaj związek pośredni polegający na tym, że środki pozyskane poprzez emisję akcji posłużą do zwiększenia w przyszłości sprzedaży podlegającej opodatkowaniu.,
w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 lutego 2011 r., sygn. akt I FSK 359/10, gdzie Sąd ten uznał nawet odliczenie podatku naliczonego w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego, gdzie związek ten jest ewidentnie pośredni.

Ponadto, pojęcie związku podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi, było przedmiotem rozstrzygnięć TSUE. W orzeczeniu w sprawie C-465/03 Kretztechnik, Trybunał uznał, że środki zgromadzone przez spółkę w wyniku podniesienia kapitału miały niewątpliwie służyć prowadzonej działalności gospodarczej. W związku z czym, wydatki związane z emisją akcji powinny stanowić część ogólnych kosztów działalności i jako takie są uwzględnione w cenie dostarczanych towarów lub świadczonych usług. Zdaniem TSUE, spółce jako podatnikowi, powinno w takim przypadku przysługiwać prawo do odliczenia VAT związanego z tą czynnością.

Z kolei w orzeczeniu z dnia 22 lutego 2001 r. w sprawie C-405/98 Abbey National plc, TSUE stwierdził, że brak bezpośredniego związku z konkretną czynnością podlegającą opodatkowaniu, nie wyklucza prawa do odliczenia podatku VAT w przypadku tzw. kosztów ogólnych działalności. Koszty te mogą bowiem być przypisane do działalności podatnika (podwyższają wartość sprzedaży opodatkowanej VAT), a zatem powinny być obliczane dla potrzeb VAT.

Skoro w przypadku Nadleśnictwa istnieje związek realizacji Projektu z działalnością gospodarczą prowadzoną przez ten podmiot, opodatkowaną podatkiem VAT (vide argumenty wyżej), to niewątpliwie przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków z tym związanych. Spełniona jest bowiem przesłanka do odliczenia podatku naliczonego, wynikająca z art. 86 ust. 1 UVAT. Innymi słowy, zdaniem Nadleśnictwa, towary i usługi, które nadleśnictwa są zobowiązane zakupić celem wykonania inwestycji określonych w Kompleksowym projekcie adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych, są wykorzystywane do wykonywania przez nadleśnictwo czynności opodatkowanych w zakresie pozyskania i sprzedaży drewna, dlatego też Nadleśnictwo X stoi na stanowisku, że będzie mogło skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 UVAT.

Zachodzi tutaj bowiem związek przyczynowo-skutkowy wymagany dla odliczenia podatku naliczonego, tj.:

przyczyna wydatki Nadleśnictwa na Projekt, gdzie występuje podatek naliczony,
skutek w wyniku realizacji Projektu sprzedaż drewna opodatkowana podatkiem VAT pozostanie na podobnym poziomie z możliwą tendencją wzrostową (bez tych działań nastąpił spadek).

W wyroku C-437/06 w sprawie Securenta, TSUE wskazał, że w przypadku wykonywania działalności gospodarczej oraz działalności o innym charakterze, odliczenie VAT od wydatków związanych z obu rodzajami czynności powinno zostać ustalone w odpowiedniej proporcji. Dlatego wyliczanie podatku naliczonego do odliczenia od wydatków związanych z realizacją Projektu, jako związanych jednocześnie z działalnością gospodarczą Nadleśnictwa (w opisany wyżej bezpośredni sposób), jak i z działalnością statutową Nadleśnictwa wynikającą z UL, będącą poza zakresem podatku od towarów i usług (niewątpliwie Projekt posłuży także sensu largo ochronie lasów, jako celowi samemu w sobie narzuconemu Nadleśnictwu przez ustawę o lasach, ale niebędącemu działalnością gospodarczą), musi nastąpić przy zastosowaniu prewspółczynnika, o którym mowa w art. 86 ust. 2a UVAT. Takie działanie zapewni realizację podstawowego postulatu związanego z odliczaniem podatku naliczonego zostanie odliczone tyle podatku naliczonego, ile będzie go związane z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez Nadleśnictwo.

Podkreślić należy, iż powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 11 września 2018 r., sygn. 0112-KDIL1-1.4012.512.2018.1.MR oraz w dniu 10 października 2018 r., sygn. 0112-KDIL2-1.4012.447.2018.1.MG, w których organ ten uznał za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków poniesionych przez Nadleśnictwo w zakresie realizacji inwestycji objętych Projektem ().

W przywołanych interpretacjach podatkowych organ stwierdził, że prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przysługujące w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, nie jest przywilejem podatkowym, ale elementem konstrukcyjnym podatku od towarów i usług. Wobec powyższego organ zgodził się z Wnioskodawcą, że Nadleśnictwu w świetle powołanego art. 86 ust. 1 ustawy w związku z realizacją Projektu nie będzie przysługiwać pełne prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (tu: o całą kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją inwestycji), ponieważ realizowane zadanie nie będzie służyć wyłącznie i w bezpośredni sposób czynnościom opodatkowanym. Niemniej jednak według organu interpretującego, Nadleśnictwu przysługiwać będzie stosowne prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących poniesione wydatki związane z czynnościami opodatkowanymi (na warunkach wskazanych w art. 86 ust. 1 ustawy), z uwzględnieniem przepisu art. 86 ust. 2a ustawy, o ile nie wystąpią okoliczności wymienione w art. 88 ustawy. Tym samym prawo do odliczenia determinowane będzie sposobem określenia proporcji, co wymaga uwzględnienia również postanowień powołanych przepisów art. 86 ust. 2b i nast. ustawy.

Zatem, w przypadku wydatków wykorzystywanych zarówno do celów działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków związanych z realizacją Projektu pn. (...) z uwzględnieniem sposobu określenia proporcji, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy.

Analogiczne stanowisko przyjął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacjach indywidualnych z dnia 28 stycznia 2019 r., sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.818.2018.1.KW oraz z dnia 22 maja 2019 r., sygn. 0114-KDIP4.4012.182.2019.1.AS, dotyczących wydatków inwestycyjnych objętych Projektem ().

W tej ostatniej interpretacji organ stwierdził, że wydatki poniesione w związku z realizacją inwestycji, polegającej na odbudowie i budowie zbiorników retencyjnych oraz budowie obiektów małej retencji będą związane zarówno ze sferą nieprodukcyjną Wnioskodawcy (tj. z działalnością statutową dotyczącą ochrony i zagospodarowania lasu), ale także będą służyły działalności opodatkowanej podatkiem VAT prowadzonej przez Nadleśnictwo w zakresie sprzedaży drewna. Jak wskazał bowiem Wnioskodawca w opisie sprawy, przedmiotowe inwestycje będą przekładały się na obszar opodatkowania podatkiem VAT, mają wpływ na kształtowanie drzewostanu (jego ilości i jakości), z którego jest pozyskiwane drewno do sprzedaży. Cel i charakter podejmowanych w ramach tych inwestycji działań wskazuje na możliwość wykorzystania w przyszłości efektów tych inwestycji również do opodatkowanej działalności gospodarczej Nadleśnictwa. Tym samym w przedmiotowej sprawie istnieje związek między wydatkami poniesionymi na realizację zadań w ramach opisanego Projektu a czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT wykonywanymi przez Nadleśnictwo, polegającymi na dostawie pozyskanych w ramach prowadzonej gospodarki leśnej produktów w postaci drewna.

Mając zatem na uwadze powołane wyżej przepisy prawa, należy stwierdzić, że w odniesieniu do wydatków wykorzystywanych zarówno do celów działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, Wnioskodawca obowiązany jest w pierwszej kolejności bezpośrednio alokować wydatki odpowiednio do każdego z ww. rodzajów działalności.

W przypadku wydatków poniesionych w ramach realizacji inwestycji objętych Projektem pn. () w części tego Projektu realizowanej przez Nadleśnictwo, służących jednocześnie działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu oraz działalności innej niż gospodarcza, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe, Wnioskodawcy będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z uwzględnieniem sposobu określenia proporcji, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy, o ile nie wystąpią okoliczności wymienione w art. 88 ustawy. Tym samym, prawo do odliczenia determinowane będzie sposobem określenia proporcji, co wymaga uwzględnienia postanowień powołanych przepisów art. 86 ust. 2b i nast. Ustawy.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, towary i usługi, które Nadleśnictwo zakupi celem wykonania inwestycji określonych w () opisanych w stanie sprawy, są wykorzystywane do wykonywania przez nadleśnictwo czynności opodatkowanych w zakresie pozyskania i sprzedaży drewna, dlatego też jednostki te mogą korzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 UVAT. Odliczeniu podlegać będzie podatek naliczony od wszystkich działań składających się na realizację poszczególnych inwestycji opisanych w stanie sprawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106), zwanej dalej ustawą, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Na mocy art. 86 ust. 2a ustawy, w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej sposobem określenia proporcji. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i 3 ustawy. Mieszczą się tutaj również działania czy sytuacje występujące w ramach działalności gospodarczej, jednakże niegenerujące opodatkowania podatkiem VAT. Natomiast przez cele inne rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i 3 ustawy (przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy nieodpłatną działalność statutową), a także cele prywatne, które z założenia nie mają nic wspólnego z działalnością gospodarczą podatnika.

Według art. 86 ust. 2b ustawy, sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli:

zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz
obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.

Zgodnie z art. 86 ust. 2c ustawy, przy wyborze sposobu określenia proporcji można wykorzystać w szczególności następujące dane:

średnioroczną liczbę osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności gospodarczej i poza tą działalnością;
średnioroczną liczbę godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą i poza tą działalnością;
roczny obrót z działalności gospodarczej w rocznym obrocie podatnika z działalności gospodarczej powiększonym o otrzymane przychody z innej działalności, w tym wartość dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, otrzymanych na sfinansowanie wykonywanej przez tego podatnika działalności innej niż gospodarcza;
średnioroczną powierzchnię wykorzystywaną do działalności gospodarczej w ogólnej średniorocznej powierzchni wykorzystywanej do działalności gospodarczej i poza tą działalnością.

Według art. 86 ust. 2d ustawy, w celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w ust. 2a, przyjmuje się dane za poprzedni rok podatkowy.

Na mocy art. 86 ust. 2e ustawy, podatnik rozpoczynający w danym roku podatkowym wykonywanie działalności gospodarczej i działalności innej niż działalność gospodarcza, w celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w ust. 2a, przyjmuje dane wyliczone szacunkowo, według prognozy uzgodnionej z naczelnikiem urzędu skarbowego w formie protokołu.

W myśl art. 86 ust. 2f ustawy, przepis ust. 2e stosuje się również, gdy podatnik uzna, że w odniesieniu do wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć dane za poprzedni rok podatkowy byłyby niereprezentatywne.

Na podstawie art. 86 ust. 2g ustawy, proporcję określa się procentowo w stosunku rocznym. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej. Przepisy art. 90 ust. 5, 6, 9a i 10 stosuje się odpowiednio.

W przypadku gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie ust. 22, uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji art. 86 ust. 2h ustawy.

Z powołanych powyżej przepisów wynika, że w celu odliczenia podatku naliczonego, w pierwszej kolejności podatnik winien przyporządkować ponoszone wydatki do poszczególnych rodzajów działalności (opodatkowanej podatkiem VAT, zwolnionej i niepodlegającej opodatkowaniu tym podatkiem). W przypadku zakupów bezpośrednio związanych z działalnością opodatkowaną, podatnik, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, odlicza podatek naliczony w całości. Natomiast w sytuacji, gdy takie przyporządkowanie nie jest możliwe, a wydatki służą zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik winien ustalić proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy oraz (w przypadku wystąpienia także czynności zwolnionych od podatku) w art. 90 ust. 2 i 3 ustawy.

Należy również wskazać, że ustawodawca umożliwił podatnikom skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego w określonych terminach, pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Na zakres prawa do odliczeń w sposób bezpośredni wpływa pojmowanie statusu danego podmiotu jako podatnika podatku od towarów i usług wykonującego czynności opodatkowane. Tylko podatnik w rozumieniu art. 15 ustawy, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady, status podatnika związany jest z prowadzeniem przez dany podmiot działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Pod pojęciem działalności gospodarczej, na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy, rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z uregulowań ustawy o podatku od towarów i usług wyraźnie wynika, że dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego, niezbędne jest istnienie związku między dokonywanymi zakupami towarów i usług a prowadzoną działalnością opodatkowaną. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć charakter bezpośredni lub pośredni.

O bezpośrednim związku dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży towary handlowe lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług, będących przedmiotem dostawy; bezpośrednio więc wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast o związku pośrednim można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa. Mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganymi przez podatnika przychodami. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług, a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania przychodu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez dany podmiot obrotów.

Warunek zachowania związku zakupów z działalnością opodatkowaną, akcentowany jest w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W orzeczeniu z dnia 6 kwietnia 1995 r., (w sprawie C-4/94, BLP Group plc v. Commissioners of Customs & Excise) TSUE stwierdził, że powstanie prawa do odliczenia podatku jest uzależnione od bezpośredniego i niezwłocznego związku z transakcjami opodatkowanymi. Także w wyroku z dnia 8 czerwca 2000 r. (w sprawie C-98/98, Commissioners of Customs and Excise a Midland Bank plc) TSUE nie miał wątpliwości, że artykuł 2 Pierwszej Dyrektywy i artykuł 17 ust. 2, 3 i 5 Szóstej Dyrektywy w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych należy interpretować w taki sposób, aby warunkiem odliczenia przez podatnika VAT oraz podstawą do ustalenia zakresu tego prawa było zasadniczo istnienie bezpośredniego związku pomiędzy daną transakcją nabycia, a daną transakcją (lub transakcjami) sprzedaży, uprawniającymi do dokonania odliczenia. Ponadto, w wyroku z dnia 13 marca 2008 r. w sprawie C-437/06 Securenta, Trybunał przesądził, że w sytuacji, gdy podatnik wykonuje działalność gospodarczą i działalność niemającą charakteru gospodarczego, prawo do odliczenia z tytułu ewentualnych wydatków jest dopuszczalne jedynie w zakresie, w jakim wydatki te można przyporządkować działalności gospodarczej podatnika.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1a ustawy z dnia z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2020 r., poz. 6), trwale zrównoważona gospodarka leśna to działalność zmierzająca do ukształtowania struktury lasów i ich wykorzystania w sposób i tempie zapewniającym trwałe zachowanie ich bogactwa biologicznego, wysokiej produkcyjności oraz potencjału regeneracyjnego, żywotności i zdolności do wypełniania, teraz i w przyszłości, wszystkich ważnych ochronnych, gospodarczych i socjalnych funkcji na poziomie lokalnym, narodowym i globalnym, bez szkody dla innych ekosystemów.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 wymienionej ustawy o lasach, trwale zrównoważoną gospodarkę leśną prowadzi się według planu urządzenia lasu lub uproszczonego planu urządzenia lasu, z uwzględnieniem w szczególności następujących celów:

zachowania lasów i korzystnego ich wpływu na klimat, powietrze, wodę, glebę, warunki życia i zdrowia człowieka oraz na równowagę przyrodniczą;
ochrony lasów, zwłaszcza lasów i ekosystemów leśnych stanowiących naturalne fragmenty rodzimej przyrody lub lasów szczególnie cennych ze względu na:
1. zachowanie różnorodności przyrodniczej,
2. zachowanie leśnych zasobów genetycznych,
3. walory krajobrazowe,
4. potrzeby nauki;
ochrony gleb i terenów szczególnie narażonych na zanieczyszczenie lub uszkodzenie oraz o specjalnym znaczeniu społecznym;
ochrony wód powierzchniowych i głębinowych, retencji zlewni, w szczególności na obszarach wododziałów i na obszarach zasilania zbiorników wód podziemnych;
produkcji, na zasadzie racjonalnej gospodarki, drewna oraz surowców i produktów ubocznego użytkowania lasu.

Stosownie do art. 8 powołanej ustawy, gospodarkę leśną prowadzi się według następujących zasad:

powszechnej ochrony lasów;
trwałości utrzymania lasów;
ciągłości i zrównoważonego wykorzystania wszystkich funkcji lasów;
powiększania zasobów leśnych.

Ponadto, w myśl art. 13 ust. 1 cyt. ustawy, właściciele lasów są obowiązani do trwałego utrzymywania lasów i zapewnienia ciągłości ich użytkowania, a w szczególności do:

zachowania w lasach roślinności leśnej (upraw leśnych) oraz naturalnych bagien i torfowisk;
ponownego wprowadzania roślinności leśnej (upraw leśnych) w lasach w okresie do 5 lat od usunięcia drzewostanu;
pielęgnowania i ochrony lasu, w tym również ochrony przeciwpożarowej;
przebudowy drzewostanu, który nie zapewnia osiągnięcia celów gospodarki leśnej, zawartych w planie urządzenia lasu, uproszczonym planie urządzenia lasu lub decyzji, o której mowa w art. 19 ust. 3;
racjonalnego użytkowania lasu w sposób trwale zapewniający optymalną realizację wszystkich jego funkcji przez:
1. pozyskiwanie drewna w granicach nieprzekraczających możliwości produkcyjnych lasu,
2. pozyskiwanie surowców i produktów ubocznego użytkowania lasu w sposób zapewniający możliwość ich biologicznego odtwarzania, a także ochronę runa leśnego.

W świetle art. 50 ustawy o lasach, Lasy Państwowe prowadzą działalność na zasadzie samodzielności finansowej i pokrywają koszty działalności z własnych przychodów.

Z kolei, zgodnie z art. 54 cyt. ustawy, Lasy Państwowe otrzymują dotacje celowe z budżetu państwa na zadania zlecone przez administrację rządową, a w szczególności na:

wykup lasów i gruntów do zalesień oraz ich rekultywację, a także wykup innych gruntów w celu zachowania ich przyrodniczego charakteru;
wykonywanie krajowego programu zwiększania lesistości, o którym mowa w art. 14 ust. 2a, oraz pielęgnację i ochronę upraw i młodników powstałych w ramach realizacji tego programu;
zagospodarowanie i ochronę lasów w przypadku zagrożenia ich trwałości, o którym mowa w art. 12 ust. 1;
sporządzanie okresowych, wielkoobszarowych inwentaryzacji stanu lasów, aktualizacji stanu zasobów leśnych oraz prowadzenie banku danych o zasobach leśnych i stanie lasów, o których mowa w art. 13a ust. 1 pkt 2 i 3;
opracowanie planów ochrony dla rezerwatów przyrody znajdujących się w zarządzie Lasów Państwowych, ich realizację, ochronę gatunkową roślin i zwierząt oraz sprawowanie nadzoru nad obszarami wchodzącymi w skład sieci Natura 2000;
finansowanie edukacji leśnej społeczeństwa, w szczególności poprzez tworzenie i prowadzenie leśnych kompleksów promocyjnych, zakładanie ścieżek przyrodniczo-leśnych;
na sporządzanie planów zalesienia, o których mowa w art. 35 ust. 5;
pełnienie zadań związanych z realizacją programów współfinansowanych ze źródeł zagranicznych.

Jak wyżej wskazano, decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia podatku VAT na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, ma związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi.

Z opisu sprawy wynika, że LP działa na podstawie ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach, oraz nadanego z delegacji art. 44 tej ustawy Statutu. LP zarządza lasami stanowiącymi własność Skarbu Państwa i w ramach sprawowanego zarządu prowadzi gospodarkę leśną, gospodaruje gruntami i innymi nieruchomościami oraz ruchomościami związanymi z gospodarką leśną, a także prowadzi ewidencję majątku Skarbu Państwa oraz ustała jego wartość (art. 4 UL).

Podstawowym zadaniem nadleśnictwa, jako jednostki organizacyjnej LP, jest nałożone ustawą o lasach, prowadzenie gospodarki leśnej (art. 4 ust. 3 UL).

W świetle § 4 ust. 1 pkt 2 lit. a Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 grudnia 1994 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe w Lasach Państwowych w ramach sprawowanego zarządu jest prowadzona działalność gospodarcza, w zakresie gospodarki leśnej w nadleśnictwach, w której wyróżnia się działalność podstawową obejmującą m.in. urządzenie, ochronę i zagospodarowanie lasu oraz utrzymanie i powiększenie zasobów i upraw leśnych. Zgodnie natomiast z § 3 rozporządzenia działalność Nadleśnictwa będącego jednostką organizacyjną Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe (LP) jest prowadzona na podstawie rachunku ekonomicznego.

Nadleśnictwo jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów, rozliczającym się za miesięczne okresy rozliczeniowe i prowadzi działalność gospodarczą zdefiniowaną w art. 15 ust. 2 ustawy.

W ramach tej działalności Nadleśnictwo realizuje zarówno czynności opodatkowane, jak i zwolnione od podatku VAT. W zakresie realizowanych zadań Nadleśnictwo wykonuje także czynności, które są wyłączone z systemu VAT, tj. czynności, które nie zostały wymienione w art. 5 ust. 1 ustawy. Jeżeli chodzi o działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem VAT, Nadleśnictwo prowadzi m.in. sprzedaż produktów z gospodarki leśnej opodatkowanej podatkiem VAT (głównie drewna, ale również sadzonek, szyszek, nasion, choinek).

W przypadku dokonywania zakupów towarów i usług związanych zarówno z działalnością gospodarczą, jak również działalnością inną niż gospodarcza (statutową) Wnioskodawca odlicza podatek VAT zgodnie z przepisem art. 86 ust. 2a ustawy.

Stosowany przez Nadleśnictwo sposób określenia proporcji odpowiada specyfice wykonywanej przez Nadleśnictwo działalności i dokonywanych przez nie nabyć. Prewspółczynnik, zdaniem Nadleśnictwa, spełnia kryteria określone w art. 86 ust. 2b ustawy, tj. zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.

LP otrzymało dofinansowanie ze środków unijnych na realizację projektu pn. ().

Beneficjentem Projektu jest LP, natomiast za jego koordynację odpowiada Centrum, będące jednostką organizacyjną LP o zasięgu ogólnokrajowym, pod nadzorem Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych.

Projekt obejmuje dużą liczbę działań inwestycyjnych na terenie całego kraju, które realizowane są przez nadleśnictwa. Podmiotami upoważnionymi do ponoszenia wydatków są nadleśnictwa, jako bezpośrednio odpowiedzialne za realizację obiektów i zadań w terenie. Podstawę do ponoszenia przez nadleśnictwa wydatków związanych z Projektem, jak też zobowiązana do wykonania określonego wskaźnika produktu i rezultatu, stanowią porozumienia zawarte pomiędzy poszczególnymi nadleśnictwami a DGL LP. Nadleśnictwa prowadzą działalność na zasadach samodzielności finansowej, czyli same ponoszą wydatki związane z realizacją zadań. Na etapie rozliczania wydatków, nadleśnictwa przedstawiają dokumenty do RDLP, następnie RDLP weryfikują dokumentację i przekazują dokumenty do Centrum. Centrum dokonuje weryfikacji merytoryczno-finansowej i składa zbiorcze wnioski o płatność do Instytucji Wdrażającej (NFOŚiGW). Refundacja środków odbywa się zgodnie ze strukturą organizacyjną panującą w LP.

Wykonane obiekty (z pewnymi wyjątkami) są realizowane na gruntach w zarządzie LP i są własnością Skarbu Państwa. Na etapie eksploatacji, będą zarządzane przez nadleśnictwa, zobowiązane do utrzymania trwałości technicznej (zapewnienie konserwacji, remontów, utrzymania pełnej funkcjonalności również po upływie okresu gwarancji oraz pokrycie kosztów utrzymania pogwarancyjnego obiektów) oraz prowadzenia monitoringu obiektów. Nadleśnictwa będą m.in. prowadziły okresowe przeglądy techniczne i prewencyjne, umożliwiające wczesne wychwycenie zmian nie tylko w obiektach, ale i w otoczeniu.

Głównym celem Projektu jest wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w nizinnych ekosystemach leśnych.

Efektem realizacji Projektu będzie wzmocnienie mechanizmów adaptacji do zmian klimatu na terenach leśnych, poprawa kondycji siedlisk przyrodniczych, wzrost bioróżnorodności oraz wzrost retencjonowanej wody w przyrodzie.

Analiza ekonomiczna założeń Projektu wskazuje na wymierne korzyści finansowe, które LP może osiągnąć w obszarze wzrostu ochronnej funkcji lasu oraz wynikające z ograniczenia strat wywołanych suszą, pożarami, powodziami. Według założeń Projektu inwestycje przełożą się na wymierne efekty ekonomiczne dla LP. Analiza ekonomiczna została oparta o metodę zdyskontowanych przepływów finansowych i w odniesieniu dla okresu 30 kolejnych lat (2015-2044) przewiduje osiągnięcie wartości na poziomie 490.884.672 PLN, w tym korzyści wynikające ze wzrostu ochronnej funkcji lasu wyniosą 91,19% założonej kwoty (447.646.636 PLN). Natomiast przewidywane w Projekcie przychody z tytułu ograniczenia strat spowodowanych klęskami żywiołowymi wyniosą odpowiednio:

w zakresie pożarów 0,12 % (595.146 PLN),
w zakresie suszy 8,50% (41.703.132 PLN),
w zakresie spowodowanym przez powodzie 0,19% (939.757 PLN).

Realizowany Projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu obejmuje dwie grupy działań inwestycyjnych małą retencję wodną oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych.

Realizacja części Projektu przypadającej na Nadleśnictwo w zakresie małej retencji wodnej, pozostaje niewątpliwie w związku z prowadzoną przez Nadleśnictwo działalnością gospodarczą. Wydatki na Projekt służą poza celami innymi niż działalność gospodarcza właśnie działalności gospodarczej, ponieważ osiągnięte dzięki realizacji projektu cele umożliwią w ogóle wykonywanie działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem VAT (np. bez zabezpieczenia dróg byłoby to niemożliwe), spowodują jej wykonywanie w łatwiejszy i bezpieczniejszy sposób, oraz zapobiegną w konsekwencji stratom z tego tytułu. Przełożenie wydatków poniesionych przez Nadleśnictwo na Projekt, na przychody opodatkowane podatkiem VAT, jest oczywiste. Działania przekładające się na powstanie przychodów opodatkowanych podatkiem VAT w odniesieniu do każdej opisanej inwestycji:

realizacja inwestycji polegająca na budowie grobli wraz z drewnianą kładką nad przelewem w celu stworzenia retencji obszaru mokradłowego na rowie (...) wpłynie na zwiększenie przyrostu oraz jakości drzewostanów gospodarczych (przyszły przychód opodatkowany). Budowa obiektu ograniczy odpływ wody, co skutkować będzie zwiększeniem wilgotności powietrza, podniesie poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz zmniejszy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych, przez co wpłynie na zwiększenie przyrostu oraz jakości drzewostanów gospodarczych. Zwiększenie oraz ustabilizowanie uwilgotnienia siedlisk leśnych, podniesie odporność drzewostanów na szkodliwe zmiany klimatyczne, zmniejszy straty z nimi związane i w konsekwencji podniesie ich zdrowotność i wartość, co tym samym przełoży się na wzrost produkcyjności drewna, co końcowo pozytywnie wpłynie na działalność gospodarczą Nadleśnictwa w zakresie pozyskania i sprzedaży tego surowca. Budowa grobli wraz z kładką ułatwi też dostęp do terenów przyległych, w celu wykonywania innych czynności gospodarczych w uprawach leśnych i drzewostanach, np. wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych, wykonywania nadzoru i kontroli zatem obiekt ułatwi wykonywanie Nadleśnictwu tych czynności gospodarczych, zabezpieczających przyszłe źródło przychodów opodatkowanych podatkiem VAT. Ponadto obiekt będzie również miał znaczenie dla prowadzonej przez Nadleśnictwo działalności gospodarczej w zakresie zabezpieczenia drogi będącej dojazdem pożarowym, znajdującej się poniżej obiektu, przed możliwością jej zalania i uszkodzenia wodą wezbraniową np. po dużych opadach deszczu lub wiosennych roztopach,
realizacja inwestycji polegająca na wykonaniu progu piętrzącego w postaci drewnianej ścianki szczelnej w kształcie trapezu podpartej bystrzem w celu stworzenia retencji obszaru mokradłowego na rowie (...) przyczyni się do wzrostu funkcji ochronnej lasu, co skutkować będzie zmniejszeniem liczby katastrof na terenach leśnych spowodowanych zmianami klimatu, a to z kolei przyczyni się do zmniejszenia strat w drzewostanie leśnym, tj. produktem handlowym Nadleśnictwa. Ograniczanie strat w drzewostanie, z jednoczesnym zwiększeniem jego produktywności, pozytywnie wpłynie na działalność gospodarczą Nadleśnictwa w zakresie pozyskania drewna, co przyczyni się do powstania przychodu opodatkowanego podatkiem VAT. Projektowany obiekt będzie miał dla Nadleśnictwa znaczenie gospodarcze również w zakresie wywozu drewna. Planowana budowa drewnianego progu piętrzącego podpartego bystrzem, zabezpieczy bowiem istniejącą poniżej obiektu drogę wywozową, przebiegającą przez groblę z przepustem drogowym, przed szkodliwym działaniem wody opadowej spływającej po ulewnych deszczach. Wymieniona droga należy do głównych dróg wywozowych drewna Nadleśnictwa i prowadzi bezpośrednio do drogi krajowej,
realizacja inwestycji związanej z przywracaniem funkcji obszarom mokradłowym służy minimalizacji powodzi oraz suszy, co wiąże się z ograniczeniem strat w drzewostanie wywołanych suszą, powodziami, czego konsekwencją będzie wymierny wzrost pozyskania drewna i jego sprzedaży. Budowa obiektu ograniczy odpływ wody, co zwiększy wilgotność, ustabilizuje poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz zmniejszy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych, przez co wpłynie na zwiększenie przyrostu oraz jakość drzewostanów gospodarczych. Z jednej strony ustabilizowanie stosunków wodnych i złagodzenie okresów skrajnych warunków wilgotnościowych wywrze pozytywny efekt na drzewostany gospodarcze zwiększony zostanie przyrost drzewostanu oraz poprawa zdrowotności drzew, z drugiej strony skutkiem wzrostu retencji będzie lepsze zabezpieczenie lasów przed zagrożeniami pożarowymi, co w perspektywie przełoży się na zwiększenie sprzedaży drewna i przychody opodatkowane podatkiem VAT,
realizacja zadania przywracającego funkcje obszarom mokradłowym na obszarze Natura 2000 przyczyniać się będzie do ograniczenia odpływu wód i zatrzymania wody w ściółce i glebie, co wpływa na ilościowy i jakościowy stan drzewostanu leśnego. Istnieje więc tutaj związek pomiędzy wykonaniem Projektu, a prowadzeniem przez Nadleśnictwo działalności opodatkowanej w zakresie pozyskania i sprzedaży drewna. Zwiększenie pojemności retencyjnej przełoży się na efektywność prowadzonej przez Nadleśnictwo działalności gospodarczej, w leśnictwie C na lata 2014-2023 zaplanowano pozyskanie drewna (tj. sprzedaż opodatkowaną VAT) w wysokości do 10.078 m³ grubizny rocznie. Niedobory wody, które są związane ze zmianami klimatycznymi powodują obniżanie się odporności na czynniki biotyczne, m.in. gradację pierwotnych szkodników owadzich, co może skutkować powstawaniem znacznych strat w drzewostanach, z ich przedwczesnym wycięciem włącznie. Budowa obiektu ograniczy odpływ wody, co zwiększy wilgotność powietrza, podniesie poziom wód gruntowych, ograniczy niekorzystny okres suszy oraz ograniczy amplitudę skrajnych warunków wilgotnościowych, przez co wpłynie na zwiększenie przyrostu oraz jakości drzewostanów gospodarczych. Będzie to miało znaczenie zarówno dla wielkości pozyskania i sprzedaży drewna, jak i jakości surowca. Ponadto, inwestycja poprawi, a w niektórych przypadkach umożliwi prowadzenie gospodarki leśnej w zakresie wywozu i pozyskania drewna, jak i wykonywania przez Wnioskodawcę zabiegów pielęgnacyjnych. Uregulowanie poziomu wód gruntowych umożliwi dostęp do niektórych miejsc w celu pozyskania, zrywki i wywozu drewna oraz przeprowadzenia innych czynności gospodarczych. Podejmowane przez Nadleśnictwo działania (wydatki na inwestycje), będą zatem wykorzystane w gospodarce leśnej poprzez budowanie mechanizmów powodujących ograniczenie strat w zakresie pozyskania i sprzedaży drewna,
budowa zbiornika retencyjnego w leśnictwie służy minimalizacji suszy i pożarów, co wiąże się z ograniczeniem strat w drzewostanie wywołanych suszą i kataklizmem pożaru, czego konsekwencją będzie wymierny wzrost pozyskania drewna i jego sprzedaży, ponieważ inwestycja spowoduje zwiększenie przyrostu i jakości drzewostanów poprzez poprawę warunków wzrostu i rozwoju, co przełoży się na wzrost produkcyjności. Dodatkowo zbiornik retencyjny może posłużyć jako rezerwuar do poboru wody w razie pożaru lasu, co przekłada się na zabezpieczenie drzewostanu przed tym żywiołem, a co za tym idzie na zabezpieczenie przychodów Nadleśnictwa z tytułu pozyskania i sprzedaży drewna,
budowa zbiornika retencyjnego w kolejnym leśnictwie również ograniczy odpływ wody, a zwiększenie pojemności retencyjnej przełoży się pozytywnie na działalność gospodarczą Nadleśnictwa poprzez zwiększenie efektywności w zakresie pozyskania i sprzedaży drewna oraz zmniejszenia strat w drzewostanie w przyszłości, poprzez zabezpieczenie lasów przed zagrożeniami wynikającymi ze zmian klimatycznych,
budowa przepustu w leśnictwie będzie miała pozytywny wpływ na działalność gospodarczą Nadleśnictwa, w szczególności poprzez poprawę komunikacji związanej z pozyskaniem i wywozem drewna oraz funkcje związane ze zwiększaniem retencyjności wody na obszarach leśnych. Ustabilizowanie stosunków wodnych i złagodzenie okresów skrajnych warunków wilgotnościowych, wywrze pozytywny efekt na drzewostany gospodarcze zarówno w zakresie przyrostu drzew, jak i ich kondycji zdrowotnej, co przełoży się na wzrost pozyskania i sprzedaży drewna i uzyskanie surowca lepszej jakości. W chwili obecnej, w miejscu planowanej inwestycji istnieją szlaki zrywkowo-wywozowe przebiegające po liniach podziału powierzchniowego Nadleśnictwa. Wykonanie przepustu poprawi infrastrukturę drogową Nadleśnictwa. Ułatwi dostęp do drzewostanów gospodarczych w celu pozyskania i wywozu drewna. Poprawi komunikację oraz pozwoli wzmocnić system zabezpieczenia przeciwpożarowego w tym rejonie poprzez możliwość wykonania drogi spełniającej wymogi dojazdu pożarowego, istotnie uzupełniając istniejącą sieć dróg.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy, wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą ustalenia, czy Nadleśnictwu przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, w odniesieniu do towarów i usług nabytych w ramach realizacji inwestycji objętych Projektem, w oparciu o przepis art. 86 ust. 2a ustawy.

Z powołanych powyżej przepisów ustawy o lasach wynika, że Nadleśnictwo prowadzi dwie różnego rodzaju działalności opodatkowaną działalność gospodarczą i działalność mającą na celu realizację pozaprodukcyjnych funkcji lasu które to działalności mają całkowicie odrębny, niezależny charakter. Są one bowiem wydzielone zarówno pod względem realizowanych zadań, jak i pod względem sposobu i zasad ich finansowania. Działalność gospodarcza jest prowadzona na zasadach samodzielności finansowej, co oznacza, że Nadleśnictwo pokrywa swoje wydatki z osiąganych z tej działalności przychodów.

Jak wskazał Wnioskodawca analiza ekonomiczna założeń Projektu wskazuje na wymierne korzyści finansowe, które LP ma osiągnąć w obszarze wzrostu ochronnej funkcji lasu oraz wynikające z ograniczenia strat wywołanych suszą, pożarami, powodziami. Według założeń Projektu inwestycje przełożą się na wymierne efekty ekonomiczne dla LP. Ponadto wykonanie inwestycji przełoży się nie tylko na wzrost ilościowy produkowanego drewna, ale wpłynie też na jakość drewna jako surowca do sprzedaży. W konsekwencji, wydatki poczynione przez Wnioskodawcę na realizację inwestycji objętych Projektem, przełożą się pośrednio między innymi na wzrost przychodów z gospodarki leśnej w zakresie produkcji i sprzedaży drewna.

Wobec powyższego należy stwierdzić, iż związkiem, jaki istnieje pomiędzy działalnością opodatkowaną a związaną z realizowaną inwestycją jest fakt, że prowadzi je ta sama jednostka organizacyjna Lasów Państwowych, tj. Nadleśnictwo. Sam zaś fakt, że ten sam podmiot prowadzi działalność retencyjną (statutową) i wykonuje opodatkowaną działalność gospodarczą, nie jest wystarczający do stwierdzenia, że istnieje związek pomiędzy działalnością statutową a działalnością opodatkowaną podatkiem od towarów i usług.

Niemniej jednak, na tle przedmiotowej sprawy należy podkreślić, że prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przysługuje w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Jednocześnie prawo do odliczenia podatku naliczonego nie jest przywilejem podatkowym, ale elementem konstrukcyjnym podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym zgodzić należy się z Wnioskodawcą, że Nadleśnictwu w świetle powołanego art. 86 ust. 1 ustawy nie będzie przysługiwać pełne prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, w odniesieniu do towarów i usług nabytych w ramach realizacji inwestycji objętych Projektem ponieważ realizowane zadanie nie będzie służyć wyłącznie i w bezpośredni sposób czynnościom opodatkowanym. Niemniej jednak, Nadleśnictwu przysługiwać będzie stosowne prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących poniesione wydatki związane z czynnościami opodatkowanymi (na warunkach wskazanych w art. 86 ust. 1 ustawy), z uwzględnieniem przepisu art. 86 ust. 2a ustawy, o ile nie wystąpią okoliczności wymienione w art. 88 ustawy. Tym samym, prawo do odliczenia determinowane będzie sposobem określenia proporcji, co wymaga uwzględnienia również postanowień powołanych przepisów art. 86 ust. 2b i nast. ustawy.

Zatem, w przypadku wydatków wykorzystywanych zarówno do celów działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków związanych z realizacją Projektu, z uwzględnieniem sposobu określenia proporcji, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy.

Podsumowując, Wnioskodawcy, przysługuje/będzie przysługiwało prawo obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, w odniesieniu do towarów i usług nabytych w ramach realizacji inwestycji objętych Projektem pn. (), w części tego Projektu realizowanej przez Nadleśnictwo, w oparciu o przepis art. 86 ust. 2a ustawy, tj. z uwzględnieniem sposobu określenia proporcji.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Należy jednak raz jeszcze podkreślić, że wskazane wyżej zasady dotyczące odliczania (z zastosowaniem sposobu określenia proporcji) znajdują zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do zakupów, które związane są jednocześnie ze sprzedażą opodatkowaną oraz niepodlegającą opodatkowaniu, której Wnioskodawca nie jest w stanie jednocześnie przyporządkować do jednego rodzaju sprzedaży. Natomiast w odniesieniu do zakupów, które nie mają związku ze sprzedażą opodatkowaną (zgodnie z ogólną zasadą wskazaną w art. 86 ust. 1 ustawy), Wnioskodawca nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego.

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek Zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

W związku z tym tutejszy organ informuje, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy, bądź we własnym stanowisku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej rozpatrzone. Dotyczy to w szczególności kwestii prawa do odliczenia podatku naliczonego w oparciu o art. 90 ustawy.

Zauważyć należy, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany z przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym oraz opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź straci swą aktualność.

Ponadto tutejszy organ informuje, że zgodnie z art. 14d § 1 Ordynacji podatkowej, interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego wydaje się bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku. Do tego terminu nie wlicza się terminów i okresów, o których mowa w art. 139 § 4 Ordynacji podatkowej. Jednocześnie zasadą przyjętą przez tutejszy organ jest to, że wszystkie wnioski o wydanie interpretacji indywidualnej załatwiane są z zachowaniem kolejności wpływu.

Interpretacja dotyczy:

zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia,
zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie