Gmina (…) w związku z centralizacją podatkową uzyskała od Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi interpretację indywidualną z dnia 15 września 2016 r. sygn. (…) oraz  (…), w której organ uznał stanowisko Gminy za prawidłowe i dokonał kompleksowej oceny działań j.s.t. w zakresie działań objętych zadaniami z zakresu budowy i utrzymania dróg publicznych w rozumieniu przepisów ustawy o drogach publicznych.

Jednoznacznie z ww. interpretacji wynika, iż Gmina w tym zakresie występuje w charakterze organu władzy publicznej, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, a nie podatnika i nie przysługuje jej prawo do odliczenia podatku naliczonego w zakresie budowy i utrzymania dróg publicznych w rozumieniu ustawy o drogach publicznych.

Organ konsekwentnie podtrzymywał ww. wykładnię w zakresie wydatków dotyczących komponentu drogowego w ramach realizacji projektów europejskich wydając dla Gminy  (…)  interpretacje indywidualne:

‒         z dnia 29 listopada 2016 r. znak: (…),

‒z dnia 15 lutego 2017 r. znak: (…)

‒z dnia 16 lutego 2017 r. znak: (…),

‒z dnia 14 lutego 2017 r. znak: (…),

‒z dnia 20 marca 2017 r. znak: (…),

‒z dnia 14 marca 2017 r. znak: (…),

‒z dnia 20 lutego 2017 r. znak: (…),

‒z dnia 26 marca 2018 r. znak: (…),

‒z dnia 3 października 2018 r. znak: (…),

‒z dnia 24 stycznia 2022 r. znak: (…).

Droga/ulica nie były wykorzystywane wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku od towarów i usług.

A doprecyzowując: Droga/ulica nie były wykorzystywane na cele działalności opodatkowanej ani wykorzystywane na cele działalności zwolnionej od podatku od towarów i usług, lecz były wykorzystywane na cele działalności niepodlegającej opodatkowaniu.

Pytania

1)Czy dostawa opisanych we wniosku działek:

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…),

za które na mocy decyzji Wojewody  (…)  z dnia  (…) 2022 r. nr  (…) ustalono na rzecz Gminy  (…)  odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 w związku z art. 29a ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931)?

2)Czy dostawa opisanych we wniosku działek:

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…),

za które na mocy decyzji Wojewody  (…)  z dnia  (…) 2002 r. nr  (…) ustalono na rzecz Gminy  (…)  odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 w związku z art. 29a ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz.931)?

3)Czy dostawa opisanych we wniosku działek:

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…),

za które na mocy decyzji Wojewody  (…)  z dnia  (…) 2002 r. nr  (…) ustalono na rzecz Gminy  (…)  odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 w związku z art. 29a ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931)?

Państwa stanowisko w sprawie

1)Dostawa opisanych we wniosku działek:

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…),

za które na mocy decyzji Wojewody  (…)  z dnia  (…) 2022 r. nr  (…)  ustalono na rzecz Gminy  (…)  odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 w związku z art. 29a ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz.931).

2)Dostawa opisanych we wniosku działek:

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…),

za które na mocy decyzji Wojewody  (…)  z dnia  (…)  2002 r. nr  (…) ustalono na rzecz Gminy  (…)  odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 w związku z art. 29a ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931).

3)Dostawa opisanych we wniosku działek :

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…),

za które na mocy decyzji Wojewody  (…)  z dnia  (…) 2002 r. nr  (…) ustalono na rzecz Gminy  (…)  odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 w związku z art. 29a ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz.931).

Uzasadnienie

Na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają: 1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z ust. 2 działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W myśl ust. 6 nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1)przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

W myśl art. 2 ilekroć jest mowa o:

14)pierwszym zasiedleniu - rozumie się przez to oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:

a)wybudowaniu lub

b)ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Do 1 września 2019 r. ww. przepis posiadał brzmienie:

Ilekroć jest mowa o:

14)pierwszym zasiedleniu - rozumie się przez to oddanie do użytkowania w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich:

a)wybudowaniu lub

b)ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Zauważyć należy, iż obecne brzmienie ww. przepisu funkcjonuje od 1 września 2019 r. i jest wynikiem implementacji do polskiego porządku prawnego wyroku TSUE z dnia 16 listopada 2017 r. w sprawie C-308/16. Zgodnie z ww. wyrokiem: (...) Artykuł 12 ust. 1 i 2 oraz art. 135 ust. 1 lit. j) dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one przepisom krajowym , takim jak będące przedmiotem postępowania głównego, które uzależniają zwolnienie z podatku od wartości dodanej w związku z dostawą budynków od spełnienia warunku, zgodnie z którym pierwsze zasiedlenie tych budynków następuje w ramach czynności podlegającej opodatkowaniu (...)”.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 zwalnia się od podatku:

10)dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

W myśl art. 29a ust. 8 w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

Ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje w art. 2 pojęcia budowli, dlatego należy sięgnąć do innych przepisów prawa.

Zgodnie z art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane ( Dz. U. z 2021 r. poz. 2351) ilekroć w przepisach jest mowa o budowli - należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych, morskich turbin wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.

Z kolei w myśl art. 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1376 ze zm.) użyte w ustawie określenia oznaczają:

2)droga - budowlę wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami, stanowiącą całość techniczno-użytkową, przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowaną w pasie drogowym;

3)  ulica - drogę na terenie zabudowy lub przeznaczonym do zabudowy zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w której ciągu może być zlokalizowane torowisko tramwajowe.

Ponadto w myśl rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (Dz. U. Nr 112 poz. 1316) w pkt 2 „Pojęcia podstawowe” zdefiniowano, iż obiekty inżynierii lądowej i wodnej są to wszystkie obiekty budowlane nie sklasyfikowane jako budynki, tj.: drogi kołowe, drogi kolejowe, mosty, autostrady, drogi lotniskowe, zapory wodne, itp.

Zauważyć także należy, iż w przeszłości w interpretacjach indywidualnych nr  (…)  z dnia 3 grudnia 2010 r. dla Gminy (…) Minister Finansów reprezentowany przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie dokonał następującej wykładni: „(...) zatem z uwagi na fakt, iż przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęcia „budowla” oraz z uwagi na fakt, iż PKOB podaje definicję obiektu inżynierii wodnej i lądowej, czyli wszystkich obiektów budowlanych nie klasyfikowanych jako budynki natomiast pojęcie to definiuje wprost przepis art. 3 ust. 3 ustawy Prawo budowlane, stosując definicje „budowli” należy posługiwać się definicją zawartą w art. 3 ust. 3 ustawy Prawo budowlane (...)”.

Z uwagi na fakt, iż działki, o których mowa w pytaniu 1-3 zabudowane były na dzień dostawy (wywłaszczenia w formie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, tzw. ZRID) budowlami w rozumieniu ww. przepisów prawa, tj. ustawy Prawo budowlane w związku ustawą o drogach publicznych (drogą/ulicą), dostawa nastąpiła dwa lata po pierwszym zasiedleniu w rozumieniu nadanym temu pojęciu przez wyrok TSUE z dnia 16 listopada 2017 r. w sprawie C-308/16 i obowiązujący od 1 września 2019 r. przepis art. 2 pkt 14 ustawy, to za prawidłowe przyjąć należy stanowisko, iż:

1)Dostawa opisanych we wniosku działek:

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…)

‒nr ew. (…),

za które na mocy decyzji Wojewody  (…)  z dnia  (…) 2022 r. nr  (…) ustalono na rzecz Gminy  (…)  odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 w związku z art. 29a ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931).

2)Dostawa opisanych we wniosku działek:

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…),

za które na mocy decyzji Wojewody  (…)  z dnia  (…) 2002 r. nr  (…) ustalono na rzecz Gminy  (…)  odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 w związku z art. 29a ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931).

3)Dostawa opisanych we wniosku działek:

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…),

‒nr ew. (…),

za które na mocy decyzji Wojewody  (…)  z dnia  (…) 2002 r. nr  (…) ustalono na rzecz Gminy (…) odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 w związku z art. 29a ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931).

W związku z ww. uzupełnieniem wniosku Wnioskodawca podtrzymuje stanowisko o zwolnieniu ww. dostaw z art. 43 ust. 1 pkt 10 związku z art. 29a ust. 8 ustawy o VAT, nie zaś o ich zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 tej ustawy.

Niemniej, Wnioskodawca sygnalizuje, iż możliwa jest także wykładnia, iż nie każde wywłaszczenie nieruchomości należącej do jednostki samorządu terytorialnego w zamian za odszkodowanie niejako z automatu winno być rozpatrywane w kategorii czynności wykonywanej w ramach działalności gospodarczej i tym samym rozpatrywane w kategoriach czynności opodatkowanej wg stawki lub zwolnionej przedmiotowo. Możliwość innej wykładni wynika z precedensowego i być może przełomowego wyroku NSA z dnia 8 czerwca 2022 r. sygn. akt I FSK 2366/18. Czytamy w nim:

„ (...) nie każdorazowe, a tylko takie przeniesienie własności nieruchomości, które stanowić będzie przedmiot działalności gospodarczej, skutkować będzie sytuacją opodatkowania dostawy przewidzianą w art. 7 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. Nie jest w tym zakresie wystarczające wskazanie, że Powiat nie działa w charakterze podmiotu prawa publicznego, a jego sytuacja jest analogiczna do innych podmiotów, których może dotknąć decyzja lokalizacyjna i wywiedzenie stąd, że skoro organ władzy publicznej wydający nieruchomość za odszkodowaniem nie może korzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 u.p.t.u., to znaczy, że działa w charakterze podatnika VAT.

(…) Trybunał wskazał, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności przez uprawnionego nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej, bez spełnienia dodatkowych kryteriów, jak angażowanie środków podobnych do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 112. Wymaga podkreślenia, że sprawa, na tle której pogląd ten został wyrażony, również dotyczyła jednostki samorządu terytorialnego, a zatem Trybunał Sprawiedliwości uznał, że również w odniesieniu do podmiotów prawa publicznego mogą wystąpić czynności z zakresu wykonywania uprawnień właścicielskich niewchodzące w zakres działalności gospodarczej, a w konsekwencji pozostające poza regulacją VAT.

(...) organ podatkowy nie zauważa niekonsekwencji swojego stanowiska - zaznaczając, że sytuacja Powiatu jest taka sama jak innych podmiotów, których może dotknąć decyzja lokalizacyjna, organ powinien był dostrzec, że podmiotem, którego nieruchomość podlega wywłaszczeniu za odszkodowaniem, może być również podmiot w ogóle nieprowadzący działalności gospodarczej. A skoro nie tylko nieruchomość przedsiębiorcy może być wywłaszczona, oczywiste jest, że nie każda taka dostawa będzie podlegała regulacjom VAT i nie jest to wystarczające dla przesądzenia, czy wywłaszczany będzie z tego tytułu podatnikiem VAT. Dotyczy to również podmiotu prawa publicznego, tylko bowiem dostawa dokonana przez taki podmiot w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 u.p.t.u. może być uznana za czynność podlegającą przepisom u.p.t.u. (…).

Pomimo tego stanowisko Wnioskodawcy nie ulega zmianie, stoi on nadal i konsekwentnie na stanowisku prawidłowości zastosowania w przypadku objętym niniejszym wnioskiem zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 w związku z art. 29a ust. 8 ustawy o VAT, nie zaś jako czynności zwolnionych na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 lub niepodlegających opodatkowaniu z uwagi na brak wystąpienia w charakterze podmiotu, o którym mowa w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:

Według art. 2 pkt 6 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1  pkt 1 ustawy:

Zatem należy stwierdzić, że w sytuacji, gdy przedmiotem dostawy są towary w rozumieniu powołanego wyżej przepisu i gdy czynność ta prowadzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel, mamy do czynienia z dostawą w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy więc przyjąć, że w oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie nieruchomości gruntowych (działek), traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Z art. 15 ust. 1 ustawy wynika, że:

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:

Natomiast stosownie do treści art. 15 ust. 6 ustawy:

Z powołanych przepisów wynika, że organy władzy publicznej nie będą podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają należności, opłaty lub składki. Organy te będą natomiast podatnikami podatku od towarów i usług w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie umów cywilnoprawnych. Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a  realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i  usług.

Z cyt. wyżej przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa).

W takiej sytuacji uznać należy, że ma miejsce dostawa towarów w zamian za odszkodowanie, zaś odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną – objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w  momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości. Należy przy tym zaznaczyć, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Zasady nabywania nieruchomości pod inwestycje w zakresie dróg publicznych, a także organy właściwe w tych sprawach, reguluje ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 176).

Art. 11a ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych stanowi, że:

Według regulacji art. 12 ust. 4 ww. ustawy:

W myśl art. 12 ust. 4a ww. ustawy:

Z art. 12 ust. 4f ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wynika, że:

Na podstawie art. 112 ust. 2 ustawy z  21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2021 poz. 1899 ze zm.):

W myśl art. 128 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Istotą wywłaszczenia jest pozbawienie lub ograniczenie m.in. prawa własności nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz podmiotu (osoby) wywłaszczanego, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje organ administracji publicznej, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji. Z  tak określonych zapisów ustawowych wynika jasno, że podmiotem podejmującym cały katalog czynności prawnych jest organ administracji. Nie wymaga się tu współdziałania, czy jakiejkolwiek innej inicjatywy ze strony podmiotu wywłaszczanego.

Zauważyć należy, że dokonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może albo być opodatkowana właściwą stawką podatku, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.  

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy o  VAT.

Art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:

Art. 2 pkt 14 ustawy:

Zwolnienie wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy stosuje się w odniesieniu do dostawy całości lub części budynków, budowli, jeżeli w stosunku do nich doszło do pierwszego zasiedlenia, przy czym okres pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą nie jest krótszy niż 2 lata. Pierwszym zasiedleniem jest pierwsze zajęcie nieruchomości do używania, zarówno wtedy, gdy po wybudowaniu budynku sprzedano go lub oddano go w najem, jak i w przypadku wykorzystywania budynku na potrzeby własne – bowiem w obydwu przypadkach doszło do korzystania z budynku.

W przypadku budynków lub budowli niespełniających przesłanek do zastosowania art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwia podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia, o którym stanowi art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jeżeli dostawa budynków, budowli lub ich części będzie mogła korzystać ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, wówczas badanie przesłanek wynikających z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10a stanie się bezzasadne.

Jeśli natomiast nie zostaną spełnione przesłanki zastosowania zwolnienia od podatku dla dostawy budynków, budowli lub ich części na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 i pkt 10a ustawy, należy przeanalizować możliwość skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:

Zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dotyczy wszystkich towarów – zarówno nieruchomości, jak i ruchomości – przy nabyciu (imporcie lub wytworzeniu) których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT i wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT.

Kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle, rozstrzyga art. 29a ust. 8 ustawy:

Co do zasady zatem, grunt będący przedmiotem sprzedaży podlega opodatkowaniu według takiej stawki podatku od towarów i usług, jaką opodatkowane są budynki/budowle na nim posadowione. Oznacza to, że w sytuacji, gdy budynki, budowle lub ich części korzystają ze zwolnienia od podatku VAT, również sprzedaż gruntu korzysta ze zwolnienia od podatku.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęcia budynku, budowli. W tym zakresie należy odnieść się do przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2021 r. poz. 2351 ze zm.).

W myśl art. 3 pkt 1 i pkt 3 ustawy Prawo budowlane:

Państwa wątpliwości dotyczą kwestii, czy dostawa wskazanych w opisie stanu faktycznego działek korzysta ze zwolnienia VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

W celu ustalenia, czy w analizowanej sprawie zastosowanie znajdzie zwolnienie od opodatkowania, należy w pierwszej kolejności rozstrzygnąć, czy względem budowli znajdujących się na przedmiotowych działkach, nastąpiło pierwsze zasiedlenie.

Analizując informacje zawarte w opisie sprawy w kontekście definicji pierwszego zasiedlenia należy wskazać, że z okoliczności sprawy wynika, że dostawa (w wyniku wywłaszczenia za odszkodowaniem) przez Państwa przedmiotowych budowli (drogi/ulicy) nie była dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia, a pomiędzy pierwszym zasiedleniem a ww. dostawą upłynął okres dłuższy niż 2 lata. Jak wskazali Państwo w opisie sprawy każda z działek była na dzień 5 grudnia 2011 r. zabudowana drogą/ulicą, które zostały oddane do użytku w minionym wieku. Droga (ulica) nie służyły działalności opodatkowanej, nie dokonywano na nie nakładów, od których przysługiwałoby prawo do odliczenia podatku naliczonego. Zatem, w odniesieniu do transakcji dostawy każdej z działek zabudowanych drogą/ulicą doszło już do pierwszego zasiedlenia, a więc zostaną spełnione przesłanki do zastosowania zwolnienia od podatku, określone w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Mając na uwadze przywołane przepisy prawa należy stwierdzić, że skoro dostawa przedmiotowych budowli (drogi/ulicy), którymi zabudowane są działki nr (…), korzysta ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, to ze zwolnienia od podatku, korzysta również dostawa gruntów, na którym budowle te są posadowione, w oparciu o przepis art. 29a ust. 8 ustawy.

Ponadto, należy wskazać, że badanie przesłanek dla zastosowania zwolnienia od podatku VAT wynikających z art. 43 ust. 1 pkt 10a oraz art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, jest bezzasadne, gdyż zwolnienia te mają zastosowanie do dostawy budynków, budowli lub ich części nieobjętej zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Informuję, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.