Zwolnienie z podatku od towarów i usług sprzedaży udziału w nieruchomości.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 lutego 2022 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zwolnienia z podatku od towarów i usług sprzedaży udziału w nieruchomości. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwania – pismem z 26 kwietnia 2022 r. (data wpływu 26 kwietnia 2022 r.) oraz pismem z 20 maja 2022 r. (data wpływu 20 maja 2022 r.)

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Powiat stanowi lokalną wspólnotę samorządową osób zamieszkałych na jego terytorium. Ma osobowość prawną. Działa na podstawie ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym (tj. Dz. U. z 2020 roku, poz. 920 z późn. zm.). Wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym powiat wykonuje określone ustawami zadania o charakterze ponadgminnym, m.in. w zakresie edukacji publicznej, promocji i ochrony zdrowia, pomocy społecznej, wspierania osób niepełnosprawnych, kultury fizycznej i turystyki, gospodarki wodnej, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody, ochrony praw konsumenta, obronności, promocji powiatu, itp.

Na mocy art. 6 ust. 2 tej ustawy powiat nie może prowadzić działalności gospodarczej wykraczającej poza zadania o charakterze użyteczności publicznej.

Powiat jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług w myśl art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (tj. z 2021 roku, poz.685 z późn. zm.) który stanowi, że nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Od 1 stycznia 2017 roku na podstawie ustawy z dnia 5 września 2016 roku o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (tj. z 2018 roku, poz. 280) Powiat dokonał centralizacji rozliczeń podatku od towarów i usług ze wszystkimi jednostkami organizacyjnym podległymi Powiatowi.

W charakterze podatnika od towarów i usług w sprawach gospodarowania nieruchomościami należącymi do zasobu Skarbu Państwa występuje Powiat, bowiem Skarb Państwa jako osoba prawna zleca Staroście zadania z zakresu administracji rządowej zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2021 roku, poz. 1899 z późn. zm.).

Szczegółowy opis nabytego udziału przedstawia się następująco:

W obrębie geodezyjnym (…) znajduje się działka ewidencyjna nr 1 o powierzchni 1,7345 ha przy ul. (…). Jest to grunt zabudowany, ogrodzony z uzbrojeniem w energię elektryczną wewnętrzną sieć wodociągową, gaz, kanalizację sanitarną. Na nieruchomości znajdują się dwie studnie. W rejestrze ewidencji gruntów i budynków powyższa nieruchomość sklasyfikowana jest jako tereny przemysłowe (Ba). Zabudowę tej nieruchomości stanowią:

1.budynek murowany o przeznaczeniu przemysłowym o powierzchni zabudowy 2093 m²;

2.budynek murowany o przeznaczeniu przemysłowym o powierzchni zabudowy 26 m²;

3.budynek drewniany parterowy o powierzchni zabudowy 125 m²;

4.budynek murowany o przeznaczeniu magazynowym o powierzchni zabudowy 757 m²;

5.budynek murowany o przeznaczeniu magazynowym o powierzchni zabudowy 485 m²;

6.budynek murowany o przeznaczeniu magazynowym o powierzchni zabudowy 40 m².

Budynki oraz budowle stanowią własność współwłaściciela nieruchomości (własność nakładów znajdujących się na nieruchomości).

Dla działki ewidencyjnej oznaczonej w ewidencji gruntów i budynków numerem 1położonej w obrębie (…) Wójt Gminy wydał zaświadczenie z dnia 9 czerwca 2020 roku, w którym poświadczył, że: działka Nr 1 nie jest objęta ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy (…) uchwalone Uchwalą Nr I z dnia 31 stycznia 2000 roku Rady Gminy (…), dla powyższej działki ustala w sposób następujący funkcję terenu: istniejące usługi na działkach wydzielonych. W obrocie prawnym nie funkcjonują prawomocne decyzje o warunkach zabudowy ustalające sposób zagospodarowania przedmiotowego terenu i warunki zabudowy.

Skarb Państwa dokonujący dostawy budynków, budowli lub ich części nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Właścicielem gruntu jest Skarb Państwa (udział ½ części), B.R. (udział 2/8 części) i R.R. (udział 2/8 części).

Właścicielem nakładów znajdujących się na nieruchomości jest R.R. na podstawie aktów notarialnych z dnia 25 października 2000 roku i z dnia 26 marca 2004 roku. Zbyciu podlega jedynie grunt z uwagi, iż nakłady zostały już wcześniej nabyte przez nabywcę - Panią B.R. i Pana R.R. od syndyka zarządzającego nieruchomością. Zarządzeniem Nr II Wojewody z dnia 8 lipca 2021 roku w sprawie wyrażenia zgody na zbycie z zasobu nieruchomości Skarbu Państwa udziału we współwłasności nieruchomości położonej w obrębie (…), gmina (…), Wojewoda wydał zgodę Staroście na zbycie z zasobu nieruchomości Skarbu Państwa udziału wynoszącego ½ części we współwłasności powyższej nieruchomości. Sprzedaż udziału Skarbu Państwa w wysokości części w przedmiotowej nieruchomości nastąpi w trybie bezprzetargowym zgodnie z art. 37 ust. 2 pkt 9 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami. Cena zbywanego udziału określona przez rzeczoznawcę majątkowego w operacie szacunkowym z dnia 29 stycznia 2021 roku została ustalona na kwotę 300.800,00 złotych (słownie złotych: trzysta tysięcy osiemset złotych 00/100).

Uzupełnienie wniosku

1) Nabycie udziału w nieruchomości

Udział należny Skarbowi Państwa w ½ części został nabyty na podstawie prawomocnego postanowienia I Wydziału Cywilnego Sądu Rejonowego z dnia 26 marca 1991 roku, sygn. akt III ustanawiającego prawa do spadku po bezpotomnie zmarłej dnia 15 marca 1990 roku osobie fizycznej.

Wskazali Państwo, że nie jest Państwu wiadome, czy to nabycie było obciążone podatkiem skarbowym – w imieniu Skarbu Państwa zarządzającym i administrującym całą nieruchomością było będące wówczas w likwidacji Przedsiębiorstwo (...)

2) Sposób wykorzystania nieruchomości

Znajdujące się na gruncie budynki, budowle i urządzenia były wznoszone w latach 1979-1985 przez Przedsiębiorstwo (...), które zarządzało i administrowało całą nieruchomością w imieniu Skarbu Państwa od 1958 roku, tj. od wydania orzeczenia Przewodniczącego Komitetu z dnia 9 października 1958 roku, znak: IV o przejęciu na własność Państwa przedsiębiorstwa „X” własność A.P. do 2000 roku, mimo, że decyzją z 12 stycznia 1993 roku, znak V Minister Przemysłu i Handlu stwierdził nieważność powyższego orzeczenia.

W 2000 roku syndyk masy upadłościowej Przedsiębiorstwa zbył na rzecz osób fizycznych nakłady za budynki, budowle i urządzenia trwale związane z gruntem zamykając tym samym prowadzoną likwidację przedsiębiorstwa.

Skarb Państwa reprezentowany przez Starostę (zbywcę udziału w gruncie) nie ponosił żadnych nakładów na nieruchomość związanych z tym udziałem.

3) Właściciel budynków znajdujących się na przedmiotowej nieruchomości

Od 2004 roku właścicielem budynków, budowli i urządzeń pozostaje przyszły nabywca udziału Skarbu Państwa będący od 2015 roku współwłaścicielem w ½ części omawianej nieruchomości.

Przedmiotem sprzedaży ze strony Skarbu Państwa będzie zatem jedynie udział w gruncie w ½ części zgodnie ze stanem opisanym wyżej.

Rozliczenie nakładów dokonane zostało na podstawie aktu notarialnego Rep. VI z dnia 25 października 2000 roku. W imieniu Skarbu Państwa działał w tamtym momencie syndyk masy upadłości Przedsiębiorstwa (...). Rozliczenie nakładów dokonane wyżej przywołanym aktem nie stanowiło czynności opodatkowanej podatkiem VAT z uwagi na to, iż w momencie dokonania rozliczenia czynność ta nie była objęta podatkiem VAT.

Cena 300 800,00 zł (słownie: trzysta tysięcy osiemset złotych) określona przez rzeczoznawcę majątkowego w operacie szacunkowym z dnia 29 stycznia 2021 roku jest wartością samego gruntu bez budynków.

Pytanie

Czy Powiat wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej jako Skarb Państwa przy sprzedaży w tym przypadku ½ udziału wymienionej nieruchomości będzie mógł skorzystać ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy z dnia 11 marca 2004 roku od podatku od towarów i usług?

Państwa stanowisko w sprawie

Powiat może skorzystać ze zwolnionej stawki podatku VAT przy sprzedaży osobie fizycznej ½ udziałów w opisanej nieruchomości na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług, który stanowi, że zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem że:

a)w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,

b)dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Powiat jest organem władzy państwowej, ma osobowość prawną i jest czynnym podatnikiem podatku VAT w zakresie czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT.

W charakterze podatnika podatku od towarów i usług w sprawach gospodarowania nieruchomościami należącymi do zasobu Skarbu Państwa występuje Powiat. Jak wynika z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (tj. Dz.U. z 2021 roku, poz. 1899 z późn. zm.) Skarb Państwa jako osoba prawna zleca Staroście zadania z zakresu administracji rządowej.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez towary na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy o VAT rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii, a zatem zgodnie z art. 2 pkt 6 grunty spełniają definicje towaru, a ich sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju. Również sprzedaż udziału w prawie własności gruntu należy traktować jako dostawę towarów zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, która mieści się w zakresie przedmiotowym opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Jednakże Powiat na mocy art. 6 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym (tj. Dz. U. z 2020 roku poz. 920 z późn. zm.) będąc czynnym podatnikiem podatku VAT nie może prowadzić działalności gospodarczej wykraczającej poza zadania o charakterze użyteczności publicznej.

Starosta zgodnie z przepisami ustawy o gospodarce nieruchomościami jest organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami, gdyż wykonuje zadania z zakresu administracji rządowej. Nieruchomość opisana we wniosku jako ½ udziału została przyjęta do zasobu Skarbu Państwa.

Powiat i jako Skarb Państwa reprezentowany przez Starostę go zamierza za zgodą Wojewody sprzedać z zasobu nieruchomości Skarbu Państwa nabyty udział we współwłasności nieruchomości osobom fizycznym. Wartość tego udziału została ustalona na podstawie wartości określonej w operacie szacunkowym sporządzonym przez uprawnionego rzeczoznawcę majątkowego.

W przypadku nieruchomości zabudowanej budynkami o przeznaczeniu przemysłowym i magazynowym oznaczonej jako działka 15, która w rejestrze ewidencji gruntów i budynków figuruje jako teren zabudowany, gdzie Gmina nie posiada aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego, Państwa zdaniem, sprzedaż ½ udziału gruntu Skarbu Państwa jest zwolniona z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (tj. z 2021 roku poz. 685 z późn. zm.)

Sprzedaż udziału we współwłasności gruntu i budynków stanowi dostawę towarów w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Zatem sprzedając ½ udziału w nieruchomości składającej się z zabudowanej budynkami działki, dokonuje de facto sprzedaży towaru, a dokładniej sprzedaży nieruchomości zabudowanej budynkami wraz z gruntem, na którym są posadowione. W przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu. Stanowi to przepis art. 29a ust. 8 ustawy o VAT, co oznacza, że w sytuacji, gdy budynki, budowle lub ich części korzystają ze zwolnienia z podatku VAT, również sprzedaż gruntu korzysta ze zwolnienia od podatku.

Wobec powyższego, gdy dostawa ½ udziału w budynku korzystać będzie ze zwolnienia od podatku, również dostawa udziału w nieruchomości korzystać będzie ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 29a ust. 8 w związku z art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT.

Powiat nie ponosił żadnych wydatków na ulepszenie tej nieruchomości, a w związku z tym nie miał prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10a, który stanowi, że zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem, że:

a)w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,

b)dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Biorąc pod uwagę powyższe Powiat będzie mógł zastosować przy sprzedaży ½ udziału we współwłasności nieruchomości zwolnienie od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 roku dostawy budynków znajdujących się na działce 1 wraz z gruntem, na którym budynku te są posadowione.

W uzupełnieniu wniosku doprecyzowali Państwo stanowisko wskazując, że Przedmiotem sprzedaży dokonywanej przez Powiat realizujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej w zakresie gospodarki nieruchomościami jest istotnie tylko udział wynoszący ½ części w gruncie stanowiącym działkę ewidencyjną nr 1 położoną w miejscowości (…). Jednakże działka ta jest zabudowana, a budynki i budowle stanowią już własność współwłaściciela nieruchomości, na rzecz którego będzie dokonywana rozpatrywana sprzedaż gruntu.

Jeżeli dostawa dotyczy gruntu zabudowanego, to w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na treść art. 29a ust. 8 ustawy VAT, który podaje, że z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu - grunt dzieli byt prawny budynków w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Taka treść przepisu powoduje, że stawka podatku, która znajduje zastosowanie do budynku, ma również zastosowanie do gruntu, na którym posadowiony jest budynek. Jeżeli dostawa budynków albo budowli lub ich części korzysta ze zwolnienia od podatku, ze zwolnienia takiego korzysta również dostawa gruntu, na którym obiekt jest posadowiony. Powyższy przepis obejmuje swoim zakresem także grunty będące w użytkowaniu wieczystym.

Ponieważ Powiat nie ponosił żadnych wydatków na ulepszenie opisanej nieruchomości, nie przysługiwało mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W tym przypadku można zastosować zwolnienie wynikające z art. 43 ust.1 pkt 10a ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 roku.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą,

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy,

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy,

towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W świetle art. 2 pkt 22 ustawy,

sprzedaż to odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Zatem zgodnie z powołanymi przepisami, zbycie nieruchomości gruntowych (działek) spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a jej sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę, w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Jak wynika z art. 15 ust. 1 ustawy,

podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy,

działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy,

nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itp. umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Tylko w tym zakresie ich czynności mają bowiem charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Przy czym, zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

W art. 43 ust. 1 ustawy, dla dostawy nieruchomości niezabudowanych (pkt 9 ww. przepisu) oraz nieruchomości zabudowanych budynkami, budowlami lub ich częściami (pkt 10 i pkt 10a) spełniających określone w tych przepisach warunki, ustawodawca przewidział bowiem zwolnienie od podatku VAT. Zwolnienie od podatku sprzedaży ww. towarów jest również możliwe w oparciu o normę art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

I tak, w myśl art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy,

zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.

Zwolnienie od podatku, o którym mowa w przywołanym przepisie przysługuje względem takiej dostawy, której przedmiotem jest grunt niezabudowany i jednocześnie o przeznaczeniu innym niż budowlane. Zatem ze zwolnienia od podatku korzystać będą dostawy gruntów o charakterze rolnym, leśnym itp.

Na podstawie art. 2 pkt 33 ustawy,

przez tereny budowlane rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Natomiast, stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy,

zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest – co do zasady – zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zatem dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

Według art. 2 pkt 14 ustawy,

przez pierwsze zasiedlenie- rozumie się przez to oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich:

a)wybudowaniu lub

b)ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Jak wynika z powyższych uregulowań, zwolnienie wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy stosuje się w odniesieniu do dostawy całości lub części budynków i budowli, jeżeli w stosunku do nich doszło do pierwszego zasiedlenia, przy czym okres pomiędzy pierwszym zasiedleniem, a dostawą nie jest krótszy niż 2 lata. Wykluczenie z tego zwolnienia następuje w sytuacjach, gdy dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz w sytuacji, gdy od momentu pierwszego zasiedlenia do chwili sprzedaży nie minęły co najmniej 2 lata.

W tym miejscu należy zauważyć, że w przypadku nieruchomości niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca przewiduje – po spełnieniu określonych warunków – objęcie dostawy zwolnieniem wskazanym w art. 43 ust. 1 pkt 10a tej ustawy.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy,

zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem że:

a)w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,

b)dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że jeżeli dostawa budynków, budowli lub ich części będzie mogła korzystać ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, wówczas badanie przesłanek wynikających z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy stanie się bezzasadne.

Kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle rozstrzyga przepis art. 29a ust. 8 ustawy, w myśl którego,

w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że co do zasady, grunt będący przedmiotem sprzedaży podlega opodatkowaniu według takiej stawki podatku od towarów i usług, jaką opodatkowane są budynki lub budowle na nim posadowione. Oznacza to, że w sytuacji, gdy budynki, budowle lub ich części korzystają ze zwolnienia od podatku VAT, również sprzedaż gruntu korzysta ze zwolnienia od podatku.

Z kolei według art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy,

zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Wskazali Państwo, że są właścicielami - udział ½ części w działce o nr ewidencyjnym 1. Zamierzają Państwo zbyć udział w gruncie nas rzecz właścicieli nakładów znajdujących się na nieruchomości. Budynki oraz budowle stanowią własność współwłaściciela nieruchomości Działka nr 15 nie jest objęta ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W obrocie prawnym nie funkcjonują prawomocne decyzje o warunkach zabudowy ustalające sposób zagospodarowania przedmiotowego terenu i warunki zabudowy. Zbyciu podlega jedynie grunt z uwagi, iż nakłady zostały już wcześniej nabyte przez przyszłego nabywcę. Udział należny Skarbowi Państwa w ½ części został nabyty na podstawie prawomocnego postanowienia Wydziału Cywilnego Sądu Rejonowego ustanawiającego prawa do spadku po bezpotomnie zmarłej dnia 15 marca 1990 roku osobie fizycznej. Znajdujące się na gruncie budynki, budowle i urządzenia były wznoszone w latach 1979-1985 przez Przedsiębiorstwo (…), które zarządzało i administrowało całą nieruchomością w imieniu Skarbu Państwa od 1958 roku. W 2000 roku syndyk masy upadłościowej Przedsiębiorstwa zbył na rzecz osób fizycznych nakłady za budynki, budowle i urządzenia trwale związane z gruntem zamykając tym samym prowadzoną likwidację przedsiębiorstwa. Skarb Państwa reprezentowany przez Starostę (zbywcę udziału w gruncie) nie ponosił żadnych nakładów na nieruchomość związanych z tym udziałem.

Państwa wątpliwości dotyczą kwestii zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy sprzedaży ½ udziału w działce nr 1.

W celu wyjaśnienia Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności należy ustalić, co będzie przedmiotem sprzedaży.

Należy zauważyć, że w myśl art. 46 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.),

nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

W świetle art. 47 § 2 Kodeksu cywilnego

częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.

Według art. 48 Kodeksu cywilnego,

z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania.

Należy wskazać, że zawartego w art. 7 ust. 1 ustawy wyrażenia „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” nie należy utożsamiać z prawem własności. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, definiując wyrażenie „dostawa towarów”, akcentuje „własność ekonomiczną” funkcjonującą w oderwaniu od krajowych przepisów prawa cywilnego, regulujących przeniesienie prawa własności. W orzeczeniu w sprawie C-320/88 Staatssecretaris van Financiën v. Shipping and Forwarding Safe B.V. TSUE wyraził pogląd, że

„wyrażenie «dostawa towarów» w rozumieniu artykułu 5(1) VI Dyrektywy oznacza także przeniesienie prawa do dysponowania rzeczą jak właściciel, nawet jeżeli nie dochodzi do przeniesienia własności rzeczy w sensie prawnym” (pkt 1), jednak jednocześnie zastrzegł, że „zadaniem sądu krajowego jest określenie w każdym przypadku, na podstawie stanu rzeczy, czy przeniesienie prawa do dysponowania rzeczą jak właściciel, w rozumieniu artykułu 5(1) VI Dyrektywy, miało miejsce” (pkt 2).

Zaznaczenia wymaga, że ww. przepis art. 7 ust. 1 ustawy, definiujący pojęcie „dostawa towarów” nie odwołuje się do cywilistycznych pojęć sprzedaży, czy też przeniesienia prawa własności, stąd też nie można utożsamiać dostawy towarów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług z przeniesieniem prawa własności na gruncie prawa cywilnego. W celu właściwego zinterpretowania pojęcia „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” należy mieć na uwadze, że dotyczy ono tego rodzaju czynności, które dają nabywcy prawo do postępowania z nim jak właściciel. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem wyrażenia „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawo własności”. Należy ponadto wskazać, że czynności przejęcia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejęcie własności w sensie prawnym, bowiem „dostawa towarów” nie ogranicza się wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy. W konsekwencji pojęcie „dostawa towarów” oraz ekonomiczne aspekty transakcji, nie muszą wiązać się ze skutkami powstającymi na gruncie cywilistycznego prawa własności. Pozwala to na uznanie danej czynności za dostawę towarów, nawet w przypadkach nałożenia na nabywcę pewnych ograniczeń we władaniu towarem. Chwilą decydującą o przejściu na odbiorcę korzyści i ciężarów związanych z nabyciem towaru jest, co do zasady, wydanie towaru.

Powyższe znajduje potwierdzenie zarówno w orzecznictwie krajowym (wyrok NSA z 10 października 2013 r., sygn. akt I FSK 310/12), jak również w orzecznictwie europejskim (orzeczenie C-320/88 Shipping and Forwarding Safe B.V. v. Staatsecretaris van Financien), w którym to orzeczeniu Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że „dostawa towarów” nie ogranicza się wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy.

Jak Państwo wskazali, budynki oraz budowle znajdujące sie na działce nr 1 stanowią własność współwłaściciela nieruchomości, przedmiotem sprzedaży będzie jedynie udział w gruncie. Z wniosku nie wynika, aby przed dokonaniem sprzedaży dokonali Państwo rozliczenia wartości nakładów na budynki i budowle będące wsłasnością współwłaściciela nieruchomości, na którego rzecz dokonają Państwo sprzedaży ½ udziału w działce. Cena ustalona przez rzeczoznawcę, za którą dokonają Państwo sprzedaży, obejmuje wyłącznie wartość gruntu. Skoro nie posiadają Państwo władztwa ekonomicznego w odniesieniu do budynków i budowli posadowionych na działce nr 1, to nie dokonają Państwo dostawy budynków i budowli, które znajdują się na sprzedawanym gruncie. W świetle rozwiązań przyjętych w ustawie o podatku od towarów i usług, w ramach transakcji sprzedaży ½ udziału w działce nr 1 nie wystąpi dostawa towarów jakimi są budynki i budowle, ponieważ Powiat nie jest w ekonomicznym posiadaniu tych naniesień.

W konsekwencji – skoro przedmiotem sprzedaży będzie sam udział w gruncie – zasady opodatkowania właściwe dla budynków i budowli posadowionych na gruncie będą bez znaczenia dla opodatkowania dostawy udziału w gruncie, w szczególności do dostawy udziału w gruncie nie znajdzie zastosowania żadne ze zwolnień od podatku VAT, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy.

Mając na uwadze powyższe w kontekście Pańtwa wątpliwości należy przeanalizować możliwość zwolnienia z opodatkowania, w oparciu o powołany wyżej art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, wegług którego zwolnienie przysługuje względem takiej dostawy, której przedmiotem jest grunt niezabudowany i jednocześnie o przeznaczeniu innym niż budowlane. Zatem ze zwolnienia od podatku korzystać będą dostawy gruntów o charakterze rolnym, leśnym, itp.

Z przytoczonych przepisów wynika, że przeznaczenie określonego gruntu należy oceniać wyłącznie w oparciu o istniejący plan zagospodarowania przestrzennego oraz wydane decyzje o warunkach zabudowy nieruchomości.

W tym miejscu warto wyjaśnić, że stosownie do treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 28 marca 1996 r. w sprawie C-468/93 Gemeente Emmen - „teren budowlany” oznacza każdy nieuzbrojony lub uzbrojony teren uznany przez państwa członkowskie za teren z przeznaczeniem pod zabudowę.

Zatem, także w świetle orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości za teren budowlany uznać można jedynie taki, który regulacjami prawa krajowego został przeznaczony pod zabudowę.

Wobec powyższego, należy przyjąć, że działki o nr 1 nie można uznać za teren niezabudowany, w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 9. Skoro na działce znajdują się budynki i budowle, to nie ma podstaw do przyjęcia, że dokonując dostawy udziału w gruncie, dokonają Państwo dostawy udziału w gruncie niezabudowanym.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że dostawa udziału w działce nr 1 nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, gdyż przepis ten stosuje się tylko do dostawy terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane, a w przedstawionej sytuacji grunt ten jest zabudowany budynkami i budowlami.

W konsekwencji, do omawianej sprzedaży udziału w działce nr 1 nie znajdzie zastosowania zwolnienie od podatku wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy. W rezultacie, planowana przez Państwa sprzedaż wskazanej powyżej działki nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.

W tym miejscu należy wskazać, że jeżeli przy zbyciu nieruchomości wystąpią przesłanki uniemożliwiające zastosowanie zwolnienia od podatku VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, to należy przeanalizować możliwość zwolnienia dostawy w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Powtórzyć tym samym należy, że w celu zastosowania zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dla dostawy towarów, spełnione muszą być łącznie dwa warunki wskazane w tym przepisie, tj.:

‒towary od momentu ich nabycia do momentu ich zbycia muszą służyć wyłącznie działalności zwolnionej, w żadnym momencie ich posiadania nie można zmienić ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystywania,

‒przy nabyciu (imporcie, wytworzeniu) tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Niespełnienie jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

NSA w wyroku z 28 lutego 2013 r., sygn. akt I FSK 627/12 wskazał, że

zwolnienie, o którym mowa w art. 136 lit. b) dyrektywy 2006/112/WE, a więc również wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 2 u.p.t.u., przysługuje tylko wtedy gdy podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku na skutek ograniczeń i zakazów przewidzianych przepisami dyrektywy lub u.p.t.u., co wynika np. ze związku ze sprzedażą zwolnioną od podatku (por. art. 86 i art. 88 ustawy),a więc nie ma zastosowania, gdy brak odliczenia podatku w poprzedniej fazie obrotu wynika z faktu, że dana czynność w ogóle nie podlegała opodatkowaniu (por. wyrok ETS z dnia 8 grudnia 2005 r. w sprawie C-280/04 Jyske Finanse A/S) oraz gdy podatnik, mając prawo do odliczenia podatku naliczonego, z uprawnienia tego nie skorzystał.

W wyroku, na który powołuje się Naczelny Sąd Administracyjny, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że ze zwolnienia z VAT nie będzie korzystać dostawa towarów, w stosunku do których podatnik nie odliczył VAT naliczonego z powodów innych niż ściśle określone w art. 136 Dyrektywy 2006/112/WE. Tym samym, przepis art. 136 Dyrektywy 2006/112/WE wskazuje zatem, że w przypadkach, w których przy nabyciu towaru VAT w ogóle nie wystąpił, nie można uznać, że mamy do czynienia z brakiem prawa do odliczenia VAT.

Jak wskazali Państwo w opisie sprawy udział należny Skarbowi Państwa w ½ części został nabyty na podstawie prawomocnego postanowienia z dnia 26 marca 1991 roku, ustanawiającego prawa do spadku po bezpotomnie zmarłej dnia 15 marca 1990 roku osobie fizycznej. Wskazać należy, że podatek od towarów i usług został wprowadzony ustawą z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11 poz. 50 ze zm.). Zatem w momencie nabycia przez Państwa przedmiotowego udziału w działce nr 1 nie występował podatek od towarów i usług. Tym samym w takiej sytuacji nie można mówić, że przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu działki lub, że takie prawo Państwu nie przysługiwało, ponieważ z uwagi na brak danego podatku dostawa nie mogła być nim obciążona.

Zatem nie można uznać, że skoro danego podatku w momencie nabycia działki nie było to nie przysługiwało Państwu prawo do jego odliczenia. Zatem w momencie nabycia nieruchomości nie wystąpił podatek naliczony, który mógłby podlegać odliczeniu.

W konsekwencji nie zostały spełnione warunki niezbędne do zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Reasumując, w opisanym wyżej stanie sprawy, dokonanie sprzedaży udziału ½ w gruncie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT we właściwej stawce.

Zatem Państwa stanowisko należy uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).