Sprzedaż udziału w nieruchomości nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług – jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

2 stycznia 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 28 grudnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podlegania opodatkowaniu podatkiem VAT sprzedaży w drodze licytacji sądowej udziału w nieruchomości stanowiącej współwłasność Dłużnika.

Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 23 lutego 2023r. (wpływ 1 marca 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego w sprawie o sygnaturze akt (…) powstała wątpliwość, czy sprzedaż w drodze licytacji sądowej nieruchomości stanowiącej współwłasność Dłużnika M. J., położonej w miejscowości (…), gmina (…), dla której Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w (…) prowadzi księgę wieczystą nr (…) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług VAT. Dłużnik M. J. (NIP: (…)) według stanu na dzień dzisiejszy jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług VAT – wpis do rejestru 22 lipca (…) r.

Nieruchomość będąca przedmiotem przyszłej licytacji, tj. udział 1/2 nieruchomości należący do Dłużnika jest nieruchomością zabudowaną w granicach działki 1 o powierzchni 0,0550ha. Nieruchomość stanowi współwłasność z siostrą Dłużnika M. R. w 1/2 części nieruchomości i została nabyta w drodze umowy darowizny z 7 lutego (…) r. od rodziców A. i D. J.

(...).

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

1.Nieruchomość zabudowana jest budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym w zabudowie bliźniaczej oraz budynkiem gospodarczym przeznaczonym na garaż/ skład opału.

2.Dłużnik prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (…) M. J. NIP: (…), Regon: (…) w zakresie:

31.09.Z Produkcja pozostałych mebli;

16.29.Z Produkcja pozostałych wyrobów z drewna; produkcja wyrobów z korka, słomy i materiałów używanych do wyplatania;

47.99.Z Pozostała sprzedaż detaliczna prowadzona poza siecią sklepową, straganami i targowiskami;

49.41.Z Transport drogowy towarów;

55.10.Z Hotele i podobne obiekty zakwaterowania.

3.Działka i obiekty budowlane zlokalizowane na księdze wieczystej nr (…) nie są wykorzystywane przez Dłużnika w prowadzonej działalności gospodarczej, z tytułu której jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, w tym działalności rolniczej.

4.Nieruchomość wykorzystywana jest do celów mieszkaniowych przez Dłużnika i jego rodziców.

5.Działki i obiekty budowlane nie stanowią składnika majątkowego działalności gospodarczej Dłużnika, jest to majątek prywatny.

6.Według informacji organu egzekucyjnego działki i obiekty budowlane zlokalizowane na księdze wieczystej nr (…) nie były i nie są udostępniane osobom trzecim na podstawie umowy najmu, dzierżawy czy też użyczenia.

7.Według informacji organu egzekucyjnego Dłużnik nie ponosił nakładów celu uatrakcyjnienia działki i obiektów budowlanych.

Pytanie

Czy sprzedaż nieruchomości w sytuacji opisanej w pkt 61 będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług VAT?

Pani stanowisko w sprawie

W ocenie organu egzekucyjnego tj. Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w (…) M. N. sprzedaż nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług VAT w trybie art. 18 ustawy o podatku od towarów i usług VAT z dnia 11 marca 2004 r.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.), w myśl którego:

Przepis art. 18 ustawy wprowadza szczególną na gruncie przepisów ustawy regulację, kiedy to należny podatek pobierany jest i odprowadzany do urzędu skarbowego przez płatnika, a nie przez podatnika. Płatnik pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika – dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik; w przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku.

W świetle art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

W oparciu o art. 2 pkt 6 ustawy:

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy:

Towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości.

Zaznaczenia wymaga, że na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, również zbycie udziału w towarze (np. współwłasności nieruchomości) stanowi odpłatną dostawę towarów. Powyższe potwierdził NSA w uchwale 7 sędziów z 24 października 2011 r., sygn. akt I FPS 2/11.

Należy więc przyjąć, że na podstawie definicji zawartej w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie nieruchomości lub udziału w nieruchomości dokonywane przez podatnika, traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której stanowi art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Według art. 15 ust. 1 ustawy:

Na mocy art. 15 ust. 2 ustawy:

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności, konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania. Zatem czerpanie dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej.

Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Odnosząc regulacje zawarte w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy do art. 18 ustawy, wskazać należy, że w przypadku, gdy dłużnik – właściciel (współwłaściciel) danej nieruchomości – jest podatnikiem podatku od towarów i usług, wówczas komornik jest płatnikiem podatku VAT z tytułu dostawy nieruchomości w trybie licytacji publicznej.

Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.

W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Zatem, jeśli osoba fizyczna dokonuje zbycia swojego majątku prywatnego, a czynność ta wykonywana jest jednorazowo lub okazjonalnie, w warunkach wskazujących, że działanie to nie jest czynione z zamiarem jego powtarzania (kontynuowania) i nie zmierza do nadania mu stałego charakteru, transakcja taka nie może być uznana za działalność gospodarczą, w rozumieniu cytowanego wyżej art. 15 ust. 2 ustawy.

Przyjęcie, że dany podmiot sprzedając nieruchomość działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną). Przejawem zaś takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym, na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

Dodatkowo należy wskazać, że działalność gospodarcza powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, bowiem związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym. Nie jest natomiast działalnością handlową, a zatem i gospodarczą, sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10) wynika, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania Dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Podobnie – zdaniem Trybunału – okoliczność, że przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.

Inaczej jest natomiast – wyjaśnił Trybunał – w przypadku gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

Pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje wprawdzie na gruncie analizowanych przepisów ustawy, tym niemniej zdefiniowane zostało ono w drodze orzecznictwa sądowego. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej rozpatrywał tę materię m.in. w wyroku wydanym w sprawie sygn. C-291/92 (Finanzamt Uelzen V. Dieter Armbrecht), dotyczącej kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, lecz służącej jej do celów prywatnych. Z przywołanego orzeczenia wynika, że „majątek prywatny” to taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest ani przeznaczona, ani też wykorzystywana przez nią dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Dla uznania, iż nieruchomość stanowi majątek prywatny konieczne jest zatem, aby podatnik w całym okresie jej posiadania wykazywał zamiar wykorzystywania nieruchomości (lub jej części) wyłącznie do celów osobistych.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że uznanie, czy dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Z okoliczności sprawy wynika, że prowadzi Pani wobec Dłużnika postępowanie egzekucyjne. W toku prowadzonej egzekucji dokonała Pani zajęcia części nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w (…) prowadzi księgę wieczystą o nr (…). Dłużnik prowadzi działalność gospodarczą i jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Dłużnik nabył przedmiotową nieruchomość w 1/2 od rodziców w drodze umowy darowizny z 7 lutego (…) r. Nabycie nastąpiło przed wejściem w życie przepisów wprowadzających podatek VAT. Nieruchomość będąca przedmiotem egzekucji jest zabudowana budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym w zabudowie bliźniaczej oraz budynkiem gospodarczym. Działka i obiekty budowlane znajdujące się na niej nie są wykorzystywane przez Dłużnika w prowadzonej działalności gospodarczej. Nieruchomość wykorzystywana jest do celów mieszkaniowych przez Dłużnika i jego rodziców. Działka i obiekty budowlane nie stanowią składnika majątku działalności gospodarczej, jest to majątek prywatny Dłużnika. Nie były i nie są udostępniane osobom trzecim na podstawie umowy najmu, dzierżawy czy też użyczenia. Dłużnik nie ponosił nakładów i nie dokonywał działań w celu uatrakcyjnienia działki i obiektów budowlanych.

Pani wątpliwości dotyczą kwestii, czy sprzedaż w drodze licytacji sądowej udziału w nieruchomości stanowiącej współwłasność Dłużnika podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Mając na uwadze opis sprawy – egzekucyjna sprzedaż części nieruchomości (…) z majątku prywatnego – nie będzie stanowiła działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu VAT, gdyż brak jest przesłanek świadczących o takiej aktywności Dłużnika w przedmiocie zbycia udziału w nieruchomości, która to aktywność byłaby porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem (brak przesłanek zawodowego – stałego i zorganizowanego charakteru takiej działalności). Brak jest przesłanek do stwierdzenia by Dłużnik podejmował czynności mające na celu uatrakcyjnienie nieruchomości w kontekście uzyskania bardziej korzystnych warunków sprzedaży. Podejmowane dotychczas przez Dłużnika działania należy uznać za czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności.

Tym samym, w związku planowaną sprzedażą w drodze egzekucji komorniczej nieruchomości (…), której Dłużnik jest współwłaścicielem, nie będzie działał w charakterze podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, a czynność ta nie będzie nosiła znamion działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Skutkiem powyższego, sprzedaż nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podsumowując, sprzedaż udziału w nieruchomości nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem zdarzenia przyszłego. Pani ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Nadmienia się ponadto, że zgodnie z powołanym wyżej art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, wyczerpujący opis stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) winien wynikać z wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, a nie z dołączonych do niego dokumentów. W związku z tym załączone przez Panią do wniosku dokumenty nie były przedmiotem merytorycznej analizy.

W kwestii skutków prawnych jakie wywołuje interpretacja indywidualna wydana dla Wnioskodawcy, stwierdzić należy, że w myśl art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej:

Mając na uwadze, że wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego został złożony przez jednego ze współwłaścicieli, zaznacza się, iż interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla drugiego z nich.