R. (dalej: „Wnioskodawca”, „Spółka”) to spółka prawa handlowego, …. Głównym przedmiotem jej działalności jest handel energią elektryczną (35.14.Z), a także wytwarzanie energii elektrycznej (35.11.Z), przesyłanie energii elektrycznej (35.12.Z) oraz dystrybucja energii elektrycznej (35.13.Z). W 2014 roku Spółka uzyskała koncesję na obrót energią elektryczną, zaś w 2015 roku rozpoczęła nabywanie energii elektrycznej od wytwórców odnawialnych źródeł energii. Wnioskodawca jest spółką energetyczną, która specjalizuje się w handlu energią elektryczną. Wnioskodawca prowadzi handel energią elektryczną na terenie Polski jak i również na terenie krajów Unii Europejskiej. W dniu 4 listopada 2022 roku weszła w życie ustawa z dnia 27 października 2022 roku o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku. Ustawa ta określa maksymalne ceny energii elektrycznej, które stosowane są przy jej dostawach na rzecz określonych kręgów odbiorców. Do stosowania maksymalnych cen energii zobowiązane są przedsiębiorstwa energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną. Wnioskodawca posiada status przedsiębiorstwa energetycznego w rozumieniu ustawy o cenach maksymalnych, a kwestia jego posiadania nie jest przedmiotem niniejszego wniosku. Przedsiębiorstwa energetyczne - na podstawie ustawy o cenach maksymalnych - zobligowane są dokonywania odpisów na rzecz Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny, przy czym jednocześnie przysługuje im prawo do otrzymywania odpowiednich rekompensat z tytułu stosowania maksymalnych cen energii. Zarówno obowiązek do dokonywania odpisów na rzecz Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny oraz prawo do otrzymania rekompensaty nie budzi wątpliwości Wnioskodawcy i sam fakt istnienia tak obowiązku, jak i uprawnienia nie stanowi przedmiotu niniejszego Wniosku.

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług

Państwa stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług

Część wspólna

Na mocy ustawy o cenach maksymalnych ustawodawca określił (art. 1): cenę maksymalną sprzedaży energii elektrycznej stosowaną w rozliczeniach z odbiorcami uprawnionymi; zasady i tryb przyznawania i wypłacania rekompensat dla podmiotów uprawnionych z tytułu wprowadzenia ceny maksymalnej; zasady i tryb wprowadzenia czasowego obowiązku przekazywania odpisu na Fundusz.

Zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy o cenach maksymalnych ustawodawca określił cenę maksymalną energii, która stosowana ma być w okresie od 1 grudnia 2022 roku do 31 grudnia 2023 roku. Jak wynika z art. 2 pkt 4 ustawy o cenach maksymalnych za wytwórcę energii elektrycznej uważa się przedsiębiorstwo energetyczne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku - Prawo energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej. Dodatkowo, jak wskazane zostało w art. 3 ust. 1 ustawy o cenach maksymalnych przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną, jest "podmiotem uprawnionym" w rozumieniu przedmiotowej ustawy. Na tle powyższych przepisów nie budzi wątpliwości, że Spółka jest podmiotem uprawnionym w rozumieniu przepisów ustawy o cenach maksymalnych. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o cenach maksymalnych „podmiotowi uprawnionemu przysługuje rekompensata z tytułu stosowania ceny maksymalnej”. Art. 8 ust. 21 ustawy o cenach maksymalnych stanowi, że rekompensata przysługuje za każdy miesiąc kalendarzowy od dnia rozpoczęcia stosowania przez podmiot uprawniony w rozliczeniach z odbiorcami uprawnionymi ceny maksymalnej. W art. 10 ust. 2 ustawy o cenach maksymalnych wskazano, że kwoty rekompensat nie stanowią dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT. Przy czym jednocześnie rekompensata stanowi przychód podmiotu uprawnionego ze sprzedaży energii elektrycznej lub usług (art. 10 ust. 4 ustawy o cenach maksymalnych) w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o CIT. Zgodnie z art. 21 ustawy o cenach maksymalnych wytwórcy energii wykorzystujący do wytwarzania energii określone jej źródła, jak i przedsiębiorstwa energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną zobowiązane są do przekazywania odpisu na rzecz Funduszu. Art. 23 ust. 1 ustawy o cenach maksymalnych określa, że odpis na Fundusz przekazywany przez podmioty stanowi iloczyn wolumenu sprzedaży energii elektrycznej oraz dodatniej różnicy średniej ważonej wolumenem ceny rynkowej sprzedanej energii elektrycznej oraz średniej ważonej wolumenem limitu ceny sprzedanej energii elektrycznej, gdzie wszystkie wartości są określane na dzień obliczenia odpisu na Fundusz. Szczegółowe zasady ustalania limitu ceny określone zostały - na podstawie art. 23 ust. 3 ustawy o cenach maksymalnych – w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 8 listopada 2022 roku w sprawie obliczania limitu ceny (dalej: „Rozporządzenie”). Jednocześnie zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy o cenach maksymalnych sumę odpisów na Fundusz za dany miesiąc przekazuje się za dany miesiąc kalendarzowy w terminie do 5. dnia każdego miesiąca następującego po miesiącu rozliczenia, w zakresie tych kwot, za które została zrealizowana płatność w miesiącu rozliczenia. Jak wynika natomiast z art. 24 ust. 3 ustawy o cenach maksymalnych odpisy, o których mowa w art. 21 przekazywane na rzecz Funduszu stanowią dla podmiotów uprawnionych (w tym Wnioskodawcy) koszt uzyskania przychodu w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Ad. 1.

Rekompensata jako dopłata wyłączona z podstawy opodatkowania VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniem podatkiem VAT podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju; eksport towarów; import towarów na terytorium kraju; wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju i wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - na mocy art. 15 ust. 2 ustawy o VAT - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jak wynika natomiast z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5 ustawy o VAT, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Art. 10 ust. 2 ustawy cenach maksymalnych, stanowi natomiast, że kwoty rekompensat, o których mowa w art. 8 ust. 1 przedmiotowej ustawy, nie stanowią dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Ustawodawca na mocy art. 10 ust. 2 ustawy o cenach maksymalnych wprost więc wyłączył rekompensaty, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o cenach maksymalnych z podstawy opodatkowania podatkiem VAT.

Jednocześnie - nawet w przypadku, gdyby Ustawodawca nie wprowadził wyłączenia, o którym mowa powyżej - w orzecznictwie sądów administracyjnych oraz stanowiskach organów podatkowych istnieje ugruntowana linii orzecznicza powstała na tle art. 29a ust. 1 ustawy o VAT odnosząca się do różnych form dotacji przyznawanych podmiotom celem równoważenia cen sztywnych narzucanych przez akty prawa krajowego bądź miejscowego. Przedmiotem wypowiedzi organów były przede wszystkim stany faktyczne związane z udzielaniem spółkom prowadzącym działalność z zakresu organizowania przewozów rekompensat za świadczenie usług transportu publicznego po cenach ustalanych w aktach prawa, a więc w sposób niezależny od tychże spółek oraz warunków rynkowych.

Jak wskazał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w Interpretacji Indywidualnej z dnia 9 maja 2019 roku (sygn. ITPP1/4512-1018/15//19-1/MN) „rekompensaty za świadczone usługi przewozowe w autobusach komunikacji miejskiej, przyznawane operatorom, takim jak P. Sp. z o.o., na podstawie przepisów rozdziału 6 u.p.t.z., nie mogą być uznane za dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, zaliczane do podstawy opodatkowania, o której mowa art. 29a ust. 1 u.p.t.u. Rekompensaty te nie mają bowiem bezpośredniego wpływu na ceny za usługi świadczone przez tych operatorów. Ceny te, zgodnie z art. 50a u.p.t.z, ustala Rada gminy w drodze aktów prawa miejscowego i nie mają one związku z rekompensatami. Przeciwnie, okoliczność, że Spółka świadczy przewozy o charakterze użyteczności publicznej, a więc usługi po narzuconych jej w przepisach powszechnie obowiązujących cenach, w ramach których uwzględniane są różnego rodzaju społeczne preferencje znajdujące wyraz w uprawnieniach do ulgowych przejazdów, powoduje, że osiągnięte z tego tytułu przychody nie pokrywają jej kosztów działalności. Celem rekompensat przyznawanych na podstawie art. 50 ust. 2 u.p.t.z. ma być, stosownie do art. 52 tej ustawy, przede wszystkim pokrycie strat związanych z tego rodzaju działalnością (ewentualnie uzyskanie rozsądnego zysku) i umożliwienie jej prowadzenia w tego rodzaju sytuacji. Także sposób przyznania tych rekompensat, wynikający z przepis w rozdziału 6 u.p.t.z. wskazuje, że stanowią one dopłatę o charakterze podmiotowym związaną z kosztami funkcjonowania Spółki w zakresie w jakim świadczy przewozy o charakterze użyteczności publicznej, a nie z cenami usług przewozowych, na które rekompensata nie oddziaływuje.” Z tożsamą sytuacją mamy do czynienia również w zakresie rekompensat udzielanych przedsiębiorstwom energetycznym wykonującym działalność w zakresie obrotu energią elektryczną. Jak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy o cenie maksymalnej „Projektowana regulacja pozwoli na uruchomienie nadzwyczajnego instrumentu zwiększającego bezpieczeństwo energetyczne gospodarstw domowych, niektórych podmiotów świadczących usługi użyteczności publicznej oraz sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw i zapewni im ceny energii elektrycznej na poziomie umożliwiającym opłacenie rachunków.” W związku z powyższym celem utrzymania cen energii elektrycznej na stabilnym dla odbiorców poziomie ustawodawca zdecydował się usztywnić ceny w tym zakresie, podobnie jak czynią to na poziomie regionalnym jednostki samorządu terytorialnego ustalając ceny przewozów, jakie stosować mogą spółki świadczące usługi transportu publicznego na rzecz pasażerów. Podobnie również zarówno spółki z dziedziny usług transportu publicznego jak i przedsiębiorstwa energetyczne świadczą co do zasady swoje usługi po cenach niższych, niż miałoby to miejsce w przypadku stosowania przez nie cen rynkowych, ze względu na wcześniej wskazane ograniczenia wynikających z aktów prawa krajowego czy też miejscowego. Jednakże dla zapewnienia obywatelom kluczowych z ich punktu widzenia usług o charakterze użyteczności publicznej - celem zachęcenia przedsiębiorców do świadczenia tych usług oraz zapewnienia rentowności prowadzonej przez nich działalności - ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie systemu rekompensat w związku z podejmowaniem działalności gospodarczej w tym zakresie. Podobne stanowisko wynika również z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 19 marca 2019 r. (sygn. akt I SA/Rz 18/19), który wskazał, iż „podziela w całej rozciągłości dominujące w orzecznictwie sądowoadministracyjnym stanowisko, zgodnie z którym, rekompensaty za świadczone usługi przewozowe w autobusach komunikacji miejskiej, przyznawane operatorom, na podstawie przepis w ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, nie mogą być uznane za dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, zaliczane do podstawy opodatkowania, o której mowa art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, bowiem nie mają bezpośredniego wpływu na ceny za usługi świadczone przez tych operatorów. (zob. np. wyrok NSA z dnia 7 listopada 2018 r. sygn. akt I FSK 1692/16, wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 18 września 2018 r. sygn. akt I SA/Rz 525/18).).

Podkreśla się w tych orzeczeniach, że celem rekompensat przyznawanych na podstawie art. 50 ust. 2 u.p.t.z. ma być, stosownie do art. 52 tej ustawy, przede wszystkim pokrycie strat związanych z tego rodzaju działalnością (ewentualnie uzyskanie rozsądnego zysku) i umożliwienie jej prowadzenia działalności w tego rodzaju sytuacji, gdy operator świadczy przewozy o charakterze użyteczności publicznej po narzuconych cenach. Wyraźnie wynika to z treści wniosku, w którym otrzymanie rekompensaty wiąże się z deficytowym charakterem działalności w zakresie organizacji i wykonywania transportu zbiorowego. Także sposób przyznania tych rekompensat, wynikający z umowy wykonawczej, to jest kalkulacja na podstawie tzw. wozokilometra, świadczy, że stanowi ona dopłatę o charakterze podmiotowym związaną z kosztami funkcjonowania Spółki w zakresie, w jakim świadczy przewozy o charakterze użyteczności publicznej, a nie z cenami usług przewozowych, na które rekompensata bezpośrednio nie ma wpływu.”

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie odniósł się w dalszej części uzasadnienia również do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 listopada 2018 r. (sygn. akt I FSK 1692/16), który wskazał, że „Rekompensaty te nie mają bowiem bezpośredniego wpływu na ceny za usługi świadczone przez tych operatorów. Ceny te, zgodnie z art. 50a u.p.t.z, ustala Rada gminy w drodze akt w prawa miejscowego i nie mają one związku z rekompensatami. Przeciwnie, okoliczność, że Spółka świadczy przewozy o charakterze użyteczności publicznej, a więc usługi po narzuconych jej w przepisach powszechnie obowiązujących cenach, w ramach których uwzględniane są różnego rodzaju społeczne preferencje znajdujące wyraz w uprawnieniach do ulgowych przejazdów, powoduje, że osiągnięte z tego tytułu przychody nie pokrywają jej kosztów działalności. Celem rekompensat przyznawanych na podstawie art. 50 ust. 2 u.p.t.z. ma być, stosownie do art. 52 tej ustawy, przede wszystkim pokrycie strat związanych z tego rodzaju działalnością (ewentualnie uzyskanie rozsądnego zysku) i umożliwienie jej prowadzenia w tego rodzaju sytuacji.”

Tożsame stanowisko zajmował m. in. Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyrokach z dnia 19 września 2019 r. (sygn. akt I SA/Rz 476/19 oraz I SA/Rz 515/19), a także Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 6 sierpnia 2019 r. (sygn. akt I SA/Gl 519/19) oraz Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyroku z dnia 13 czerwca 2016 roku (sygn. akt I SA/Bd 233/16). Powyższe wyroki jasno potwierdzają zakreśloną uprzednio tezę - rekompensaty udzielane na pokrycie kosztów prowadzenia działalności w związku ze świadczeniem usług bądź dostawy towarów po cenach odgórnie narzuconych przez akty prawa, nie stanowią dotacji, które na podstawie art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, zalicza się do podstawy opodatkowania. Powyższe jest również w sposób powiązane z wymogiem bezpośredniego wpływu dotacji (rekompensaty) na cenę dostarczanych towarów lub usług świadczonych przez podatników. Syntetyczną analizę orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w zakresie rozumienia bezpośredniości na gruncie podatku VAT przeprowadził w uzasadnieniu wyroku z dnia 6 listopada 2019 roku Sąd Administracyjnych w Gliwicach (sygn. akt I SA/Gl 585/19) wskazując, iż „aby subwencja była uznana za bezpośrednio związaną z ceną danej transakcji, powinna ona być przyznawana konkretnie podmiotowi subwencjonowanemu po to, by dostarczał on określony towar lub wykonywał określoną usługę. Jedynie w tym przypadku subwencja może być uznana za świadczenie wzajemne względem dostawy towaru lub świadczonej usługi, a w związku z tym podlegać opodatkowaniu (np. pkt 28 wyroku C-144/02). Z kolei w uzasadnieniu wyroku z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie C-184/00 Office des Produits Wallons ASBL v. Belgian State (ECR 2001/11B/I-9115) podkreślono, że sam tylko fakt, iż dotacja (czy inny sposób dofinansowania) wpływa na ostateczną cenę świadczenia (co niemal zawsze ma miejsce), nie może być decydujący dla uznania, że dotacja ta powinna zwiększać podstawę opodatkowania. Jednocześnie wyjaśniono, że do uznania dotacji (subwencji itp.) za zwiększającą podstawę opodatkowania konieczne jest stwierdzenie, że dotacja ta jest dokonywana w celu sfinansowania konkretnej czynności opodatkowanej (dostawy towarów lub świadczenia usług).

Opowiedziano się więc za takim rozumieniem przepisów, aby opodatkowanie dotacji następowało tylko w stosunku do takich dotacji, które odpowiadają całości lub części wynagrodzenia z tytułu takiej czynności. Dotacja powinna być związana także z konkretną, oznaczoną dostawą albo usługą.” Jak wynika z powyższego, w przypadku rekompensaty określonej w art. 8 ust. 1 ustawy o cenach maksymalnych nie zachodzą przesłanki bezpośredniości. Po pierwsze rekompensata przyznawana jest - zgodnie z treścią wniosku o wypłatę środków - na łączny wolumen, a nie wyszczególnione transakcje.

Oznacza to, że w tak unormowanym stanie prawnym - a w szczególności w świetle wyroku TSUE z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie C-184/00 - rekompensata jest powiązana jedynie w sposób pośredni z ceną dostawy energii, co nie jest wystarczające by móc na podstawie art. 29a ust. 1 ustawy o VAT wliczyć ją do podstawy opodatkowania. Po drugie - jak wynika z uprzednio przytoczonych stanowisk sądów administracyjnych - nie można mówić o bezpośrednim wpływie rekompensaty na ceny dostawy energii, gdy ceny te wynikają wprost z aktów prawa - w tym wypadku z art. 8 ust. 1 ustawy o cenach maksymalnych. Powyższe wyroki oraz treść przytoczonych uprzednio przepisów jasno potwierdzają, iż Wnioskodawca nie ma obowiązku zaliczania do podstawy opodatkowania - na podstawie art. 29a ust. 1 ustawy o VAT w zw. z art. 8 ust. 1 oraz 10 ust. 2 ustawy o cenach maksymalnych - rekompensat udzielanych z tytułu stosowania ceny maksymalnej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Państwo przedstawili jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Stosowanie do art. 4 ustawy:

Stosownie do  art.  29a ust. 1 ustawy:

Jednocześnie, zgodnie z art. 29a ust. 6 ustawy podstawa opodatkowania obejmuje:

Z treści powołanych przepisów wynika, że otrzymane dotacje i inne dopłaty podlegają opodatkowaniu jako składnik ceny czynności, z którą są związane. Jeżeli dotacja, subwencja lub inna dopłata o podobnym charakterze przekazywana jest w celu sfinansowania dostawy konkretnych towarów lub świadczenia konkretnych usług – istnieje bezpośredni związek między otrzymaną dopłatą a dostawą towarów lub świadczeniem usług i ich ceną – to stanowi ona podstawę opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Nie ma przy tym znaczenia, od kogo dostawca towaru lub świadczący usługę otrzymuje zapłatę – czy od nabywcy czy od osoby trzeciej, ważne jest, aby było to wynagrodzenie za daną konkretną usługę lub za daną konkretną dostawę.

Włączenie do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Do podstawy opodatkowania zaliczane są tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które są bezpośrednio przeznaczone na dofinansowanie konkretnego towaru czy też konkretnego rodzaju usługi. Nie stanowią podstawy opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi.

Zatem, podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli jednak taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne - na pokrycie kosztów działalności nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.

Istotne zatem dla określenia, czy dana dotacja jest, czy nie jest opodatkowana, są szczegółowe warunki jej przyznania, określające cel realizowanego w określonej formie dofinansowania.

W przypadku natomiast, gdy podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Jeżeli otrzymywana dotacja jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związana z ceną danego świadczenia (tj. świadczenie dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę), taka dotacja podlega VAT. Jeżeli natomiast związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dotacja nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub usług, wówczas można – i należy – potraktować ją jako płatność niepodlegającą podatkowi VAT.

Zatem, aby dotacje i inne środki o podobnym charakterze stanowiły podstawę opodatkowania, muszą być wypłacane jako należność z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług i być bezpośrednio związane z ceną tego świadczenia.

Definicji terminu „bezpośredniego wpływu na cenę” nie zawiera zarówno ustawa o VAT, jak również Dyrektywa 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11 grudnia 2006 r., str. 1, ze zm.), dlatego w tym zakresie należy odwołać się do sposobu wykładni tego pojęcia wynikającego z orzecznictwa TSUE.

Przykładowo w wyroku w sprawie nr C-573/18 i nr 574/18 TSUE stwierdził, że „przewidując, że do podstawy opodatkowania VAT zalicza się, w przypadkach, które określa art. 11 część A ust. 1 lit. a) szóstej dyrektywy, subwencje przyznane podatnikom, przepis ten zmierza do obciążenia VAT całej wartości towarów lub usług, a przez to do uniknięcia zmniejszenia przychodu z podatku na skutek przyznania subwencji (wyrok z dnia 15 lipca 2004 r., Komisja/Niemcy, C-144/02, EU:C:2004:444, pkt 26). Zgodnie z brzmieniem tego przepisu stosuje się on, gdy subwencja jest bezpośrednio związana z ceną danej transakcji. Aby miała miejsce taka sytuacja, subwencja powinna być przyznawana konkretnie podmiotowi subwencjonowanemu po to, by dostarczał on określonego towaru lub wykonywał określoną usługę. Jedynie w tym przypadku subwencję można uznać za świadczenie wzajemne względem dostawy towaru lub świadczonej usługi, a w związku z tym może ona podlegać opodatkowaniu (wyrok z dnia 15 lipca 2004 r., Komisja/Niemcy, C-144/02, EU:C:2004:444, pkt 27, 28).

Ponadto należy zwrócić uwagę na wyrok TSUE w sprawie nr C-151/13 Le Rayon d’Or SARL, w którym TSUE rozpatrywał kwestię dotacji ryczałtowej na pokrycie kosztów leczenia pensjonariuszy, wypłacanej na rzecz zakładów opiekuńczo-leczniczych dla osób niesamodzielnych w podeszłym wieku kalkulowanej z uwzględnieniem liczby pensjonariuszy zakładu i stopnia ich niesamodzielności, a także wskaźników historycznych określanych na szczeblu krajowym i aktualizowanych corocznie na podstawie średnich wydatków wszystkich zakładów opiekuńczo-leczniczych dla osób niesamodzielnych w podeszłym wieku.

W ww. wyroku TSUE stwierdził: „(…) „dotacja ryczałtowa na leczenie” rozpatrywana w postępowaniu głównym, wypłacana przez krajową kasę ubezpieczenia zdrowotnego na rzecz zakładów opiekuńczo-leczniczych dla osób niesamodzielnych w podeszłym wieku, jest pobierana przez te zakłady w zamian za świadczenia z tytułu opieki zdrowotnej, jakich udzielają one według różnych formuł swym pensjonariuszom.(…) Wreszcie z orzecznictwa Trybunału wynika, że w przypadku gdy, tak jak w sprawie w postępowaniu głównym, rozpatrywane świadczenie usług charakteryzuje się w szczególności ciągłą gotowością usługodawcy do udzielenia w odpowiednim momencie świadczeń z tytułu opieki zdrowotnej wymaganych przez pensjonariuszy, to aby uznać, że istnieje bezpośredni związek pomiędzy wspomnianym świadczeniem oraz otrzymywanym w zamian świadczeniem wzajemnym, nie jest konieczne ustalenie, że zapłata odnosi się do zindywidualizowanego i ściśle określonego świadczenia z tytułu opieki zdrowotnej udzielonego na żądanie pensjonariusza (zob. podobnie wyrok Kennemer Golf, EU:C:2002:200, pkt 40). (…) W konsekwencji okoliczność, że rozpatrywane w sprawie w postępowaniu głównym świadczenia z tytułu opieki zdrowotnej udzielane pensjonariuszom nie są ani z góry określone, ani zindywidualizowane, oraz że wynagrodzenie jest wypłacane w formie dotacji również nie ma wpływu na bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem usług a otrzymanym w zamian świadczeniem, którego kwota jest określona z góry i zgodnie z ustalonymi kryteriami”.

Ostatecznie TSUE w ww. wyroku orzekł, że „dotacja ryczałtowa na leczenie”, rozpatrywana w sprawie w postępowaniu głównym, stanowi świadczenie wypłacane w zamian za świadczenia z tytułu opieki zdrowotnej, udzielane odpłatnie przez zakład opiekuńczo-leczniczy dla osób niesamodzielnych w podeszłym wieku na rzecz jego pensjonariuszy i wchodzi tym samym w zakres opodatkowania podatkiem od wartości dodanej.

Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem TSUE, do podstawy opodatkowania podatkiem VAT zalicza się, w przypadkach, które określa art. 11 część A ust. 1 lit. a) szóstej dyrektywy (odpowiednio art. 73 dyrektywy 2006/112/WE), subwencje przyznane podatnikom. Przepis ten zmierza do obciążenia podatkiem VAT całej wartości towarów i usług, a przez to – do uniknięcia zmniejszenia przychodu z podatku na skutek przyznania subwencji (pkt 26 wyroku w sprawie C-144/02).

Zgodnie z brzmieniem tego przepisu, ma on zastosowanie, gdy subwencja jest bezpośrednio związana z ceną danej transakcji. TSUE wskazał, że aby miała miejsce taka sytuacja, subwencja powinna przede wszystkim być przyznawana konkretnie podmiotowi subwencjonowanemu po to, by dostarczał on określonego towaru lub wykonywał określoną usługę. Jedynie w tym przypadku subwencja może być uznana za świadczenie wzajemne względem dostawy towaru lub świadczonej usługi, a w związku z tym podlega opodatkowaniu (pkt 28 ww. wyroku C-144/02).

Ponadto, subwencje związane bezpośrednio z ceną interpretuje się jako obejmujące jedynie subwencje, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, i które są płacone przez stronę trzecią sprzedawcy lub dostawcy (zob. np. wyrok w sprawie C-184/00 pkt 18). Niezbędne jest, by cena, którą ma zapłacić nabywca lub usługobiorca, była ustalona w taki sposób, by zmniejszała się w stosunku odpowiadającym subwencji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, która stanowiłaby zatem element determinujący cenę, jakiej ten ostatni żąda. Należy zatem zbadać, czy okoliczność, że subwencja jest przyznawana sprzedawcy lub świadczącemu usługi, pozwala mu obiektywnie na sprzedaż towarów lub świadczenie usług po cenie niższej od tej, której by żądał, gdyby nie otrzymał subwencji (zob. pkt 29 wyroku C-144/02).

Powinno być w każdym razie możliwe zidentyfikowanie świadczenia wzajemnego, które stanowi subwencja. Nie ma konieczności, by kwota subwencji odpowiadała dokładnie zmniejszeniu ceny dostarczonego towaru lub wykonanej usługi. Wystarczy, by korelacja istniejąca między tym zmniejszeniem a wspomnianą wyżej subwencją, która może mieć charakter ryczałtowy, była istotna (zob. pkt 30 wyroku C-144/02).

Analizując kwestię, czy otrzymywane przez beneficjenta środki wchodzą do podstawy opodatkowania świadczonych usług, należy zatem rozważyć, czy występują konkretne usługi wykonywane przez niego, z którymi związane jest to dofinansowanie. Tylko bowiem w takim przypadku dotacja może wchodzić do podstawy opodatkowania. Następnie należy zbadać, zgodnie z przedstawionymi powyżej tezami wyroków TSUE, czy dofinansowanie stanowi element determinujący cenę tej usługi (świadczenia).

Ponadto należy pamiętać, że przepisy dotyczące podatku od wartości dodanej w całości objęte są zakresem prawa Unii Europejskiej. W odniesieniu do podatku od towarów i usług oznacza to przestrzeganie postanowień przede wszystkim dyrektywy VAT oraz orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczącego podatku od wartości dodanej. W konsekwencji krajowe przepisy dotyczące podatku od towarów i usług powinny być zgodne z unijnymi przepisami prawa dotyczącego podatku od wartości dodanej.

Powyższe dotyczy m.in. regulacji w zakresie określenia podstawy opodatkowania VAT.

Z opisu sprawy wynika, że prowadzą Państwo handel energią elektryczną na terenie Polski jak i również na terenie krajów Unii Europejskiej. W dniu 4 listopada 2022 roku weszła w życie ustawa z dnia 27 października 2022 roku o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku. Ustawa ta określa maksymalne ceny energii elektrycznej, które stosowane są przy jej dostawach na rzecz określonych kręgów odbiorców. Do stosowania maksymalnych cen energii zobowiązane są przedsiębiorstwa energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną. Posiadają Państwo status przedsiębiorstwa energetycznego w rozumieniu ustawy o cenach maksymalnych. Przedsiębiorstwa energetyczne - na podstawie ustawy o cenach maksymalnych - zobligowane są dokonywania odpisów na rzecz Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny, przy czym jednocześnie przysługuje im prawo do otrzymywania odpowiednich rekompensat z tytułu stosowania maksymalnych cen energii.

Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia czy rekompensata, o której mowa w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 27 października 2022 roku o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenia wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku (ustawa o cenach maksymalnych) stanowi dotację, subwencję lub inną dopłatę o podobnym charakterze, o których mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, które opodatkowane są podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 października 2022 r. (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2243 ze zm. ) ustawy o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku,

Stosownie do art. 8 ust. 1 i 2 ww. ustawy,