Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe - Interpretacja - null

ShutterStock
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe - Interpretacja - null

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

10 czerwca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczący prawa do odliczenia podatku VAT z tytułu wydatków ponoszonych w związku ze składowaniem odpadów komunalnych na składowisku w (…).

Uzupełnili go Państwo pismem z 14 lipca 2025 r. oraz pismem z 19 sierpnia 2025 r. – w odpowiedzi na wezwania.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Gmina jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT. Na terenie Gminy funkcjonuje gminne składowisko odpadów komunalnych w (…). Działalność związana z wykorzystaniem przedmiotowego składowiska odpadów komunalnych prowadzona jest przez spółkę na podstawie umowy zawartej pomiędzy Gminą a Spółką. Spółka jest spółką komunalną, której 100% udziałów należy do Gminy. Umowa ustanowienia użytkowania została zawarta w dniu 30 stycznia 2001 r. przed notariuszem na czas nieokreślony. Umowa zobowiązuje spółkę do wnoszenia opłat z tytułu użytkowania. Wysokość opłaty została uzależniona od ilości przyjętych na składowisko odpadów. Opłaty wnoszone są w okresach kwartalnych w terminie do 15 następnego miesiąca po upływie kwartału na podstawie faktur VAT wystawionych przez Gminę (…). Gmina (…) deklaruje podatek należny z tego tytułu.

Użytkowanie zostało ustanowione z przeznaczeniem na prowadzenie eksploatacji składowiska w (…)i pobieranie w formie pieniężnej pożytków, zgodnie z celem działalności statutowej użytkownika.

W dniu 19 czerwca 2018 r. Gmina (…) zawarła z Gminą Miasto (…) porozumienie międzygminne nr I w sprawie powierzenia Gminie Miasto (…) wybranego zakresu zadania utrzymania czystości i porządku w gminie.

Na mocy ww. porozumienia, Gmina (…) powierzyła Miastu (…) do realizacji zadanie utrzymania czystości i porządku w gminie w zakresie:

a)  zapewnienia utrzymania i eksploatacji regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych obejmującym zagospodarowanie w Regionalnej Instalacji (…), stanowiącej majątek Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej – (…) (Sp. z o.o.), zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów zielonych odbieranych z terenu Gminy Powierzającej,

b)  współpracy z Gminą Powierzającą w osiąganiu docelowych poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami odpadów oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania.

Realizacja powierzonego zadania następowała poprzez przyjmowanie zmieszanych odpadów komunalnych i odpadów zielonych do przetworzenia w Instalacji, na zasadach określonych w Regulaminie Instalacji, którego aktualny tekst jest zamieszczony na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Gminy Miasto (…). Równocześnie Gmina (…) pokrywa koszty realizacji przez Gminę Miasta (…) zadania powierzonego w formie dotacji celowej.

Równocześnie w ww. porozumieniu Gmina (…) i Gmina Miasta (…) ustaliły, że odpady powstające w Regionalnej Instalacji (…) w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych będą kierowane, w ilości co najmniej 3.000 Mg/rok, na składowisko odpadów w (…). Później aneksem nr 4 z dnia 29 grudnia 2020 r. do porozumienia ilość odpadów została zwiększona z 3.000 Mg/rok do 4.000 Mg/rok.

Ponadto, w porozumieniu przyjęto zobowiązanie Gminy (…) do zapewnienia transportu odpadów powstających w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych z Regionalnej Instalacji (…) na składowisko odpadów w (…).

W związku z powyższym wskazano maksymalny poziom ceny przyjęcia na składowisko w (…) ww. odpadów obejmującej także koszty ich transportu z Instalacji w (…) na składowisko odpadów w (…).

Rada Miejska w (…) realizując ustalenia porozumienia międzygminnego nr I, podjęła w dniu 23 kwietnia 2021 r. uchwałę nr 2 w sprawie powierzenia spółce (…) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…) niektórych zadań własnych Gminy w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi oraz wyrażenia zgody na zawarcie przez Gminę (…) umowy wykonawczej. Uchwała powierzyła spółce (…) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…)realizację niektórych zadań własnych Gminy (…) w zakresie zadań związanych z gospodarowaniem odpadami komunalnymi, obejmujących świadczenie usług publicznych polegających na przyjęciu odpadów do instalacji komunalnej - Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne w miejscowości (…). (…) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…) jest jednoosobową spółką Gminy (…). Uchwała ustalała, że odpady będą przekazywane przez Gminę (…) w ramach Porozumienia międzygminnego nr I z dnia 19 czerwca 2018 r. w sprawie powierzenia Gminie Miasto (…) wybranego zakresu zadania utrzymania czystości i porządku w gminie, a polegającego na unieszkodliwianiu na Składowisku (…) odpadów powstających w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów zmieszanych tzw. „stabilizatu” w Instalacji (…).

Na podstawie uchwały Nr 3 Rady Miejskiej w (…) zawarto porozumienie z (…) Sp. z o.o. w (…). Przedmiotem porozumienia było wykonywanie usługi przyjęcia odpadów do instalacji komunalnej - Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w miejscowości (…). Powierzającym odpady była Gmina (…). Porozumienie wskazywało rodzaj przyjmowanych odpadów wraz z określeniem ich parametrów oraz sposób ich odbioru. Ponad (...) (…)na składowisko odpadów w (…). Wykonawca usługi transportowej jest wyłaniany w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Umowy transportu tzw. „stabilizatu” zawierane są na okresy roczne, pierwsza z nich została zawarta 11 stycznia 2021 r. Rozliczenie wykonania umowy następuje fakturami VAT wystawianymi co miesiąc.

W związku z powyższym Gmina (…) ponosi wydatki związane z:

1)  przyjęciem i unieszkodliwianiem odpadów stałych o kodzie z grupy 19: 19 05 99, ex 19 05 99 od Gminy (…), powstające w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów zmieszanych tzw. „stabilizatu” w Instalacji (...), do instalacji komunalnej Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w miejscowości (…);

2)  transportem pozostałości po sortowaniu odpadów komunalnych zmieszanych Odpadów o kodzie 19 05 99, tzw. „stabilizat” z Instalacji Komunalnej - (…) do składowiska odpadów w miejscowości (…).

Ww. wydatki nie stanowią wydatków, o których mowa w art. 6r ust. 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tj. Dz. U. z 2024 r., poz. 399), realizowane są w związku z zawartym porozumieniem międzygminnym nr I z dnia 19 czerwca 2018 r. w sprawie powierzenia Gminie Miasto (…) wybranego zakresu zadania utrzymania czystości i porządku w gminie, natomiast środki na pokrycie wydatków otrzymywane jest od Gminy Miasta (…) na mocy ww. porozumienia.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych.

Podatek należny wynika z faktur za użytkowanie składowiska w (…)wystawianych przez Gminę (…) na spółkę komunalną (…).

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

1)  przyjęcia i zagospodarowania odpadów powstających w procesie mechaniczno- biologicznego przetwarzania odpadów zmieszanych tzw. „stabilizatu” w Instalacji (...),

2)  transportu ww. odpadów z Instalacji (...) na składowisko odpadów w (…).

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego

Wydatki na przyjęcie i zagospodarowanie odpadów powstających w procesie mechaniczno‑biologicznego przetwarzania odpadów zmieszanych tzw. „stabilizatu” w Instalacji (…) są pokrywane z budżetu Gminy (…) (Dział 900, Rozdział 90026, Paragraf 4300).

Również wydatki na transport ww. odpadów z Instalacji (...) na składowisko odpadów w (…) są pokrywane z budżetu (Dział 900, Rozdział 90026, Paragraf 4300).

Równocześnie Gmina (…) otrzymuje od Gminy Miasta (…) środki finansowe na mocy porozumienia międzygminnego nr I z dnia 19 czerwca 2018 r. w sprawie powierzenia Gminie Miasto (…) wybranego zakresu zadania utrzymania czystości i porządku w gminie na pokrycie ww. wydatków. Stanowią one dochód budżetu Gminy (…) (Dział 900 Rozdział 90026, Paragraf 2310).

Wydatki na przyjęcie i zagospodarowanie odpadów są ponoszone na podstawie porozumienia zawartego pomiędzy Gminą (…) a Zakładem (…) Sp. z o.o. w (…) (spółka komunalna Gminy (…)). Porozumienie zostało zawarte na podstawie uchwały Rady Miejskiej w (…) z dnia 23 kwietnia 2021 r. nr 3 w sprawie powierzenia spółce (…) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…) niektórych zadań własnych Gminy w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi oraz wyrażenia zgody na zawarcie przez Gminę (…) umowy wykonawczej.

Wydatki na transport tzw. „stabilizatu” ponoszone są na podstawie umowy z wykonawcą usługi transportowej wyłanianym w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na okresy roczne.

Ponoszenie wydatków na przyjęcie i zagospodarowanie odpadów powstających w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów zmieszanych tzw. „stabilizatu” w Instalacji (…) oraz wydatków na transport ww. odpadów z Instalacji (…) na składowisko odpadów w (…) zasadniczo jest związane z realizacją zadań własnych Gminy (…) w zakresie utrzymania czystości i porządku w gminie na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2024, poz. 1465 z późn. zm.). Jednak należy zaznaczyć, że w ww. odpadach komunalnych tzw. „stabilizat” przyjmowanych na składowisko są nie tylko odpady zebrane od mieszkańców gminy (…), ale ogólnie przetwarzane odpady w instalacji w (…) (również z innych gmin). Ponadto, należy pamiętać, iż wydatki te w budżecie gminy (…) nie są zaliczane do wydatków stanowiących podstawę wyliczenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, która jest przecież przeznaczona na pokrycie kosztów związanych z odbiorem, transportem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów komunalnych.

Ww. wydatki są ponoszone zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 733).

Faktury dokumentujące ww. wydatki są wystawiane na: Gminę (…).

Ww. wydatki są związane z czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług wynikającymi z usługi za użytkowanie składowiska w (…).

Gmina (…) w umowie ustanowienia użytkowania zawartej 30 stycznia 2001 r., ustanowiła na rzecz (…) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…) użytkowanie nieruchomości dla nieruchomości położonej w miejscowości (…) gminy (…), obejmującej działkę nr 1. Na działce usytuowane było i nadal jest składowisko odpadów.

Zakład (…) Sp. z o.o. w (…) zobowiązany był i nadal jest do wykonywania użytkowania zgodnie z wymaganiami prawidłowej gospodarki w granicach zwykłego korzystania z rzeczy, a w szczególności: składować odpady zgodnie z instrukcją eksploatacji i wymaganiami prawnymi w tym zakresie, zapewnić całodobową ochronę obiektów składowiska, ubezpieczyć obiekt składowiska od ognia i innych zdarzeń losowych. W granicach prawidłowej gospodarki Zakład (…) Sp. z o.o. w (…) jest uprawniony do zastępowania poszczególnych składników urządzeń innymi, włączone w ten sposób składniki stają się własnością właściciela.

Zakład (…) Sp. z o.o. w (…) zobowiązany jest do wnoszenia opłat z tytułu użytkowania. Opłaty ustala się jako iloczyn ilości faktycznie przyjętych na składowisko odpadów od osób fizycznych i podmiotów gospodarczych spoza terenu Gminy (…). Opłaty są wnoszone w okresach kwartalnych w terminie do 15 dnia następnego miesiąca, po upływie kwartału.

W chwili obecnej stawki opłat ponoszone przez Zakład (…) Sp. z o.o. w (…) wynoszą brutto:

  • 1 zł za jedną tonę odpadów przyjętych za jeden miesiąc do ilości 160 Mg,
  • 25 zł za 1 jedną tonę odpadów przyjętych za jeden miesiąc powyżej ilości 160 Mg.

W ostatnich sześciu okresach kwartalnych wyniosły one w złotych:

  • za I kw. 2024 r.: (...)
  • za II kw. 2024 r.: (...)
  • za III kw. 2024 r.: (...)
  • za IV kw. 2024 r.: (...)
  • za I kw. 2025 r.:  (...)
  • za II kw. 2025 r.: (...)

Wysokość opłaty jest uzależniona od wszystkich odpadów przyjętych na składowisko odpadów, nie ma znaczenia kto dostarczył odpady na składowisko.

Wysokość opłaty jest uzależniona od ilości, a konkretnie wagi przyjętych odpadów. Sposób jej ustalenia jest następujący:

Ilość odpadów przyjętych w danym miesiącu do wagi 160 Mg jest mnożona przez stawkę 1,00 zł brutto za każdą Mg. Do kwoty tej dodawana jest kwota będąca wynikiem mnożenia wagi odpadów przyjętych w tym miesiącu, a stanowiących nadwyżkę ponad 160 Mg przez stawkę 25,00 zł brutto za każdą Mg. Od ustalonej wartości brutto wyliczana jest wartość netto i podatek VAT.

Przykładowo w kwietniu 2025 r. na składowisko przyjęto 738,16 Mg.

Za 160 Mg należna opłata brutto wyniosła 160,00 zł (160 Mg x 1,00 zł/Mg).

Za pozostałą ilość, tj. 578,16 Mg należna oplata brutto wyniosła 14 454,00 zł [(738,16 - 160,00)Mg x 25,00 zł/Mg].

Łączna opłata brutto wyniosła 14 614,00 zł (160,00 zł + 14 454,00 zł). Wyliczone od tej kwoty brutto, kwoty netto i podatku VAT wynoszą odpowiednio: 11 881,30 zł i 2 732,70 zł.

Oprócz „stabilizatu” Gmina nie składuje innych odpadów w Spółce.

W chwili obecnej stawka za przyjęcie i unieszkodliwienie odpadów („stabilizatu”) na składowisku wynosi - netto 294,94 zł/Mg + 8 % VAT.

Natomiast koszt transportu „stabilizatu” z instalacji w (…) na składowisko w (…) wynosi - netto 51,50 zł/Mg + 23%VAT.

Gmina (…) uiszcza comiesięczną dotację na rzecz Gminy Miasto (…) za przyjęcie do Instalacji (…) odpadów komunalnych o niżej wymienionych kodach: 20 03 01, 20 02 01, 15 01 01, 15 01 06, 15 01 07, odebranych z nieruchomości zamieszkałych na terenie Gminy (…). Koszty te są finansowane z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi uiszczanymi przez właścicieli nieruchomości zamieszkałych na terenie gminy.

Gmina Miasto (…) płaci Gminie (…) za transport i przyjęcie na składowisku odpadów w (…) odpadów pochodzących z Instalacji (…), o kodzie 19 05 99 tzw. „stabilizat”. Rozliczenia dokonywane są comiesięcznie w wartościach netto, na podstawie Noty księgowej wystawianej przez Gminę (…).

Gmina (…), Gmina Miasta (…) oraz inne gminy i podmioty dostarczają odpady do Regionalnej Instalacji (…). W procesie przetwarzania odpadów, odpady różnych dostawców ulegają zmieszaniu. Ustalenie jaką konkretną część „stabilizatu” można przypisać poszczególnym dostarczającym odpady gminom nie jest możliwe. Obowiązek składowania „stabilizatu”, który został przetworzony w Regionalnej Instalacji (…), a uprzednio dostarczony tam przez wszystkie gminy, po przetworzeniu spoczywa na Gminie Miasta (…), a w ramach zawartego porozumienia w części również na Gminie (…).

Żadne podmioty nie są obciążane kosztem transportu „stabilizatu”. Transportowany „stabilizat” pochodzi z Regionalnej Instalacji do Przetwarzania Odpadów Komunalnych w (…) i nie jest rozliczany na podmioty, które wcześniej dostarczyły odpady.

Gmina (…) prowadzi działalność gospodarczą w zakresie gospodarki odpadami. Polega ona na zagospodarowaniu „stabilizatu” powstającego w Regionalnej Instalacji (…). Gmina (…) transportuje „stabilizat” z ww. Instalacji na składowisko odpadów w (…) na nim go składuje. Gmina (…) ponosi z tego tytułu wydatki wykazane w fakturach zakupowych, które są obciążone podatkiem naliczonym VAT.

Nabyte przez Gminę (…) usługi są wykorzystywane w związku z wykonywaniem czynności opodatkowanych, to jest usługą użytkowania składowiska odpadów. Usługa użytkowania pozwala Gminie (…) na osiąganie przychodów z opłat, które są fakturowane fakturami VAT z podatkiem należnym VAT. Związek ten jest bezpośredni i proporcjonalny, wzrost ilości zagospodarowanego „stabilizatu” przekłada się na wzrost opłat za użytkowanie składowiska.

W ocenie Wnioskodawcy, Gmina prowadzi działalność w zakresie szeroko pojętej gospodarki odpadami. W celu właściwego gospodarowania odpadami, Gmina - przed rozpoczęciem składowania odpadów - musi dokonać ich przetworzenia do formy wspominanego stabilizatu, co dokonywane jest w Regionalnej Instalacji (…). Odpady następnie przewożone są i składowane na składowisku w (…). Jako, że Gmina nie posiada własnego sprzętu, kadr i doświadczenia w zakresie „fizycznego” gospodarowania odpadami po ich transporcie na składowisko, czynności w tym zakresie wykonuje Zakład (…)sp. z o.o. na zlecenie Gminy; aby więc doprowadzić do stanu docelowego Gmina musi: 

  • zapłacić za transport stabilizatu;
  • zapłacić Zakładowi (…)za dokonywane przez niego czynności z zakresu gospodarowania odpadami (po ich przetransportowaniu).

Tym samym, ww. czynności, za które Gmina płaci, a które są przedmiotem zapytania, w ocenie Wnioskodawcy związane są z działalnością Gminy o charakterze gospodarczym w taki sposób, że naliczony przy ich dokonywaniu podatek od towarów i usług powinien podlegać odliczeniu.

Dodatkowo wskazać należy, że Gmina jest właścicielem terenu na którym położone jest składowisko. Teren ten jednak nie jest użytkowany bezpośrednio przez Gminę, a jest dzierżawiony przez Gminę do spółki Zakład (…) Sp. z o.o. (…) Sp. z o.o. uiszcza na rzecz Gminy czynsz dzierżawny z tytułu ww. umowy, lecz ten stosunek prawny traktowany jest jako odrębny i niezależny od czynności związanych z gospodarką odpadami. W szczególności nie dochodzi do wzajemnych kompensat.

Pytanie

Czy Gminie (…) przysługuje prawo do odliczenia w całości podatku VAT z tytułu wydatków ponoszonych w związku ze składowaniem odpadów komunalnych na składowisku w (…), tj. przyjęcie i zagospodarowanie odpadów powstających w procesie mechaniczno‑biologicznego przetwarzania odpadów zmieszanych tzw. „stabilizatu” w Instalacji (...), oraz transportu ww. odpadów z Instalacji (...) na składowisko odpadów w (…)?

Państwa stanowisko w sprawie

Gmina ma prawo do odliczenia w całości podatku naliczonego VAT wykazanego na fakturach zakupowych dotyczących przyjęcia i zagospodarowania odpadów powstających w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów zmieszanych tzw. „stabilizatu” w Instalacji (...) oraz transportu ww. odpadów z Instalacji (...) na składowisko odpadów w (…).

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, a taki w Gminie (…) istnieje.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Ponieważ usługi przyjęcia, zagospodarowania i transportu odpadów są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, to Gminie (…) przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Wszystkie ww. wydatki były i w dalszym ciągu są wykorzystywane wyłącznie do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Czynności opodatkowane, o których mowa dotyczą usługi użytkowania składowiska w (…). Umowa ustanowienia użytkowana została zawarta w dniu 30 stycznia 2001 r. przed notariuszem na czas nieokreślony, opłaty są uzależnione od ilości składowanych odpadów. Wyższe wydatki związane z przyjęciem i zagospodarowaniem odpadów powstających w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów zmieszanych tzw. „stabilizatu” w Instalacji Komunalnej (…) oraz transportu ww. odpadów z Instalacji (...) na składowisko odpadów w (…) powodują wzrost ilości odpadów składowanych w składowisku w (…), a co za tym idzie - wzrost opłaty za użytkowanie składowiska. Gdyby ww. wydatki na przyjęcie i składowanie oraz transport odpadów nie były ponoszone, składowisko nie przyjęłoby żadnych odpadów, a tym samym nie naliczałoby opłaty za użytkowanie odpadów.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775) – zwanej dalej „ustawą”:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a)  nabycia towarów i usług,

b)  dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Jak wynika z powołanych przepisów, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto, ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego uzupełniają regulacje zawarte m.in. w art. 86 ust. 2a ustawy i następne.

Według art. 86 ust. 2a ustawy:

W przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Zgodnie z art. 86 ust. 2b ustawy:

Sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli:

1)zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz

2)obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.

W myśl art. 86 ust. 2d ustawy:

W celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w ust. 2a, przyjmuje się dane za poprzedni rok podatkowy.

Według art. 86 ust. 2g ustawy:

Proporcję określa się procentowo w stosunku rocznym. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej. Przepisy art. 90 ust. 5, 6, 9a, 10 i 10c-10g stosuje się odpowiednio.

Zgodnie z art. 86 ust. 2h ustawy:

W przypadku gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie ust. 22, uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji.

W myśl art. 86 ust. 22 ustawy:

Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, określić w przypadku niektórych podatników sposób określenia proporcji uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć oraz wskazać dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem tego sposobu określenia proporcji, uwzględniając specyfikę prowadzenia działalności przez niektórych podatników i uwarunkowania obrotu gospodarczego.

Na podstawie powyższej delegacji, zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 999), zwane dalej rozporządzeniem. Podatnikami, do których odnoszą się przepisy zawarte w rozporządzeniu, są jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury, państwowe instytucje kultury, uczelnie publiczne, instytuty badawcze. 

Dla jednostek samorządu terytorialnego takich jak gmina nie ustala się jednego sposobu określenia proporcji (prewspółczynnika) dla całej jednostki (gminy) jako osoby prawnej, tylko odrębne sposoby (prewspółczynniki) dla poszczególnych jej jednostek organizacyjnych.

Zgodnie z § 2 pkt 8 rozporządzenia:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o jednostkach organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego – rozumie się przez to:

a)urząd obsługujący jednostkę samorządu terytorialnego,

b)jednostkę budżetową,

c)zakład budżetowy.

Według § 3 ust. 1 rozporządzenia:

W przypadku jednostki samorządu terytorialnego sposób określenia proporcji ustala się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego.

Art. 86 ust. 2a ustawy odnosi się do sytuacji, gdy podatnik nabywa towary i usługi, przeznaczone do wykorzystywania zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza (z określonymi wyjątkami, które przepis ten wskazuje). Natomiast gdy podatnik w ramach działalności gospodarczej wykonuje czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług oraz zwolnione z opodatkowania, powinien stosować uregulowania zawarte w art. 90 ustawy. Stanowią one uzupełnienie przepisów art. 86 ustawy.

Jeśli zakupy są bezpośrednio związane z działalnością opodatkowaną, podatnik, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, odlicza podatek naliczony w całości. Natomiast, gdy takie przyporządkowanie nie jest możliwe, a wydatki służą zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik winien ustalić proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy (tzw. Prewspółczynnik).

Podstawowym warunkiem, który uprawnia do odliczenia podatku naliczonego jest związek nabywanych towarów i usług ze sprzedażą generującą podatek należny.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (...) podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1)przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;

2)wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;

3)wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;

4)wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;

5)ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;

6)oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;

7)zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Według art. 2 pkt 22 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży - rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Dostawa towarów i świadczenie usługi co do zasady podlegają opodatkowaniu wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Oba warunki muszą być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W myśl art. 8 ust. 2a ustawy:

W przypadku, gdy podatnik działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że podatnik ten sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Nie każda czynność, stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być wykonana przez podatnika.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Według art. 15 ust. 6 ustawy:

Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Wyłączenie organów władzy publicznej z kategorii podatnika ma charakter podmiotowo-przedmiotowy.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 ust. 1 obowiązującej Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006, str. 1, ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym:

Krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Jednakże w przypadku, gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji. (…)

Oznacza to, że organ władzy publicznej będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności:

  • inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań, oraz
  • mieszczące się w ramach zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem, jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Tylko w tym zakresie ich czynności mają bowiem charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.):

Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Według art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym stanowi, że:

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.

W myśl art. 18 ust. 2 pkt 12 ustawy o samorządzie gminnym:

Do wyłącznej właściwości rady gminy należy: podejmowanie uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydzielanie na ten cel odpowiedniego majątku.

Zgodnie z art. 74 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Gminy mogą zawierać porozumienia międzygminne w sprawie powierzenia jednej z nich określonych przez nie zadań publicznych.

Według art. 74 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym:

Gmina wykonująca zadania publiczne objęte porozumieniem przejmuje prawa i obowiązki pozostałych gmin, związane z powierzonymi jej zadaniami, a gminy te mają obowiązek udziału w kosztach realizacji powierzonego zadania.

Art. 3 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 733) stanowi, że:

Gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania, a w szczególności: zapewniają budowę, utrzymanie i eksploatację własnych lub wspólnych z innymi gminami, lub wspólnych ze związkiem metropolitalnym:

a) instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, w tym instalacji komunalnych, o których mowa w art. 38b ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach,

b) stacji zlewnych, w przypadku gdy podłączenie wszystkich nieruchomości do sieci kanalizacyjnej jest niemożliwe lub powoduje nadmierne koszty,

c) instalacji i urządzeń do zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok zwierzęcych lub ich części,

d) szaletów publicznych.

W myśl art. 6r ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach:

Z pobranych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina pokrywa koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, które obejmują koszty:

1) odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych;

2) tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych;

3) obsługi administracyjnej tego systemu;

4) edukacji ekologicznej w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 2,  25, 30 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1587 ze zm.):

Ilekroć w ustawie jest mowa o :

2) gospodarowaniu odpadami - rozumie się przez to zbieranie, transport lub przetwarzanie odpadów, w tym sortowanie, wraz z nadzorem nad wymienionymi działaniami, a także późniejsze postępowanie z miejscami unieszkodliwiania odpadów oraz działania wykonywane w charakterze sprzedawcy odpadów lub pośrednika w obrocie odpadami;

25) składowisku odpadów - rozumie się przez to obiekt budowlany przeznaczony do składowania odpadów;

30) unieszkodliwianiu odpadów - rozumie się przez to proces niebędący odzyskiem, nawet jeżeli wtórnym skutkiem takiego procesu jest odzysk substancji lub energii.

W myśl art. 29 ust. 1, 2 ustawy o odpadach:

1. Odpady są przetwarzane w instalacjach lub urządzeniach.

2. Instalacje oraz urządzenia do przetwarzania odpadów eksploatuje się tylko wówczas, gdy:

1) spełniają wymagania ochrony środowiska, w tym nie powodują przekroczenia standardów emisyjnych, o których mowa w przepisach o ochronie środowiska, oraz

2) pozostałości powstające w wyniku działalności związanej z przetwarzaniem odpadów będą przetwarzane z zachowaniem wymagań określonych w ustawie.

Według art. 29a ust. 1-3 ustawy o odpadach:

1. Podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości jest obowiązany przekazywać niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne do instalacji komunalnej zapewniającej przetwarzanie, o którym mowa w art. 35 ust. 6 pkt 1, z zastrzeżeniem art. 158 ust. 4.

2. Wytwórca odpadów powstających w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych lub pozostałości z sortowania odpadów komunalnych, przeznaczonych do składowania, jest obowiązany przekazywać te odpady do instalacji komunalnej zapewniającej składowanie, o którym mowa w art. 35 ust. 6 pkt 3.

3. Odpady, o których mowa w ust. 1 i 2, przekazuje się do instalacji komunalnych, o których mowa w art. 38b ust. 1.

Zgodnie z art. 35 ust. 6 ustawy o odpadach:

Instalacją komunalną jest instalacja do przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych lub pozostałości z przetwarzania tych odpadów, określona na liście, o której mowa w art. 38b ust. 1 pkt 1, spełniająca wymagania najlepszej dostępnej techniki, o której mowa w art. 207 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, lub technologii, o której mowa w art. 143 tej ustawy, zapewniająca:

1)  mechaniczno-biologiczne przetwarzanie niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych i wydzielanie z niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych frakcji nadających się w całości lub w części do odzysku, lub

2)  (uchylony)

3) składowanie odpadów powstających w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych.

Państwa wątpliwości dotyczą prawa do odliczenia w całości podatku VAT z tytułu wydatków ponoszonych w związku ze składowaniem odpadów komunalnych na składowisku w (…).

W pierwszej kolejności należy rozstrzygnąć, czy z tytułu czynności, które wykonują Państwo w ramach porozumienia działają Państwo jako podatnik podatku VAT.

Jak zostało wyżej wspomniane ustawa o samorządzie gminnym daje gminom możliwość zawierania porozumień międzygminnych w celu wspólnego wykonywania zadań publicznych. Dzięki takiemu porozumieniu międzygminnemu, gminy mogą wzajemnie powierzać sobie wykonywanie określonych zadań publicznych. Na skutek zawarcia porozumienia nie powstaje osobny podmiot, który samodzielnie wykonuje zadania tworzących go jednostek, ale jedynie jedna gmina przejmuje konieczność wykonywania zadań publicznych drugiej gminy. Gmina, realizuje te zadania poprzez swoje organy, jednostki. Na mocy tego porozumienia, na jedną gminę mogą przejść wyłącznie zadania publiczne innej gminy, co oznacza, że nie może być ono wykorzystywane do wspólnego realizowania innych zadań.

Gmina przejmująca do realizacji wykonywanie zadań publicznych musi dysponować środkami majątkowymi, za pomocą których będzie wykonywać określone w porozumieniu zadania. Z kolei gmina przekazująca realizację zadań publicznych będzie brać udział w kosztach wykonywania zadań według parytetu określonego w treści porozumienia.

Art. 47 ust. 1, 2 ustawy z dnia 1 października 2024 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1572 ze zm.):

1. Jednostka samorządu terytorialnego realizująca zadania z zakresu administracji rządowej, na mocy porozumień zawartych z organami administracji rządowej, otrzymuje od tych organów dotacje celowe w kwocie wynikającej z zawartego porozumienia.

2. Jednostka samorządu terytorialnego realizująca zadania z zakresu działania innych jednostek samorządu terytorialnego, na mocy porozumień zawartych z tymi jednostkami, otrzymuje od tych jednostek dotacje celowe w kwocie wynikającej z zawartego porozumienia, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej.            

Realizacja przez daną gminę zadania objętego porozumieniem międzygminnym odbywa się na zasadach obowiązkowego „uczestniczenia w kosztach” powierzonego zadania przez wszystkie strony porozumienia. Zgodnie więc z wyżej powołanym przepisem gmina przejmująca zadania otrzymuje od gminy przekazującej dotację celową w wysokości wynikającej z porozumienia.

Wskazali Państwo, że na podstawie zawartego porozumienia międzygminnego powierzyli Państwo Gminie Miasto (…) zadanie utrzymania czystości i porządku w gminie w zakresie: zapewnienia utrzymania i eksploatacji regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych obejmującym zagospodarowanie w Regionalnej Instalacji (…), współpracy z Gminą Powierzającą w osiąganiu docelowych poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami odpadów oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania. Pokrywają Państwo koszty realizacji zadania powierzonego w formie dotacji celowej. Równocześnie w ww. porozumieniu ustalili Państwo, że odpady powstające w Regionalnej Instalacji (…) w procesie mechaniczno‑biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych będą kierowane na składowisko odpadów w (…). Ponadto, w porozumieniu zobowiązali się Państwo do zapewnienia transportu odpadów powstających w procesie mechaniczno‑biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych z Regionalnej Instalacji (…) na składowisko odpadów w (…). Państwa Rada Miejska uchwałą powierzyła Spółce realizację Państwa zadań własnych związanych z gospodarowaniem odpadami komunalnymi, obejmujących świadczenie usług polegających na przyjęciu odpadów do składowiska odpadów w miejscowości (…). Ponoszą Państwo wydatki związane z przyjęciem i unieszkodliwieniem odpadów na składowisku (…) oraz transportem pozostałości, które realizowane są w związku z zawartym porozumieniem. Wydatki te pokrywane są z Państwa budżetu oraz ze środków otrzymanych od Gminy Miasta (…) na mocy zawartego porozumienia.

Wskazują Państwo, że ponoszenie wydatków na przyjęcie i zagospodarowanie odpadów powstających w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów zmieszanych tzw. „stabilizatu” w Instalacji (...) oraz wydatków na transport ww. odpadów z Instalacji Komunalnej (…) na składowisko odpadów w (…) jest związane z realizacją Państwa zadań własnych w zakresie utrzymania czystości i porządku w gminie. Jednak zaznaczyli Państwo, że w ww. odpadach komunalnych tzw. „stabilizat” przyjmowanych na składowisko są nie tylko odpady zebrane od mieszkańców gminy (…), ale ogólnie przetwarzane odpady w instalacji w (…) (również z innych gmin). Uiszczają Państwo dotację na rzecz Gminy Miasto (…) za przyjęcie do Instalacji (...) (…) Odpadów komunalnych. Koszty te są finansowane z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi uiszczanymi przez właścicieli nieruchomości zamieszkałych na terenie gminy.

Gmina Miasto (…) płaci Państwu za transport i przyjęcie na składowisku odpadów w (…). Rozliczenia dokonywane są comiesięcznie w wartościach netto, na podstawie Noty księgowej wystawianej przez Państwa.

W celu właściwego gospodarowania odpadami, przed rozpoczęciem składowania odpadów, muszą Państwo dokonać ich przetworzenia do formy stabilizatu. Dopiero stabilizat przewożony jest i składowany na składowisku w (…).

Jak wskazano na wstępie – pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nie czynienie bądź też tolerowanie). Zatem aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem.

W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie, nagroda. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

W konsekwencji należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy wskazać, że gospodarka odpadami komunalnymi w zakresie odpadów zebranych od mieszkańców Państwa gminy jest związana z realizacją Państwa zadań własnych i stanowi realizację celu publicznoprawnego, a nie realizację czynności wykonywanych w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Realizując te czynności nie występują Państwo w charakterze podatnika podatku VAT zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 ustawy. Nie można zidentyfikować korzyści o charakterze majątkowym, jakie w związku gospodarowaniem własnych odpadów na składowisku w (…) Państwo uzyskują.

W konsekwencji, nie mają Państwo prawa do odliczenia podatku VAT z tytułu wydatków ponoszonych w związku ze składowaniem odpadów komunalnych pochodzących z terenu Państwa gminy na składowisku w (…), tj. przyjęcie i zagospodarowanie odpadów powstających w procesie mechaniczno‑biologicznego przetwarzania odpadów zmieszanych tzw. „stabilizatu” w Instalacji (...), oraz transportu ww. odpadów z Instalacji (...) na składowisko odpadów w (…).

Przechodząc z kolei do czynności, które wykonują Państwo na mocy zawartego porozumienia, ale dotyczących odpadów pochodzących z terenu innych gmin należy wskazać, że nabywają Państwo usługi we własnym imieniu, ale na rzecz i zlecenie innej gminy. Gmina Miasto (…) płaci bowiem Państwu za transport i przyjęcie na składowisko odpadów w (…) odpadów pochodzących z Instalacji (…). Obowiązek składowania stabilizatu, który został przetworzony w Regionalnej Instalacji Komunalnej w (…), a uprzednio dostarczony tam przez wszystkie gminy po przetworzeniu spoczywa na Gminie Miasto (…), a w ramach zawartego porozumienia również na Państwu.

Należy zatem uznać, że dokonują Państwo odpłatnego  świadczenia usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 2a ustawy o podatku od towarów i usług. W analizowanym przypadku mamy do czynienia z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT, tj. usługą transportu oraz składowania stabilizatu na składowisku w (…), świadczoną na podstawie zawartego między Państwem a Gminą Miastem (…) porozumienia.

Zatem należy uznać, że w tym zakresie, stosownie do art. 8 ust. 2a ustawy, w związku z przyjęciem i zagospodarowaniem na składowisku w (…)odpadów pochodzących z innych gmin oraz transportem stabilizatu, wchodzą Państwo w rolę świadczącego usługę na rzecz Gminy Miasta (…). W konsekwencji również rozliczenia dokonywane pomiędzy Państwem a Gminą Miasta (…) powinny być opodatkowane podatkiem od towarów i usług i dokumentowane fakturami.

Tym samym, czynności polegające na przyjęciu i zagospodarowaniu odpadów pochodzących z innych gmin oraz transporcie stabilizatu pochodzącego z innych gmin, na podstawie powoływanego na wstępie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podlegają opodatkowaniu tym podatkiem, a Państwo w związku z ww. czynnościami występują w charakterze podatnika podatku VAT.

W konsekwencji, ponoszone przez Państwa wydatki w ramach wykonywanych czynności są wykorzystywane przez Państwa do:

  • działalności innej niż gospodarcza działalność (zadanie własne gminy – unieszkodliwienie, transport i składowanie odpadów pochodzących z terenu Państwa gminy),
  • działalności gospodarczej (opodatkowanej – transport i składowanie odpadów pochodzących z terenu innych gmin na mocy zawartego porozumienia).

Zatem, w związku z ponoszeniem wydatków wynikających ze składowania odpadów komunalnych, w sytuacji gdy będą mieli Państwo możliwość przyporządkowania wydatków do poszczególnych rodzajów działalności, tj. do działalności gospodarczej (do czynności opodatkowanych) i do działalności innej niż gospodarcza, to będzie Państwu przysługiwało pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu wydatków związanych z czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług. Nie będzie przysługiwać Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego w stosunku do wydatków poniesionych na towary i usługi wykorzystywane do wykonywania czynności niepodlegających temu podatkowi.

Natomiast, w sytuacji, gdy nie będą mieli Państwo możliwości przypisania ponoszonych wydatków wynikających ze składowania odpadów komunalnych do działalności gospodarczej , będzie przysługiwać Państwu na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w takim zakresie, w jakim wydatki te będą związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, z uwzględnieniem zasad określonych w art. 86 ust. 2a i następne ustawy oraz rozporządzenia.

W konsekwencji nie przysługuje Państwu prawo do odliczenia w całości podatku VAT z tytułu wydatków ponoszonych w związku ze składowaniem odpadów komunalnych na składowisku w (…), tj. przyjęcie i zagospodarowanie odpadów powstających w procesie mechaniczno‑biologicznego przetwarzania odpadów zmieszanych tzw. „stabilizatu” w Instalacji  (…), oraz transportu ww. odpadów z Instalacji  (…) na składowisko odpadów w (…).

Końcowo należy wskazać, że nie można zgodzić się z Państwem, że prawo do odliczenia ma związek z czynnościami opodatkowanymi dotyczącymi usługi użytkowania składowiska w (…). Otóż w sprawie mamy do czynienia z niezależną od użytkowania składowiska usługą transportu i składowania stabilizatu świadczoną przez Państwa na rzecz Gminy Miasta (…), i to z tą czynnością – opodatkowaną – należy upatrywać prawa do odliczenia podatku. Państwo, jako jednostka samorządu terytorialnego działająca w oparciu o stosowne przepisy, mają obowiązek zapewnić utrzymanie i eksploatację instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, w tym, instalacji komunalnych, którą jest składowisko odpadów, w związku z czym użytkowanie składowiska oraz relacja Państwa z Państwa spółką komunalną – wbrew Państwa opinii - jest osobną kwestią, niemająca wpływu na prawo do odliczenia podatku VAT z tytułu wydatków ponoszonych w związku z przyjęciem i zagospodarowaniem odpadów powstających w procesie mechaniczno‑biologicznego przetwarzania odpadów zmieszanych tzw. „stabilizatu” w Instalacji Komunalnej w (…), oraz transportu ww. odpadów z Instalacji Komunalnej w (…) na składowisko odpadów w (…).

Oceniając całościowo Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (pytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone. W przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź kontroli celno‑skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy od przedstawionego we wniosku opisu sprawy interpretacja nie wywoła skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.