Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn oraz podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 stycznia 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani 24 lutego i 11 marca 2025 r. – w odpowiedzi na wezwania. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pani obywatelką Rzeczypospolitej Polskiej. 26 czerwca 2024 r. jako beneficjentka otrzymała Pani wypłatę kapitału z Umowy ubezpieczenia na życie zmarłego (...) 2023 r. znajomego (osoba obca, niespokrewniona z Panią), będącego obywatelem Francji. Wypłata została dokonana przez działający we Francji X - grupę ubezpieczeniową należącą do (...), na podstawie wypełnionego przez Panią formularza samocertyfikacji (...). Wraz z wypłatą kapitału otrzymała Pani Zaświadczenie fiskalne z 25 czerwca 2024 r. wydane zgodnie z art. 990l francuskiego Ogólnego Kodeksu Podatkowego. Posiada Pani kopię testamentu zmarłego wraz z aneksem do testamentu, w którym zgodnie z tłumaczeniem poświadczonym z języka francuskiego na język polski została Pani wskazana jako „spadkobierczyni ubezpieczenia na życie” ze wskazaniem numerów, nazw umów ubezpieczenia, których jest beneficjentem.

Uzupełniając wniosek wyjaśniła Pani, że otrzymała środki pieniężne z polisy ubezpieczeniowej zmarłego znajomego z Francji jako beneficjent zawartych przez zmarłego umów ubezpieczenia na życie. W dacie otrzymania środków pieniężnych z polisy miała Pani w Polsce miejsce zamieszkania dla celów podatkowych i podlegała w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Pytania

1)Czy powinna Pani uiścić podatek od spadku?

2)Czy otrzymana przez Panią wypłata z umowy ubezpieczenia zawartej we Francji jest zwolniona z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

3)Czy wypłacona kwota podlega rozliczeniu i uwzględnieniu w PIT?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, otrzymała Pani wypłatę świadczenia na wypadek śmierci, nie została powołana do spadku jako spadkodawca, a zatem jako osoba uposażona nie jest obowiązana do uiszczenia podatku od spadku. Świadczenie pieniężne otrzymane z ubezpieczenia (polisy ubezpieczeniowej zmarłego) zgodnie z art. 922 § 2 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 831 § 3 Kodeksu cywilnego nie jest nabyte tytułem spadku, skoro jest Pani osobą uprawnioną do przejęcia kwoty tego ubezpieczenia.

Zgodnie z art. 831 § 3 Kodeksu cywilnego suma ubezpieczenia przypadająca uprawnionemu nie należy do spadku po ubezpieczonym.

Świadczenie z tytułu zdarzenia ubezpieczeniowego jest zwolnione z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych. Wobec powyższego, nie uiści Pani także podatku dochodowego, a kwoty zwolnione z podatku dochodowego nie podlegają rozliczeniu w PIT.

Zatem kwota wypłacona Pani z Towarzystwa Ubezpieczeniowego z Francji, z tytułu umów ubezpieczenia zawartych przez zmarłego, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn ani podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1837):

Podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem:

1)dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;

2)darowizny, polecenia darczyńcy;

3)zasiedzenia;

4)nieodpłatnego zniesienia współwłasności;

5)zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;

6)nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

W myśl art. 1 ust. 2 ww. ustawy:

Podatkowi podlega nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).

W myśl art. 922 § 1 tej ustawy:

Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

Stosownie do § 2 tego przepisu:

Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.

Zgodnie z art. 831 § 1, 2 i 3 Kodeksu cywilnego:

Ubezpieczający może wskazać jedną lub więcej osób uprawnionych do otrzymania sumy ubezpieczenia w razie śmierci osoby ubezpieczonej; może również zawrzeć umowę ubezpieczenia na okaziciela. Ubezpieczający może każde z tych zastrzeżeń zmienić lub odwołać w każdym czasie.

Jeżeli wskazano kilka osób uprawnionych do otrzymania sumy ubezpieczenia, a nie oznaczono udziału każdej z nich w tej sumie, ich udziały są równe.

Suma ubezpieczenia przypadająca uprawnionemu nie należy do spadku po ubezpieczonym.

Z treści wniosku wynika, że jest Pani obywatelką Rzeczypospolitej Polskiej. W dniu 26 czerwca 2024 r. jako beneficjent otrzymała Pani wypłatę kapitału z Umowy ubezpieczenia na życie zmarłego (...) 2023 r. znajomego (osoba obca, niespokrewniona z Panią), będącego obywatelem Francji. Wypłata została dokonana przez działający we Francji x - grupę ubezpieczeniową należącą do (...), na podstawie wypełnionego przez Panią formularza samocertyfikacji (...). Środki pieniężne otrzymała Pani jako beneficjent polisy ubezpieczeniowej na życie zmarłego znajomego z Francji.

W dacie otrzymania środków pieniężnych z polisy miała Pani w Polsce miejsce zamieszkania dla celów podatkowych i podlegała w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy lub praw majątkowych z tytułów wymienionych enumeratywnie w art. 1 tej ustawy.

Świadczenie pieniężne otrzymane z ubezpieczenia, zgodnie z art. 922 § 2 w powiązaniu z art. 831 § 3 Kodeksu cywilnego nie jest nabyte tytułem spadku. Pani – jako beneficjent wskazany w umowach ubezpieczenia – jest bowiem osobą uprawnioną do świadczenia pośmiertnego z opisanego we wniosku ubezpieczenia.

Zatem wypłacona Pani przez towarzystwo ubezpieczeniowe kwota pieniężna z tytułu polisy ubezpieczeniowej na życie (którą był objęty Pani zmarły znajomy) w całości nie podlega podatkowi od spadków i darowizn. Takie nabycie nie mieści się bowiem w katalogu tytułów wymienionych w ustawie o podatku od spadków i darowizn, jako podlegających opodatkowaniu. Zatem z tytułu nabycia tych środków nie jest Pani zobowiązana do złożenia zeznania o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych SD-3 – ponieważ nabycie środków na podstawie wskazania w umowie ubezpieczenia nie zostało wymienione jako tytuł opodatkowany podatkiem od spadków i darowizn (w tym nie wchodzi do masy spadkowej), a zatem nie podlega temu podatkowi.

Odnosząc się do Pani wątpliwości związanych z opodatkowaniem wypłaty z polisy ubezpieczeniowej zmarłego na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyjaśniam, że na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

W myśl art. 3 ust. 1 ustawy:

Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Na podstawie art. 4a ustawy:

Przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Natomiast podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychód należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego – zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy:

Źródłami przychodów są inne źródła.

Na podstawie art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użyte w ww. przepisie sformułowanie „w szczególności”, świadczy o tym, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter przykładowy i otwarty, zatem do tej kategorii należy zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. W związku z tym, każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Mając na uwadze, że środki pieniężne otrzymała Pani z Francji, to do ich opodatkowania zastosowanie znajdują przepisy Umowy między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Francuskiej w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzonej w Warszawie dnia 20 czerwca 1975 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 1 poz. 5, dalej umowa polsko-francuska), zmodyfikowanej przez Konwencję wielostronną implementującą środki traktatowego prawa podatkowego mające na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysku, podpisaną przez Polskę oraz przez Francję dnia 7 czerwca 2017 r.

Zgodnie bowiem z art. 2 ust. 3 lit. a) pkt 1) umowy polsko-francuskiej w Polsce umowa ta dotyczy m.in. podatków dochodowych.

Umowa nie wymienia wprost w żadnym z artykułów dochodów związanych z wypłatą z polis ubezpieczeniowych, zatem zastosowanie w sprawie znajduje art. 21 ust. 1 tej umowy, w myśl którego:

Części dochodu osoby mającej miejsce zamieszkania w jednym z Umawiających się Państw, bez względu na to skąd pochodzą, a o których nie było mowy w poprzednich artykułach niniejszej umowy, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie.

Z tego względu otrzymana przez Panią wypłata z zagranicznej polisy ubezpieczeniowej zmarłego stosownie do art. 21 ust. 1 tej umowy podlegała opodatkowaniu tylko w Polsce, tj. w państwie w którym Pani zamieszkuje i podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Jak już wcześniej wyjaśniłem, nabycie przez Panią – jako beneficjenta – wypłaty z zagranicznej polisy ubezpieczeniowej nie będzie podlegało przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Oznacza to, że w przedstawionej sytuacji nie będzie miało zastosowania wyłączenie, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, w przedstawionej sytuacji zastosowanie znajdą przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Świadczenie wypłacane z ubezpieczenia – co do zasady – stanowi przychód w rozumieniu cytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Świadczenie to stanowi dla beneficjentów przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednakże na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

a)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,

b)dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15 i 15a.

Na podstawie art. 24 ust. 15 i 15a ustawy:

Dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi, jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a sumą składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń, które zostały przekazane na fundusz kapitałowy.

Dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia na życie lub dożycie, zawartą na podstawie odrębnych przepisów, w której świadczenie zakładu ubezpieczeń z tytułu dożycia jest:

1)ustalane na podstawie określonych indeksów lub innych wartości bazowych albo

2)równe składce ubezpieczeniowej powiększonej o określony w umowie ubezpieczenia wskaźnik

- jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a składką wpłaconą do zakładu ubezpieczeń.

Przepis art. 24 ust. 15 i 15a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma jednak zastosowania w niniejszej sprawie. Dyspozycja przepisu jasno wskazuje, że ten szczególny sposób ustalania dochodu do opodatkowania dotyczy podatników, którzy inwestowali składki na podstawie umowy. O inwestowaniu składki nie może być mowy w przypadku osoby wskazanej jako beneficjent uprawniony do otrzymania świadczenia z tytułu ubezpieczenia. Uposażony jest bowiem osobą, która jest uprawniona do otrzymania świadczenia z umowy ubezpieczenia na skutek zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego w postaci śmierci ubezpieczonego. Po stronie beneficjenta nie mamy więc do czynienia z dochodem z tytułu inwestowania składki.

Należy również wskazać, że zgodnie z art. 829 § 1 pkt 1 ustawy Kodeks cywilny:

Ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć przy ubezpieczeniu na życie – śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią oznaczonego wieku.

Z zacytowanego powyżej art. 831 § 1 i § 3 Kodeksu cywilnego, wynika natomiast m.in., że ubezpieczający może wskazać jedną lub więcej osób uprawnionych do otrzymania sumy ubezpieczenia w razie śmierci osoby ubezpieczonej i w takiej sytuacji suma ubezpieczenia przypadająca uprawnionemu nie należy do spadku po ubezpieczonym.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawione przez Panią okoliczności, zgodzić się z Panią należy, że środki pieniężne, które otrzymała Pani w 2024 r. jako beneficjent polisy ubezpieczeniowej zmarłego korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy. W związku z powyższym przychodu uzyskanego z tego tytułu nie należy wykazywać w zeznaniu podatkowym.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.