
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna
– stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
17 czerwca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 30 kwietnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnili go Państwo pismem z 20 sierpnia 2025 r. (data wpływu 28 sierpnia 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku wspólnego jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1. Zainteresowany będący stroną postępowania: (…)
2. Zainteresowana niebędąca stroną postępowania: (…)
Opis stanu faktycznego
Zainteresowani, pozostający w związku małżeńskim, zawarli 1 sierpnia 2005 r. umowę kredytu nr (…) z Bankiem (…) z siedzibą w (…) (następca prawny …), (dalej: „Umowa Kredytu”, „Kredyt”). Kredyt był kredytem indeksowanym do waluty frank szwajcarski (CHF).
Wypłata kredytu nastąpiła w dziewięciu transzach w złotych polskich w następujących terminach:
1)99 000 zł - 11 sierpnia 2005 r.,
2)76 000 zł - 26 września 2005 r.,
3)29 000,01 zł - 12 stycznia 2006 r.,
4)28 999,99 zł - 7 kwietnia 2006 r.,
5)14 000 zł - 23 maja 2006 r.,
6)9 000,01 zł - 22 czerwca 2006 r.,
7)12 499,99 zł - 28 sierpnia 2006 r.,
8)12 500 zł - 27 września 2006 r.
Zainteresowanym nigdy nie została wypłacona żadna kwota w walucie frank szwajcarski. Kwoty wypłacone Zainteresowanym w złotych polskich zostały przeliczone przez pozwany bank według kursu kupna waluty CHF podanego w Tabeli kursów (…) Banku, zgodnie z zapisami umowy zawartej pomiędzy stronami. Zainteresowani (Kredytobiorcy) wystąpili z powództwem o stwierdzenie nieważności Umowy Kredytu oraz zapłatę na Ich rzecz sumy spełnionych na rzecz Banku (…) świadczeń w wykonaniu nieważnej Umowy Kredytu. W rozpoznaniu, ww. Sąd Okręgowy w (…) Wydział I Cywilny wyrokiem z 12 maja 2022 r., sygn. akt (…), ustalił, że umowa kredytu nr (…) zawarta pomiędzy Zainteresowanymi, a (…), poprzednikiem prawnym Banku (…) 1 sierpnia 2005 r., jest nieważna oraz zasądził od Banku (…) na rzecz Zainteresowanych solidarnie kwotę 263 006,03 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 13 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty. Wskutek wniesionej apelacji Banku (…), Sąd Apelacyjny w (…) Wydział I Cywilny wyrokiem z 24 lipca 2024 r., sygn. akt (…), oddalił apelację Banku w całości.
W uzupełnieniu wniosku Zainteresowani wskazali, że kredyt zaciągnięty został w kwocie 285 812,64 zł, co stanowiło łączną równowartości 13 752,89 CHF, według kursu kupna Banku z dnia wypłaty poszczególnych transz kredytu. Kredyt został przeznaczony na budowę domu mieszkalnego położonego na działce ew. nr (…), objętej KW nr (…). Prawo własności do zabudowanej domem mieszkalnym nieruchomości przysługuje wyłącznie Zainteresowanemu. Nieruchomość położona jest przy ul. (…) w (…). Do chwili obecnej Zainteresowani zamieszkują tę nieruchomość. Nieruchomość służyła do zaspokajania własnych potrzeb mieszkaniowych. Cel kredytu wskazany w umowie to pokrycie części kosztów budowy domu mieszkalnego na działce ew. nr (…), objętej KW o nr (…) oraz cele konsumpcyjne Kredytobiorców. Zainteresowani odpowiadali solidarnie za zobowiązania wynikające z kredytu bankowego.
Kredyt został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw. Kredyt spłacany był od 8 września 2005 r. do 10 lipca 2023 r. Kredyt wskazany we wniosku był zabezpieczony hipoteką ustanowioną na kredytowanej nieruchomości położonej przy ul. (…) w X. Łącznie do 10 lipca 2023 r. Zainteresowani wpłacili na rzecz Banku kwotę 457 400,42 zł. Zainteresowani (Kredytobiorcy) zawarli z Bankiem ugodę sądową w postępowaniu z powództwa Banku przed Sądem Okręgowym w X (sygn. akt …) dokonując rozliczenia świadczeń nienależnych stron. Łączna wartość wierzytelności Kredytobiorców przeciwko Bankowi wyniosła 567 096,26 zł (wartość świadczenia nienależnego 457 400,42 zł, z czego kwota 263 006,03 zł zasądzona została wyrokiem Sądu Okręgowego z 12 maja 2022 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, które na 6 sierpnia 2024 r. wynosiły 109 695,84 zł). Wierzytelność Banku przeciwko Kredytobiorcom wyniosła 291 479,76 zł (kapitał kredytu 281 000 zł i ustawowe odsetki za opóźnienie od tej kwoty, które na dzień 6 sierpnia 2024 r. wynosiły 20 959,52 zł). Na mocy ugody, strony dokonały umownego potrącenia swych wierzytelności. Wskutek potrącenia, Bank zobowiązany był do zapłaty na rzecz kredytobiorców kwoty 275 616,50 zł. Wierzytelność Banku przeciwko kredytobiorcom uległa umorzeniu w całości wskutek potrącenia. Kwota 275 616,50 zł została wypłacona 25 września 2024 r. Zainteresowanym. Odsetki ustawowe za opóźnienie ustala się według sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Odsetki ustawowe za opóźnienie objęte wnioskiem to odsetki ustawowe za opóźnienie wobec nieterminowej zapłaty należności i nie są to odsetki kapitałowe.
Na pytanie Organu o treści: „jakie przepisy były podstawą wydania wyroków sądowych dotyczących unieważnienia umowy kredytowej z bankiem (np. Kodeksu cywilnego) i jakie były skutki unieważnienia umowy kredytowej dla stron tej umowy? Jakie prawa i obowiązki wynikały dla stron umowy z wyroków sądowych?” Zainteresowany wskazał, że podstawą wydania wyroków był art. 3851 § 1 i art. 410 § 2 Kodeksu cywilnego. Skutkiem stwierdzenia nieważności umowy dla jej stron jest nabycie przez każdą ze stron niezależnych od siebie roszczeń o zwrot świadczeń, tj. Kredytobiorców od Banku w zakresie uiszczonych rat spłaty oraz Banku do Kredytobiorców o zwrot kapitału kredytu. Z tytułu wydania wyroków, Bank miał obowiązek zapłaty na rzecz Kredytobiorców kwoty 263 006,03 zł wraz z oznaczonymi odsetkami i kosztami postępowania.
Kwota wypłacona przez Bank 25 września 2024 r. stanowi zwrot spłat rat kredytu oraz zaległe ustawowe odsetki za opóźnienie, naliczone od sumy zapłaconych na rzecz Banku rat spłaty kredytu. Wypłacona kwota w wysokości 275 616,50 zł nie przewyższa wartości wpłaconych na rzecz Banku rat spłaty kredytu (łącznie 457 400,42 zł). Wierzytelność Kredytobiorców ponad kwotę 275 616,50 zł uległa umorzeniu wskutek potrącenia z wierzytelnością Banku z tytułu zwrotu kapitału kredytu. Wyrok Sądu Okręgowego w (…) Wydział I Cywilny z 12 maja 2022 r., sygn. akt (…), uprawomocnił się 24 lipca 2024 r. Bank dokonał wypłaty kwoty 275 616,50 zł w dniu 25 września 2024 r. jednorazowo na wspólny rachunek Zainteresowanych.
Pytanie
Czy kwota główna stanowiąca zwrot świadczenia nienależnego oraz ustawowe odsetki za opóźnienie od tej kwoty, które wypłacił Bank zgodnie z wyrokiem, który unieważnił umowę kredytu hipotecznego indeksowanego do franka szwajcarskiego, nie podlegają opodatkowaniu zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Stanowisko Zainteresowanych w sprawie
W ocenie Zainteresowanych, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odsetki, które otrzymali od banku, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21,52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega.
Wyjątki od omawianej zasady dotyczą dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako zwolnione z podatku oraz dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy - Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów. Ogólna definicja przychodów, zawarta została w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, który stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9,10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Wedle powyższego, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega, co do zasady, każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Stosownie zaś do definicji dochodu, jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania.
Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z definicji tej wywieść można, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też, gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. Artykuł 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.
Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata, na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej, są obojętne podatkowo.
Z kolei, stwierdzenie nieważności powoduje usunięcie z obrotu prawnego wadliwej czynności prawnej polegającej na zawarciu umowy kredytu hipotecznego. Nieważność umowy kredytu oznacza, że zobowiązania stron umów, banku i klienta, nigdy nie powstały, a strony zobowiązane są zwrócić to, co świadczyły w związku z nieważną umową, jako świadczenia nienależne. Kredytodawca powinien zatem zwrócić wszystkie świadczenia pobrane od kredytobiorcy, a kredytobiorca powinien zwrócić kwotę faktycznie otrzymanego kredytu. W przypadku stwierdzenia nieważności umowy przez sąd, skutki prawne na gruncie cywilnym występują ex tunc (wstecz), a więc od momentu zawarcia umowy dotkniętej wadliwością (przesłanką nieważności), co oznacza, że umowa kredytu, jako nieważna już od chwili jej zawarcia, nie wywołuje skutków prawnych. Mamy do czynienia z sytuacją, jakby w ogóle nie doszło do jej zawarcia.
Mając na uwadze powyższe, skoro kwota należności głównej zwrócona przez bank w związku z wyrokiem sądu o unieważnieniu umowy kredytu hipotecznego, stanowi zwrot pobranych przez kredytodawcę nienależnych świadczeń, to należy uznać, że zwrot ten nie stanowi przychodu. Czynność ta nie spowodowała uzyskania przysporzenia majątkowego, ani wzrostu majątku Kredytobiorców. Otrzymana kwota stanowiła zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie Kredytobiorca wpłacił wcześniej do banku.
Pieniądze te nie są przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 ustawy Kodeks cywilny: Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu. Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach, w odniesieniu do odsetek, możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje wyłącznie wówczas, gdy przepis omawianej ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.
W świetle art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Jak wynika z brzmienia tego przepisu, zwolnienie to obejmuje tylko takie odsetki, które spełniają równocześnie dwa warunki: są naliczane z tytułu nieterminowej wypłaty należności oraz świadczenia, od których są naliczane, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, są wolne od podatku dochodowego lub na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano od nich poboru podatku.
Skoro zatem, kwota należności głównej zwrócona przez Bank w związku z wyrokiem sądu o unieważnieniu umowy kredytu hipotecznego, stanowiąca zwrot pobranych przez kredytodawcę nienależnych świadczeń, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone z tego tytułu odsetki nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na mocy zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:
- dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
- dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:
- pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
- pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.
Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.
Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów.
Katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych zawiera art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl pkt 9 tego artykułu, do źródeł przychodów zalicza się inne źródła.
Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Wskazać należy, że stosownie do art. 410 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071 ze zm.):
Świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.
Należy wyjaśnić, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony
w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
Skoro zatem mamy do czynienia ze zwrotem nienależnie pobranych świadczeń, to należy uznać, że zwrot ten nie stanowi dla Zainteresowanych przychodu.
W przypadku zwrotu świadczenia na podstawie nieważnej umowy kredytowej, klient otrzymuje bowiem z powrotem swój kapitał – zwrot zapłaconych bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwrócone kwoty uznać za dochód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo. Zatem, stronie po Zainteresowanych, jako kredytobiorców, z tytułu zwrotu 25 września 2024 r. kwoty należności głównej nie powstał przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W złożonym wniosku wątpliwości Zainteresowanych dotyczą również kwestii opodatkowania zasądzonych wyrokiem odsetek ustawowych za opóźnienie.
Wskazać należy, że różnego rodzaju świadczenia, w tym m.in. odszkodowania, zadośćuczynienia oraz odsetki za zwłokę w wypłacie tychże świadczeń stanowią – co do zasady – przychód w rozumieniu cytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie świadczenia z ww. tytułów są opodatkowane. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego.
Wyjaśnić zatem należy, że instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 i § 2 ustawy Kodeks cywilny:
§ 1. Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
§ 2. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej ... i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.
Nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu. Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach w odniesieniu do odsetek możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje tylko wówczas, gdy przepis omawianej ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.
Ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzono art. 21 ust. 1 pkt 95b, który ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.
Zgodnie z przepisem art. 21 ust. 1 pkt 95b ww. ustawy:
Wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Jak wynika z brzmienia tego przepisu zwolnienie to obejmuje tylko takie odsetki, które spełniają równocześnie dwa warunki:
1)są naliczane z tytułu nieterminowej wypłaty należności,
2)świadczenia, od których są naliczane nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, są wolne od podatku dochodowego lub na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano od nich poboru podatku.
Skoro zatem, zwrot nienależnie pobranych przez bank świadczeń, który otrzymali Zainteresowani, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone od tego odsetki ustawowe za opóźnienie w wypłacie ww. kwoty zwrotu, liczone od 13 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty, korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Podsumowując, odsetki ustawowe za opóźnienie, stanowią dla Zainteresowanych przychód z innych źródeł stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednakże w związku z tym, że jak wskazano zwrot nienależnie pobranych przez bank świadczeń, który otrzymali Zainteresowani, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone Zainteresowanym odsetki będą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ww. ustawy.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym
Należy zastrzec, że interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku w kontekście przedstawionego pytania i własnego stanowiska, natomiast nie rozstrzyga innych kwestii wynikających z opisu sprawy, które nie były przedmiotem pytania i własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej.
Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania
Pan (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.
