Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 lipca 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 23 czerwca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Podlega Pani nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „u.p.d.o.f.”). Zawarła Pani z (…) z siedzibą w (…) (dalej: „Bank”) umowę nr (…) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (dalej: „Umowa Kredytu”), waloryzowany kursem CHF, na własne cele mieszkaniowe.

Zarówno w chwili udzielania Kredytu jak i obecnie, Bank jest podmiotem uprawnionym do udzielania kredytów na podstawie odrębnych przepisów regulujących funkcjonowanie takich podmiotów, a jego działalność podlegała i podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym. Zabezpieczeniem Kredytu była hipoteka kaucyjna na nieruchomości należącej do Pani, a sfinansowanej ze środków pochodzących z Kredytu. Nieruchomość nabyta ze środków pochodzących z Kredytu służy zaspokojeniu Pani potrzeb mieszkaniowych (lokal mieszkalny).

Kapitał i odsetki od udzielonego Kredytu spłacane były w ten sposób, że Bank pobierał z rachunku bankowego ratę kapitałowo-odsetkową. Oznacza to, że odsetki faktycznie spłacane były równocześnie z ratą kapitałową.

Wniosła Pani przeciwko Bankowi pozew dotyczący stwierdzenia nieważności (trwałej bezskuteczności) Umowy Kredytu oraz zapłatę (dalej: „Roszczenie Kredytobiorcy”). Sąd I instancji zasądził od Banku na Pani rzecz zwrot świadczeń spełnianych przez Panią w wykonaniu Umowy Kredytu, uznając ją za nieważną. Obecnie postępowanie sądowe toczy się przed Sądem Apelacyjnym w (…).

Z kolei Bank wniósł przeciwko Pani pozew o zapłatę kwoty odpowiadającej kapitałowi wypłaconemu przez Bank na podstawie Umowy Kredytu (dalej: „Roszczenie Banku”). Postępowanie zainicjowane pozwem Banku toczy się przed Sądem Okręgowym w (…).

Obecnie otrzymała Pani od Banku propozycję zawarcia ugody (dalej: „Ugoda”), której celem ma być przede wszystkim uchylenie niepewności co do wzajemnych roszczeń stron związanych z zawarciem i wykonywaniem Umowy Kredytu, między innymi poprzez potrącenie wzajemnych roszczeń, tj. Roszczenia Kredytobiorcy przeciwko Bankowi o zapłatę – zwrot wpłaconych przez Panią rat kapitałowo-odsetkowych oraz Roszczenia Banku przeciwko Pani o zwrot wypłaconego kapitału Kredytu. W ramach ewentualnej Ugody rozważane jest:

(1) Przeliczenie całej kwoty Pani Roszczenia na PLN;

(2) Dokonanie potrącenia Pani Roszczenia z Roszczeniem Banku, w wyniku czego wierzytelności te umorzą się wzajemnie do wysokości wierzytelności niższej, tj. wierzytelności Banku;

(3) Wypłata przez Bank na Pani rzecz, pozostałej po potrąceniu kwoty Pani Roszczenia, tj. kwoty 967.611.50 PLN (dalej: „Kwota 1”);

(4) Dokonanie przez Bank zwrotu na Pani rzecz kwoty 18.900,00 PLN tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (dalej: „Kwota 2”).

Nie korzystała Pani wcześniej z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej niż opisana we Wniosku.

Pytania

Czy w przedstawionym we Wniosku stanie faktycznym:

1.  Wypłata przez Bank na Pani rzecz Kwoty 1 stanowić będzie dla Pani przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

2.  Zwrot kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 18.900,00 PLN (Kwota 2) stanowić będzie dla Pani przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie

(1) W Pani ocenie, w związku z wypłatą przez Bank na Pani rzecz Kwoty 1 nie powstanie po Pani stronie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

(2) W Pani ocenie, w związku z wypłatą przez Bank na Pani rzecz Kwoty 2 nie powstanie po Pani stronie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

(3) W Pani ocenie, w związku z wypłatą przez Bank na Pani rzecz Kwoty 1 oraz Kwoty 2 ewentualny przychód podlegałby opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Ad. 1

Zgodnie z art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Przyjmuje się, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zwiększającym aktywa lub zmniejszającym pasywa), o charakterze definitywnym, bezzwrotnym. O uzyskaniu przychodu w rozumieniu u.p.d.o.f. można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe (czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych w pieniądzu lub w naturze, czy to w wyniku zmniejszenia jego zobowiązań wobec innych podmiotów).

Kwota 1 którą Bank zwróciłby Pani w wykonaniu Ugody, stanowić będzie częściowy zwrot środków wcześniej wpłaconych przez Panią do Banku w wykonaniu Umowy Kredytu. Skoro zatem wypłata przez Bank Kwoty 1 stanowić będzie zwrot środków nadpłaconych przez Panią ponad faktyczne saldo Kredytu, to ich zwrot przez Bank nie spowoduje po Pani stronie przyrostu majątkowego, a jedynie wypłatę (zwrot) środków, które wcześniej zostały zapłacone na rzecz Banku. Tym samym otrzymanie od banku Kwoty 1 nie spowoduje powstania po Pani stronie przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Ad 2.

Pani zdaniem, Kwota 2 otrzymana od Banku tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego nie będzie stanowiła dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. Zwrot ten ma na celu częściowy zwrot poniesionych wcześniej przez Panią wydatków na dochodzenie roszczeń przeciwko Bankowi, w tym wydatków związanych z ustanowieniem profesjonalnego pełnomocnika. Jako rekompensata poniesionych wcześniej wydatków, kwota otrzymana od Banku nie spowoduje przyrostu majątkowego dla Pani. Tym samym jej otrzymanie od Banku nie będzie skutkowało powstaniem po Pani stronie przychodu do opodatkowania.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, źródłem przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze lub innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zasady i skutki dokonywania kompensaty (potrącenia) reguluje przepis art. 498 ustawy Kodeks cywilny. Potrącenie jest jednym ze sposobów dokonywania rozliczeń, które polega na wzajemnym umorzeniu dwóch wierzytelności. W myśl art. 498 Kodeksu cywilnego:

Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony. Potrącenie, mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia, wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. Potrącenie jest więc formą wykonania zobowiązania, do którego, w myśl art. 503 Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty.

Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie).

W sytuacji, gdy dojdzie do potrącenia wierzytelności, u stron nie wystąpi przychód podatkowy. Przychód podatkowy wystąpiłby wówczas, gdy doszłoby do częściowej kompensaty wierzytelności, a wierzyciel zwolniłby dłużnika z pozostałej części długu.

Zatem, uregulowanie przez Bank – w sposób wynikający z zawartej ugody, tj. częściowo w drodze potrącenia wzajemnych roszczeń a częściowo przez zapłatę na Pani rzecz określonej kwoty – zobowiązania do zwrotu świadczeń spełnionych przez Panią jako Kredytobiorcę w wykonaniu Umowy kredytu, nie będzie powodowało powstania przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Otrzymana przez Panią kwota będzie de facto zwrotem zapłaconych Bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwróconą przez bank kwotę uznać za przychód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo. Tym samym nie będzie Pani miała obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatkowych.

W kwestii opodatkowania otrzymanej przez Panią kwoty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, wskazuję, że zgodnie z art. 98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Stosownie do art. 98 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:

Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa procesowego) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda. Zwrot ten nie rodzi więc obowiązku podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania nie przewyższała faktycznie poniesionych przez powoda wydatków.

Z wniosku wynika, że na podstawie zawartej ugody otrzyma Pani od banku zwrot kosztów zastępstwa procesowego.

W tym miejscu wyjaśniam, że zgodnie z przepisem art. 95 § 1 i 2 ustawy Kodeks cywilny:

Na podstawie art. 96 ww. ustawy:

W myśl art. 104 ustawy Kodeks postępowania cywilnego:

Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 959 ze zm.):

W myśl natomiast art. 5 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Mając na uwadze powyższe, zwrot poniesionych przez Panią kosztów w związku z postępowaniem sądowym („inne uiszczone kwoty”, tj. opłaty sądowe, wynagrodzenie prawnika, wynagrodzenia radcy podatkowego) – do wysokości faktycznie poniesionych przez Panią wydatków – nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Z wniosku wynika, że obecnie poniosła Pani wydatki ze swoich środków pieniężnych: wydatki na dochodzenie roszczeń przeciwko bankowi, w tym wydatki związane z ustanowieniem profesjonalnego pełnomocnika. Zwrot kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 18.900,00 PLN będzie stanowił zwrot faktycznie poniesionych wydatków.

W takim wypadku kwota ta będzie stanowić jedynie zwrot poniesionych wcześniej wydatków – nie będzie więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego będzie obojętna podatkowo.

W konsekwencji zwrot poniesionych przez Panią kwot nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zatem Pani stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).

Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.

Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.