Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 maja 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 12 czerwca 2025 r. (wpływ 14 czerwca 2025 r.), z 12 czerwca 2025 r. (wpływ 23 czerwca 2025 r.), z 23 czerwca 2025 r. (wpływ 23 czerwca 2025 r.) oraz z 14 sierpnia 2025 r. (wpływ 14 sierpnia 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Pani A.A. (dalej: „Wnioskodawczyni”), polska rezydentka, podlegająca nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, 6 listopada 2007 r. zawarła z (…) S.A. z siedzibą w (…) (aktualnie (…) S.A. z siedzibą w (…)) Umowę Kredytu Nr (…) (dalej: „Umowa”).

Kredyt został udzielony na zakup lokalu mieszkalnego na rynku wtórnym. Bank wypłacił kredytobiorcy łączną kwotę 327.389,43 PLN. Kredyt został wypłacony w złotówkach przeliczonych zgodnie z kursem kupna CHF według tabeli kursowej Banku.

Przez cały okres trwania Umowy spłaca Pani kredyt w walucie PLN.

W Pani ocenie Umowa zawiera wady skutkujące jej nieważnością. Z racji nieważności czynności zobowiązującej do świadczenia, Pani wpłaty na poczet Umowy stanowią nienależne świadczenie w rozumieniu art. 410 § 2 k.c. Dlatego też powinny one zostać Pani zwrócone na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.

W związku z powyższym, wystąpiła Pani do Sądu Okręgowego w (…) z powództwem przeciwko Bankowi o zapłatę kwoty 371.448,57 PLN.

Bank przedstawił Pani propozycję ugody pozasądowej (dalej: „Ugoda”), na mocy której zaproponował zwrot na Pani rzecz - kwotę 143.930,00 PLN (dalej: „Kwota zwrotu”).

Zaproponowana przez Bank treść ugody nie potwierdza jednak nieważności umowy.

Na skutek Ugody ma Pani wycofać pozew.

Podkreśla Pani, że chodzi o ugodę pozasądową.

Na dzień złożenia niniejszego wniosku, wysokość Kwoty zwrotu została przez Strony ustalona.

Nie ma Pani wpływu na treść pozostałych postanowień zawartych w Ugodzie. Bank nie zgadza się na wprowadzanie zmian do treści zaproponowanej przez siebie Ugody.

W treści ugody Bank wskazał:

§ 2

Przedmiot Ugody

1. Bank zobowiązuje się do zwrotu nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych na rzecz Kredytobiorcy w kwocie 143 930,00 zł (sto czterdzieści trzy tysiące dziewięćset trzydzieści złotych 00/100).

2. Zwrot kwoty wskazanej w ust. 1 powyżej nastąpi w terminie 7 dni kalendarzowych od dnia przedstawienia Bankowi przez Kredytobiorcę, w sposób przewidziany w § 3 ust. 2 poniżej, pisma zawierającego oświadczenie o cofnięciu pozwu w Postępowaniu z powództwa Kredytobiorcy wraz ze zrzeczeniem się roszczeń (dalej jako „Oświadczenie o cofnięciu pozwu w Postępowaniu z powództwa Kredytobiorcy”).

3. Zwrot kwoty wskazanej w ust. 1 powyżej nastąpi przelewem na następujący rachunek bankowy Kredytobiorcy: (…) (dalej jako: „Rachunek Bankowy). Kredytobiorca ma świadomość, że w przypadku rachunku prowadzonego w innej walucie niż waluta w jakiej środki, zgodnie z powyższymi ustaleniami, będą zwracane, zwrócona kwota zostanie przewalutowana przez bank prowadzący wskazany rachunek.

4. Wszelkie wpłaty dokonane przez Kredytobiorcę po dniu wskazanym w § 1 ust. 7 powyżej, o ile nie ustalono inaczej, zostaną zwrócone w walucie wpływu1 na rachunek wskazany przez Kredytobiorcę, tj.: (…), w terminie 14 dni od dnia zapłaty przez Bank kwoty wskazanej w ust. 1 powyżej na Rachunek Bankowy („Dzień Zapłaty”). Kredytobiorca ma świadomość, że w przypadku rachunku prowadzonego w innej walucie niż waluta w jakiej środki, zgodnie z powyższymi ustaleniami, będą zwracane, zwrócona kwota zostanie przewalutowana przez bank prowadzący wskazany rachunek.

5. Strony wzajemnie znoszą koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego, wynikające z Postępowania z powództwa Kredytobiorcy oraz Postępowania z powództwa Banku. W związku z tym Strony zobowiązują się, że nie będą domagać się od drugiej Strony zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w Postępowaniu z powództwa Kredytobiorcy. Bank zaniecha kierowania wniosku o koszty postępowania, a nadto złoży oświadczenie o cofnięciu wniosku o zasądzenie kosztów procesu sformułowanego w treści odpowiedzi na pozew złożonej w Postępowaniu z powództwa Kredytobiorcy.

§ 3

Zrzeczenie się roszczeń

1. Kredytobiorca zobowiązuje się do cofnięcia, na zasadzie art. 203 § 3 k.p.c., w całości pozwu w Postępowaniu z powództwa Kredytobiorcy wraz ze zrzeczeniem się roszczeń dochodzonych w tym postępowaniu (wzór oświadczenia o cofnięciu pozwu stanowi Załącznik nr 2 do niniejszej Ugody), w terminie 3 dni kalendarzowych od dnia zawarcia niniejszej Ugody.

2. Kredytobiorca zobowiązuje się do przedstawienia Bankowi (tj. przesłania w formie skanu na następujący adres poczty elektronicznej: mail (…) oraz pełnomocnika (…)), w terminie przewidzianym w ust. 1 powyżej, pisma zawierającego Oświadczenie o cofnięciu pozwu w Postępowaniu z powództwa Kredytobiorcy wraz ze zrzeczeniem się roszczeń, opatrzonego pieczęcią potwierdzającą złożenie wspomnianego pisma we właściwym sądzie lub wraz z dołączonym potwierdzeniem nadania ww. pisma przesyłką poleconą na adres właściwego sądu przez pełnomocnika Kredytobiorcy będącego adwokatem albo radcą prawnym. Nadanie pisma przesyłką poleconą zostanie dodatkowo potwierdzone przez pełnomocnika Kredytobiorcy w wiadomości wysłanej na adres poczty elektronicznej, o którym mowa w zdaniu pierwszym.

3. Bank zobowiązuje się do cofnięcia, na zasadzie art. 203 § 3 k.p.c., w całości pozwu w Postępowaniu z powództwa Banku wraz ze zrzeczeniem się roszczeń dochodzonych w tym postępowaniu (wzór oświadczenia o cofnięciu pozwu stanowi Załącznik nr 3 do niniejszej Ugody), w terminie w terminie 7 dni od dnia przedstawienia Bankowi przez Kredytobiorcę, w sposób przewidziany w ust. 2 powyżej, pisma zawierającego oświadczenie o cofnięciu pozwu w Postępowaniu z powództwa Banku.

4. Strony zobowiązują się, że nie będą wnosiły zażaleń na postanowienia o umorzeniu Postępowania z powództwa Kredytobiorcy i Postępowania z powództwa Banku, wydanych w wyniku realizacji postanowień niniejszej Ugody, ani też nie będą składały wniosków o sporządzenie uzasadnień ww. postanowień o umorzeniu.

5. Kredytobiorca oświadcza, że zwrot kwoty wskazanej w § 2 ust. 1 powyżej wyczerpuje całość roszczeń Kredytobiorcy względem Banku. Ponadto, Kredytobiorca oświadcza, że gdyby istniały jakiekolwiek prawa i roszczenia Kredytobiorcy z tytułu Umowy Kredytu lub związane z Umową Kredytu (w tym roszczenia związane z niewykonaniem, nieistnieniem czy nieważnością Umowy Kredytu, nienależnym świadczeniem i bezpodstawnym wzbogaceniem), Kredytobiorca nieodwołalnie się ich zrzeka, w najpełniejszym możliwym zakresie i oświadcza, że nie będzie ich dochodził w przyszłości na drodze sądowej.

6. Bank informował Kredytobiorcę, że:

a) wedle dotychczasowego orzecznictwa sądowego poszczególne postanowienia Umowy Kredytu mogą być uznane za abuzywne, a w konsekwencji nie wiązać Kredytobiorcę. Kredytobiorca jest również świadomy, że przypadku skutecznego zakwestionowania przez niego ważności Umowy Kredytu na drodze sądowej, Sąd mógłby nawet zasądzić zwrot całej kwoty wpłaconej na poczet (…) Bank spłaty Umowy Kredytu, Bank zaś byłby uprawniony do żądania od Kredytobiorcy zwrotu całej kwoty wypłaconej Kredytobiorcy tytułem Umowy Kredytu.

b) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 15 czerwca 2023 roku w sprawie C 520/21, uznał, że przepisy Dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich nie stoją na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą w przypadku uznania, iż umowa kredytu zawarta przez konsumenta i bank jest nieważna w całości ze względu na to, że nie może ona dalej obowiązywać po usunięciu z niej nieuczciwych warunków umownych, konsument ma prawo żądać od banku rekompensaty wykraczającej poza zwrot miesięcznych rat i kosztów zapłaconych z tytułu wykonania tej umowy oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę od dnia wezwania do zapłaty, pod warunkiem poszanowania celów dyrektywy 93/13 i zasady proporcjonalności. Natomiast bank, zdaniem TSUE nie ma prawa żądać od konsumenta rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tej umowy oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę od dnia wezwania do zapłaty.

7. Bank oświadcza, iż z dniem zawarcia Ugody, wszystkie prawa i roszczenia Banku z tytułu Umowy Kredytu lub związane z Umową Kredytu (w tym roszczenia związane z niewykonaniem, nieistnieniem czy nieważnością Umowy Kredytu, nienależnym świadczeniem i bezpodstawnym wzbogaceniem) zostaną zaspokojone, a gdyby jakiekolwiek roszczenia i prawa istniały, Bank nieodwołanie się ich zrzeka w najpełniejszym możliwym zakresie i oświadcza, że nie będzie ich dochodzić w przyszłości na drodze sądowej.

8. Bank oświadcza, że z dniem zawarcia Ugody zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy z tytułu kredytu) w zakresie pozostałego do spłaty salda kredytu, tj. wszelkich wierzytelności Banku wynikających z Umowy Kredytu z tytułu kapitału kredytu pozostałego do spłaty oraz odsetek umownych lub karnych lub innych kosztów, na które składają się:

a) zadłużenie z tytułu kapitału kredytu pozostałego do spłaty wraz z odsetkami umownymi lub karnymi lub innymi kosztami, o którym mowa w § 1 ust. 7 powyżej,

b) a także dalsze zadłużenie z tytułu odsetek umownych lub odsetek karnych lub innych kosztów naliczonych od dnia wskazanego w § 1 ust. 7 powyżej do dnia zawarcia Ugody.

9. Kredytobiorca oświadcza, że przyjmuje opisane w ust. 7 powyżej zwolnienie z długu (umorzenie zadłużenia Kredytobiorcy z tytułu kredytu).

10. Jeżeli Kredytobiorca uchyla się od wykonania zobowiązania określonego w § 3 ust. 1 lub 2 powyżej, Bank ma prawo złożyć w Postępowaniu z powództwa Kredytobiorcy pismo procesowe, w którym powoła się na zawarcie niniejszej Ugody, przedłoży jej treść oraz dowód zapłaty kwoty wskazanej w § 2 ust. 1 powyżej, wraz z wnioskiem o oddalenie w całości powództwa Kredytobiorcy.

W omawianym przypadku Bank będzie uprawniony do żądania zasądzenia od Kredytobiorcy na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Wskazuje Pani, że Bank nie zgadza się na prowadzenie negocjacji co do innych postanowień Ugody niż kwoty rozliczeń (np. Bank nie zgadza się na wprowadzenie do ugody postanowienia, zgodnie z którym strony potwierdziłyby nieważność Umowy czy abuzywność niektórych z jej postanowień).

Istotą Pani wątpliwości jest to, czy Kwota zwrotu jaką Pani otrzyma od Banku będzie podlegała opodatkowaniu. Ma Pani wątpliwości co do skutków podatkowych ww. sposobu rozliczenia Stron, w szczególności ma Pani wątpliwość co do skutków podatkowych otrzymania Kwoty zwrotu, dlatego składa niniejszy wniosek, aby w zależności od stanowiska organu podatkowego, podjąć decyzję co do zawarcia Ugody.

Oświadcza Pani, że:

·kredyt z Umowy został zaciągnięty na własne potrzeby mieszkaniowe;

·kredyt został zabezpieczony hipoteką;

·nie korzystała Pani z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w niniejszym wniosku inwestycji.

Bank, z którym zawarła Pani Umowę kredytu jest podmiotem, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionym do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Zgodnie z umową ww. kredytu, była Pani zobowiązana do spłaty kredytu.

Nieruchomość, na której nabycie zaciągnęła Pani kredyt położona jest w Polsce.

Jeżeli chodzi o kwoty rozliczeń, to:

·Bank wypłacił Pani kwotę 327.389,43 PLN;

·Pani wykonując Umowę kredytu spłaciła tytułem rat kapitałowo-odsetkowych i innych opłat okołokredytowych kwotę 412.808,59 PLN.

W związku z powyższym, Kwota zwrotu w wysokości 143.930,00 PLN stanowiłaby w istocie zwrot znacznej części spłaconych rat Kredytu, a ponadto odsetek od wpłaconych na rzecz Banku kwot i kosztów, jakie poniosła Pani w związku z postępowaniem sądowym.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

W wyniku ugody dojdzie do rozliczenia wzajemnych roszczeń Stron, tj. Pani odda Bankowi całą kwotę kredytu, jaką Bank dał Pani do dyspozycji zgodnie z umową kredytową, a Bank odda Pani wszystkie środki wpłacone przez Panią w trakcie trwania umowy kredytowej.

Kwota zwrotu w wysokości 143.930,00 PLN stanowiłaby w istocie zwrot znacznej części spłaconych rat Kredytu, a ponadto odsetek od wpłaconych na rzecz Banku kwot i kosztów, jakie poniosła Pani w związku z postępowaniem sądowym:

·część tej kwoty w wysokości 85.419,16 PLN stanowi zwrot środków pieniężnych, które wcześniej, na mocy umowy kredytu przekazała Pani na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych;

·część tej kwoty w wysokości 25.724,37 PLN stanowi część wartości odsetek ustawowych za opóźnienie od dochodzonego przed Sądem roszczenia w kwocie 370.653,57 PLN zasądzonych wyrokiem Sądu Okręgowego w (…) z 28 listopada 2023 r. wydanym w sprawie z Pani powództwa przeciwko Bankowi pod sygn. akt (…);

·część tej kwoty w wysokości 32.786,47 PLN stanowi zwrot kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, przy czym dotychczas faktycznie poniosła Pani ze swoich środków pieniężnych koszty procesu i koszty zastępstwa procesowego w wysokości:

‒1.000,00 PLN – opłata sądowa od pozwu;

‒1.000,00 PLN – opłata sądowa od apelacji;

‒10.800,00 PLN – koszty zastępstwa procesowego przed Sądem I instancji;

‒3.600,00 PLN – koszty zastępstwa procesowego przed Sądem II instancji;

‒17,00 PLN – opłata skarbowa od pełnomocnictwa,

z kolei na podstawie umowy zawartej z Pani pełnomocnikiem, w przypadku ugody zobowiązana będzie Pani do uiszczenia dodatkowego wynagrodzenia na rzecz pełnomocnika w wysokości 5% od kwoty faktycznie wypłaconego kredytu, tj. kwoty 16.369,47 PLN.

Odsetki to są kwoty, które są naliczone od kwot wskazanych w Pani wezwaniu od daty wymagalności. Te kwoty zostały zasądzone w wyroku i nie zostały jeszcze wypłacone, tylko będą wypłacone, jeśli wyrok się uprawomocni. Natomiast są one należne z mocy prawa, bowiem po wezwaniu do zapłaty w terminie wskazanych w tym wezwaniu roszczenie stało się wymagalne i naliczane są od niego odsetki ustawowe.

Koszty to są koszty, które poniosła Pani na obsługę prawną i mają zostać zwrócone przez bank.

Pytanie

Czy Kwota zwrotu, którą Bank ma wypłacić Pani w wyniku ugody pozasądowej, o treści jak w opisanym stanie faktycznym, będzie stanowiła po Pani stronie przychód, od którego będzie Pani zobowiązana zapłacić podatek dochodowy?

Pani stanowisko w sprawie

Pani stanowisko w odniesieniu do przedstawionego powyżej pytania jest takie, że kwota zwrotu nie stanowi Pani przychodu, od którego należy uiścić podatek dochodowy.

Uzasadnienie:

Pojęcie przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 w zw. z art. 1 w zw. z art. 9 ust. 1 w zw. z art. 11 ust. 1 PIT wiąże się z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 PIT mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego.

Kwota zwrotu obejmuje zwrot środków pieniężnych, które wcześniej zapłaciła Pani Bankowi w trakcie trwania umowy kredytu. W Pani ocenie dochodzi wówczas do powrotu w tym zakresie do wcześniej istniejącego stanu posiadania. Nie otrzymuje Pani niczego, czego wcześniej sama Pani nie posiadała, gdyż odzyskuje swoje własne środki, które bank powinien Pani zwrócić z powodu nieważności umowy. Nie dojdzie zatem do przysporzenia w Pani majątku, a zatem nie będzie przychodu po Pani stronie.

Zgodnie definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

W przedstawionej powyżej sytuacji, po Pani stronie nie dojdzie do powstania przysporzenia majątkowego, albowiem w związku z zawarciem ugody otrzyma Pani zwrot własnych środków pieniężnych, które wpłaciła na rzecz Banku, a także części odsetek jakie zostały naliczone od wpłaconych kwot i kosztów postępowania sądowego. Kwota otrzymana na podstawie ugody z bankiem nie spowoduje więc faktycznego przyrostu w Pani majątku.

Kwota zwrotu w wysokości 143.930,00 zł zaproponowana przez bank nie stanowi przychodu do opodatkowania.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

·dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

·dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Katalog źródeł przychodów jest katalogiem zamkniętym. Ustawodawca „zamknął” ten katalog dzięki wprowadzeniu kategorii „innych źródeł”, czyli źródeł przychodów innych niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b. W sytuacji, gdy dane przysporzenie podatnika ma charakter przychodu i nie mieści się w żadnej z kategorii wskazanych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ustawy, jest przypisywane do źródła z art. 10 ust. 1 pkt 9. Rozwiązanie to jest jednym z elementów gwarantujących realizację zasady powszechności opodatkowania.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z informacji przedstawionych przez Panią wynika, że:

1.w 2007 r. zawarła Pani umowę kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem CHF;

2.wniosła Pani do sądu pozew przeciwko bankowi, powołując się na nieważność umowy kredytu i żądając zapłaty określonej kwoty.

3.bank zaproponował zawarcie ugody, na mocy której dojdzie do rozliczenia wzajemnych roszczeń i bank wypłaci Pani kwotę stanowiącą zwrot środków pieniężnych, które wpłaciła Pani do banku, wypłatę odsetek oraz zwrot kosztów procesu.

Powzięła Pani wątpliwość, czy wypłacone na podstawie ugody kwoty będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Rozliczenie wzajemnych roszczeń

Ugoda – jako jeden z typów umów – regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 917 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Instytucja kredytu została natomiast uregulowana przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Zasady i skutki dokonywania kompensaty (potrącenia) reguluje art. 498 ustawy Kodeks cywilny. Zgodnie z tym przepisem:

Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony.

Potrącenie, mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. Potrącenie jest więc formą wykonania zobowiązania, do którego, w myśl art. 503 Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty.

Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie).

W sytuacji, gdy dojdzie do umorzenia należności poprzez potrącenie wierzytelności, u stron nie wystąpi przychód podatkowy. Przychód podatkowy wystąpiłby wówczas, gdy doszłoby do częściowej kompensaty wierzytelności, a wierzyciel zwolniłby dłużnika z pozostałej części długu.

Pani skutki podatkowe z tytułu zwrotu określonej kwoty

Jak wynika z opisu sprawy, Pani roszczenie w stosunku do Banku, które wynika z wykonywania Umowy kredytu i zostaje potwierdzone przez Strony w Ugodzie, obejmuje zwrot świadczeń spełnionych przez Panią w wykonaniu Umowy kredytu.

Wobec powyższego – skoro w wyniku potrącenia wzajemnych roszczeń Pani oddaje bankowi całą kwotę kredytu, jaką bank dał Pani do dyspozycji zgodnie z umową kredytową, a bank odda Pani wszystkie środki wpłacone w trakcie trwania umowy kredytowej – to taki zwrot nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Po stronie Kredytobiorcy nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego, bowiem otrzymuje on z powrotem zwrot swoich własnych środków, które wcześniej wpłacił tytułem spłaty zaciągniętego kredytu.

Taka wypłata będzie więc kredytobiorcy neutralna podatkowo – po jego stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Tym samym - nie będzie na Pani ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.

Skutki podatkowe zwrotu kosztów procesu

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu – jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Zgodnie z art. 98 § 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Stosownie do art. 98 § 2 cytowanej ustawy:

Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:

Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda. Zwrot ten nie rodzi więc obowiązku podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania nie przewyższała faktycznie poniesionych przez powoda wydatków.

Z wniosku wynika, że na podstawie zawartej ugody otrzymała Pani od banku zwrot kosztów zastępstwa procesowego.

W tym miejscu wyjaśniam, że zgodnie z przepisem art. 95 § 1 i 2 ustawy Kodeks cywilny:

Na podstawie art. 96 ww. ustawy:

W myśl art. 104 ustawy Kodeks postępowania cywilnego:

Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 959 ze zm.):

W myśl natomiast art. 5 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Mając na uwadze powyższe, zwrot poniesionych przez Panią kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego – do wysokości faktycznie poniesionych przez Panią wydatków – nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skutki podatkowe wypłaty odsetek

Odnosząc się do kwestii odsetek ustawowych za opóźnienie należy wskazać, że instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 ustawy Kodeks cywilny, zgodnie z którym:

Na podstawie art. 481 § 2 Kodeksu cywilnego:

Nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu. Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach, w odniesieniu do odsetek, możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje wyłącznie wówczas, gdy przepis omawianej ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.

Ustawą z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzono art. 21 ust. 1 pkt 95b, który ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2021 r.

Zgodnie z ww. przepisem:

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwalnia z opodatkowania wszelkie odsetki za opóźnienie wypłacone w związku ze świadczeniami, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skoro zwrot wpłaconych przez Panią środków tytułem wykonania umowy kredytu nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone z tego tytułu odsetki podlegają zwolnieniu z opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem Pani stanowisko dotyczące zwrotu określonej kwoty stanowiącej zwrot spłaconych rat kredytu, wypłaty odsetek i zwrotu kosztów związanych z postępowaniem sądowym jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.