Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe w zakresie zastosowania zaniechania poboru podatku do kwoty umorzonej wierzytelności oraz nieprawidłowe w pozostałej części.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
7 sierpnia 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 15 września 2025 r. (data wpływu 15 września 2025 r.) oraz pismami z 25 września 2025 r. (data wpływu 25 września 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwania.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
W dniu 8 stycznia 2009 r. Pani (…, obecnie …), Pani były mąż (…), oraz Pani brat (…) zawarli umowę kredytu na zakup mieszkania położonego przy ul. … w … z ... (obecnie ...; dalej: „Bank”). Kwota wypłaconego kredytu to kwota 315 810 PLN. Część tej kwoty, tj. 263 900 PLN kredytu, Pani brat przeznaczył na zakup wspomnianego mieszkania, w którym to mieszkaniu żaden z kredytobiorców do dnia dzisiejszego nie zamieszkał.
Kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej. Cel inwestycji: nabycie prawa do nieruchomości na rynku pierwotnym (263 900 PLN), wykończenie nieruchomości, tj. ww. lokalu mieszkalnego (46 100 PLN). Kredytobiorcy, tj. Pani oraz Pani mąż przystąpili do umowy kredytowej w związku z faktem, że Pani brat nie posiadał zdolności kredytowej samodzielnie. W tym czasie posiadał zobowiązanie z tytułu umowy złotówkowego kredytu mieszkaniowego „Własny Kąt” – kredyt hipoteczny z dnia 25 stycznia 2007 r. w kwocie 246 812,08 zł, w związku z zawartą w dniu 31 lipca 2008 r. przedwstępną umową ustanowienia odrębnej własności i sprzedaży (niewybudowanego jeszcze w tym czasie) lokalu mieszkalnego położonego przy ul. …, który to kredyt został w całości spłacony ze środków pochodzących ze sprzedaży tego lokalu. Pozwem z dnia 27 lipca 2024 r. Pani oraz pozostali kredytobiorcy wystąpili na drogę sądową przeciwko … Bankowi o unieważnienie umowy kredytu. Na dzień propozycji ugody ze strony Banku, tj. na dzień 18 lutego 2025 r. wartość zadłużenia wynosiła około 77 560,91 CHF, tj. około 350 000 zł. W wyniku przeprowadzonych negocjacji, Bank zgodził się umorzyć kwotę kredytu do 0 zł oraz dodatkowo zwrócić Pani i pozostałym kredytobiorcom kwotę 13 000 zł. Dotychczas nikt z kredytobiorców nie korzystał z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego, a na kwotę zadłużenia, którą Bank umorzy, składa się kwota kapitału pozostała do spłaty.
W uzupełnieniu wniosku z 15 września 2025 r. wskazano:
Zaciągnięty przez Panią, Pani byłego męża oraz Pani brata kredyt został udzielony w Polsce 8 stycznia 2009 r. przez bank, zatem podmiot ten działał pod nadzorem Krajowej Komisji Nadzoru Bankowego (KNF) i był uprawniony do udzielania kredytów na mocy ustaw takich jak Prawo bankowe.
W umowie figuruje Pani jako kredytobiorca, dlatego odpowiada Pani za spłatę zobowiązania solidarnie, a więc do pełnej wysokości.
Wyrażona kwota kredytu w umowie, tj. w kredycie indeksowanym wynosiła 315 810 PLN.
Zgodnie z regulaminem kredyt był indeksowany kursem waluty obcej w CHF, a uruchomiony w PLN.
Na pytanie Organu o treści: „czy ww. kredyt jest kredytem mieszkaniowym, zaciągniętym na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.)”, wskazała Pani: „Tak wydatki poniesione zostały na nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość wraz i udziałem w gruncie, związanym z tym lokalem. Przedmiot kredytu zgodnie z treścią umowy: nabycie prawa do nieruchomości na rynku pierwotnym – lokal mieszkalny i wykończenie rzeczonej nieruchomości”.
Zabezpieczeniem przedmiotowego kredytu jest hipoteka na przedmiocie kredytu, tj. lokalu mieszkalnym KW nr …. Hipoteka kaucyjna do kwoty 631 620 PLN.
Cel finansowania oraz przyznana kwota:
·nabycie prawa do nieruchomości na rynku pierwotnym – 263 900 PLN,
·wykończenie nieruchomości – 46 100 PLN.
Przedmiot Kredytu: nabycie prawa do nieruchomości na rynku pierwotnym.
Typ przedmiotu kredytowania: lokal mieszkalny, adres: ul. …, ….
Kredyt, o którym mowa we wniosku, został w całości przeznaczony na cele wskazane w umowie kredytowej.
Sfinansowany ze środków uzyskanych z ww. kredytu lokal, został nabyty w dniu 20 lutego 2009 r. na podstawie aktu notarialnego Rep. A nr …. Przedmiotem umowy sprzedaży/zakupu była odrębna własność lokalu mieszkalnego nr … za cenę w wysokości 298 847,61 zł brutto oraz udział wynoszący 1/5000 we współwłasności nieruchomości utworzonej z działki nr A za cenę w wysokości 35,38 zł brutto, czyli za łączną kwotę 298 882,99 zł brutto.
Wyłącznym właścicielem ww. lokalu mieszkalnego jest jeden z kredytobiorców, tj. Pani brat. W lokalu realizowane są cele mieszkaniowe. Pani nigdy nie zamieszkiwała przedmiotowego lokalu ani żaden z kredytobiorców. Lokal mieszkalny do chwili obecnej jest wynajmowany, a cele mieszkaniowe realizowane przez osoby trzecie.
Celem inwestycji mieszkaniowej, na którą zaciągnięty został ww. kredyt było i jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych Pani brata, właściciela nieruchomości.
Doprecyzowuje Pani opis sprawy podany we wniosku i wskazuje, że 27 lipca 2024 r. wystąpiła Pani wraz z pozostałymi współkredytobiorcami z pozwem o unieważnienie umowy kredytu przeciwko następcy prawnemu ..., tj. przeciwko ….
Ugoda z Bankiem ma zostać podpisana przez wszystkich współkredytobiorców, nie umie Pani wskazać dokładnych przepisów prawa. W ramach ugody nastąpić ma zwolnienie z długu. W ramach ugody Bank umorzy saldo kredytu w całości oraz zwróci kwotę 13 000 zł.
Umorzenie przez Bank kwoty kredytu będzie dotyczyło wszystkich współkredytobiorców (w tym Pani) oraz skutkowało wygaśnięciem zobowiązania wobec Banku w całości po stronie każdego ze współkredytobiorców odpowiadających solidarnie za dług.
Na podstawie ugody ma zostać umorzony kapitał pozostały do spłaty. Z uwagi na nadpłatę ponad kapitał kredytu, Bank zwróci kredytobiorcom dodatkowo 13 000 zł (raty uiszczone ponad kapitał).
Suma wpłat uiszczonych w wykonaniu umowy tytułem rat jest wyższa, aniżeli kwota udostępnionego kapitału. Część rat (w kwocie 13 000 zł) uiszczonych ponad kapitał, Bank zwróci w ramach ugody.
Kwota 13 000 zł, którą Bank wypłaci Pani oraz pozostałym współkredytobiorcom w wyniku zawarcia ww. ugody stanowi zwrot środków uprzednio spłaconych do Banku (z uwzględnieniem wartości udostępnionego kredytu).
Nie ma Pani wiedzy czy kwota 13 000 zł, która zostanie Pani oraz pozostałym współkredytobiorcom wypłacona przez Bank, stanowi zwrot środków, które w wyniku ponownego przeliczenia zobowiązań kredytowych według kursu waluty przyjętego w ugodzie (po potrąceniu wzajemnych roszczeń) stały się nienależne Bankowi.
Kwota 13 000 zł, która zostanie Pani oraz pozostałym współkredytobiorcom wypłacona przez Bank, nie stanowi przysporzenia ponad kwoty uiszczane tytułem spłaty przedmiotowego kredytu, gdyż kwota ta stanowi zwrot części rat uiszczonych ponad udostępniony kapitał.
Ww. kwota 13 000 zł nie jest wynagrodzeniem za odstąpienie od dochodzenia roszczeń wobec Banku na drodze sądowej.
W ramach ugody z Bankiem nastąpi również „przewalutowanie” przedmiotowego kredytu.
Nigdy nie korzystała Pani z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu zabezpieczonego hipotecznie i zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe, o którym mowa w ww. rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.).
W uzupełnieniu wniosku z 25 września 2025 r. doprecyzowała Pani opis sprawy wskazując, że zamierza Pani wraz z pozostałymi kredytobiorcami podpisać ugodę z Bankiem, o której mowa we wniosku, do końca bieżącego roku, tj. do dnia 31 grudnia 2025 r.
Pytanie
Czy w związku z umorzeniem kredytu przez Bank oraz zwrotem kwoty 13 000 zł, będzie Pani zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe; biorąc pod uwagę, że nigdy nie mieszkała Pani wspólnie z pozostałymi kredytobiorcami na kredytowanej nieruchomości i z jednym z nich nie prowadziła Pani wspólnego gospodarstwa domowego?
Pani stanowisko w sprawie
1. Art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się:
wydatki poniesione na:
a) nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
d) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
− położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Zaniechanie poboru podatku znajduje zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. Przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy hipotecznego kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b w zw. z § 3 przytoczonego rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Samo otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Dokonując oceny skutków podatkowych umorzenia przez Bank zadłużenia kredytowego (kwoty kapitału) uznać należy, że zostały spełnione warunki do skorzystania przez Panią z zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, o których mowa w cytowanym rozporządzeniu Ministra Finansów. Tym samym, do uzyskanego przez Panią przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu zaciągniętego na zakup mieszkania znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych. A wobec tego nie będzie Pani zobowiązana do opodatkowania tego przychodu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Pomimo, że dotychczas żaden z kredytobiorców nie zamieszkiwał przedmiotowego lokalu, został on zakupiony celem zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych. Nieruchomość nie była nigdy wykorzystywana przez żadnego z kredytobiorców do prowadzenia działalności gospodarczej.
A tym samym, w Pani opinii, spełnione zostały przesłanki, o których mowa w cytowanym rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
Tym bardziej, że zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b, tj. Pani jako osoby fizycznej będącej stroną umowy kredytu mieszkaniowego, która nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej. Przedmiotowe zaniechanie będzie pierwszorazowym zdarzeniem podatkowym.
Takie samo stanowisko zajmuje Pani wobec zdarzenia podatkowego polegającego na zwrocie kwoty 13 000 PLN, która to kwota stanowi zwrot części rat uiszczonych ponad udostępniony kapitał, ponieważ również spełnione zostają te same przesłanki, co wskazano w pierwszym stanowisku. Zatem, do kwoty zwrotu nadpłaconej kwoty kapitału również zasadnym jest skorzystanie przez Panią z zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, o których mowa w cytowanym rozporządzeniu Ministra Finansów.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:
·dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
·dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).
W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić, w każdej sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Wskazać również należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.
Źródła przychodów
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłami przychodów są: inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Umorzenie wierzytelności
Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez Bank pozostałej do spłaty kwoty kredytu (kapitału) zaciągniętego w 2009 r., wskazać należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071):
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc, dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
Stosownie natomiast do art. 917 Kodeksu cywilnego:
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Zaniechanie poboru podatku
Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. 2024 r. poz. 102 ze zm.):
1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2. Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.
5. Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1)jednego gospodarstwa domowego albo
2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).
6. Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7. W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Z kolei § 3 ww. rozporządzenia zmieniony rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2024 r. (Dz. U. z 2024 r. poz. 1912), które weszło w życie 24 grudnia 2024 r. stanowi, że:
1. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
2. Za kredyt mieszkaniowy uważa się również pożyczkę, o ile spełnia warunki określone w ust. 1.
Z kolei § 4 ww. rozporządzenia zmieniony ww. rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2024 r. stanowi, że:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
W myśl natomiast § 4a ww. rozporządzenia dodanego rozporządzeniem zmieniającym z dnia 20 grudnia 2024 r.:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, w przypadku pożyczek, o których mowa w § 3 ust. 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2025 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Zgodnie z treścią art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazanego w § 3 ww. rozporządzenia:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.
Wobec powyższego, ww. zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r. osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. rozporządzenia). Kwota ww. wierzytelności może przy tym obejmować kapitał, odsetki, a także prowizje oraz poniesione opłaty niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń. Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Pani skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, w § 3 pkt 3 odsyła do art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. katalogu wydatków mieszkaniowych.
W świetle przepisów określających katalog wydatków sfinansowanych z kredytu mieszkaniowego objętych zaniechaniem poboru podatku dochodowego, nabycie lokalu mieszkalnego i jego wykończenie spełnia ww. przesłankę.
W konsekwencji, stwierdzam, że kwota wierzytelności z tytułu kredytu zaciągniętego 8 stycznia 2009 r., która zostanie Pani umorzona przez Bank na podstawie ugody zawartej do końca 2026 r., będzie stanowić dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Jednocześnie do uzyskanego przez Panią przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, o którym mowa we wniosku, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
W konsekwencji, nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od uzyskanego przychodu.
Skutki podatkowe otrzymania kwoty stanowiącej zwrot środków uprzednio spłaconych do Banku w związku z zaciągniętym kredytem.
Zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
W opisie sprawy wskazała Pani, że wraz z pozostałymi kredytobiorcami zamierza Pani zawrzeć ugodę z Bankiem. Zgodnie z jej treścią, poza umorzeniem wierzytelności, Bank dokona zwrotu środków uprzednio spłaconych do Banku. Kwota, która zostanie Pani oraz pozostałym współkredytobiorcom wypłacona przez Bank, nie stanowi przysporzenia ponad kwoty uiszczane tytułem spłaty kredytu, gdyż stanowi ona zwrot części rat uiszczonych ponad udostępniony kapitał. Suma wpłat uiszczonych na rzecz Banku w wykonaniu umowy tytułem rat jest wyższa, aniżeli kwota udostępnionego kapitału. Część rat (w kwocie 13 000 zł) uiszczonych ponad kapitał, Bank zwróci w ramach ugody. Ww. kwota nie jest wynagrodzeniem za odstąpienie od dochodzenia roszczeń wobec Banku na drodze sądowej.
Zatem, skoro proponowana przez Bank kwota do wypłaty – jak Pani wskazała – stanowi zwrot części rat uiszczonych ponad udostępniony kapitał, tj. suma wpłat uiszczonych na rzecz Banku w wykonaniu umowy tytułem rat jest wyższa, aniżeli kwota udostępnionego kapitału, to jej otrzymanie nie spowoduje po Pani stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. Wypłata ta będzie dla Pani neutralna podatkowo.
Dlatego stwierdzam, że otrzymana przez Panią na podstawie ugody kwota zwrotu nie będzie stanowić dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Tym samym jej uzyskanie, nie będzie skutkować po Pani stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.
W związku z tym Pani stanowisko, zgodnie z którym zwrot środków podlega zaniechaniu poboru podatku na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkalne jest nieprawidłowe.
Z uwagi na to, że otrzymana kwota nie będzie stanowiła dla Pani przychodu, nie można w ogóle mówić o zastosowaniu do niej zaniechania poboru podatku. Zaniechanie poboru podatku może mieć bowiem zastosowanie wyłącznie w sytuacji, w której w pierwszej kolejności dochodzi do powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W konsekwencji do tej kwoty nie będzie miało zastosowania ww. rozporządzenie Ministra Finansów.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego, stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku.
Ponadto, wskazać należy, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pani. Nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (pozostałych współkredytobiorców – Pani byłego męża oraz Pani brata).
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.