
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
10 maja 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismami złożonymi 17 czerwca 2025 r. oraz 14 i 16 lipca 2025 r. – w odpowiedzi na wezwania. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Sprawa dotyczy zawarcia ugody z Bankiem do dwóch umów o kredyty hipoteczne dla osób fizycznych, które zaciągnął Pan wspólnie z żoną ….
1. Umowa o kredyt hipoteczny nr … została zawarta 6 października 2006 r. Celem tej umowy było uzyskanie dodatkowych środków pieniężnych na zakup działki budowlanej pod przyszłą budowę domu. Na jej podstawie Bank wypłacił kwotę 320 001 zł, co stanowiło równowartość 134 318,34 CHF. Uzyskanie kredytu umożliwiło zakup działki nr … w …. W księdze wieczystej została ustanowiona hipoteka kaucyjna na rzecz Banku w wysokości 480 000 zł.
2. Umowa o kredyt hipoteczny nr … została zawarta 8 lipca 2009 r. Celem tej umowy było uzyskanie dodatkowych środków pieniężnych na budowę domu na zakupionej uprzednio działce. Na jej podstawie Bank wypłacił kwotę 461 500,03 zł, co stanowiło równowartość 118 822,01 EURO. Po zawarciu tej drugiej umowy kredytowej hipoteka kaucyjna na Księdze Wieczystej nr … została zwiększona o 692 250 zł. Drugi kredyt był wypłacany w transzach po wykonaniu prac realizowanych ze środków własnych w łącznej wysokości 123 500 zł. Kredyt w całości został przeznaczony na wybudowanie domu jednorodzinnego na działce nr … w …. W 2011 r. uzyskano dopuszczenie budynku do użytkowania i nadal w nim Pan z małżonką mieszka.
Od 2006 r. systematycznie Pan oraz Pana żona spłacaliście raty tych kredytów. Bazując na doniesieniach medialnych o zawartych w tych umowach klauzulach abuzywnych, skorzystaliście Państwo z pomocy kancelarii prawnej … i złożyliście reklamację do Banku. Gdy Bank reklamację odrzucił wytoczyliście proces o unieważnienie tych umów i roszczenie o zwrot nadpłaconych rat.
W dniu 28 września 2022 r. po odbytych rozprawach, Sąd Okręgowy w … wydał wyrok, w którym:
1.ustalił nieistnienie pomiędzy stronami stosunku prawnego kredytu wynikającego z umowy nr … o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych „…” waloryzowany kursem CHF, zawartej w dniu 6 października 2006 r. pomiędzy powodami, a …;
2.ustalił nieistnienie pomiędzy stronami stosunku prawnego kredytu wynikającego z umowy nr … o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych „…” waloryzowany kursem EUR, zawartej w dniu 8 lipca 2009 r. pomiędzy powodami, a …;
3.zasądził od pozwanego łącznie na Pana oraz Pana żony rzecz kwotę 152 203,05 zł (sto pięćdziesiąt dwa tysiące dwieście trzy złote i pięć groszy) oraz kwotę 72 186,95 CHF (siedemdziesiąt dwa tysiące sto osiemdziesiąt sześć franków szwajcarskich i dziewięćdziesiąt pięć centymów) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od ww. kwot, od dnia 17 czerwca 2021 r. do dnia zapłaty;
4.zasądził od pozwanego łącznie na Pana oraz Pana żony rzecz kwotę 65 572,13 zł (sześćdziesiąt pięć tysięcy pięćset siedemdziesiąt dwa złote i trzynaście groszy) oraz kwotę 51.804,99 EURO (pięćdziesiąt jeden tysięcy osiemset cztery euro i dziewięćdziesiąt dziewięć eurocentów) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od ww. kwot, od dnia 17 czerwca 2021 r. do dnia zapłaty;
5.oddalił powództwo w pozostałej części;
6.zasądził od pozwanego na Pana oraz Pana żony rzecz kwotę 11 834 zł (jedenaście tysięcy osiemset trzydzieści cztery złote) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów procesu.
22 listopada 2022 r. Bank złożył apelację i sprawa toczy się przed Sądem Apelacyjnym w ….
W dniu 21 października 2024 r. Bank złożył przeciwko Panu oraz Pana żonie do Sądu Okręgowego w … dwa pozwy o zapłatę:
1.320 001 zł wraz z odsetkami – tytułem umowy o kredyt hipoteczny nr … zawartej 6 października 2006 r. Sprawa toczy się, sygn. akt …;
2.461 500,03 zł wraz z odsetkami - tytułem umowy o kredyt hipoteczny nr … zawartej 8 lipca 2009 r. Sprawa toczy się, sygn. akt ….
Na obydwa pozwy pełnomocnik – Kancelaria prawna … - przygotowała i przesłała do Sądu odpowiedzi. Sąd przychylił się do prośby Banku i zawiesił obydwa postępowania do czasu rozstrzygnięcia postępowania przed Sądem Apelacyjnym w ….
W dniu 23 kwietnia 2025 r. dla obydwu umów kredytowych Pan razem z Pana żoną zawarliście z Bankiem ugody, których celem jest:
-polubowne rozstrzygnięcie sporu w zakresie przysługujących roszczeń bez kontynuacji sporów w Sądach Apelacyjnym i Okręgowym,
-dokonanie wzajemnych rozliczeń, a w konsekwencji zakończenie umów bez dalszych roszczeń obu stron.
W związku z powyższym, Bank zaakceptował, że przysługują Panu oraz Pana żonie następujące roszczenia w stosunku do Banku wynikające ze świadczeń spełnionych wykonaniem umowy nr …:
-170 858,62 zł tytułem rat kapitałowo – odsetkowych;
-101 025,97 CHF tytułem rat kapitałowo – odsetkowych;
-1 033,20 zł tytułem Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego;
-3 520,00 zł tytułem opłaty i prowizje związanej z kredytem;
-42 538,69 zł tytułem ustalonych przez Strony części odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych za okres od dnia wpływu pozwu do Banku (tj. 10 listopada 2021 r.) do dnia 27 marca 2025 r.,
tym samym przysługują Panu oraz Pana żonie w stosunku do Banku roszczenia o zapłatę w wysokości 217 950,51 zł oraz 101 025,97 CHF, a więc łączne roszczenie o zapłatę w wysokości 662 495,09 zł. Strony dokonują potrącenia roszczenia klienta w wysokości 662 495,09 zł z roszczeniem banku w wysokości 320 000,01 zł, wobec czego wierzytelności te umarzają się nawzajem do wysokości niższej z tych wierzytelności, a więc do wysokości 320 000,01 zł. Na skutek dokonanego potrącenia, bank zobowiązuje się do zapłaty na Pana oraz Pana żony rzecz pozostałej kwoty przysługującego Państwu roszczenia, tj. 342 495,08 zł (słownie: trzysta czterdzieści dwa tysiące czterysta dziewięćdziesiąt pięć złotych, 08/100). Bank dodatkowo w ramach ugody zobowiązuje się dokonać zwrotu na Pana oraz Pana żony rzecz kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 18 900 zł. W związku z umową kompleksowej obsługi zawartą z kancelarią, która Pana oraz Pana żonę reprezentuje, cała kwota 18 900 zł zostaje przekazana bezpośrednio na konto kancelarii.
W związku z zawarciem ugody, bank akceptuje, że przysługują Panu oraz Pana żonie następujące roszczenia w stosunku do banku, wynikające ze świadczeń spełnionych wykonaniem umowy nr …:
-60 957,13 zł tytułem rat kapitałowo – odsetkowych;
-73 279,79 EUR tytułem rat kapitałowo – odsetkowych;
-53 896,29 zł tytułem składek na poczet ubezpieczenia;
-3 692 zł tytułem opłaty i prowizje związanej z kredytem;
tym samym przysługują Państwu w stosunku do banku roszczenia o zapłatę w wysokości 118 545,42 zł oraz 73 279,79 EURO, a więc łączne roszczenie o zapłatę w wysokości 425 089,44 zł. Strony potwierdzają, iż w związku z wykonaniem umowy (wypłatą kapitału kredytu), Bankowi przysługuje w stosunku do Pana oraz Pana żony roszczenie o zapłatę 461 500,03 zł. (dalej jako „Roszczenie Banku”). Strony niniejszym dokonują potrącenia roszczenia klienta w wysokości 425 089,44 zł z Roszczeniem Banku w wysokości 461 500,03 zł, wobec czego wierzytelności te umarzają się nawzajem do wysokości niższej z tych wierzytelności, a więc do wysokości 425 089,44 zł. Na skutek dokonanego potrącenia, jesteście Państwo zobowiązani do zapłaty na rzecz Banku pozostałej kwoty przysługującego mu roszczenia, tj. 36 410,59 zł (słownie: trzydzieści sześć tysięcy czterysta dziesięć złotych, 59/100). Bank dodatkowo w ramach ugody zobowiązuje się dokonać zwrotu na Pana i Pana żony rzecz kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 18 900 zł (175 % stawki minimalnej). W związku z umową kompleksowej obsługi zawartą z Kancelarią, która Pana i Pana żonę reprezentuje, cała kwota 18 900 zł zostaje przekazana bezpośrednio na konto kancelarii. Ponadto, umowa o świadczenie usług zawarta z kancelarią poza kwotami dotychczas zapłaconymi za prowadzenie sprawy przed Sądami Okręgowymi i Apelacyjnym otrzyma od Pana i Pana żony wynagrodzenie za „succes fee”. W wyniku tak dokonanych uzgodnień na Pana i Pana żony konto zostanie przelana kwota 342 495,08 zł, z której zwrócone zostanie bankowi 36 410,59 zł i finalnie otrzymacie Państwo 306 084,48 zł.
W treści ugody Bank wskazuje, iż w związku z zawartą ugodą Bank wystąpił do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. W zakresie stanu faktycznego powstałego w wyniku zawartej ugody, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał interpretację podatkową i potwierdził, że po stronie Klienta nie powstaje przychód podatkowy, a w związku z tym na Banku nie ciąży obowiązek informacyjny, tj. obowiązek przygotowania informacji PIT-11. Bank niestety odmówił przedstawienia tego oświadczenia.
W uzupełnieniu z dnia 17 czerwca 2025 r., na zadane pytania, udzielił Pan następujących odpowiedzi:
1.na jaki okres czasu zawarł Pan umowy o kredyt w 2006 r. oraz w 2009 r.?
Odpowiedź: kredyt z 2006 r. był zawarty na okres czasu 20 lat, tj. od dnia 16 października 2006 r. do 15 października 2026 r. Kredyt z 2009 r. na okres 34 lat, tj. od dnia 21 sierpnia 2009 r. do 2 lipca 2043 r.
2.czy wszyscy kredytobiorcy odpowiadają za spłatę kredytów solidarnie, a więc do pełnej wysokości?
Odpowiedź: tak.
3.na podstawie jakich przepisów prawa została podpisana ugoda z bankiem oraz kto był stroną zawartego porozumienia?
Odpowiedź: art. 917 Kodeksu cywilnego – ogólna podstawa do zawierania ugód: „Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w celu uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z istniejącego stosunku prawnego albo w celu zapewnienia ich wykonania, albo w celu uchylenia sporu lub zapobieżenia mu”.
Art. 58 ustawy – Prawo bankowe – daje bankowi możliwość zmiany warunków umowy w drodze porozumienia. A także na podstawie rekomendacji Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) z grudnia 2020 r. (dotyczy przewalutowania kredytów CHF) i w związku z orzecznictwem TSUE i sądów polskich.
Stronami jest ….
4.czy w wyniku zawartej ugody z bankiem przedmiotowe umowy kredytu stały się nieważne?
Odpowiedź: Nie, zgodnie z treścią ugód umowy zostały zakończone.
5.jakie dokładnie kwoty i z jakiego tytułu będą składały się na kwotę 342 495,08 zł, którą bank Panu zamierza zwrócić? Czy bank zobowiązał się Panu zwrócić ww. kwotę z jednego tytułu czy też w skład tej kwoty wchodzą kwoty wypłacone Panu z różnych tytułów – z jakich?
Odpowiedź: Na ww. kwotę składa się różnica pomiędzy:
A: roszczeniami kredytobiorcy:
-170 858,62 zł tytułem rat kapitałowo – odsetkowych;
-1 033,20 zł tytułem Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego;
-3 520,00 zł tytułem opłaty i prowizje związanej z kredytem;
-42 538,69 zł tytułem ustalonych przez Strony części odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych za okres od dnia wpływu pozwu do Banku (tj. 10 listopada 2021 r.) do dnia 27 marca 2025 r., razem 217 950,51 zł oraz
-101 025,97 CHF tytułem rat kapitałowo – odsetkowych przeliczonych na PLN po kursie z dnia 27 marca 2025 r. = 444 544,58 zł.
Łącznie 662 495,09 zł.
B: roszczeniem banku w kwocie udzielonego kredytu – 320 000,01 zł.
662 495,09 zł – 320 000,01 zł = 342 495,08 zł.
6.co stanowi wskazana we wniosku kwota w wysokości 342 495,08 zł – czy jest to kwota zwrotu uiszczonych przez Pana kwot tytułem spłaty zadłużenia na rzecz banku, zawartych w ratach udzielonego Panu kredytu (zwrotu nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych) – jeśli nie, to proszę wskazać skąd wynika ta kwota;
Odpowiedź: tak, jest to kwota zwrotu uiszczonych kwot tytułem spłaty zadłużenia oraz opłat poniesionych z tytułu tego kredytu – wymienione powyżej oraz część odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczone za okres od wyroku Sądu Okręgowego w … (I instancji) do dnia 27 marca 2025 r.
7.czy ww. kwota stanowi:
·świadczenie z tytułu:
-umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego;
-zastosowania ujemnego oprocentowania;
-zwrotu nadpłaconego kredytu i odsetek;
Odpowiedź: nie.
·dodatkową kwotę pieniężną wypłaconą w związku z Pana zobowiązaniem do odstąpienia od dalszych roszczeń związanych z umową kredytową;
Odpowiedź: nie
·inną – jaką;
Odpowiedź: nie.
8.czy kwota w wysokości 342 495,08 zł stanowi przysporzenie ponad kwoty uiszczane przez Pana tytułem spłaty kredytu;
Odpowiedź: nie.
9.czy ugoda z bankiem określa charakter ww. kwoty (jeśli tak, w jaki sposób);
Odpowiedź: tak, jest to różnica pomiędzy kwotami roszczeń stron.
10.czy z zawartej ugody z bankiem wynika, że ww. kwota stanowi zwrot na rzecz Pana środków pieniężnych, które wcześniej, na mocy umowy kredytowej przekazał Pan na rzecz banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych;
Odpowiedź: tak.
11.na jakiej podstawie (w oparciu o jakie wartości lub wskaźniki) została ustalona wysokość ww. kwoty;
Odpowiedź: Kwota została ustalona na podstawie dokonanych wpłat w PLN oraz CHF oraz poniesionych opłat i ubezpieczenia niskiego wkładu i części odsetek ustawowych wyliczonych od dnia wyroku SO w … (I-szej instancji).
12.czy z ugody wynika, że Pan jako współkredytobiorca otrzymał od banku zwrot tego, co świadczył Pan na rzecz banku w czasie trwania umowy kredytu?
Odpowiedź: Tak, lecz nie w całości.
13.czy kwota w ww. wysokości została już Panu wypłacona przez bank, a jeżeli tak, to kiedy?
Odpowiedź: Kwota z 342 495,08 zł została wpłacona na rachunek bankowy w dniu 24 kwietnia 2024 r.
14.czy dla ustalenia ww. kwoty miało znaczenie, jakie kwoty zostały przez Pana wpłacone do banku w trakcie spłaty kredytu oraz jakie kwoty otrzymał Pan od banku na podstawie umowy kredytu do momentu zawarcia ugody – jeśli tak, jakie są zależności pomiędzy tymi wartościami, a ww. kwotą?
Odpowiedź: Tak – kwoty wpłacone do banku:
-170 858,62 zł tytułem rat kapitałowo – odsetkowych;
-1 033,20 zł tytułem Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego;
-3 520,00 zł tytułem opłaty i prowizje związanej z kredytem;
-101 025,97 CHF tytułem rat kapitałowo – odsetkowych przeliczonych na PLN po kursie z dnia 27 marca 2025 r. = 444 544,58 zł.
Łącznie 619 956,40 zł
oraz
-42 538,69 zł tytułem ustalonych przez Strony części odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych za okres od dnia wpływu pozwu do Banku (tj. 10 listopada 2021 r.) do dnia 27 marca 2025 r.
15.czy w związku z zawarciem ugody z bankiem dotyczącej kredytów hipotecznych nastąpiło „umorzenie” Panu przez bank zadłużenia (zwolnienie z długu) wynikającego z zawartych umów o kredyt?
Odpowiedź: Nie. Umowy zostały zakończone, a roszczenia skompensowane. Bank nie zwolnił Pana oraz Pana żony z długu.
16.co jest dokładnie przedmiotem Pana zapytania: czy wypłacona kwota w wysokości 342 495,08 zł, czy kwota zastępstwa procesowego w wysokości 18 900 zł, czy obie te kwoty, czy inna – jaka?
Odpowiedź: Przedmiotem zapytania jest kwota 342 495,08 zł oraz 18 900 zł zapłacona tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, która została przekazana kancelarii …, która reprezentowała Pana oraz Pana żonę przed Sądem i Bankiem.
W uzupełnieniu z dnia 14 lipca 2025 r., wskazał Pan, że wypłacone odsetki są częścią odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie (zwrocie) wpłaconych niesłusznie do banku rat kapitałowo-odsetkowych wyliczonych za okres od dnia wpływu pozwu do Banku (tj. 10 listopada 2021 r.) do dnia uzgodnienia treści ugody (tj. 27 marca 2025 r.).
Koszty postępowania sądowego zostały poniesione przez Pana oraz Pana żonę ze wspólnych środków. Ogółem koszty wyniosły 52 568 zł, wobec zwrotu na Państwa rzecz kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 2 x 18 900 zł = 37 800 zł.
Pytania
1.Czy kwota 342 495,08 zł stanowiąca kompensatę:
-170 858,62 zł wpłaconych rat kapitałowo – odsetkowych;
-1 033,20 zł Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego;
-3 520,00 zł opłat i prowizji związanych z kredytem;
-42 538,69 zł części odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych za okres od dnia wpływu pozwu do Banku (tj. 10 listopada 2021 r.) do dnia 27 marca 2025 r.;
-444 544,58 zł rat kapitałowo – odsetkowych przeliczonych na PLN po kursie z dnia 27 marca 2025 r. - 101 025,97 CHF tytułem = 444 544,58 zł;
z roszczeniem banku w kwocie udzielonego kredytu – 320 000,01 zł według stanu faktycznego, otrzymana przez Pana i Pana małżonkę na podstawie Ugody, stanowi dla Pana przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem PIT?
2.Czy koszty zastępstwa procesowego w wysokości 37 800 zł otrzymane przez Pana i Pana małżonkę stanowią dla Pana przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem PIT?
Pana stanowisko w sprawie
Pana zdaniem, w odniesieniu do pytania nr 1 i pytania nr 2, kwoty 342 495,08 zł oraz 37 800 zł (stanu faktycznego wniosku), otrzymane przez Pana i Pana małżonkę na podstawie ugód, nie stanowią dla Pana przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem PIT.
Uzasadnienie
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, źródłami przychodów są (...) inne źródła.
W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o PIT, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. W związku z tym każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ustawy o PIT, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.
Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe. Zgodnie z treścią art 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Jednak w niniejszej sprawie otrzymana na podstawie ugody kwota 342 495,08 zł oraz 37 800 zł mieszczą się w sumie wpłat 170 858,62 zł oraz 101 025,97 CHF, tj. w kwocie stanowiącej sumę spłat kredytu, jaką wraz z małżonką dokonał Pan na rzecz Banku na podstawie Umowy. Oznacza to, że kwota ta nie może stanowić przychodu podatkowego po Pana stronie. Nie doszło u Pana do powstania przysporzenia majątkowego. W związku z zawarciem Ugody otrzymał Pan zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy przekazał Pan wraz z małżonką na rzecz Banku w ramach spłaty rat udzielonego kredytu. Zatem, otrzymał Pan środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z Pana i Pana żony środków własnych. Kwota otrzymana na podstawie Ugody z Bankiem nie spowodowała więc faktycznego przyrostu Pana majątku. Powyższe oznacza, że kwota 342 495,08 zł oraz 37 800 zł, otrzymana przez Pana i Pana żonę na podstawie Ugód, nie stanowi dla Pana przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem PIT.
Podobnie m.in.:
1.Dyrektor KIS w interpretacji z 10 lutego 2025 r., nr 0115-KDIT1.4011.822.2024.1.JG: „Skoro zatem - jak Państwo wskazali - kwota 387 000 zł jest częściowym zwrotem wpłaconych rat kredytowych (mieści się w kwocie spłaconych bankowi rat) to kwota ta nie będzie stanowiła przychodu po Państwa stronie. W analizowanej sprawie po Państwa stronie nie dojdzie do powstania przysporzenia majątkowego. W związku z zawarciem ugody otrzymają Państwo zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy przekazali Państwo na rzecz banku w ramach spłaty rat udzielonego Państwu kredytu. A zatem otrzymają Państwo środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z Państwa własnych środków. Kwota otrzymana na podstawie ugody z bankiem nie spowoduje więc faktycznego przyrostu w Państwa majątku”.
2.Dyrektor KIS w interpretacji z 27 lutego 2025 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.65.2025.2.MKA: „Wobec powyższego, skoro kwota, którą otrzymał Pan od banku w wyniku zawartej ugody, mieści się w kwocie wpłacanej przez Pana podczas spłaty kredytu hipotecznego jej otrzymanie nie powoduje po Pana stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. Wypłata ta będzie dla Pana neutralna podatkowo. Dlatego stwierdza Pan, że wypłacona przez bank w ramach ugody kwota, nie będzie stanowiła dla Pana przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem, nie będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku od tej kwoty”.
Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.): Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). W opisanej przez Pana sytuacji bank dokonując wyliczenia ostatecznej kwoty do wypłaty na Pana i Pana żony rzecz uwzględnił poniesione wcześniej przez Państwo koszty w związku z zawarciem umowy kredytowej. Przy czym kwota zwrotu stanowi nadwyżkę wpłaconych przez was środków ponad wypłacony wam kapitał. Zatem, kwota zwrotu uwzględniona w ugodzie nie powoduje faktycznego przyrostu w Pana i Pana małżonki majątku, a jedynie „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia Państwa majątku. Wobec tego, zwrot ten nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika – ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów.
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia, zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej.
W myśl § 1 ust. 2 rozporządzenia, kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
Zgodnie z § 3 ust. 1 rozporządzenia, ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Nie ulega wątpliwości, iż całokształt stanu faktycznego oraz same Umowy (kredyty), o których mowa w tym wniosku - spełnia wszelkie warunki wskazane w rozporządzeniu, które pozwalają na zastosowanie instytucji zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.
Odnosząc się do kwestii otrzymania przez Pana oraz Pana żonę na podstawie ugody odsetek ustawowych za opóźnienie, to instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.), zgodnie z którym: „Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi”.
Jednocześnie stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: „Wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku”.
Wprowadzając ww. przepis ustawodawca uregulował jednoznacznie m.in. kwestię opodatkowania odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Zatem, odsetki ustawowe za opóźnienie (zgodnie z ugodą wyliczone za okres od dnia wpływu pozwu do Banku do 27 marca 2025 r.) dotyczą świadczenia niepodlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Oznacza to, że odsetki te podlegają zwolnieniu od opodatkowania na podstawie wyżej zacytowanego art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W kwestii zwrotu przez bank kosztów zastępstwa procesowego (pytanie 2), wskazuje Pan, że stosownie do art. 98 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.): „Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu prowadzącego postępowanie”.
Z kolei w myśl art. 98 § 3 ww. Kodeksu: „Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony”.
Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego: „Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy”.
Mając na uwadze powyższe, stwierdza Pan, że zwrot kosztów zastępstwa procesowego, w ramach zawartej ugody, nie powoduje powstania po Pana stronie przychodu, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W takiej sytuacji zwrot ten nie stanowi po Pana stronie przysporzenia, wzrostu Pana majątku. Otrzymana kwota stanowi jedynie zwrot części poniesionych wcześniej wydatków. Dlatego otrzymanie przez Pana oraz Pana żonę na podstawie ugód zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, nie stanowi dla Pana przychodu opodatkowanego podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:
·dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
·dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).
W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:
·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.
Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.
Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.
Źródła przychodów
Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem:
Źródłami przychodów są:
1)stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;
2)działalność wykonywana osobiście;
3)pozarolnicza działalność gospodarcza;
4)działy specjalne produkcji rolnej;
5)(uchylony)
6)najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;
7)kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c;
8)odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d)innych rzeczy,
- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;
8a) działalność prowadzona przez zagraniczną jednostkę kontrolowaną;
8b) niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da;
9)inne źródła.
Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Skutki podatkowe wypłaty przez bank na Pana rzecz określonej w ugodzie kwoty
Jak stanowi art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania, czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.
Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody. W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.
Z kolei instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Zasady i skutki dokonywania kompensaty (potrącenia) reguluje przepis art. 498 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem:
Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.
Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.
Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony. Potrącenie, mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. Potrącenie jest więc formą wykonania zobowiązania, do którego, w myśl art. 503 Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty.
Przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie).
W sytuacji, gdy dojdzie do umorzenia należności poprzez potrącenie wierzytelności u stron nie wystąpi przychód podatkowy. Przychód podatkowy wystąpiłby wówczas, gdy doszłoby do częściowej kompensaty wierzytelności, a wierzyciel zwolniłby dłużnika z pozostałej części długu.
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.
Zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
Wobec powyższego, skoro jak Pan wskazał w uzupełnieniu wniosku – kwota, którą bank Panu wypłacił, stanowi zwrot uiszczonych kwot tytułem spłaty zadłużenia oraz opłat poniesionych z tytułu tego kredytu, to stwierdzam, że zwrot ten nie będzie stanowił dla Pana przychodu.
Czynność ta nie spowodowała uzyskania przez Pana przysporzenia majątkowego, wzrostu Pana majątku. Otrzymana przez Pana kwota stanowi zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłacił Pan wcześniej do banku. Wypłata przez bank na Pana rzecz tego zwrotu będzie dla Pana neutralna podatkowo.
Zatem, pieniądze te nie są Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanym do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
W złożonym wniosku Pana wątpliwości dotyczą również kwestii opodatkowania wypłaconych Panu przez bank odsetek za opóźnienie w wypłacie kwoty z ugód.
Wskazać należy, że różnego rodzaju świadczenia, w tym m.in. odszkodowania, zadośćuczynienia oraz odsetki za zwłokę w wypłacie tychże świadczeń stanowią – co do zasady – przychód w rozumieniu cytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie świadczenia z ww. tytułów są opodatkowane. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego.
Wyjaśnić zatem należy, że instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 i § 2 ustawy Kodeks cywilny:
§ 1. Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
§ 2. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.
Nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu. Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach w odniesieniu do odsetek możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje tylko wówczas, gdy przepis omawianej ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.
Ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzono art. 21 ust. 1 pkt 95b, który ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Jak wynika z brzmienia tego przepisu zwolnienie to obejmuje tylko takie odsetki, które spełniają równocześnie dwa warunki:
1)są naliczane z tytułu nieterminowej wypłaty należności,
2)świadczenia, od których są naliczane nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, są wolne od podatku dochodowego lub na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano od nich poboru podatku.
Wobec powyższego odsetki ustawowe za opóźnienie, stanowią dla Pana przychód z innych źródeł stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednakże w związku z tym, że jak wskazano ww. kwota, którą bank Panu wypłacił nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone Panu odsetki będą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b tej ustawy.
Zatem, stanowisko do pytania nr 1 w całości uznano za prawidłowe.
Skutki podatkowe zwrotu kosztów zastępstwa procesowego
Zgodnie z art. 98 § 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):
Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).
Stosownie do art. 98 § 2 cytowanej ustawy:
Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego.
Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:
Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.
Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:
Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.
Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa procesowego) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda. Zwrot ten nie rodzi więc obowiązku podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania nie przewyższała faktycznie poniesionych przez powoda wydatków.
Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda.
W tym miejscu wyjaśniam, że zgodnie z przepisem art. 95 § 1 i 2 ustawy Kodeks cywilny:
Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, można dokonać czynności prawnej przez przedstawiciela. Czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.
Na podstawie art. 96 ww. ustawy:
Umocowanie do działania w cudzym imieniu może opierać się na ustawie (przedstawicielstwo ustawowe) albo na oświadczeniu reprezentowanego (pełnomocnictwo).
Mając na względzie cytowane wyżej przepisy stwierdzam, że skutki podatkowe związane ze zwrotem kosztów zastępstwa procesowego należy odnosić bezpośrednio do Kredytobiorcy niezależnie od dalszych rozliczeń pomiędzy Kredytobiorcą - Panem, a pełnomocnikiem.
Nie ma zatem znaczenia, czy „technicznie” zwrot kosztów został przelany na Pana konto, czy od razu na konto pełnomocnika prowadzącego Pana sprawę. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego jest obojętna podatkowo.
Zwrócone na Pana rzecz koszty zastępstwa procesowego nie stanowią przysporzenia po Pana stronie i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ, w związku z dokonanym zwrotem ww. kosztów procesowych, nie nastąpi realne przysporzenie majątkowe. Kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej przez Pana wydatków – nie jest więc dochodem podlegającym opodatkowaniu.
Pieniądze te nie są więc Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanym do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Tym samym, nie ma Pan obowiązku rozliczenia tych środków pieniężnych dla celów podatkowych.
Wobec powyższego, stanowisko do pytania nr 2 należało uznać za prawidłowe.
Stanowisko uznano za prawidłowe, mimo, że powołał Pan rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.) dotyczy wymienionych w nim kwot powstałych w związku z umorzeniem i otrzymanych świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
W Pana sprawie jak wyżej wyjaśniłem ww. kwota zwrotu, którą Pan otrzymał od banku w związku z zawarciem ugody z bankiem nie stanowi źródła przychodu, zatem w tej sprawie ww. rozporządzenie nie ma zastosowania. Rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. odnosi się do kwot umorzonych, a nie do kwot zwróconych/wypłaconych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Podkreślam, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Wydając interpretacje opieram się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzę postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.
Wyjaśniam również, że wydając interpretacje w trybie ww. przepisu, nie odnoszę się do kwot i nie dokonuję wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.
Ponadto należy podkreślić, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z treści art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa. W związku z tym, interpretacje te wywierają skutki prawne jedynie w stosunku do tego podmiotu, do którego są skierowane. Zatem, niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy wyłącznie Pana jako osoby występującej z wnioskiem, natomiast nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (współkredytobiorców, tj. Pana żony).
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
