Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 czerwca 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

(...) 2007 r. zawarła Pani wraz z mężem (A i B.A) z X umowę o kredyt mieszkaniowy „(...)” nr (...), udzielony w walucie frank szwajcarski, przeznaczony na sfinansowanie budowy domu jednorodzinnego położonego w Y przy ul. B1, w którym mieszka Pani do dnia dzisiejszego. Była to umowa kredytu denominowanego, wypłaconego w złotówkach, którego saldo wyrażone zostało we franku szwajcarskim. Bank dokonał wypłaty kredytu w czterech transzach:

-(...).2007 r., 43.930,00 CHF przeliczona po kursie 2,2765 = 100.006,65 zł,

-(...).2007 r., 13.820,00 CHF przeliczona po kursie 2,1714 = 30.008,75 zł,

-(...).2008 r., 24.630,00 CHF przeliczona po kursie 2,0302 = 50.003,83 zł,

-(...).2008 r., 34.080,00 CHF przeliczona po kursie 2,0406 = 69.543,65 zł.

Razem transze wypłacone przez bank wyniosły 249.562,88 zł.

Umowa kredytowa zabezpieczona została hipoteką ustanowioną na kredytowanej nieruchomości. W związku z zastosowaniem przez X w umowie kredytowej klauzul niedozwolonych w 2021 r. wraz z mężem wniosła Pani przeciwko X do Sądu Okręgowego w (...) pozew o ustalenie nieważności umowy kredytowej oraz o zapłatę kwoty wpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, jako nienależnych Bankowi X.

Sprawa toczyła się przed Sądem Okręgowym w (...) pod sygnaturą akt (...) i zakończyła się wyrokiem z dnia (...) 2023 r. stwierdzającym nieważność umowy kredytowej w całości. W kwietniu 2024 r. Bank X wniósł apelację do Sądu Apelacyjnego w (...), na dzień składnia niniejszego wniosku nie została jeszcze ustalona data rozprawy.

Suma spłaconych rat kapitałowo-odsetkowych w okresie od dnia zawarcia umowy do 2 kwietnia 2024 r. (ostatnia płatność przed udzieleniem zabezpieczenia przez Sąd Apelacyjny w (...)) wynosi 247.585,98 zł oraz 15.526,93 CHF, co po przeliczeniu na PLN wg kursu z dnia 17 czerwca 2025 r. (4,5527) wynosi łącznie 318.275,43 zł.

Różnica (nadpłata) pomiędzy wartością udzieloną przez Bank X ( 249.562,88 zł), a kwotą spłaconą do banku ( 318.275,43 zł) wynosi 68.712,55 zł.

Dodatkowo dnia (...) 2024 r. Bank X wystosował pozew przeciwko Pani i mężowi (A i B.A) o zwrot kapitału na podstawie spornej umowy kredytu mieszkaniowego „(...)” nr (...) w kwocie udzielonej w zł 249.562,88 zł.

W 2024 r. zawarli Państwo umowę o rozdzielności majątkowej, dlatego wartości z proponowanej ugody dotyczące Pani osoby ( A.A) będą wyrażone w części 50% i wpisane w nawiasie.

W kwietniu 2025 r. Bank X zwrócił się do Państwa z propozycją zawarcia ugody, w wyniku której Państwa zadłużenie zostałoby umorzone do tego stopnia, że zawarcie tej ugody zamknęłoby umowę kredytową. W treści zaproponowanej ugody Bank X zobowiązał się do zapłaty na Państwa rzecz:

1.kwoty 18.900,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w związku ze Sporem A i B.A z 2021 r., przekazanych Kancelarii (...), która to reprezentuje Państwa w sporze sądowym,

2.kwoty 5.400,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w związku ze Sporem X przeciw A i B.A z 2024 r., przekazanych Kancelarii (...), która to reprezentuje Państwa w sporze sądowym,

3.kwoty dodatkowej 47.000,00 zł (przypadająca na A.A 23.500,00 zł), która została uzgodniona w toku negocjacji (potwierdzonej korespondencją mailową), która jest częściowym zwrotem nadpłaconej przez Państwa kwoty 68.712,55 zł. Zatem dodatkowa kwota zaproponowana przez Bank jest niższa o 21.712,55 zł, niż powstała u Państwa nadpłata.

Ponadto Bank X zaproponował przeliczenie salda kredytu pozostającego do spłaty na walutę polską po średnim kursie NBP z dnia poprzedzającego dzień zawarcia ugody (projekt ugody i kurs CHF/PLN 4,5184), które wynosi 260.398,60 zł (dzień zawarcia ugody i kurs ulegną zmianie) (umorzenie przypadające na A.A wynosi 130.199,30 zł) oraz umarza Państwa zadłużenie z tego tytułu do 0,00 zł. Na umorzoną kwotę 260.398,60 wg treści zaproponowanej ugody składają się:

1.kapitał: 253.200,70 zł,

2.odsetki zapadłe niespłacone 7.021,59 zł,

3.odsetki bieżące: 176,31 zł.

Powyższy kredyt mieszkaniowy „ (...)” został zaciągnięty przez Panią i męża na wydatki, o których mowa w art. 21 ust.25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nigdy wcześniej nie korzystała Pani, ani mąż z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu hipotecznego.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, zamierza Pani skorzystać w rozliczeniu podatkowym za rok 2025 z procedury zaniechania poboru podatku od umorzonej wierzytelności w wysokości 260.398,60 zł – umorzenie nastąpi w wykonaniu ugody, której projekt jest podstawą sporządzenia niniejszego wniosku i dotyczy przedmiotowej umowy kredytowej.

Pytanie

1.Czy wypłacona przez Bank X kwota dodatkowa 47.000,00 zł (przypadająca wartość na A.A 23.500,00 zł) rozliczająca powstałą po Pani stronie nadpłatę wobec Banku X, którą Bank zwróci Pani w wyniku zawartej ugody będzie dla Pani neutralna podatkowo, gdyż nie będzie stanowić przychodu podlegającego opodatkowaniu, ewentualnie czy będzie podlegać zaniechaniu poboru podatku dochodowego na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?

2.Czy kwota umorzenia w wysokości 260.398,60 zł (może ulec zmianie w wyniku przeliczenia wg kursu CHF/PLN z dnia poprzedzającego podpisanie ugody) (przypadająca wartość na A.A wynosi 130.199,30 zł), która powstała w wyniku zawarcia ugody podlegać będzie zaniechaniu poboru podatku dochodowego na podstawie ww. rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r.?

Pani stanowisko w sprawie

Ad. 1

Kwota 47.000,00 zł (wartość przypadająca na A.A 23.500,00 zł), jaka na podstawie zaproponowanej przez Bank X ugody, zostanie zwrócona na Pani konto, jest częściowym zwrotem świadczenia nienależnego Bankowi. Kwota jaką otrzymała Pani z mężem od banku z tyt. udzielonego kredytu mieszkaniowego wynosiła 249.562,88 zł, a w wyniku spłat rat kapitałowo-odsetkowych bank otrzymał od Państwa 318.275,43 zł. Wynika więc z tego, iż po Pani stronie nie dojdzie do przysporzenia majątkowego, bowiem otrzymają Państwo od banku nawet mniej niż oddali spłacając udzielony kredyt. Kwota 47.000,00 zł (przypadająca na A.A 23.500,00 zł) nie spowoduje faktycznego przyrostu w Pani majątku, będzie częściowym ekwiwalentem wydatków wcześniej poniesionych z własnych środków. Wypłata ta będzie więc dla Pani neutralna podatkowo.

Niemniej, na wypadek przyjęcia przez organ odmiennego stanowiska, aktualna dla wyżej wymienionej kwestii nadpłaty pozostanie poniższa argumentacja odnosząca się do umorzenia części zobowiązania wynikającego z umowy kredytowej.

Ad. 2

Kwota umorzona przez Bank X, która powstała w wyniku przeliczenia na walutę polską i która wynosi na podstawie zaproponowanej treści ugody 260.398,60 zł (wartość przypadająca na A.A 130.199,30 zł) podlegać będzie zaniechaniu poboru podatku dochodowego na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (dalej „rozporządzenie”). Kwota umorzenia stanowi inne źródło przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wskazany w art. 20 ust. 1 tej ustawy katalog przychodów z innych źródeł nie stanowi katalogu zamkniętego, a więc brak jest przeszkód prawnych do zakwalifikowania jako inny przychód źródła przychodu, które nie jest wprost wymienione w przepisach ustawy. Nieruchomość została sfinansowana poprzez kredyt hipoteczny w wyniku zawarcia umowy kredytowej między Panią i Pani mężem, a Bankiem X. W dalszym ciągu pozostają Państwo współwłaścicielami przedmiotowej nieruchomości oraz ją wspólnie zamieszkują. Zgodnie z § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot: umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego − gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej.

Zgodnie z ust. 2 tego przepisu kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

a)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

b)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane i prowizje:

c)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Jak już zostało wcześniej wskazane, umowa kredytowa, którą zawarła Pani wraz mężem została podpisana w celu uzyskania kredytu na budowę domu jednorodzinnego na własne cele mieszkaniowe. Nigdy nie korzystali Państwo z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.

Uznać zatem należy, że spełnione są kryteria zawarte w § 1 rozporządzenia. Z kolei zgodnie z treścią § 3 rozporządzenia, ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

a)udzielony przed 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

b)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

c)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przedmiotowa umowa kredytowa zawarta została 31 lipca 2007 r., a więc przed 15 stycznia 2015 r., zaś Bank był podmiotem, o którym mowa w „§ 2 ust. 1 pkt 1, ust 1” rozporządzenia MF z 11 marca 2022 r. Kredyt zabezpieczony był hipoteką ustanowioną na kredytowanej nieruchomości i zaciągnięty został na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ugoda dotycząca przedmiotowej umowy kredytowej oraz jej rozliczenie zostanie sfinalizowane do końca 2025 r., a więc mieści się w okresie wskazanym w § 4 rozporządzenia MF z 11 marca 2022 r.

W związku z powyższym zostaną spełnione wszystkie kryteria do objęcia zaniechaniem poboru podatku dochodowego na podstawie rozporządzenia, zarówno w zakresie kwoty odpowiadającej umorzonej części zobowiązania wynikającego z umowy kredytowej, jak i ewentualnie w przypadku nadpłaty zwróconej przez Bank po zawarciu ugody, w przypadku uznania przez organ, że nie jest ona neutralna podatkowo.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Ogólne pojęcie przychodu zostało wyjaśnione w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Ustawodawca przyjął zasadę, że przychodami są:

1)pieniądze i wartości pieniężne, które:

·zostały otrzymane przez podatnika – czyli takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

·zostały postawione do dyspozycji podatnika – czyli takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

2)wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń – czyli takie przysporzenia majątkowe, które mają postać:

·świadczeń w naturze (otrzymane rzeczy lub prawa);

·nieodpłatnych świadczeń innych niż świadczenia w naturze (np. otrzymane usługi).

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny. Z uwagi na wyróżnienie przez ustawodawcę przychodów o charakterze niepieniężnym, uznaje się, że przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy jest nie tylko uzyskanie przez podatnika nowych aktywów, ale także zmniejszenie jego pasywów.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji pojęcia „nieodpłatnego świadczenia”. Dokonując zatem wykładni gramatycznej, za „nieodpłatne świadczenie” uznać należy świadczenia „nie wymagające opłaty, takie, za które się nie płaci, bezpłatne”. Zatem należy przyjąć, że nieodpłatnym świadczeniem jest takie zdarzenie, którego skutkiem (następstwem) jest nieodpłatne przysporzenie majątku jednej osobie kosztem majątku innej osoby, innego podmiotu. Nieodpłatne świadczenie w znaczeniu prawa podatkowego obejmuje nie tylko świadczenie w rozumieniu prawa cywilnego (działanie lub zaniechanie na rzecz innej strony), ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne oraz gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy:

Źródłami przychodów są:

-inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 tej ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę w przytoczonym już wcześniej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Stosownie natomiast do treści art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Kwestia zaniechania poboru podatku od kwoty umorzonych wierzytelności – które to umorzenie ma miejsce od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2026 r. – została uregulowana w § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.), zgodnie z którym:

1. Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1) umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a) kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b) osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2) otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2. Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1) kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2) odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3) opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

5. Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1) jednego gospodarstwa domowego albo

2) więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 184).

6. Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7. W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.

W myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1) udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2) zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3) zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a) nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b) nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c) nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

·kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;

·kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

·kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

·kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

W opisie sprawy wskazała Pani, że (...) 2007 r. zawarła wraz z mężem (A i B.A) z X umowę o kredyt mieszkaniowy „(...)” nr (...), udzielony w walucie frank szwajcarski, przeznaczony na sfinansowanie budowy domu jednorodzinnego położonego w Y, w którym mieszka do dnia dzisiejszego.

Umowa kredytowa zabezpieczona została hipoteką ustanowioną na kredytowanej nieruchomości. W związku z zastosowaniem przez X w umowie kredytowej klauzul niedozwolonych w 2021 r. wraz z mężem wniosła Pani przeciwko X do Sądu Okręgowego w (...) pozew o ustalenie nieważności umowy kredytowej oraz o zapłatę kwoty wpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, jako nienależnych Bankowi X.

Sprawa toczyła się przed Sądem Okręgowym w (...) pod sygnaturą akt (...) i zakończyła się wyrokiem z dnia (...) 2023 r. stwierdzającym nieważność umowy kredytowej w całości. W (...) 2024 r. Bank X wniósł apelację do Sądu Apelacyjnego w (...), na dzień składnia niniejszego wniosku nie została jeszcze ustalona data rozprawy.

Suma spłaconych rat kapitałowo-odsetkowych w okresie od dnia zawarcia umowy do 2 kwietnia 2024 r. (ostatnia płatność przed udzieleniem zabezpieczenia przez Sąd Apelacyjny w (...)) wynosi 247.585,98 zł oraz 15.526,93 CHF, co po przeliczeniu na PLN wg kursu z dnia 17 czerwca 2025 r. (4,5527) daje łącznie kwotę 318.275,43 zł.

Różnica (nadpłata) pomiędzy wartością udzieloną przez Bank X ( 249.562,88 zł), a kwotą spłaconą do banku ( 318.275,43 zł) wynosi 68.712,55 zł.

Dodatkowo (...) 2024 r. Bank X wystosował pozew przeciwko Pani i mężowi (A i B.A) o zwrot kapitału na podstawie spornej umowy kredytu mieszkaniowego „(...)” nr (...) w kwocie udzielonej w zł 249.562,88 zł.

W kwietniu 2025 r. Bank X zwrócił się do Państwa z propozycją zawarcia ugody, w wyniku której Państwa zadłużenie zostałoby umorzone do tego stopnia, że zawarcie tej ugody zamknęłoby umowę kredytową. W treści zaproponowanej ugody Bank X zobowiązał się do zapłaty na Państwa rzecz, m.in.:

1.kwoty 18.900,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w związku ze Sporem A i B.A z 2021 r., przekazanych Kancelarii (...), która to reprezentuje Państwa w sporze sądowym,

2.kwoty 5.400,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w związku ze Sporem X przeciw A i B.A z 2024 r., przekazanych Kancelarii (...), która to reprezentuje Państwa w sporze sądowym,

3.kwoty dodatkowej 47.000,00 zł (przypadająca na A.A 23.500,00 zł), która została uzgodniona w toku negocjacji (potwierdzonej korespondencją mailową), która jest częściowym zwrotem nadpłaconej przez Państwa kwoty 68.712,55 zł. Zatem dodatkowa kwota zaproponowana przez Bank jest niższa o 21.712,55 zł niż powstała na Państwa nadpłata.

Ponadto Bank X zaproponował przeliczenie oraz umorzenie Państwa zadłużenia.

Na umorzoną kwotę 260.398,60 zł wg treści zaproponowanej ugody składają się:

1.kapitał: 253.200,70 zł,

2.odsetki zapadłe niespłacone 7.021,59 zł,

3.odsetki bieżące: 176,31 zł.

Powyższy kredyt mieszkaniowy „(...)” został zaciągnięty przez Panią i męża na wydatki, o których mowa w art. 21 ust.25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nigdy wcześniej nie korzystała Pani, ani mąż z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu hipotecznego.

W pierwszej kolejności Pani wątpliwości dotyczą kwestii braku opodatkowania wypłaconej przez Bank kwoty dodatkowej.

Z przytoczonej w niniejszej interpretacji definicji przychodu, zawartej w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wywieść należy, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

Zatem, jeśli faktycznie na podstawie opisanej ugody dotyczącej kredytu hipotecznego udzielonego w CHF otrzyma Pani uzgodnioną w toku negocjacji kwotę (łącznie 47.000 zł, w tym przypadająca na Panią część 23.500 zł), która stanowi częściowy zwrot nadpłaconej przez Panią oraz Pani męża kwoty 68.712,55 zł, a kwota ta – jak Pani wskazała – jest niższa niż powstała u Pani nadpłata z tytułu spłaconego kredytu, to uznać trzeba, że nie uzyska Pani faktycznie korzyści majątkowej, która mogłaby zostać potraktowana jako trwałe przysporzenie w Pani majątku, spełniając w ten sposób definicję przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym, w związku z zaproponowaną przez Bank kwotą wynikającą z zaproponowanej przez Bank ugody, która to kwota nie będzie stanowić dla Pani przysporzenia i będzie jedynie częściowym zwrotem dokonanej wpłaty na poczet rat kredytowych, po Pani stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w konsekwencji nie wystąpi również obowiązek zapłaty podatku z tego tytułu.

Z kolei druga kwestia dotyczy możliwości skorzystania przez Panią z zaniechania poboru podatku z tytułu umorzenia przez Bank pozostałego do spłaty salda kredytu na podstawie zawartej ugody.

Prawo do zaniechania poboru podatku jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, dlatego do interpretacji przepisów ustanawiających to prawo należy stosować wykładnię ścisłą, która nie wychodzi poza literalne brzmienie przepisów.

Zaniechanie poboru podatku znajduje zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy hipotecznego kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b w zw. z § 3 rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaniechanie obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku zdarzenie oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa stwierdzić należy, że wartość umorzonej części kredytu na podstawie zawartej ugody z bankiem będzie stanowić dla Pani – w przypadającym Pani udziale – przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kwalifikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Do powstałego przychodu zastosowanie znajdzie jednak zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie cytowanego rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. Tym samym nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego z tego tytułu.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zastrzec, że interpretacja indywidualna dotyczy wyłącznie sprawy będącej przedmiotem wniosku w kontekście sformułowanego pytania interpretacyjnego, natomiast nie rozstrzyga innych kwestii opisanych we wniosku.

Ponadto należy podkreślić, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z treści art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa. W związku z tym, interpretacje te wywierają skutki prawne jedynie w stosunku do tego podmiotu, do którego są skierowane. Zatem, niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy wyłącznie Pana jako osoby występującej z wnioskiem, natomiast nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (Pana żony).

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Niniejszą interpretację wydano w oparciu o opis zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego, stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli w toku ewentualnego postępowania organ uzna, że zdarzenie opisane we wniosku różni się od zdarzenia występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pani chroniła.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.