Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe w części dotyczącej skutków podatkowych otrzymania odsetek ustawowych za opóźnienie oraz prawidłowe w pozostałej części.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
25 czerwca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 25 czerwca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku wspólnego jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1.Zainteresowana będąca stroną postępowania:
Pani X;
2.Zainteresowany niebędący stroną postępowania:
Pan Y.
Opis zdarzenia przyszłego
W czerwcu 2025 r. bank zaproponował Państwu ugodę dotyczącą kredytu hipotecznego indeksowanego kursem CHF, na podstawie której:
1. Bank uznał Państwa roszczenia wynikające ze świadczeń spełnionych w wykonaniu Umowy z tytułu: - rat kapitałowo-odsetkowych w wysokości (…) PLN oraz (…) CHF, - ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego w wysokości (…) PLN, - składek na poczet ubezpieczenia w wysokości (…) PLN, - opłaty i prowizji związanej z kredytem w wysokości (…) PLN, - odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych za okres od dnia wpływu pozwu do Banku (tj. …) w wysokości (…) PLN, tym samym bank przyznał, że przysługują Państwu od banku roszczenia o zapłatę w wysokości (…) PLN oraz (…) CHF. Co daje łącznie roszczenia o zapłatę w wysokości (…) PLN.
2. Kwoty te zostały przeliczone na PLN według kursu NBP z dnia (…) czerwca 2025 r.
3. Strony dokonają wzajemnego potrącenia: nadpłaty zostały zaliczone na poczet kwoty udzielonego kredytu (… PLN), a pozostała różnica (… PLN) zostanie zwrócona na rachunek jednego z Wnioskodawców (brak wspólnego rachunku).
4. Otrzymacie Państwo również zwrot kosztów zastępstwa procesowego w wysokości (…) PLN (płatne do Kancelarii Prawnej).
5. Od roszczenia (nadpłat) naliczono i zostaną wypłacone odsetki ustawowe za opóźnienie.
Pytania
Czy w związku z zamiarem zwrócenia przez bank w ramach proponowanej ugody: 1. nadpłacone raty kapitałowo-odsetkowe, 2. odsetki ustawowe za opóźnienie, 3. koszty ubezpieczeń i prowizji, 4. koszty zastępstwa procesowego podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT)?
Czy w świetle opisanego stanu faktycznego oraz w związku z zamiarem zawarcia przez Państwa ugody z bankiem dotyczącej kredytu frankowego zaciągniętego na realizację inwestycji mieszkaniowej, planowana do wypłaty przez bank kwota w wysokości (…) wynikająca z tytułu projektu ugody (stan na (…) czerwca 2025 r.), stanowić będzie przychód i w związku z tym powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Państwa stanowisko w sprawie
W Państwa ocenie, żadne ze wskazanych świadczeń nie powinno być traktowane jako przychód podlegający opodatkowaniu PIT, ponieważ są to świadczenia nienależne a ich zwrot stanowi rekompensatę za świadczenia nienależnie pobrane przez bank na podstawie umowy, której nieważność stwierdził Sąd w związku zawartymi przez bank w umowie niedozwolonymi postanowieniami - klauzule abuzywne (…).
W szczególności: Planowana do zwrotu przez bank kwota w wyniku zawarcia ewentualnej ugody dot. kredytu frankowego, nie jest dochodem, lecz zwrotem niesłusznie pobranych kwot z tytułu rat kapitałowo-odsetkowych, a tym samym nie wiąże się z koniecznością zapłaty podatku dochodowego.
Nadpłaty i odsetki nie mają charakteru dochodu, lecz zwrotu własnych środków.
Koszty zastępstwa procesowego wynikają z wyroku sądu oraz ugody, i nie są świadczeniem uzyskanym tytułem zarobkowym.
Bank uzyskał interpretację potwierdzającą brak przychodu podatkowego, co oznacza, że świadczenia wynikające z ugody nie podlegają opodatkowaniu PIT i nie wystawi PIT 11 w tym przypadku.
Obowiązuje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2024 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, mówiące o tym że do końca 2026 r. Kredytobiorcy mogą zawierać ugody w sprawach frankowych, bez obawy o konieczność zapłaty podatku od kwoty umorzonej. Podobne stanowiska potwierdzają interpretacje podatkowe, m.in. 0115-KDIT1.4011.830.2024.1.AS.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Z przepisu tego wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania.
Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei jest definiowany przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1 ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Za przychody należy zatem uznać otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
Z definicji przychodu można wywieść, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) – mają definitywny, a nie zwrotny charakter.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też w wyniku określonego zdarzenia, które powoduje zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
Odrębnym źródłem przychodów są m.in. określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 „inne źródła”.
W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w tym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że katalog przychodów z innych źródeł ma otwarty charakter – nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe, które można przypisać do tego źródła.
Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytu są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Powzięli Państwo wątpliwość, czy w związku z planowanym zawarciem ugody, w wyniku której bank zaproponował m.in. zwrot nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych oraz kosztów ubezpieczeń i prowizji, kwoty te stanowią przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i powinny podlegać opodatkowaniu.
Z przytoczonej w niniejszej interpretacji definicji przychodu, zawartej w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wywieść należy, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.
Zatem, jeśli faktycznie na podstawie opisanej ugody dotyczącej opisanego kredytu otrzymają Państwo zwrot kwoty, która to kwota – na co wskazują okoliczności sprawy – mieści się w kwocie wpłacanej podczas spłaty kredytu to uznać trzeba, że nie uzyskają Państwo faktycznie korzyści majątkowej, która mogłaby zostać potraktowana jako trwałe przysporzenie w Państwa majątku, spełniając w ten sposób definicję przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Tym samym, w związku z wypłatą przez bank na podstawie planowanej ugody kwoty (stanowiącej różnicę pomiędzy Państwa wpłatami na rzecz banku, obejmującymi spłatę rat kapitałowo-odsetkowych oraz koszty ubezpieczeń i prowizji a otrzymaną od banku kwotą kredytu), która to kwota nie będzie stanowiła dla Państwa przysporzenia i będzie jedynie zwrotem dokonanych wpłat na poczet spłaty kredytu, po Państwa stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w konsekwencji nie wystąpi również obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.
W złożonym wniosku Państwa wątpliwości dotyczą również kwestii opodatkowania wypłaconych przez bank odsetek za opóźnienie.
Wskazuję, że różnego rodzaju świadczenia oraz odsetki za zwłokę w wypłacie tychże świadczeń stanowią – co do zasady – przychód w rozumieniu cytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie świadczenia z ww. tytułów są opodatkowane. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego.
Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
§ 1. Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
§ 2. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.
Nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu. Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach w odniesieniu do odsetek możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje tylko wówczas, gdy przepis omawianej ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Jak wynika z brzmienia tego przepisu zwolnienie to obejmuje tylko takie odsetki, które spełniają równocześnie dwa warunki:
1)są naliczane z tytułu nieterminowej wypłaty należności,
2)świadczenia, od których są naliczane nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, są wolne od podatku dochodowego lub na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano od nich poboru podatku.
Wobec powyższego odsetki ustawowe za opóźnienie, stanowią dla Państwa przychód z innych źródeł stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednakże w związku z tym, że jak wskazano ww. kwota, którą bank Państwu wypłaci, w związku z zamiarem zawarcia przez Państwa ugody, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone Państwu odsetki będą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b tej ustawy.
Przechodząc do Państwa wątpliwości dotyczących kwestii zwrotu przez bank kosztów zastępstwa procesowego, wskazuję, że stosownie do art. 98 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):
Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu prowadzącego postępowanie.
Z kolei w myśl art. 98 § 3 ww. Kodeksu:
Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.
Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:
Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.
Mając na uwadze powyższe, stwierdzam, że zwrot kosztów zastępstwa procesowego, w ramach zawartej ugody, nie spowoduje powstania przychodu u kredytobiorców, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile zwracana przez bank kwota nie będzie przewyższała poniesionych przez kredytobiorców wydatków z tego tytułu. W takiej sytuacji zwrot ten nie stanowi po ich stronie przysporzenia, wzrostu majątku. Otrzymana kwota będzie stanowiła jedynie zwrot poniesionych wcześniej wydatków.
Dlatego otrzymany przez Państwa na podstawie ugody zwrot kosztów zastępstwa procesowego nie będzie stanowił dla Państwa przychodu opodatkowanego podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
W konsekwencji, zwrot przez bank nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, kosztów ubezpieczeń i prowizji oraz zwrot kosztów zastępstwa procesowego nie będzie stanowić dla Państwa przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie będziecie Państwo mieli obowiązku zapłaty podatku od zwróconych przez bank kwot.
Natomiast wypłata przez bank odsetek ustawowych za opóźnienie, w ramach zawartej ugody, będzie stanowić przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, który korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
W odniesieniu natomiast do powołanych przez Państwa interpretacji stwierdzam, że zapadły one w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego niniejszą interpretację.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania
Pani X (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.