Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

2 czerwca 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 8 lipca 2025 r. (wpływ) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Od zawsze była Pani samotnym rodzicem.

Od 2017 r. ojciec dzieci nie płaci zasądzonych alimentów. Sprawy są prowadzone w sądach i przez komorników. Obecnie ojciec dzieci ma już ok. (...) zł długu. Zarabia Pani zbyt dużo, żeby otrzymywać alimenty gwarantowane przez państwo. Zapadające wyroki nie mobilizują dłużnika do regulowania należności. W 2015 r. pozbawiła Pani władzy rodzicielskiej ojca dzieci, dzięki czemu mogła Pani bez problemu je wychowywać. Obecnie ma Pani już dwójkę dorosłych, nieuczących się dzieci, ale nadal liczą one na Pani pomoc.

W domu została Pani najmłodsza córka. Obecnie kończy ona szkołę podstawową i udaje się do technikum. Przez najbliższe 5 lat będzie Pani musiała zapewnić jej podręczniki i przybory szkolne. Sama zajmuje się Pani utrzymaniem córki.

Jest Pani mężatką od pięciu lat. W 2020 r. wyszła Pani za mąż. Dzieci, o których mowa we wniosku, nie są dziećmi Pani obecnego męża. Do października 2024 r. Pani obecny mąż też płacił alimenty na swoje dwie córki. Nie było Państwu łatwo. Nie pomagały też zobowiązania finansowe i kredyt hipoteczny, który drastycznie wzrósł. Codzienne zmagania z czynszem, opłatami mieszkania, zakupami żywności i odzieży spędzały Pani i Pani mężowi sen z powiek. Nie uzyskała Pani pomocy od państwa, gdyż przekraczała Pani maksymalne dochody. Jedyną Pani nadzieją od lat był raz w roku zwrot podatku, który pomagał „cerować” budżet domowy i wybrnąć z kłopotów.

Czytając broszurę, którą otrzymała Pani od pracownika urzędu w kwietniu 2025 r., zrozumiała Pani, że skoro ojciec Pani dzieci jest pozbawiony władzy rodzicielskiej, a obecny mąż nie ma obowiązku łożyć na Pani dzieci – nie przysposobił ich ani nie adoptował – to dla urzędu jest Pani samotną matką. Nigdy wcześniej nie popełniła Pani błędu, nie nadużyła Pani zaufania urzędu skarbowego. Nie ma Pani nic do ukrycia.

Musiała Pani zwrócić (...) zł z odsetkami. Kwota ta jest Pani zaoszczędzonym budżetem na wakacje. Pani córka będzie musiała spędzić wakacje w mieszkaniu, ponieważ oszczędności zwróciła Pani do urzędu. Samotne rodzicielstwo i związany z tym zwrot podatku miałyby zrekompensować Pani niepłacone od 2017 r. przez ojca dzieci alimenty.

Posiada Pani sądowe pozbawienie władzy rodzicielskiej ojca dzieci, zaświadczenie od komornika o niepłaconych alimentach i zadłużeniu alimentacyjnym dłużnika – ojca dzieci. Ma Pani poczucie braku wsparcia od państwa, a co najważniejsze pogorsza się Pani stan zdrowia.

Od dłuższego czasu ma Pani problemy zdrowotne. W 2022 r. (...). W 2023 r. wykryto u Pani (...) – była Pani wtedy po (...). W (...) 2025 r. idzie Pani na (...). Do zoperowania pozostanie jeszcze (...), która nie pozwala Pani pracować i funkcjonować. Operacja nie możne odbyć się wcześniejszej. Po operacjach znowu będzie Pani na długotrwałym zwolnieniu lekarskim.

W 2022 r. i 2023 r. Pani starsza córka źle podała Pani swoje dochody, w związku z czym popełniła Pani nieumyślnie błąd w rozliczeniu.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego

Chciałaby Pani skorzystać z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko za 2022, 2023 i 2024 r.

W okresie, którego dotyczy wniosek, podlegała Pani na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu i uzyskiwała dochody opodatkowane według skali podatkowej z tytułu umowy o pracę.

W latach 2022, 2023 i 2024 była Pani mężatką, lecz Pani mąż nie jest ojcem Pani dzieci. Nigdy ich nie przysposobił. Nie ma prawa decydowania o dzieciach. Decyzją sądu ojciec dzieci jest pozbawiony praw rodzicielskich od 2015 r.

Związek małżeński zawarła Pani (...) 2020 r.

Pani syn A urodził się (...) 1999 r., córka B – (...) 2001 r., a córka C – (...) 2010 r.

W okresie, którego dotyczy wniosek, samotnie wychowywała i sprawowała Pani opiekę nad córką C. Do 2023 r. sprawowała Pani opiekę również nad córką B. Od 2017 r. nie otrzymuje Pani alimentów na dzieci od ich ojca. Nie należą się Pani również alimenty z funduszu alimentacyjnego, ponieważ przekracza Pani dochody. Od tego okresu dzieci są wyłącznie na Pani utrzymaniu.

W 2015 r. na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu opiekuńczego ojciec dzieci został pozbawiany władzy rodzicielskiej i nigdy nie starał się jej odzyskać. Władza rodzicielska nigdy nie została ojcu przywrócona.

W okresie, którego dotyczy wniosek, zostało ustalone świadczenie wychowawcze (tzw. 500+/800+) na Pani małoletnią córkę C.

W okresie, którego dotyczy wniosek, Pani pełnoletnie dzieci, tj. A i B, zgodnie z odrębnymi przepisami nie otrzymywały zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego ani renty socjalnej.

Córka B do 2023 r. uczyła się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy. Córka B uzyskała przychody z tytułu umowy zlecenia za 2022 i 2023 r. w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej.

Syn A uzyskał przychody z tytułu umowy o pracę za 2022, 2023 i 2024 r. w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej, lecz we wskazanym okresie nie mieszkał z Panią i nie prowadził wspólnego gospodarstwa domowego.

W okresie, którego dotyczy wniosek – w stosunku do Pani bądź do Pani dzieci nie miały zastosowania przepisy: art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (z wyjątkiem przepisów dotyczących najmu prywatnego) – w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń, ani przepisy ustawy o podatku tonażowym lub ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

W ww. okresie – oprócz dzieci, o których mowa we wniosku – nie była Pani matką dla innego dziecka, jak również nie była Pani opiekunem prawnym dla innych dzieci.

Pytanie

Czy mogę rozliczyć się jako samotna matka?

Pani stanowisko w sprawie

Uważa Pani, że jest rodzicem samotnie wychowującym dzieci, ponieważ całe ich życie tak było.

Nie otrzymywała Pani pieniędzy od ich ojca ani od państwa. Nie należały się Pani zasiłki rodzinne, tak jak alimenty z funduszu. Jedynie zwrot podatku pomagał Pani reperować „dziury” w budżecie.

W Pani ocenie, małżeństwo z obecnym mężem – który nie jest ojcem Pani dzieci, nie ma praw rodzicielskich, nie adoptował ich i nie przysposobił – z samej natury bycia Pani mężem, nie powinno pozbawiać Pani bycia samotnym rodzicem dla urzędu, skoro nie daje mu władzy rodzicielskiej nad dziećmi. Nie rozumie Pani, dlaczego Pani obecny mąż ma mieć obowiązki łożenia na Pani dzieci, a nie ma praw do decydowania o nich.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Z jego treści wynika, że:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1)małoletnie,

2)pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie

-podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.

Stosownie do art. 6 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

Na podstawie art. 6 ust. 4e ww. ustawy:

Przepisu ust. 4c pkt 3 nie stosuje się, jeżeli dziecko, o którym mowa w tym przepisie, uzyskało w roku podatkowym:

1)dochody, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub

2)przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152

-w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 2194 oraz z 2024 r. poz. 1615), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.

W świetle zaś art. 6 ust. 4f powoływanej ustawy:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2024 r. poz. 1576).

W myśl art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:

1)stosuje przepisy:

a)art. 30c lub

b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

-w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

2)podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Przystępując do oceny możliwości skorzystania przez Panią z preferencyjnego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2022, 2023 i 2024 r. dla osoby samotnie wychowującej dziecko, podkreślić należy, że wszystkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania.

Odstępstwa od zasady powszechności opodatkowania muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Oznacza to, że nie można dokonywać wykładni rozszerzającej ani też zawężającej. Stąd też, aby skorzystać z preferencji podatkowej, w tym tej przewidzianej w art. 6 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, konieczne jest spełnienie wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania. Preferencja skierowana do rodziców samotnie wychowujących dzieci obwarowana jest szeregiem warunków wyraźnie wskazanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Do kręgu osób samotnie wychowujących dzieci ustawodawca zaliczył zarówno osoby, które nigdy nie zawierały związku małżeńskiego (panna, kawaler), jak i osoby, których związek małżeński ustał wskutek śmierci współmałżonka (wdowa, wdowiec) lub został rozwiązany poprzez prawomocne orzeczenie rozwodu (rozwódka, rozwodnik). Samotnie wychowującą dzieci jest również osoba, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, jak też osoba, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

Z wniosku w szczególności wynika, że posiada Pani troje dzieci. W latach 2022-2024 Pani córka C była małoletnia. Córka B do 2023 r. uczyła się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy. Córka B uzyskała przychody z tytułu umowy zlecenia za 2022 i 2023 r. w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej. Syn A również za lata 2022-2024 uzyskał przychody z tytułu umowy o pracę w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej, lecz we wskazanym okresie nie mieszkał z Panią i nie prowadził wspólnego gospodarstwa domowego. W latach 2022-2024 samotnie wychowywała i sprawowała Pani opiekę nad córką C. Do 2023 r. sprawowała Pani opiekę również nad córką B. W 2015 r. na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu opiekuńczego ojciec dzieci został pozbawiany władzy rodzicielskiej i nigdy nie starał się jej odzyskać. Władza rodzicielska nigdy nie została ojcu przywrócona. (...) 2020 r. zawarła Pani związek małżeński. W latach 2022-2024 była Pani mężatką. Pani mąż nie jest ojcem Pani dzieci. Nigdy ich nie przysposobił.

Mając na uwadze zacytowane przepisy prawa oraz opis sprawy stwierdzam, że na gruncie przedstawionego stanu faktycznego nie została spełniona ustawowa przesłanka pozwalająca na uznanie Pani za osobę samotnie wychowującą dziecko. Nie należała Pani do jednej z kategorii osób wymienionych w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W okresie objętym wnioskiem nie była bowiem Pani panną, wdową, rozwódką albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, ani osobą pozostającą w związku małżeńskim, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywał karę pozbawienia wolności. W latach 2022-2024 była Pani mężatką. Bez znaczenia dla przedmiotowej sprawy pozostaje fakt, że Pani mąż nie jest biologicznym ojcem Pani dzieci oraz że nie przysposobił i nie adoptował Pani dzieci. Ponadto okoliczność, że pozostaje Pani w związku małżeńskim, a prawa rodzicielskie w stosunku do dzieci posiadała tylko Pani, nie oznacza, że pod względem prawnym Pani sytuacja jest analogiczna jak osoby pozostającej w związku małżeńskim, w którym drugi z małżonków został pozbawiony praw rodzicielskich. To nie Pani małżonek, lecz ojciec dzieci został pozbawiony praw rodzicielskich. W świetle powyższego nie jest więc możliwe uznanie Pani za osobę samotnie wychowującą dzieci ze względu na posiadany przez Panią status cywilny.

Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że przepis art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma do Pani zastosowania. Wobec tego nie może zostać Pani uznana na gruncie obecnie obowiązującego prawa za osobę samotnie wychowującą dziecko, a co za tym idzie za lata 2022-2024 nie mogła się Pani rozliczyć w preferencyjny sposób przewidziany w art. 6 ust. 4d tej ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.