
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna
– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:
- prawidłowe w części dotyczącej możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko oraz prawa do korekty zeznań podatkowych za lata 2019-2021,
- nieprawidłowe w części dotyczącej możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko począwszy od 2022 roku oraz prawa do korekty zeznań podatkowych za lata 2022-2024.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
23 kwietnia 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 23 kwietnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 8 maja 2025 r. (wpływ 8 maja 2025 r.) oraz pismem z 12 maja 2025 r. (wpływ 12 maja 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Wnioskodawczyni jest matką dwóch córek w wieku 14 i 8 lat. Starsza córka pochodzi z nieformalnego związku z jej ojcem, z którym Wnioskodawczyni mieszkała we wczesnym okresie życia dziecka.
Obecnie Wnioskodawczyni mieszka z partnerem – ojcem młodszej córki – który nie jest biologicznym ojcem starszej córki i nie uczestniczy w jej wychowaniu. Partner ten nie podejmuje żadnych decyzji związanych z opieką, edukacją, zdrowiem ani wychowaniem starszej córki. Ich kontakt jest ograniczony i powierzchowny.
Ojciec starszej córki mieszka w innym mieście. Wnioskodawczyni i ojciec dziecka nigdy nie zawarli związku małżeńskiego. Nie istnieje między nimi formalne porozumienie sądowe w zakresie władzy rodzicielskiej czy ustalonych kontaktów. Sprawowanie opieki odbywa się na podstawie nieformalnego, dobrowolnego porozumienia. Ojciec dziecka płaci alimenty oraz odwiedza córkę zazwyczaj co dwa tygodnie w weekendy, jednak terminy te są często zmieniane lub odwoływane – zarówno przez ojca, jak i przez córkę, np. ze względu na chorobę, obowiązki szkolne czy inne plany ojca albo dziecka (urodziny, wyjazdy, sprawdziany).
Całokształt faktycznych obowiązków wychowawczych i opiekuńczych spoczywa wyłącznie na Wnioskodawczyni. Starsza córka mieszka z nią na stałe, posiada własny pokój oraz wszystkie rzeczy osobiste. Wnioskodawczyni samodzielnie podejmuje decyzje dotyczące edukacji, zdrowia, życia duchowego oraz wszelkich spraw bieżących córki – m.in. wybór szkoły podstawowej i liceum, organizacja Komunii Świętej i bierzmowania, opieka zdrowotna, przygotowanie do egzaminu ósmoklasisty, dowóz do szkoły, uczestnictwo w zebraniach, kontakt z psychologiem szkolnym, załatwianie dokumentów, wybór i organizacja kolonii oraz zagranicznych wyjazdów wakacyjnych (w tym m.in. wyjazd do USA). Wnioskodawczyni od zawsze samodzielnie podejmuje decyzje dotyczące czasu wolnego, rozwoju i zajęć dodatkowych córki. To ona zdecydowała o nauce jazdy na nartach, organizując co roku wyjazdy oraz opłacając lekcje z instruktorem. Również inne zajęcia dodatkowe były i są wybierane oraz finansowane wyłącznie przez Wnioskodawczynię.
Córka jest zameldowana na stałe z Wnioskodawczynią pod adresem jej rodziców od urodzenia – co dodatkowo potwierdza, że jej centrum życiowe i wychowawcze nieprzerwanie znajduje się po stronie matki.
Wnioskodawczyni samodzielnie zauważyła trudności córki w nauce i zorganizowała wizytę w poradni psychologiczno-pedagogicznej w celu przeprowadzenia diagnozy oraz uzyskania wsparcia. Wizyta odbyła się z jej inicjatywy i bez udziału ojca dziecka. Wnioskodawczyni osobiście prowadzi kontakt z poradnią oraz realizuje zalecenia dotyczące dalszego wsparcia edukacyjnego i rozwojowego córki.
Wnioskodawczyni jest jedynym rodzicem mającym dostęp do dziennika elektronicznego i kontakt ze szkołą. Tylko ona figuruje jako opiekun w dokumentacji szkolnej oraz instytucjach takich jak placówki zdrowotne. Paszport córki był odbierany, a ostatnio także składany wyłącznie przez Wnioskodawczynię.
Program „Rodzina 500+” przysługuje wyłącznie Wnioskodawczyni – to ona składa wnioski i pobiera świadczenie.
Wnioskodawczyni osiąga dochody z tytułu umowy o pracę i rozlicza się według skali podatkowej. Dotychczas córka była uwzględniana w zeznaniach PIT wyłącznie przez Wnioskodawczynię.
W związku z powyższym stanem faktycznym, Wnioskodawczyni planuje skorzystać z preferencyjnego sposobu opodatkowania przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dzieci zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W celu potwierdzenia prawidłowości swojego stanowiska planuje również złożenie korekt zeznań podatkowych za poprzednie lata, w których zastosowanie tej preferencji mogłoby mieć miejsce.
Uzupełnienie stanu opisu stanu faktycznego
Wnioskodawczyni wnosi o wydanie interpretacji indywidualnej w odniesieniu do lat podatkowych: 2019, 2020, 2021, 2022 i 2023 – jako stanów faktycznych, oraz 2024 – jako zdarzenia przyszłego.
W każdym z tych lat Wnioskodawczyni podlegała na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, zgodnie z art. 3 ust. 1 i 1a ustawy o PIT –Wnioskodawczyni ma centrum interesów osobistych i gospodarczych w Polsce oraz przebywa tu powyżej 183 dni w roku.
W każdym z lat objętych wnioskiem Wnioskodawczyni jest i była panną.
Wnioskodawczyni nie zawarła związku małżeńskiego w żadnym z lat objętych wnioskiem.
Wnioskodawczyni nie jest i nie była opiekunem prawnym innych dzieci niż jej dwie córki opisane we wniosku. Wnioskodawczyni nie wykonywała też względem innych dzieci władzy rodzicielskiej.
Wnioskodawczyni nie prowadziła działalności gospodarczej w żadnym z lat objętych wnioskiem.
W żadnym z lat objętych wnioskiem ani wobec Wnioskodawczyni, ani wobec jej dzieci nie miały zastosowania przepisy art. 30c ustawy o PIT (podatek liniowy), ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawa o podatku tonażowym, ani ustawa o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Pytanie
Czy w przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawczyni może skorzystać z preferencyjnej formy opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dziecko, zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Pani stanowisko w sprawie
W ocenie Wnioskodawczyni, w opisanym stanie faktycznym spełnia ona przesłanki do rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.
Córka znajduje się pod jej wyłączną codzienną opieką i wychowaniem, a kontakty z ojcem dziecka są sporadyczne i mają charakter nieregularny. Władza rodzicielska nie została formalnie ograniczona, jednak faktyczne wychowanie, decyzje życiowe, edukacyjne, zdrowotne i duchowe dotyczące dziecka podejmuje wyłącznie Wnioskodawczyni.
W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawczyni, ma ona prawo do skorzystania z preferencyjnej formy opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dziecko.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.
Zgodnie z jego treścią:
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Zgodnie z art. 6 ust. 4 ww. ustawy – w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2017 r.:
Od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:
1) małoletnie,
2) bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3) do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej
- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.
W myśl natomiast tego art. 6 ust. 4 ww. ustawy – w brzmieniu obowiązującym od 1 sierpnia 2019 r. do 31 grudnia 2021 r.:
Od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:
1) małoletnie,
2) bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3) do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej
- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.
W myśl art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dodanego przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 1265), który to przepis stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r.:
Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:
1) małoletnie,
2) pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3) pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie
- podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.
Stosownie do art. 6 ust. 4d wskazanej ustawy, dodanego przez art. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, który to przepis stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r.:
W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.
Według art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dodanego przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, który to przepis stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r.:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2019 r. poz. 2407 oraz z 2021 r. poz. 1162, 1981 i 2270).
W świetle art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Na mocy art. 6 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:
Zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Z art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.), wynika, że:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków:
1) stosuje przepisy:
a) art. 30c lub
b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy
- w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
2) podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Wyjaśnić przy tym należy, że na gruncie art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, dodanego przez art. 9 pkt 7 ustawy z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2427):
W przypadku opodatkowania dochodów uzyskanych w 2021 r., o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021 r., przepis art. 6 ust. 8 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się odpowiednio do osoby samotnie wychowującej dzieci i jej dziecka.
Art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, stanowi, że:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:
1) stosuje przepisy:
a) art. 30c lub
b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy
- w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
2)podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Natomiast art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw stanowi, że:
Przepisy art. 6 ust. 4c–4h, 8 (…) ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, (…) stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r.
Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:
- posiadania przez rodzica statusu osoby samotnie wychowującej dziecko (dzieci),
- wychowywania przez rodzica samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecka),
- nie uzyskiwania przez rodzica i dziecko (dzieci) przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
- nie podlegania przez rodzica i dziecko (dzieci) opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Należy jednak wskazać, że przepis art. 6 ust. 4 i ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym, określonym w tym przepisie, jest osobą samotnie wychowującą dziecko.
Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby) zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny.
Przepis art. 6 ust. 4 i ust. 4c ww. ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jest to więc taka osoba, która stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia) drugiego rodzica.
Natomiast, kiedy każdy rodzic jest zaangażowany w proces wychowawczy dziecka oznacza, że w roku podatkowym dziecko wychowywane jest wspólnie przez oboje rodziców, a nie samotnie przez któregokolwiek z nich.
Przy wychowywaniu dziecka należy wziąć pod uwagę całokształt działań i czynności wykonywanych przez każdego z rodziców, w tym także tych o charakterze niewymiernym jak kształtowanie osobowości, światopoglądu, systemu wartości, postaw emocjonalnych. W sytuacji, gdy każdy z rodziców aktywnie oraz w porównywalnym stopniu uczestniczy w wychowywaniu dziecka – co przejawia się między innymi dzieleniem się wszelkimi obowiązkami związanymi z procesem wychowawczym dziecka, niezależnie od tego u kogo pod czyją w danym momencie roku podatkowego opieką dziecko przebywa – nie można mówić o samotnym wychowywaniu dziecka przez któregokolwiek z rodziców.
Przyjęcie odmiennej wykładni stałoby w sprzeczności z uzasadnieniem wprowadzenia tej ulgi, z którego jednoznacznie wynika, że ustawodawca kierował ją tylko do osób, które samotnie troszczą się o codzienne zaspokojenie potrzeb dzieci, posiadając ściśle określony status cywilny.
Ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się zatem do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny. Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu, systemu wartości oraz postaw emocjonalnych.
Zatem prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców, czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym.
Z cytowanych przepisów wynika, że możliwość zastosowania preferencyjnego opodatkowania obwarowana jest szeregiem warunków wyraźnie w nich wskazanych. Przy czym przepisy te należy interpretować ściśle, co oznacza, że nie można dokonywać wykładni rozszerzającej ani też zawężającej. W konsekwencji, aby korzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów, na zasadach przewidzianych w art. 6 ust. 4 i ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy mieć ściśle określony stan cywilny oraz wychowywać samotnie dzieci.
Podkreślić należy, że w dodanym art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca zastrzegł, że ww. preferencyjne opodatkowanie nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Przepis ten stosuje się do dochodów/przychodów uzyskanych od 1 stycznia 2022 r.
Zatem osoba, która wspólnie z drugim rodzicem wychowuje co najmniej jedno dziecko, nie może skorzystać z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko za 2022 r. oraz lata kolejne.
Jak wynika z opisu sprawy przedstawionego we wniosku oraz uzupełnieniu jest Pani matką dwóch córek w wieku 14 i 8 lat. Starsza córka pochodzi z nieformalnego związku z jej ojcem, z którym mieszkała Pani we wczesnym okresie życia dziecka. Obecnie mieszka Pani z partnerem – ojcem młodszej córki – który nie jest biologicznym ojcem starszej córki i nie uczestniczy w jej wychowaniu.
Nie zawarła Pani związku małżeńskiego w żadnym z lat objętych wnioskiem, jest i była Pani panną.
Ojciec starszej córki mieszka w innym mieście. Nie istnieje między nim a Panią formalne porozumienie sądowe w zakresie władzy rodzicielskiej czy ustalonych kontaktów. Sprawowanie opieki odbywa się na podstawie nieformalnego, dobrowolnego porozumienia. Ojciec dziecka płaci alimenty oraz odwiedza córkę zazwyczaj co dwa tygodnie w weekendy, jednak terminy te są często zmieniane lub odwoływane – zarówno przez ojca, jak i przez córkę.
Starsza córka mieszka z Panią na stałe. Córka jest zameldowana na stałe z Panią pod adresem Pani rodziców od urodzenia.
Całokształt faktycznych obowiązków wychowawczych i opiekuńczych spoczywa wyłącznie na Pani. Samodzielnie podejmuje Pani decyzje dotyczące edukacji, zdrowia, życia duchowego oraz wszelkich spraw bieżących córki. Od zawsze samodzielnie podejmuje Pani decyzje dotyczące czasu wolnego, rozwoju i zajęć dodatkowych córki.
Program „Rodzina 500+” przysługuje wyłącznie Pani – to Pani składa wnioski i pobiera świadczenie.
Niezbędną przesłanką w przedmiotowej sprawie jest, jak już wcześniej zaznaczono, aby osoba, która chce skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dziecko. Podkreślić należy, że wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.
Użycie określenia „osoba samotnie wychowująca dzieci” oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko.
W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był całkowicie wyeliminowany z opieki i wychowania dziecka. W sytuacji, gdy dziecko zamieszkując wraz z jednym rodzicem, pozostaje pod jego stałą, codzienną opieką, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (w określonych, ustalonych przez sąd przedziałach czasowych, np. niektóre święta, tydzień ferii, miesiąc wakacji, co drugi weekend każdego miesiąca oraz ściśle określone dni powszednie), status samotnego rodzica ma ten, przy którym dziecko zamieszkuje i który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Fakt utrzymywania kontaktów pomiędzy dzieckiem i drugim rodzicem, nie pozbawia pierwszego rodzica (przy którym dziecko mieszka) prawa do opodatkowania swoich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4 i art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Pojęcie wychowywania dziecka uszczegółowił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 31 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 30/10, w uzasadnieniu którego znalazło się następujące stwierdzenie: „Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych”.
Wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do łożenia na jego utrzymanie oraz do czasowego (doraźnego) z nim przebywania. Wychowywanie dziecka obejmuje bowiem ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej, emocjonalnej i psychicznej wraz z materialną podstawą rozwoju. Oznacza to, że wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na tym, że rodzic osobiście zajmuje się sprawami małoletniego dziecka, czyli podejmuje trud wykonywania wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.
Zatem, prawo do omawianej preferencji podatkowej przysługuje jedynie temu z rodziców, czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym.
Jednocześnie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.
Odnosząc się natomiast do kwestii korekty rozliczeń lat poprzednich należy wskazać, że zgodnie z art. 81 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r., poz. 111 ze zm.):
Jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację.
Stosownie do art. 81 § 2 ww. ustawy:
Skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie korygującej deklaracji.
Przy czym, w myśl z art. 3 pkt 5 tej ustawy:
Ilekroć w ustawie jest mowa o deklaracjach rozumie się przez to również zeznania, wykazy, zestawienia oraz informacje, do których składania obowiązani są, na podstawie przepisów prawa podatkowego, podatnicy, płatnicy i inkasenci.
Stosownie do art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej:
Zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.
Korekta deklaracji może dotyczyć każdej jej pozycji, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej. Może więc ona dotyczyć kwot odliczeń od dochodu z tytułu ulgi podatkowej. Skorygowanie deklaracji polega na ponownym poprawnym wypełnieniu formularza z zaznaczeniem, że w tym przypadku mamy do czynienia z korektą uprzednio złożonej deklaracji.
Korektę deklaracji składa się wówczas, gdy następują – w wyniku jakichkolwiek zdarzeń gospodarczych – zmiany w zakresie danych wykazanych w tych deklaracjach (np. po stronie przychodów, kosztów ich uzyskania, zwolnień, odliczeń, wysokości podatku należnego).
Przepisy Ordynacji podatkowej nie określają szczególnych terminów, w których przysługuje powyższe uprawnienie. Należy więc powiązać tę możliwość ze zobowiązaniem podatkowym, którego deklaracja (zeznanie) dotyczy. Prawo do korekty deklaracji (zeznania) istnieje tak długo, jak długo istnieje zobowiązanie podatkowe, czyli 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku (art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej). Okoliczności skutkujące przerwaniem lub zawieszeniem biegu przedawnienia wymienione zostały w art. 70 i art. 70a ww. ustawy. Korekta zeznania rocznego może być więc dokonana do czasu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Podatnik zatem może skutecznie skorygować wysokość zobowiązania podatkowego, o ile zobowiązanie to nie uległo przedawnieniu.
Mając na uwadze przedstawiony opis stanu faktycznego i powołane przepisy prawa wskazać należy, że spełniła Pani warunki określone w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uprawniające do rozliczenia podatku w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko za lata 2019, 2020 i 2021. Jest Pani uprawniona do złożenia korekty zeznania podatkowego za lata 2019, 2020 oraz 2021 i skorzystania z rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko za te lata podatkowe. Jak wskazano bowiem powyżej, możliwość skutecznego skorygowania zeznania rocznego przysługuje do czasu przedawnienia zobowiązania podatkowego.
Odnośnie rozliczenia za lata 2022, 2023 i 2024 w sposób preferencyjny, o którym mowa powyżej, wskazać ponownie należy, że w dodanym art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca zastrzegł, że ww. preferencyjne opodatkowanie nie ma zastosowania m.in. do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko. Zatem osoba, która wspólnie z drugim rodzicem wychowuje co najmniej jedno dziecko, nie może skorzystać z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko za 2022 r. i lata kolejne.
Wobec powyższego – w związku z wychowywaniem młodszej córki z obecnym partnerem, który jest jej ojcem, mimo że nie zawarła z nim Pani związku małżeńskiego i partner nie włącza się w proces wychowawczy Pani starszej córki – nie spełnia Pani warunków, określonych w art. 6 ust. 4c w związku z art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji nie może zostać Pani uznana za osobę samotnie wychowującą dziecko – starszą córkę, która pochodzi z nieformalnego związku z jej ojcem.
Podsumowując, należy stwierdzić, że ma Pani prawo do rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko poprzez korektę zeznań podatkowych za lata 2019, 2020 i 2021. Natomiast nie ma Pani prawa do rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko za lata 2022, 2023 i 2024, ze względu na wychowywanie drugiej córki wspólnie z jej ojcem – Pani obecnym partnerem.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
