Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja - null

ShutterStock
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja - 0113-KDIPT1-1.4012.724.2025.2.JK

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

17 lipca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy prawa do częściowego odliczenia podatku naliczonego od wydatków poniesionych na budowę sieci kanalizacyjnej. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 19 sierpnia 2025 r. (data wpływu) oraz pismem z 25 września 2025 r. (data wpływu).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina … (zwana dalej „Gmina”, „Wnioskodawca”) jest jednostką samorządu terytorialnego, która na podstawie art. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U z 2024 r. poz. 1465 z późn. zm. - zwana dalej „USG”) posiada osobowość prawną oraz wykonuje zadania publiczne we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towaru i usług. W ramach wykonywanej działalności dokonuje zarówno czynności opodatkowanych, zwolnionych jak i niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Gmina zgodnie z przepisami USG jest organem wykonującym zadania publiczne własne i zlecone z zakresu administracji rządowej nałożone ustawami. W myśl art. 7 ust. 1 pkt 3 USG, do zadań własnych Gminy należy m.in. zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w szczególności zadania obejmują sprawy z zakresu wodociągów i zbiorowego zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania cieków komunalnych. Gmina z dniem 15 listopada 2016 r. dokonała centralizacji rozliczeń podatku od towarów i usług wraz ze wszystkimi swoimi jednostkami organizacyjnymi. Instytucje kultury posiadają odrębną osobowość prawną i nie są objęte powyższą centralizacją. Gmina pozyskała środki finansowe z programu Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności na realizację projektu „…”, gdzie podatek VAT to wkład własny Gminy. Wydatki inwestycyjne i bieżące, objęte zakresem wniosku, będą wykorzystywane do działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 z późn. zm.) - zwanej dalej „UPTU”.

Kluczowym elementem Projektu jest budowa sieci kanalizacyjnej, która pozwoli mieszkańcom gminy na podłączenie się do systemu. W ramach realizacji Projektu wydatki inwestycyjne zostaną poniesione m.in. na:

  • prowadzenie nadzoru inwestorskiego
  • przygotowanie dokumentacji aplikacyjnej.

Gmina jest w trakcie budowy gminnej oczyszczalni ścieków, a Projekt „…” stanowi kolejny etap strategii mającej na celu zwiększenie dostępu do wodociągów oraz budowę systemu kanalizacji, którego brakowało na terenie gminy. Gmina jest właścicielem sieci wodociągowej na obszarze, który ma być pokryty siecią kanalizacyjną. Gmina będzie w stanie dokładnie określić ilość zużytej wody/odprowadzonych ścieków jako sumę z odczytów z urządzeń pomiarowych w danym okresie rozliczeniowym. Zalegalizowane urządzenia pomiarowe montowane na terenie miasta … umożliwiają precyzyjny poziom zużycia wody przez poszczególnych odbiorców.

Inwestycja obejmuje trzy etapy. Łączna długość sieci dla trzech etapów wynosi 3.518 m, łączna liczba przyłączy umożliwiająca podłączenie do sieci to 153 szt. W zakresie opomiarowania istniejącej sieci wodociągowej przedsięwzięcie obejmuje dostawę i montaż 571 szt. wodomierzy wykorzystujących technologię TIK, tj. z nakładką radiową umożliwiającą zdalny odczyt zużycia wody wraz z odbiornikiem radiowym zintegrowanym na stałe urządzeniem odczytującym lub komunikującym się za pośrednictwem łącza Bluetooth oraz oprogramowaniem umożliwiającym przesyłanie, przechowywanie i przetwarzanie danych z urządzeń odczytowych. Pomiar ilości dostarczonej wody dla wszystkich odbiorców realizowany będzie za pomocą precyzyjnych wskazań aparatury. U odbiorców zewnętrznych i wewnętrznych są zamontowane liczniki, które prezentują zużycie wody.

Wydatki inwestycyjne związane z obsługą planowanej infrastruktury, będą dokumentowane fakturami VAT. Wszystkie faktury VAT dokumentujące nabycie towarów i usług w związku z realizacją Projektu, będą wystawiane na Gminę. Koszty ponoszone na budowę sieci kanalizacyjnej będą w całości stanowić wydatki bezpośrednio i wyłącznie związane z infrastrukturą kanalizacyjną. Przedmiotowa Inwestycja, objęta niniejszym wnioskiem, będzie wykorzystywana w przeważającej części do świadczenia odpłatnych usług z zakresu odprowadzania ścieków na rzecz odbiorców zewnętrznych, tj. mieszkańców, przedsiębiorstw. W małym zakresie będzie wykorzystywana do świadczenia usług z zakresu odbioru ścieków na rzecz jednostek organizacyjnych Gminy.

Reasumując, efekty Inwestycji będą wykorzystywane zarówno do czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług oraz do czynności pozostających poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług, nie będą wykorzystywane do czynności zwolnionych z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym, Gminie nie przysługuje prawo do odliczenia całości VAT z tytułu realizacji przedmiotowej Inwestycji. W opinii Gminy, od ponoszonych wydatków Gmina będzie mogła zastosować odliczenie w sposób oparty o kryterium metrażowe (tj. ilości doprowadzanej wody/odbieranych ścieków do podmiotów zewnętrznych i podmiotów wewnętrznych), które jest bardziej reprezentatywnym sposobem określenia proporcji, zgodnie z art. 86 ust. 2h ustawy VAT, niż wynikający z rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników.

Sposób określenia proporcji stosowanej do obliczenia wysokości podatku naliczonego podlegającego i niepodlegającego prawu do odliczenia, pozwoli na rzetelne rozliczenie inwestycji na gruncie podatku VAT. Obniżenie podatku należnego o kwotę podatku naliczonego stosowane będzie wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonane czynności opodatkowane. Główną przesłanką wykluczającą błędne rozliczenie podatku naliczonego jest wykorzystanie infrastruktury wodociągowej do świadczenia opodatkowanych usług zbiorowego dostarczania wody na rzecz odbiorców zewnętrznych i wewnętrznych. Z tytułu świadczonych usług na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych z odbiorcami zewnętrznymi, Gmina będzie wystawiała dla kontrahentów faktury VAT oraz będzie rozliczała podatek VAT - należny w przesyłanych do Urzędu Skarbowego plikach JPK-VAT/M.

Proponowana metoda określenia proporcji mającej mieć zastosowanie do rozliczenia Inwestycji wygląda następująco. Odbierane ścieki przez planowaną sieć kanalizacyjną, następnie odprowadzane do oczyszczalni ścieków, generowane są w głównej mierze z dostarczonej do odbiorców zewnętrznych, jak i wewnętrznych wody.

W poprzednich trzech latach wartość wody dostarczonej do odbiorców zewnętrznych w stosunku do całości obrotu wodą kształtowała się następująco:

  • 2022r.: 94,72%
  • 2023r.: 96,45%
  • 2024r.: 96,71%

Dlatego też zdaniem Wnioskodawcy, zaproponowany sposób obliczania proporcji w przypadku przedmiotowej Inwestycji jest bardziej miarodajny niż klucz wynikający z Rozporządzenia Ministra Finansów z 17 grudnia 2015r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabytych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (Dz. U z 2021 r. poz. 999). Odnosi się bezpośrednio do przeznaczenia wydatków związanych z infrastrukturą wodno-kanalizacyjną, a nie do całokształtu działalności Gminy, jak przewiduje to wzór określony w rozporządzeniu, który dodatkowo uwzględnia szereg zmiennych niewykazujących związku z działalnością wodno-kanalizacyjną. Proporcja pomijająca przepisy rozporządzenia odnosi się ściśle i wyłącznie do wydatków związanych z tym rodzajem działalności, przez co precyzyjnie odzwierciedla związek tych konkretnych wydatków z działalnością gospodarczą.

Art. 15 ust. 2 z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2023r. poz. 1570 ze zm.) stanowi, iż działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Możliwość przypisywania wydatków do celów działalności gospodarczej będzie potwierdzona zapisami w dokumentacji podatkowej. Poszczególni odbiorcy zewnętrzni (np. mieszkańcy, przedsiębiorcy) będą na podstawie zawartych z Gminą umów cywilnoprawnych obciążeni za usługę odbioru ścieków fakturami VAT. Dzięki wskazaniom liczników, Gmina jest w stanie określić liczbę metrów sześciennych zużytej wody, a co za tym idzie wyprowadzonych ścieków z każdego obiektu.

WSA w Lublinie w wyroku z 19.10.2018r., I SA/Lu 383/18 powołał orzeczenie NSA z 08.06.2018 r., I FSK 219/18, w którym wskazano, że całokształt przepisów ustawy o VAT poświęconych określeniu proporcji odliczenia w przypadku wykonywania działalności o charakterze mieszanym - mając na względzie różnorodność czynności dokonywanych przez podatnika - nie narzuca jakichkolwiek rozwiązań czy schematów, których stosowanie miałoby być obligatoryjne. Tam gdzie ustawodawca dopuszcza możliwość ustalenia konkretnego wzoru w drodze rozporządzenia, podatnikowi pozostawiono swobodę i możliwość rozliczenia podatku według proporcji bardziej reprezentatywnej dla prowadzonej przez niego działalności i dokonywanych nabyć. Mając na uwadze fundamentalną dla VAT zasadę neutralności oraz istniejące w obiegu prawnym orzeczenia sądów administracyjnych, dotyczących podobnych stanów faktycznych, Gmina oceniła, że przyjęty i opisany we wniosku sposób określenia proporcji (art. 86 ust. 2a-2b ustawy o podatku od towarów i usług) będzie bardziej reprezentatywny niż prewspółczynnik wyliczony na podstawie przepisów Rozporządzenia Ministra Finansów z 17 grudnia 2015r. w sprawie sposobu określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (Dz. U. z 2021r. poz. 999)

Proponując we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, określony sposób obliczenia proporcji, Gmina kierowała się pragmatyką przyszłych działań. W prosty sposób dokonali Państwo podziału beneficjentów planowanej infrastruktury kanalizacyjnej na odbiorców wewnętrznych - Gmina jako zbiór wszystkich jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego, oraz na odbiorców zewnętrznych - mieszkańców, przedsiębiorców oraz innych usługobiorców. Pierwsza z wymienionych grup niegenerująca prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur VAT dokumentujących wydatki na planowaną Inwestycję. Druga grupa generująca prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur VAT dokumentujących wydatki na planowana Inwestycję. Przypadek stosowania proporcji w trakcie działalności wodno-kanalizacyjnej według tzw. kryterium metrażowego (rzeczywista wartość dostarczonej wody/odprowadzanych ścieków, mierzona za pomocą urządzeń pomiarowych) jednolicie aprobowany został w orzecznictwie sądów administracyjnych (por. Wyroki WSA z 23.05.2018r., l SA/Bk 203/18, z 28.03.2018 r., I SA/Bd 161/18, z 07.03.2018 r., I SA/OI 79/18, z 01.03.2018 r., I SA/Rz 62/18, 12.06.2018 r., I SA/Rz 363/18 CBOSA).

Na pytania:

1.Za pośrednictwem jakiej jednostki organizacyjnej będą Państwo świadczyć odpłatne usługi z zakresu odprowadzania ścieków na rzecz odbiorców zewnętrznych, tj.:

·urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego;

·jednostki budżetowej;

·zakładu budżetowego?

2.Proszę wskazać według jakiego konkretnego wzoru będą Państwo obliczać prewspółczynnik, na podstawie którego zamierzają Państwo dokonywać odliczenia podatku naliczonego od wydatków dotyczących budowy sieci kanalizacyjnej?

3.Czy dokonali Państwo wyliczenia prewspółczynnika zgodnie z treścią rozporządzenia Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 999)? Jeżeli tak, to należy wskazać w oparciu o jakie konkretnie dane i w jakiej wysokości przewspółczynnik został ustalony?

4.Proszę przedstawić analizę porównawczą ww. prewspółczynnika wyliczonego według Państwa sposobu oraz prewspółczynnika dla urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego, wyliczonego zgodnie z treścią ww. rozporządzenia.

5.Czy zaproponowany przez Państwa sposób obliczenia prewspółczynnika zapewnia/będzie zapewniał dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane przez Państwa w ramach działalności gospodarczej w zakresie odbioru ścieków czynności opodatkowane?

6.Czy zaproponowany przez Państwa sposób obliczenia prewspółczynnika będzie obiektywnie odzwierciedlał część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług?

7.Czy zaproponowany przez Państwa sposób obliczenia prewspółczynnika jest bardziej reprezentatywny od tego, który wskazuje przepis art. 86 ust. 22 ustawy o podatku od towarów i usług i najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez Państwa działalności oraz dokonywanych nabyć?

8.Jakimi przesłankami kierują się Państwo uznając, że przedstawione sposoby obliczenia proporcji są bardziej reprezentatywne – bardziej odpowiadają specyfice wykonywanej przez Państwa działalności oraz dokonywanych nabyć?

9.Proszę podać przesłanki potwierdzające Państwa ocenę, że sposób określenia proporcji wynikający z rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 999) jest mniej reprezentatywny od zaproponowanego we wniosku.

odpowiedzieli Państwo:

Ad.1

Odpłatne usługi z zakresu odprowadzania ścieków na rzecz odbiorców zewnętrznych będą świadczone za pośrednictwem urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego.

Ad. 2

Gmina będzie dokonywać odliczenia podatku naliczonego od wydatków dotyczących budowy sieci kanalizacyjnej prewspółczynnikiem metrażowym obliczonym na podstawie następującego wzoru:

A – Odbiorcy zewnętrzni (obrót opodatkowany VAT) - (…) m³

B – Odbiorcy wewnętrzni – (…) m³

A + B SUMA (…) m³

A/(A + B) - Proporcja sprzedaży opodatkowanej do całkowitej sprzedaży.

Ad. 3

Gmina przy wyliczeniach prewspółczynnika w sprawie sposobu określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 999) nie kierowała się rozporządzeniem Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r.

Ad. 4

Rozporządzenie Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (Dz. U z 2021 r. poz. 999), przewiduje sytuację gdzie w jednostkach samorządu terytorialnego sposób określenia proporcji ustala się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych. Oznacza to, że nie będzie ustalony jeden „całościowy” sposób określenia proporcji dla jednostki samorządu terytorialnego jako osoby prawnej. W przedmiotowym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wskazaliście Państwo Gminę w całości, jako odbiorcę wewnętrznego niekorzystającego z odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur VAT dokumentujących wydatki inwestycyjne. Mając na uwadze fakt, iż prawo do odliczenia podatku naliczonego ma charakter fakultatywny, być może na niekorzyść Gminy, nie proponowaliście Państwo stosowania takiego sposobu określenia proporcji.

Ad. 5

Omawiany sposób określenia proporcji stosowanej do obliczenia wysokości podatku naliczonego podlegającego i niepodlegającego prawu do odliczenia, pozwoli na rzetelne rozliczenie Inwestycji na gruncie podatku VAT. Obniżenie podatku należnego o kwotę podatku naliczonego stosowane będzie wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonane czynności opodatkowane. Główną przesłanką wykluczającą błędne rozliczenie podatku naliczonego jest wykorzystanie infrastruktury wodociągowej do świadczenia opodatkowanych usług zbiorowego dostarczania wody na rzecz odbiorców zewnętrznych i wewnętrznych. Z tytułu świadczonych usług na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych z odbiorcami zewnętrznymi, Gmina będzie wystawiała dla kontrahentów faktury VAT oraz będzie rozliczała podatek VAT należny w przesyłanych do Urzędu Skarbowego plikach JPK-VAT/M.

Ad. 6

Zaproponowany sposób obliczania proporcji w przypadku przedmiotowej Inwestycji jest bardziej miarodajny niż klucz wynikający z Rozporządzenia Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabytych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników(Dz.U. z 2021 r. poz. 999). Odnosi się bezpośrednio do przeznaczenia wydatków związanych z infrastrukturą wodno-kanalizacyjną, a nie do całokształtu działalności Gminy, jak przewiduje to wzór określony w rozporządzeniu, który dodatkowo uwzględnia szereg zmiennych niewykazujących związku z działalnością wodno-kanalizacyjną. Proporcja pomijająca przepisy rozporządzenia odnosi się ściśle i wyłącznie do wydatków związanych z tym rodzajem działalności, przez co precyzyjnie odzwierciedla związek tych konkretnych wydatków z działalnością gospodarczą.

Ad 7.

Zdaniem Wnioskodawcy, zasady określania proporcji wskazane w rozporządzeniu mogą znaleźć zastosowanie w przypadku wydatków ogólnoadministracyjnych w jednostkach organizacyjnych Gminy, związanych z funkcjonowaniem tej jednostki jako całości, a nie z konkretnymi działaniami. Metody wskazane w powyższym akcie prawnym nie są jedynymi jakie jednostki samorządu terytorialnego mogą zastosować ustalając prewspółczynnik dla swojej działalności gospodarczej. Zgodnie bowiem z art. 86 ust. 2h, w przypadku gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie ust. 22, uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji. Wobec powyższego proponowana metoda określenia proporcji mającej mieć zastosowanie do rozliczenia Inwestycji wygląda następująco. Odbierane ścieki przez planowaną sieć kanalizacyjną, następnie odprowadzane do planowanej oczyszczalni ścieków, generowane są w głównej mierze, z dostarczonej do odbiorców zewnętrznych jak i wewnętrznych, wody. Dlatego też, zdaniem Wnioskodawcy, najbardziej adekwatną metodą ustalania proporcji podatku naliczonego dla planowanej Inwestycji polegającej w efekcie końcowym na odprowadzaniu i oczyszczaniu ścieków, jest oparcie się na dostępnych w Gminie danych, dotyczących ilości sprzedanej wody (w przyszłości - odbieranych ścieków) do odbiorców zewnętrznych w stosunku do ilości sprzedanej wody (w przyszłości odbieranych ścieków) do wszystkich odbiorców w tym jednostek organizacyjnych Gminy (sprzedaż zewnętrzna i wewnętrzna).

Ad. 8

Proponując we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, określony sposób obliczenia proporcji, Gmina kierowała się pragmatyką przyszłych działań. W prosty sposób Gmina dokonała podziału beneficjentów planowanej infrastruktury kanalizacyjnej na odbiorców wewnętrznych – Gmina jako zbiór wszystkich jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego, oraz na odbiorców zewnętrznych - mieszkańców, przedsiębiorców oraz innych usługobiorców. Pierwsza z wymienionych grup niegenerująca prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur VAT dokumentujących wydatki na planowaną Inwestycję. Druga grupa generująca prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur VAT dokumentujących wydatki na planowaną Inwestycję. Przypadek stosowania proporcji w trakcie działalności wodno-kanalizacyjnej według tzw. kryterium metrażowego (rzeczywista wartość dostarczonej wody/odprowadzanych ścieków, mierzona za pomocą urządzeń pomiarowych) jednolicie aprobowany został w orzecznictwie sądów administracyjnych (por. wyroki WSA z 23.05.2018 r., I SA/Bk 203/18, z 28.03.2018 r., I SA/Bd 161/18, z 07.03.2018 r., I SA/OI 79/18, z 01.03.2018 r., i SA/Rz 62/18, 12.06.2018 r., I SA/Rz 363/18 CBOSA).

Ad. 9

WSA w Lublinie w wyroku z 19.10.2018r., I SA/Lu 383/18 powołał orzeczenie NSA z 08.06.2018r., I FSK 219/18, w którym wskazano, że całokształt przepisów ustawy o VAT poświęconych określeniu proporcji odliczenia w przypadku wykonywania działalności o charakterze mieszanym – mając na względzie różnorodność czynności dokonywanych przez podatnika – nie narzuca jakichkolwiek rozwiązań czy schematów których stosowanie miałoby być obligatoryjne. Tam gdzie ustawodawca dopuszcza możliwość ustalenia konkretnego wzoru w drodze rozporządzenia, podatnikowi pozostawiono swobodę i możliwość rozliczenia podatku według proporcji bardziej reprezentatywnej dla prowadzonej przez niego działalności i dokonywanych nabyć. Mając na uwadze fundamentalną dla VAT zasadę neutralności oraz istniejące w obiegu prawnym orzeczenia sądów administracyjnych, dotyczących podobnych stanów faktycznych, Gmina oceniła, że przyjęty i opisany we wniosku sposób określenia proporcji (art. 86 ust. 2a-2b ustawy o podatku od towarów i usług) będzie bardziej reprezentatywny niż prewspółczynnik wyliczony na podstawie przepisów Rozporządzenia Ministra Finansów z 17 grudnia 2015r. w sprawie sposobu określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (Dz. U. z 2021 r. poz. 999).

W uzupełnieniu z 25 września 2025 r. wskazali Państwo, że Gmina nie będzie miała możliwości przyporządkowania poniesionych wydatków dotyczących budowy sieci kanalizacyjnej do poszczególnych rodzajów działalności.

Pytanie

Czy Gmina ma prawo do częściowego odliczenia podatku naliczonego z faktur VAT dokumentujących poniesione wydatki inwestycyjne obejmujące budowę sieci kanalizacyjnej w miejscowości …, zgodnie z wyliczoną proporcją?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 15 ust. 2, art. 86 ust. 2a oraz art. 90 związku z art. 86 ust. 2b-h UPTU w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych jak działalność gospodarcza, Gminie będzie przysługiwało prawo do częściowego odliczenia podatku naliczonego, stosując wyliczoną proporcję, mierzoną ilością dostarczanej wody na terenie Gminy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą o VAT”:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy o VAT:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Art. 87 ust. 1 ustawy o VAT stanowi:

W przypadku gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

Zasady dokonywania zwrotu różnicy podatku na rachunek bankowy podatnika określone zostały w art. 87 ust. 2 – ust. 6 ustawy o VAT.

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Odliczyć zatem można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Wskazana zasada wyłącza tym samym możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od  towarów i usług.

Obowiązkiem podatnika jest przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju sprzedaży, z którymi wydatki te są związane. Podatnik ma zatem obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu. Jeżeli takie wyodrębnienie jest możliwe, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości przy nabyciu towarów i usług związanych z czynnościami opodatkowanymi.

Podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Wyrażoną w cytowanym powyżej art. 86 ust. 1 ustawy o VAT generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego, uzupełniają regulacje zawarte w art. 86 ust. 2a i następne ustawy o VAT.

Na mocy art. 86 ust. 2a ustawy o VAT:

W przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Stosownie do treści art. 86 ust. 2b ustawy o VAT:

Sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli:

1)zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz

2)obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.

Zgodnie z art. 86 ust. 2c ustawy o VAT:

Przy wyborze sposobu określenia proporcji można wykorzystać w szczególności następujące dane:

1)średnioroczną liczbę osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności gospodarczej i poza tą działalnością;

2)średnioroczną liczbę godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą i poza tą działalnością;

3)roczny obrót z działalności gospodarczej w rocznym obrocie podatnika z działalności gospodarczej powiększonym o otrzymane przychody z innej działalności, w tym wartość dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, otrzymanych na sfinansowanie wykonywanej przez tego podatnika działalności innej niż gospodarcza;

4)średnioroczną powierzchnię wykorzystywaną do działalności gospodarczej w ogólnej średniorocznej powierzchni wykorzystywanej do działalności gospodarczej i poza tą działalnością.

Jak stanowi art. 86 ust. 2d ustawy o VAT:

W celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w ust. 2a, przyjmuje się dane za poprzedni rok podatkowy.

Na podstawie art. 86 ust. 2g ustawy o VAT:

Proporcję określa się procentowo w stosunku rocznym. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej. Przepisy art. 90 ust. 5, 6, 9a, 10 i 10c-10g stosuje się odpowiednio.

W myśl art. 86 ust. 2h ustawy o VAT:

W przypadku gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie ust. 22, uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji.

Według art. 86 ust. 22 ustawy o VAT:

Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, określić w przypadku niektórych podatników sposób określenia proporcji uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć oraz wskazać dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem tego sposobu określenia proporcji, uwzględniając specyfikę prowadzenia działalności przez niektórych podatników i uwarunkowania obrotu gospodarczego.

Na podstawie powyższej delegacji, zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 999), zwane dalej „rozporządzeniem”.

W świetle § 1 rozporządzenia:

Rozporządzenie:

1)określa w przypadku niektórych podatników sposób określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć, zwany dalej „sposobem określenia proporcji”;

2)wskazuje dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem sposobu określenia proporcji.

W rozporządzeniu tym zostali wskazani podatnicy, do których przepisy w nim zawarte się odnoszą. Są to: jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury, państwowe instytucje kultury, uczelnie publiczne, instytuty badawcze.

Stosownie do § 2 pkt 5 rozporządzenia:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o urzędzie obsługującym jednostkę samorządu terytorialnego - rozumie się przez to urząd obsługujący jednostkę samorządu terytorialnego, działający w formie samorządowej jednostki budżetowej.

Na mocy § 3 ust. 1 rozporządzenia:

W przypadku jednostki samorządu terytorialnego sposób określenia proporcji ustala się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego.

Oznacza to, że sposób określenia proporcji ustala się odrębnie dla:

  • urzędu obsługującego jednostki samorządu terytorialnego (tj. urzędu Gminy, urzędu miasta, starostwa powiatowego oraz urzędu marszałkowskiego),
  • jednostki budżetowej,
  • zakładu budżetowego.

Stosownie do § 3 ust. 2 rozporządzenia:

Jako sposób określenia proporcji uznaje się w przypadku urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego sposób ustalony według wzoru:

X = A x 100 / DUJST

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

X – proporcję określoną procentowo, zaokrągloną w górę do najbliższej liczby całkowitej,

A – roczny obrót z działalności gospodarczej zrealizowany przez urząd obsługujący jednostkę samorządu terytorialnego, stanowiący część rocznego obrotu jednostki samorządu terytorialnego z działalności gospodarczej,

DUJST – dochody wykonane urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego.

W myśl § 3 ust. 5 rozporządzenia:

Dochody wykonane urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego, dochody wykonane jednostki budżetowej oraz przychody wykonane zakładu budżetowego nie obejmują odpowiednio dochodów lub przychodów uzyskanych z tytułu:

1)dostawy towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane odpowiednio przez jednostkę samorządu terytorialnego lub jednostkę organizacyjną jednostki samorządu terytorialnego do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, oraz gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli są zaliczane odpowiednio do środków trwałych jednostki samorządu terytorialnego lub jednostki organizacyjnej jednostki samorządu terytorialnego - używanych na potrzeby prowadzonej przez te jednostki działalności;

2)transakcji dotyczących:

a)pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych, usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41 ustawy, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy.

Zgodnie z § 2 pkt 4 rozporządzenia:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o obrocie – rozumie się przez to podstawę opodatkowania, o której mowa w art. 29a, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5 ustawy, w zakresie:

a)dokonywanych przez podatników:

-odpłatnych dostaw towarów na terytorium kraju,

-odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju,

-eksportu towarów,

-wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,

b)odpłatnych dostaw towarów lub świadczenia usług poza terytorium kraju, które podlegałyby opodatkowaniu podatkiem gdyby były wykonywane na terytorium kraju.

W przypadku jednostek samorządu terytorialnego, nie będzie ustalany jeden „całościowy” sposób określenia proporcji dla jednostek samorządu terytorialnego jako osoby prawnej, tylko będą ustalane odrębnie sposoby określenia proporcji dla wymienionych wyżej jego poszczególnych jednostek organizacyjnych.

Wyżej wymienione rozporządzenie wprowadza wzory, według których wyznaczane są sposoby określenia proporcji, uznane za najbardziej odpowiadające specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć. Metody te mają charakter „obrotowy”, polegający na ustaleniu „udziałów” z tytułu działalności gospodarczej w całkowitym „obrocie” z tytułu działalności gospodarczej oraz działalności pozostającej poza sferą podatku od towarów i usług.

Powołany wyżej art. 86 ust. 2a ustawy o VAT wprost określa, co stanowi kwotę podatku naliczonego w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych. Zgodnie z tą normą w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza (z wyjątkiem wykorzystania na cele osobiste, do których może mieć zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o VAT), w sytuacji gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej.

W przypadku wykonywania w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług oraz zwolnionych z opodatkowania tym podatkiem, należy mieć na uwadze uregulowania zawarte w art. 90 ustawy o VAT.

Powyższe przepisy stanowią uzupełnienie regulacji art. 86 ww. ustawy o VAT.

Na zakres prawa do odliczeń w sposób bezpośredni wpływa również pojmowanie statusu danego podmiotu jako podatnika podatku od towarów i usług wykonującego czynności opodatkowane. Tylko podatnik w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady status podatnika związany jest z prowadzeniem przez dany podmiot działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o VAT:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Według art. 15 ust. 2 ustawy o VAT:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Wobec tego należy stwierdzić, że za podatnika VAT będzie uznany tylko taki podmiot, który dokonuje czynności zmierzających do wykorzystania nabytych towarów i usług do celów opodatkowanej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.

Jak stanowi art. 15 ust. 6 ustawy o VAT:

Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym:

Krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Jednakże w przypadku gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.

W każdych okolicznościach podmioty prawa publicznego są uważane za podatników w związku z czynnościami określonymi w załączniku I, chyba że niewielka skala tych działań sprawia, że mogą być one pominięte.

Z powołanych regulacji wynika, że organy władzy publicznej są wyłączone z kręgu podatników podatku od towarów i usług wyłącznie przy wykonywaniu czynności nałożonych przepisami prawa, dla realizacji których zostały powołane. Jest to wyłączenie podmiotowo-przedmiotowe. Organy te są natomiast podatnikami podatku od towarów i usług w przypadku wykonywania czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Kryterium podziału stanowi więc charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenia usług podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.

Wyłączenie z opodatkowania podatkiem VAT jednostek samorządu terytorialnego jest możliwe tylko wtedy, gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji samorządowych (publicznych) i tylko w odniesieniu do tych czynności, które nie są wykonywane na podstawie zawartych przez gminę umów cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1153):

Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Natomiast według art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Na mocy art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym:

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną cieplną oraz gaz.

Jak wynika z powołanych powyżej przepisów prawa, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Jak wyżej wskazano, odliczyć można w całości podatek naliczony, który jest związany z czynnościami opodatkowanymi podatnika. Wskazana zasada wyłącza tym samym możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu VAT. Jednocześnie z zasady tej wynika, że odliczenie podatku naliczonego może być częściowe, tzn. w tej części, w jakiej dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych, z pominięciem tej części podatku od tych towarów i usług, w jakiej towary te (usługi) są wykorzystywane do wykonywania czynności nieopodatkowanych podatkiem VAT.

Podatnik w celu odliczenia podatku naliczonego, w pierwszej kolejności ma obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu, czyli dokonania tzw. bezpośredniej alokacji.

Jeżeli takie wyodrębnienie jest możliwe, podatnikowi, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych wyłącznie z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi w ramach działalności gospodarczej, brak jest natomiast takiego prawa w stosunku do podatku naliczonego związanego z zakupem towarów i usług wykorzystywanych wyłącznie do wykonywania czynności zwolnionych z opodatkowania oraz niepodlegających temu podatkowi.

Natomiast w sytuacji, gdy takie przyporządkowanie nie jest możliwe, a wydatki służą zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej – do czynności opodatkowanych podatkiem VAT, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik winien ustalić proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towaru i usług. Gmina jest w trakcie budowy gminnej oczyszczalni ścieków, a Projekt „…” stanowi kolejny etap strategii mającej na celu zwiększenie dostępu do wodociągów oraz budowę systemu kanalizacji, którego brakowało na terenie gminy. Gmina będzie w stanie dokładnie określić ilość zużytej wody/odprowadzonych ścieków jako sumę z odczytów z urządzeń pomiarowych w danym okresie rozliczeniowym. Zalegalizowane urządzenia pomiarowe montowane na terenie miasta … umożliwiają precyzyjny poziom zużycia wody przez poszczególnych odbiorców. Dzięki wskazaniom liczników, Gmina jest w stanie określić liczbę metrów sześciennych zużytej wody, a co za tym idzie wyprowadzonych ścieków z każdego obiektu.

Gmina będzie dokonywać odliczenia podatku naliczonego od wydatków dotyczących budowy sieci kanalizacyjnej prewspółczynnikiem metrażowym obliczonym na podstawie następującego wzoru:

A – Odbiorcy zewnętrzni (obrót opodatkowany VAT) - (…) m³

B – Odbiorcy wewnętrzni – (…) m³

A + B SUMA (…) m³

A/(A + B) - Proporcja sprzedaży opodatkowanej do całkowitej sprzedaży.

Wydatki inwestycyjne związane z obsługą planowanej infrastruktury, będą dokumentowane fakturami VAT. Wszystkie faktury VAT dokumentujące nabycie towarów i usług w związku z realizacją Projektu, będą wystawiane na Gminę. Koszty ponoszone na budowę sieci kanalizacyjnej będą w całości stanowić wydatki bezpośrednio i wyłącznie związane z infrastrukturą kanalizacyjną. Przedmiotowa Inwestycja, objęta niniejszym wnioskiem, będzie wykorzystywana w przeważającej części do świadczenia odpłatnych usług z zakresu odprowadzania ścieków na rzecz odbiorców zewnętrznych tj. mieszkańców, przedsiębiorstw. W małym zakresie będzie wykorzystywana do świadczenia usług z zakresu odbioru ścieków na rzecz jednostek organizacyjnych Gminy. Efekty Inwestycji będą wykorzystywane zarówno do czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług oraz do czynności pozostających poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług, nie będą wykorzystywane do czynności zwolnionych z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Gmina nie będzie miała możliwości przyporządkowania poniesionych wydatków dotyczących budowy sieci kanalizacyjnej do poszczególnych rodzajów działalności.

Jak wynika z okoliczności sprawy przedmiotowa infrastruktura będzie wykorzystywana do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług oraz czynności niepodlegających VAT.

Przechodząc do kwestii objętej zakresem zadanego pytania wskazania wymaga, że w przypadku, gdy nabywane towary i usługi, wykorzystywane są zarówno do celów wykonywanej działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, w sytuacji gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe, będą Państwo zobowiązani do wydzielenia podatku naliczonego przy zastosowaniu współczynnika (proporcji) umożliwiającego odliczenie podatku naliczonego w prawidłowej wysokości, zgodnie z zasadami określonymi w art. 86 ust. 2a-2h ustawy.

Jak wynika z wyżej cytowanego przepisu art. 86 ust. 2a ustawy, sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Z uwagi na różnorodność i bogactwo życia gospodarczego wybór sposobu, według którego dokonuje się tego proporcjonalnego przypisania, należy do podatnika. Przepisy ustawowe wymagają jedynie, aby odpowiadał on najbardziej specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć. Będzie to spełnione, jeśli sposób ten:

  • zapewni dokonanie odliczenia podatku naliczonego wyłącznie w części przypadającej na działalność gospodarczą (co do zasady dotyczącej czynności opodatkowanych VAT) oraz
  • obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadających na działalność gospodarczą oraz na cele inne (z wyjątkiem celów prywatnych) – gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.

Sposób określenia proporcji, jak wyżej wskazano, powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć. Oznacza to, że podatnik zobowiązany jest do wyodrębnienia takiej części podatku naliczonego, którą można przypisać prowadzonej działalności gospodarczej. Warto nadmienić, że zastosowane przez podatnika metody, czy też sposoby, na podstawie których dokona on wydzielenia odpowiedniej kwoty podatku naliczonego, muszą odpowiadać wartościom faktycznym i rzeczywistym. Ciężar rzetelnego ustalenia, jaka część podatku naliczonego związana jest z prowadzoną działalnością gospodarczą, a jaka część wykorzystywana jest dla potrzeb innych niż prowadzona działalność gospodarcza, spoczywa zawsze na podatniku.

Podkreślić należy, że Gmina – na podstawie art. 86 ust. 2h ustawy – może zastosować inną metodę tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy wybrana przez Państwa metoda jest bardziej reprezentatywna i tym samym najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej działalności. Dokonując wyboru sposobu określenia proporcji, należy w szczególności mieć na uwadze charakter działalności prowadzonej przez jednostkę.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 19 grudnia 2018 r., sygn. akt I FSK 1448/18 wskazał, że:

Skoro sposób określenia proporcji powinien odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, to oczywistym jest, że wobec różnorodności zdarzeń gospodarczych nie jest możliwe wskazanie jednego sposobu do zastosowania przez wszystkich podatników. Z tego względu ustawodawca określił w ustawie o VAT jedynie wymagania, którym powinien on czynić zadość, nakreślił cele, jakie za jego pomocą należy osiągnąć. Są one następujące: obniżenie kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane, obiektywne odzwierciedlenie części wydatków przypadających odpowiednio na działalność gospodarczą oraz inne cele niż działalność gospodarcza (art. 86 ust. 2b pkt 1 i 2 ustawy o VAT). Konsekwentnie ustawodawca „podpowiedział” jedynie dane, które można wykorzystać, żeby ten cel osiągnąć (art. 86 ust. 2c ustawy o VAT).

Ustawodawca na mocy art. 86 ust. 2h ustawy, daje podatnikom możliwość zastosowania innego sposobu określenia proporcji niż wskazują przepisy art. 86 ust. 22 ustawy o VAT, jednak tylko w sytuacji, gdy wybrany sposób jest bardziej reprezentatywny.

Zatem podatnik może zastosować inną metodę tylko i wyłącznie, gdy wybrana przez niego metoda jest bardziej reprezentatywna i tym samym najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej działalności. Dokonując wyboru sposobu określenia proporcji należy w szczególności mieć na uwadze charakter działalności prowadzonej przez jednostkę, a także sposób finansowania tego podmiotu.

NSA, wypowiadając się w kwestii możliwości odliczenia podatku naliczonego z tytułu infrastruktury wodnokanalizacyjnej, wskazuje, że cechy konstrukcyjne systemu VAT uzasadniają taką wykładnię art. 86 ust. 2a, ust. 2b i ust. 2h ustawy o VAT, która dopuszcza możliwość określenia proporcji odliczenia podatku naliczonego w odniesieniu do konkretnego rodzaju działalności wykonywanej przez daną gminę.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 26 czerwca 2018 r., sygn. akt I FSK 219/18, podkreślił, że:

zasadne są racje zmierzające do podważenia adekwatności wzoru z rozporządzenia w odniesieniu do działalności wodno-kanalizacyjnej. Zwrócił w tym kontekście uwagę na to, że przyjęta w rozporządzeniu, akcie wykonawczym, metoda obliczania proporcji według klucza obrotu oparta jest na określonych założeniach. Po pierwsze, rozpatrywanie udziału obrotów w ujęciu globalnym przy uwzględnieniu kategorii dochodu wykonanego (rozporządzenie przyjmuje jedynie zróżnicowanie wzorów w odniesieniu do poszczególnych jednostek organizacyjnych – urzędu, jednostki budżetowej i zakładu budżetowego bez podziału na poszczególne rodzaje działalności) opiera się na założeniu o zasadniczo „niegospodarczym” charakterze działalności podejmowanej przez jednostkę samorządu terytorialnego. Taki wniosek wynikał już z samego uzasadnienia do nowelizacji w zakresie odliczania podatku naliczonego w odniesieniu do towarów i usług wykorzystywanych do celów mieszanych. Propozycja przyjęcia „urzędowego” sposobu rozliczenia dla omawianej kategorii podmiotów była bowiem usprawiedliwiana cechami relewantnymi jednostek samorządu terytorialnego, które z natury rzeczy wykonują działania pozostające poza systemem VAT i w pewnym minimalnym tylko zakresie podejmują działania opodatkowane.

Naczelny Sąd Administracyjny zwrócił uwagę na to, że w przypadku działalności wodno-kanalizacyjnej, specyfika tego rodzaju działalności przejawia się w odwrotnej proporcji czynności opodatkowanych w stosunku do niepodlegających VAT. Działalność wodno-kanalizacyjna jest bowiem w głównej mierze działalnością gospodarczą, zaś działania podejmowane w innych niż gospodarczy celach mają tu znaczenie marginalne. Przyznawane w tym obszarze dotacje mają charakter celowy i z uwagi na relację czynności opodatkowanych do nieopodatkowanych nie mogą być przypisane wyłącznie do działań pozostających poza VAT. Nie można dotacji z zasady traktować jako niemającej związku z działalnością gospodarczą, gdyż jest ona celowa i może dotować właśnie tę sferę działalności Gminy (zob. A. Bartosiewicz, Komentarz do art. 86 ustawy o VAT – System Informacji Prawnej LEX). W rezultacie NSA wskazał, że o ile prewspółczynnik proponowany w rozporządzeniu odpowiada charakterowi określonych obszarów działalności Gminy, to nie uwzględnia specyfiki działalności wodno-kanalizacyjnej.

Na gruncie rozpatrywanej sprawy, wskazali Państwo, że od ponoszonych wydatków związanych z budową sieci kanalizacyjnej Gmina będzie mogła zastosować odliczenie w sposób oparty o kryterium metrażowe (tj. ilości doprowadzanej wody/odbieranych ścieków do podmiotów zewnętrznych i podmiotów wewnętrznych), które jest bardziej reprezentatywnym sposobem określenia proporcji, zgodnie z art. 86 ust. 2h ustawy VAT, niż wynikający z rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników.

W Państwa opinii, zaproponowany sposób obliczania proporcji w przypadku przedmiotowej Inwestycji jest bardziej miarodajny niż klucz wynikający z Rozporządzenia Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabytych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (Dz.U. z 2021 r. poz. 999). Odnosi się bezpośrednio do przeznaczenia wydatków związanych z infrastrukturą wodno-kanalizacyjną, a nie do całokształtu działalności Gminy, jak przewiduje to wzór określony w rozporządzeniu, który dodatkowo uwzględnia szereg zmiennych niewykazujących związku z działalnością wodno-kanalizacyjną. Proporcja pomijająca przepisy rozporządzenia odnosi się ściśle i wyłącznie do wydatków związanych z tym rodzajem działalności, przez co precyzyjnie odzwierciedla związek tych konkretnych wydatków z działalnością gospodarczą.

Wskazali Państwo, że omawiany sposób określenia proporcji stosowanej do obliczenia wysokości podatku naliczonego podlegającego i niepodlegającego prawu do odliczenia, pozwoli na rzetelne rozliczenie Inwestycji na gruncie podatku VAT. Obniżenie podatku należnego o kwotę podatku naliczonego stosowane będzie wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonane czynności opodatkowane. Główną przesłanką wykluczającą błędne rozliczenie podatku naliczonego jest wykorzystanie infrastruktury wodociągowej do świadczenia opodatkowanych usług zbiorowego dostarczania wody na rzecz odbiorców zewnętrznych i wewnętrznych. Z tytułu świadczonych usług na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych z odbiorcami zewnętrznymi, Gmina będzie wystawiała dla kontrahentów faktury VAT oraz będzie rozliczała podatek VAT należny w przesyłanych do Urzędu Skarbowego plikach JPK-VAT/M.

Zdaniem Państwa, zasady określania proporcji wskazane w rozporządzeniu mogą znaleźć zastosowanie w przypadku wydatków ogólno–administracyjnych w jednostkach organizacyjnych Gminy, związanych z funkcjonowaniem tej jednostki jako całości, a nie z konkretnymi działaniami. Metody wskazane w powyższym akcie prawnym nie są jedynymi jakie jednostki samorządu terytorialnego mogą zastosować ustalając prewspółczynnik dla swojej działalności gospodarczej. Zgodnie bowiem z art. 86 ust. 2h, w przypadku gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie ust. 22, uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji.

Zatem analizując przedstawione okoliczności sprawy na tle przywołanych przepisów prawa oraz Państwa wyjaśnień, należy stwierdzić, że przedstawiony przez Państwa sposób określenia proporcji, w tym konkretnym przypadku, może zostać uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez Państwa działalności i dokonywanych nabyć. Metoda ta zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane. Prewspółczynnik wskazany przez Państwa opiera się na jednoznacznych i jasnych kryteriach.

Metoda wskazana przez Państwa daje możliwość obiektywnego i rzetelnego wyodrębnienia części wydatków faktycznie przypadających odpowiednio na każdy z rodzajów czynności, do wykonywania których ma być wykorzystywana sieć kanalizacyjna. W świetle powyższych okoliczności oraz Państwa wyjaśnień proponowany przez Państwa sposób wyliczenia prewspółczynnika może być – w ocenie Organu – uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez Gminę działalności i dokonywanych przez nią nabyć.

Zatem mając na uwadze przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że w związku z wykorzystaniem przez Państwa wydatków na budowę sieci kanalizacyjnej, do działalności gospodarczej oraz działalności innej niż gospodarcza, w sytuacji, gdy nie będą mieli Państwo możliwości przyporządkowania wydatków wyłącznie do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, będzie przysługiwało Państwu prawo do odliczenia części podatku naliczonego na podstawie art. 86 ust. 1 w zw. 86 ust. 2a ustawy. W takim przypadku prawidłowym będzie zastosowanie odliczenia wyliczonego według prewspółczynnika metrażowego mierzonego ilością dostarczanej wody. Prawo do odliczenia podatku VAT będzie przysługiwało pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Tym samym oceniając Państwa stanowisko uznałem je za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja została wydana na podstawie wskazania we wniosku, że:

Omawiany sposób określenia proporcji stosowanej do obliczenia wysokości podatku naliczonego podlegającego i niepodlegającego prawu do odliczenia, pozwoli na rzetelne rozliczenie Inwestycji na gruncie podatku VAT. Obniżenie podatku należnego o kwotę podatku naliczonego stosowane będzie wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonane czynności opodatkowane. Główną przesłanką wykluczającą błędne rozliczenie podatku naliczonego jest wykorzystanie infrastruktury wodociągowej do świadczenia opodatkowanych usług zbiorowego dostarczania wody na rzecz odbiorców zewnętrznych i wewnętrznych.

(…) zaproponowany sposób obliczania proporcji w przypadku przedmiotowej Inwestycji jest bardziej miarodajny niż klucz wynikający z Rozporządzenia Ministra Finansów z 17 grudnia 2015r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabytych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (Dz. U z 2021 r. poz. 999). Odnosi się bezpośrednio do przeznaczenia wydatków związanych z infrastrukturą wodno-kanalizacyjną, a nie do całokształtu działalności Gminy, jak przewiduje to wzór określony w rozporządzeniu, który dodatkowo uwzględnia szereg zmiennych niewykazujących związku z działalnością wodno-kanalizacyjną. Proporcja pomijająca przepisy rozporządzenia odnosi się ściśle i wyłącznie do wydatków związanych z tym rodzajem działalności, przez co precyzyjnie odzwierciedla związek tych konkretnych wydatków z działalnością gospodarczą.

W tym miejscu zauważam, że rolą Organu jest wyłącznie interpretacja przepisów prawa podatkowego, a nie badanie poprawności dokonanych wyliczeń i podanych kwot.

Zastrzegam, że gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej bądź kontroli celno-skarbowej zostanie ustalone, że metoda przedstawiona we wniosku, oceniona przez Państwa jako najbardziej reprezentatywna, nie zapewni dokonania odliczenia podatku naliczonego od wydatków objętych opisem sprawy związanych bezpośrednio z infrastrukturą wyłącznie w części przypadającej na działalność gospodarczą oraz nie będzie obiektywnie odzwierciedlała części wydatków przypadających na działalność gospodarczą oraz na inne cele, a więc nie będzie metodą najbardziej odpowiadającą specyfice wykonywanej przez Państwa działalności i dokonywanych przez Państwa nabyć, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem sprawy i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.