Temat interpretacji

W zakresie skutków podatkowych otrzymania świadczenia z tytułu szkody wynikłej z przewlekłości postępowania egzekucyjnego.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 21 grudnia 2011r. (data wpływu do tut. Biura 29 grudnia 2011r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania świadczenia z tytułu szkody wynikłej z przewlekłości postępowania egzekucyjnego:

• w części dotyczącej zwolnienia z opodatkowania zasądzonego odszkodowania jest prawidłowe.
• w części dotyczącej zwolnienia z opodatkowania zasądzonych odsetek jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 grudnia 2011r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania świadczenia z tytułu szkody wynikłej z przewlekłości postępowania egzekucyjnego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wyrokiem Sądu Pracy zasądzono na rzecz Wnioskodawczyni od pracodawcy następujące kwoty:

• 1.81l,83 zł brutto z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 11 listopada 2002r. do dnia zapłaty tytułem wynagrodzenia za miesiąc październik 2002r.,
• 2.020,00 zł brutto z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 11 grudnia 2002r. do dnia zapłaty tytułem wynagrodzenia za miesiąc listopad 2002r.,
• 2020,00 zł brutto z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 11 stycznia 2003r. do dnia zapłaty tytułem wynagrodzenia za miesiąc grudzień 2002r.,
• 2020,00 zł brutto z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 01 lutego 2003r. do dnia zapłaty tytułem wynagrodzenia za miesiąc styczeń 2003r.,
• 6.060,00 zł brutto z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 01 lutego 2003r. do dnia zapłaty tytułem odprawy,
• 2.013,00 zł brutto z ustawowymi odsetkami od dnia 01 lutego 2003r. do dnia zapłaty tytułem ekwiwalentu za niewykorzystany urlop.

W 2003r. Wnioskodawczyni złożyła do Komornika wniosek o wszczęcie egzekucji na podstawie ww. nakazu sądowego i wskazała składnik majątku dłużnika pracodawcy (formę wtryskową), której wartość znacznie przekraczała należne jej kwoty. Komornik w 2004r. dokonał zajęcia przedmiotowej formy na poczet należności i od tej pory nie zrobił nic. Dopiero w dniu 5 września 2005r. komornik zawiadomił Wnioskodawczynię, że zajęta forma uległa spaleniu.

Wnioskodawczyni wystąpiła do Sądu Okręgowego o stwierdzenie, że w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym z jej wniosku nastąpiła przewlekłość postępowania i zasądzenie kwoty 10.000 zł.

Postanowieniem Sądu Okręgowego z dnia 02 sierpnia 2007r. Sąd stwierdził, że w postępowaniu egzekucyjnym nastąpiła przewlekłość postępowania i zasądził na rzecz Wnioskodawczyni od Komornika kwotę 1.000 zł z odsetkami. Pieniądze, które jak określił Sąd: kwota 1.000 zrekompensuje wierzycielce przewlekłe postępowanie Komornika Wnioskodawczyni otrzymała i rozliczyła.

(Jednocześnie z uwagi na fakt, że Wnioskodawczyni uzyskała informację, że w dniu 27 stycznia 2005r. Sąd rozwiązał spółkę, w której była zatrudniona prowadziła batalię sądową o wypłatę z Funduszem Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i wygrała w pierwszej i drugiej instancji. W efekcie Wnioskodawczyni otrzymała od FGŚP na podstawie wyroku sądowego wynagrodzenie za pełne 3 miesiące i trzymiesięczną odprawę, co także rozliczyła w zeznaniu rok później tj. w 2008r.)

Na stronie 8 uzasadnienia ww. postanowienia Sąd Okręgowy napisał:

Dodatkowo należy wskazać, że przyznane odszkodowanie ma charakter zryczałtowany i odpowiednio do brzmienia przepisu art. 15 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez uzasadnionej zwłoki (Dz. U. 2004.179.1843) strona, której skargę uwzględniono, może w odrębnym postępowaniu dochodzić naprawienia szkody wynikłej ze stwierdzonej przewlekłości od Skarbu Państwa albo solidarnie od Skarbu Państwa i Komornika; a postanowienie uwzględniające skargę wiąże sąd w postępowaniu cywilnym o odszkodowanie lub zadośćuczynienie, co do stwierdzenia przewlekłości postępowania.

Z powyższego wynika, że przyznanie skarżącej wierzycielce kwoty 1.000,00 zł o ile nie wyczerpuje całości jej roszczeń, nie pokrywa całej szkody lub nie stanowi pełnego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę nie zamyka jej drogi cywilnej.

Poszkodowana wierzycielka może dochodzić dodatkowych roszczeń w postępowaniu cywilnym, tj. naprawienia szkody w szerokim rozumieniu obejmującej zarówno naprawienie szkody majątkowej w obydwu jej postaciach (damnum emergens i lucrum cessans) jak i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Wobec powyższego pozwem z dnia 24 czerwca 2008r. Wnioskodawczyni wystąpiła przeciwko pozwanym: Komornikowi oraz Skarbowi Państwa Sądowi Okręgowemu o zasądzenie na jej rzecz solidarnie od pozwanych:

1. kwoty 3.824,83 zł wraz z odsetkami ustawowymi w kwocie 10.418,59 zł tytułem naprawienia szkody wynikłej z przewlekłości postępowania egzekucyjnego,
2. odsetek od powyższego odszkodowania od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty (oraz inne ale tych nie potrafiła Wnioskodawczyni wyegzekwować),
3. przeprowadzenia dowodu z (m.in.) ww. postanowienia z dnia 2 sierpnia 2007r., wydanego przez Sąd Okręgowy.

W pozwie Wnioskodawczyni wniosła więc o zasądzenie konkretnych kwot oraz kwot, których wyliczenie będzie możliwe po ustaleniu daty wypłaty, wyceniając w ten sposób wyrządzoną jej szkodę związaną z częściowym brakiem zaspokojenia należnych wierzytelności wynikających z nakazu zapłaty wydanym przez Sąd Pracy. Po otrzymaniu na podstawie wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach od FGŚP wynagrodzenia za pełne 3 miesiące i odprawę za 3 miesiące owymi ww. nie zaspokojonymi wierzytelnościami były:

• 1.811,83 zł brutto z tytułu wynagrodzenia za miesiąc październik 2002r.
• odsetki ustawowe od 1.811,83 zł od dnia wymagalności, tj. 11 listopad 2002r. do dnia wniesienia pozwu (23 czerwca 2008r.),
• 2013 zł brutto z tytułu ekwiwalentu za niewykorzystany urlop,
• odsetki ustawowe od 2013 zł od dnia wymagalności tj. 01 lutego 2003r. do dnia wniesienia pozwu (23 czerwca 2008r.),
• odsetki od kwot wypłaconych przez Fundusz Gwarantowany Świadczeń Pracowniczych od dnia wymagalności określonej w nakazie zapłaty przez Sąd Pracy do dnia wypłaty przez FGŚP (12 maja 2008r.).

Odsetki ustawowe od odsetek i sumy kwot 1.811,83 zł i 2.013,00 zł za pozostały okres, tj. od wniesienia pozwu do dnia zapłaty łącznie tej wartości odszkodowania w momencie wnoszenia pozwu o zapłatę kwoty tytułem naprawienia szkody wynikłej z przewlekłości postępowania egzekucyjnego wyliczyć się nie dało, tak więc została ona tak określona, by Sąd mógł rozpatrzeć pozew.

Nieprawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 7 października 2010r. zasądzono Wnioskodawczyni kwoty o zasądzenie których wystąpiła w pozwie:

1. zasądza od pozwanej (...) i pozwanego Skarbu Państwa Prezesa Sądu Okręgowego w (...) solidarnie na rzecz powódki A.S. kwotę 3.824,84 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 26 czerwca 2008r. do dnia zapłaty oraz kwotę 10.418,59 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 26 czerwca 2008r. do dnia zapłaty.

Jednak po złożeniu apelacji prawomocny stał się wyrok Sądu Okręgowego z dnia 28 września 2011r. gdzie napisano:

I. zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 tylko w ten sposób, że kwotę 10.418.59 złotych zastępuje kwotą 5.245,56 złotych.

W praktyce skapitalizowane odsetki Sąd Apelacyjny wyliczył do dnia spalenia zajętej formy wtryskowej.

Oto cytat ze strony 11:

Konsekwencją powyższego było, uwzględnienie w części apelacji pozwanych i zmiana wyroku w zakresie kwoty 10.418,59 zł (szkoda jako skapitalizowane odsetki od należności głównej), którą zastąpiono kwotą 5.245,56zł, zgodnie z wyliczeniem ustawowych odsetek: - od kwoty 1811,73zł za okres od 11.11.2002r. do 8.08.2005r.

• od kwoty 2020 zł za okres od 11.12.2002r. do 8.08.2005r.

i dalej na 12 stronie:

• od kwoty 2020 zł za okres od 11.01.2003r. do 8.08.2005r.
• od kwoty 2010 zł za okres od 1.02.2003r. do 8.08.2005r.
• od kwoty 6060 zł za okres od 1.02.2003r. do 8.08.2005r.
• od kwoty 2013 zł za okres od 11.01.2003r. do 8.08.2005r. co odpowiada terminom wymagalności określonych w tytule wykonawczym.

Wnioskodawczyni dostała cztery przelewy od Sądu Okręgowego, gdzie jako tytuł podano w każdym słowo odszkodowanie zarządzenie nr 53/11; także dwa przelewy dotyczące zasądzonych odsetek Sąd opisał odsetki odszkodowanie jednoznacznie określając, że jest to odszkodowanie.

Wnioskodawczyni wskazała, iż teraz nie ma już firmy, w której była zatrudniona, a nawet jeśli istniałby jeszcze jakiś majątek to po 8 latach nie miałby wartości. Wskazała również, iż nie odzyskała całości należnych jej odsetek mimo prawomocnego wyroku Sądu Pracy. Zamiast 10.418,59 zł odsetek dostała zaledwie 5.245,56 zł.

Wnioskodawczyni podkreśliła, iż na skutek przewlekłości postępowania egzekucyjnego nigdy nie dostanie całości tego co w świetle prawomocnego nakazu zapłaty z Sądu Pracy miała bez trudu dostać z licytacji. A to co dostała musiała wysądzić w dwóch instancjach, ponosząc dodatkowe koszty, a przecież było to jej wynagrodzenie za 1/3 roku (prawie całe 4 miesiące).

Powyższe wynika z wyroku Sądu Apelacyjnego, w którym wskazano:

Postanowieniem z dnia 02 sierpnia 2007r. Sąd Okręgowy w (...) stwierdził, iż w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym z wniosku A.S (Wnioskodawczyni) przeciwko Spółce X. w sprawie o sygn. (...) nastąpiła przewlekłość postępowania. W myśl art. 365 § 1 k.p.c orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w przypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.

Bezprawność działania Komornika, statuująca zasadę jego odpowiedzialności odszkodowawczej, stwierdzona została zatem już postanowieniem z dnia 02 sierpnia 2007r. Ustalając stan faktyczny w sprawie ze skargi na czynności komornika Sąd Okręgowy stwierdził brak podjęcia przez komornika czynności zmierzających do rzeczywistej egzekucji roszczeń wierzycielki przez okres blisko 3 lat uznając, iż stan ten doprowadził do trwania postępowania egzekucyjnego ponad konieczność niezbędną do załatwienia sprawy egzekucyjnej tego rodzaju. W ocenie Sądu I instancji ustawodawca wprowadzając skargę na przewlekłość postępowania oraz towarzyszące jej uprawnienie do żądania przez skarżącego zasądzenia na jego rzecz odpowiedniej sumy pieniężnej jako swoistego środka wymuszającego na państwie usprawnienie działania państwa (wymiaru sprawiedliwości) w konkretnej sprawie, chciał zamanifestować, że suma ta nie wyczerpuje i nie zaspokaja wszystkich roszczeń przysługujących skarżącemu na podstawie przepisów prawa cywilnego, jakie mogą powstać na skutek przewlekłego prowadzenia sprawy. Artykuły 15 i 16 u.s.n.p. stanowią zatem tylko swego rodzaju wzmocnienie normatywne, za pomocą którego prawodawca usuwa wszelkie ewentualne wątpliwości co do odpowiedzialności państwa na podstawie przepisów prawa cywilnego za szkodę wyrządzoną rozpoznaniem sprawy w postępowaniu sądowym z nieuzasadnioną zwłoką (postanowienie z dnia 27 czerwca 2008r. sygn. III CZP 25/08 opubl. OSNC 2009/9/127, Biul, SN 2008/10/13).

Analizując materiał dowodowy zgromadzony w aktach niniejszej sprawy oraz aktach spraw (...) Sąd Rejonowy stanął na stanowisku, iż pozwany ad. 1 (komornik), po dokonaniu zajęcia formy wtryskowej dnia 23 czerwca 2004r., zaniechał podjęcia dalszych czynności, które składają się na normalny tok postępowania egzekucyjnego z ruchomości, zaś wedle treści art. 853 § 1 k.p.c., komornik ma obowiązek oznaczyć w protokole zajęcia wartość każdej zajętej ruchomości na podstawie własnej wiedzy i doświadczenia (uchwała siedmiu sędziów SN z dnia 9 grudnia 1986r., III CZP 61/86, OSNC1987, nr 9, poz.129). Przyjęcie przeciwnego poglądu czyniłoby niemożliwym zaskarżenie takiej czynności komornika (..). W ocenie sądu, w tym miejscu nastąpiło po stronie organu egzekucyjnego pierwsze naruszenie ciążących na nim obowiązków procesowych (...).

Natomiast na dalszym etapie postępowania pozwany ad. 1 (komornik) zobowiązany był do niezwłocznej sprzedaży zajętej ruchomości z wolnej ręki (art. 864 § 1 k.p.c) bądź w drodze publicznej licytacji (art. 867 k.p.c. i nast.). Istotną kwestią w omawianym zakresie jest szybkość i sprawność postępowania egzekucyjnego, albowiem upływ czasu wiąże się nierozerwalnie z utratą wartości aktywów (majątku trwałego dłużnika), nadto zwiększa ryzyko niezaspokojenia wierzyciela, albowiem daje dłużnikowi możliwość ochrony swojego majątku przed egzekucją. Tymczasem w przedmiotowej sprawie nie tylko nie doszło do sprzedaży ruchomości, nie doszło bowiem do podjęcia przez komornika żadnej, poza zajęciem rzeczy ruchomej, czynności zmierzającej do ochrony praw wierzycielki (powódki). W świetle powyższego uznać należało, iż organ egzekucyjny sprzeniewierzył się celowi egzekucji wynikającej z ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. (efektywne prowadzenie postępowania celem zaspokojenia wierzyciela w najwyższym zakresie), jak i wynikającym z Kodeksu postępowania cywilnego przepisom konstruującym procedury obowiązujące w toku postępowania egzekucyjnego, a zatem w działaniu swoim, a ściślej mówiąc w zaniechaniu, dopuścił się bezprawności, czego ponad wszelką wątpliwość dowiodła powódka na przeddecyzyjnym etapie postępowania sądowego.

W ocenie Sądu Rejonowego, powódka wykazała także, że zdarzenie w postaci bezprawnego zachowania (zaniechania) komornika wywołało u ww. realną szkodę majątkową w postaci nieodzyskanych w toku egzekucji należności objętych nakazem zapłaty z dnia 13 lutego 2003r. (15.944,83 zł) w części niezaspokojonej przez Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (wypłata z Funduszu 12.120 zł), a więc stanowiących kwotę 3.824,83 zł. Nadto pojęciem szkody (damnum emergens) powódka objęła sumę skapitalizowanych odsetek (...).

Dalej na str.6:

Sąd stanął jednak na stanowisku, iż bezprawność działania, jaką ponad wszelką wątpliwość należy przypisać komornikowi, w postaci przewlekłości postępowania, przyczyniła się do powstania po stronie wierzycielki ryzyka jej niezaspokojenia albowiem każdy dzień zwłoki w podjęciu przez organ egzekucyjny działań zmierzających do ochrony praw wierzycielki zmniejszał jej szansę na uzyskanie zaspokojenia. Komornik wykonujący zawód zaufania publicznego winien wykazać najwyższą staranność w ramach wykonywanych przez siebie czynności służbowych i tego też mają prawo oczekiwać powierzający mu swoje sprawy wierzyciele. Nadto Sąd Rejonowy wskazał, iż ostatecznie to zdarzenie losowe doprowadziło do unicestwienia jedynego składnika majątku dłużnika, z którego możliwa była skuteczna egzekucja, jednakże sytuacja taka (ryzyko takie) nie miałaby miejsca, gdyby komornik nie dopuścił się bezprawności w wykonywaniu swoich obowiązków zawodowych. Innymi słowy prawidłowy tok czynności egzekucyjnych (dołożenie przez komornika należytej staranności, jakiej należałoby oczekiwać w stosunkach tego rodzaju) doprowadziłby do spieniężenia formy wtryskowej, w konsekwencji czego nie doszłoby do jej spalenia na terenie obiektu (...).

W świetle powyższego można śmiało mówić o adekwatnym związku przyczynowym pomiędzy bezprawnym zaniechaniem komornika a szkodą w sferze majątkowej powódki w zakresie szczegółowo opisanym powyżej. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19.03.2008r. (sygn. V CSK 491/07, opubl. LEX nr 385589): "Nie wyłącza normalności w rozumieniu art. 361 § 1 k.c okoliczność, że mimo identycznych warunków zdarzenia określone następstwo nie zawsze występuje, ani też jego statystyczna rzadkość. Normalne następstwo nie musi oznaczać skutku koniecznego."

Wnioskodawczyni wskazała, iż pieniądze odszkodowanie od Skarbu Państwa wpłynęło (w formie 4 przelewów) na jej konto w grudniu 2011r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawczyni ma w rozliczeniu rocznym wpisać jako pozostały przychód (inne źródła) którąkolwiek z otrzymanych kwot, tj. czy ma opodatkować:

• kwotę 3.824,84 zł otrzymaną na rachunek bankowy od Sądu Okręgowego z opisem tytuł: zarządzenie nr 53/11 odszkodowanie,
• kwotę 1.700,32 zł otrzymaną na rachunek bankowy od Sądu Okręgowego z opisem tytuł: zarządzenie nr 53/11 odsetki odszkodowanie,
• kwotę 5.245,56 zł otrzymaną na rachunek bankowy od Sądu okręgowego z opisem tytuł: zarządzenie nr 53/11 odszkodowanie,
• kwotę 2.331,91zł otrzymaną na rachunek bankowy od Sądu okręgowego z opisem zarządzenie nr 53/11 odsetki odszkodowanie,

skoro każdy z przelewów zawiera opis odszkodowanie, wypłata nastąpiła na wezwanie Skarbu Państwa do zapłaty w celu naprawienia szkody a Sąd w znacznej części zasądził w wyroku wnioskowane kwoty i skoro w naszym prawodawstwie jest przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy...

Wnioskodawczyni uważa, że w myśl obowiązujących przepisów art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie musi płacić podatku dochodowego od żadnej z otrzymanych na podstawie wyroku sądowego kwot, które otrzymała dla zrekompensowania poniesionej szkody, gdyż na każdym przelewie Sąd Okręgowy dokonujący wypłaty w imieniu Skarbu Państwa wpisał słowo odszkodowanie a przecież Sąd wie za co płaci w danym przelewie. Dodatkowe adnotacje w opinii Wnioskodawczyni mają charakter informacyjny dla celów porządkowych, aby każdy mógł sprawdzić prawidłowość wyliczonej wartości, która sama w sobie stanowi odszkodowanie. Wnioskodawczyni wskazała, iż żadna wartość z otrzymanego w czterech przelewach odszkodowania nie będzie przeze nią wpisana do zeznania rocznego za rok 2011r. Odszkodowanie określone w pozwie jako odsetki ustawowe w kwocie 10.418,59 zł zostało wyliczone na podstawie wyroku Sądu Pracy jako odsetki od wynagrodzenia, jednakże takie określenie sporządzone zostało wyłącznie dla potrzeb wyceny wartości poniesionej szkody, za którą Wnioskodawczyni żądała w pozwie wypłaty odszkodowania. Tak samo kwota 3.824,84 zł, która została wyliczona jako suma brutta wynagrodzenia za październik 2002r. i brutta ekwiwalentu za niewykorzystany urlop, to sama w sobie jest kwotą należną tytułem naprawienia szkody wynikłej z przewlekłości postępowania egzekucyjnego.

Na stronie 9 uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego Sąd napisał:

W pierwszej kolejności należy podnieść, iż Sąd Rejonowy, prawidłowo przyjął zasadę odpowiedzialności komornika sądowego prowadzącego postępowanie egzekucyjne w sprawie (...) za szkodę wyrządzoną powódce, a związaną z brakiem zaspokojenia należnych jej wierzytelności objętych egzekwowanym w tymże postępowaniu, tytułem wykonawczym w postaci nakazu zapłaty z dnia 13 lutego 2003r. Sądu Rejonowego w (...) w sprawie (...). Prawidłowość stwierdzenia przez Sąd Rejonowy przesłanek odpowiedzialności obu stron pozwanych, opartej o przepis art. 23 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, nie budzi wątpliwości, zaś bezprawność działania komornika wynika wprost, ze stanowiącego tutaj prejudykat orzeczenia Sądu Okręgowego (...), które w tym zakresie, niewątpliwie wiąże sądy obu instancji rozpoznające niniejszą sprawę, co zresztą nie było kwestionowane w toku postępowania.

Wnioskodawczyni wskazała, iż jej brak zaspokojenia wierzytelności jako wymiar szkody wyrządzonej powódce, o której napisał Sąd to również dalsze odsetki od wynagrodzenia i odsetek, liczone od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty którego Wnioskodawczyni nie dostała i dlatego uważa, że słusznie w przelewie Sąd napisał przy kwocie obliczonych odsetek liczonych do dnia wypłaty słowo odszkodowanie.

Wnioskodawczyni wskazała, iż wnosząc pozew do Sądu nie mogła wskazać kwoty która winna być jej wypłacona jako poszkodowanej z tytułu przewlekłości postępowania egzekucyjnego w sprawie (...).

Wnioskodawczyni podkreśliła, iż o ile w pkt 1 pozwu wskazała konkretną wartość, to w pkt 2 pozwu nie mogła podać konkretnej kwoty, która łącznie miałaby zrekompensować poniesioną szkodę. Wnioskodawczyni wskazała, iż chociaż mogła założyć, że stopa procentowa odsetek nie ulegnie zmianie i podała datę, od której należy liczyć odsetki (które uznała jako należną jej dalszą część odszkodowania) to nie znała daty wypłaty a przecież trwało to kilka lat. Wyliczenie kwoty było więc niemożliwe, a każde ustawowe odsetki od dnia wniesienia pozwu (26 sierpnia 2008r.) do dnia zapłaty skonstruowało wg Wnioskodawczyni możliwość wyliczenia szkody wyrządzonej powódce, a związanej z częściowym brakiem zaspokojenia należnych Jej wierzytelności objętych egzekwowanym w tymże postępowaniu, tytułem wykonawczym w postaci zapłaty z dnia 13.02.2003r. Sądu Rejonowego w sprawie (...).

Wnioskodawczyni wskazała, iż konkretnej kwoty nie mogła zawrzeć w pozwie. Taka konstrukcja wyceny wartości poniesionej przez nią szkody była jedyną możliwą i Sąd odszkodowanie tak wyliczone jako odsetki od wynagrodzenia i odsetek we wskazanym okresie przesłał na jej konto.

Wnioskodawczyni podkreśliła, iż gdyby Komornik, który będąc funkcjonariuszem państwowym zrobił to do czego był zobowiązany a więc zabrał z miejsca przechowywania zajętą na poczet jej wierzytelności formę wtryskowa (której wartość przewyższała wartość należności) i spieniężył ją w drodze licytacji to Wnioskodawczyni dostałaby od niego całość wynagrodzenia (po odprowadzeniu składki ZUS i podatku) oraz odsetki liczone od dat z Nakazu zapłaty wydanym przez Sąd Pracy do dnia wypłaty włącznie co bezspornie byłoby zwolnione z opodatkowania zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95 (odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń), a więc zarówno odsetki od wartości 1.811,83 (z tytułu wynagrodzenia za październik 2002r.), jak i od kwoty 2013 zł (z tytułu ekwiwalentu za niewykorzystany urlop) czyli łącznie od sumy tych kwot.

Wnioskodawczyni zwraca uwagę, że byłyby to zarówno odsetki w okresie, który tu został sztucznie podzielony na :

1. okres od daty początkowej w Nakazie zapłaty z Sądu Pracy do dnia wniesienia pozwu do Sądu Rejonowego,
2. okres od daty wniesienia pozwu do daty zapłaty.

Taki podział w ogóle by nie wystąpił. Odsetki byłyby naliczone za cały okres łącznie, tak jak nakazywał to Nakaz zapłaty z Sądu Pracy i byłyby wolne od podatku.

Wnioskodawczyni zwraca uwagę, iż ponieważ Komornik tego nie zrobił musiała w dwóch instancjach na drodze sądowej wywalczyć część wynagrodzenia z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, złożyć pozew do Sądu aby stwierdzić przewlekłość postępowania i na tej podstawie wysądzić odszkodowanie.

W tym czasie przestała istnieć firma, w której Wnioskodawczyni była zatrudniona a majątek inny, który był w roku 2002/2003 nawet gdyby istniał to w 2011r. nie miałby wartości.

Wnioskodawczyni wskazała, iż poniosła koszty prowadzenia tych spraw sądowych, a w efekcie w tych ostatnich nie tylko nie zwrócono jej kosztów sądowych i kosztów zastępstwa to nawet nie dostała całości odsetek, które wynikały z Nakazu z Sądu Pracy.

Wnioskodawczyni uważa, że oddanie prawie 1/5 wysądzonej kwoty odszkodowania tytułem naprawienia szkody wynikłej z przewlekłości postępowania egzekucyjnego jako podatek od osób fizycznych, to tak jakby dodatkowo zasiliła Skarb Państwa aby zapłacił koszt reprezentującego go radcę prawnego w tym postępowaniu (a przecież koszty Sąd wzajemnie między stronami zniósł).

Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że podatku nie powinna zapłacić od żadnej z otrzymanych kwot i nie powinna umieścić ich w zeznaniu rocznym.

Wnioskodawczyni wskazała, iż ponieważ prawo jest takie samo w całej Polsce to np. przeanalizowała wyrok z 16 grudnia 2010r. (sygn. II FSK 1218/10) gdzie Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę innej izby. Uznał, że otrzymana przez X kwota nie podlega opodatkowaniu, gdyż nie wzbogaca beneficjenta, a stanowi rodzaj zadośćuczynienia. Podkreślił, że wysokość tej kwoty została określona orzeczeniem sądowym.

Wnioskodawczyni stwierdziła, iż zwrócił jej uwagę zapis:

Izba stwierdziła, że otrzymane przez Jana K, świadczenie (przyznane mu na podstawie art. 12 ust. 4 ustawy) nie nosi znamion zadośćuczynienia bądź odszkodowania, których podatnik może dochodzić w odrębnym postępowaniu na podstawie art. 15 ust. 1 i 2 ustawy a co zatem idzie jest opodatkowane. Nie dotyczy go zdaniem Izby żadne ze zwolnień podatkowych zapisanych w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

A więc w opinii Wnioskodawczyni prosty jest wniosek wynikający z tych słów:

skoro otrzymane przeze nią kwoty zostały otrzymane na podstawie wyroków sądowych (Sądu Rejonowego i Okręgowego apelacja) a powództwo zostało wytoczone, bo Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony (...) ma wnieść pozew z powództwa cywilnego co zrobiła i w wyniku wyroku zasądzono (niestety okrojone) kwoty to kwoty te w całości są wolne od podatku zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy źródłem przychodów są również inne źródła. Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14 dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 1214 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Wskazany przez ustawodawcę w art. 20 ust. 1 ww. ustawy katalog przychodów zaliczanych do innych źródeł nie stanowi katalogu zamkniętego, zawiera on jedynie przykładowe wskazanie przychodów zaliczanych do innych źródeł. Zgodnie z powołanymi przepisami opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlega uzyskany w roku podatkowym dochód stanowiący dla podatnika przysporzenie majątkowe.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Oznacza to, że na mocy tego przepisu wolne od podatku są odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkami w nim wymienionymi.

Podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Ww. przepis zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania (rekompensaty), które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy jak i niemajątkowy. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje bowiem inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, iż pozwem z dnia 24 czerwca 2008r. Wnioskodawczyni wystąpiła na drogę postępowania cywilnego przeciwko Komornikowi i Skarbowi Państwa Sądowi Okręgowemu w celu zaspokojenia roszczeń z tytułu naprawienia szkody majątkowej związanej z przewlekłością postępowania egzekucyjnego (wcześniej, tj. w dniu 02 sierpnia 2007r. Sąd Okręgowy stwierdził postanowieniem przewlekłość postępowania i z tego tytułu zasądził na jej rzecz kwotę 1. 000 zł wraz z odsetkami). W wyniku pozwu z dnia 24 sierpnia 2008r. nieprawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 7 października 2010r. zasądzono Wnioskodawczyni kwotę 3.824,84 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 26 czerwca 2008r. do dnia zapłaty oraz kwotę 10.418,59 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 26 czerwca 2008r. do dnia zapłaty. Jednak po złożeniu apelacji prawomocny stał się wyrok Sądu Okręgowego z dnia 28 września 2011r. który zmieniał wyrok Sądu Rejonowego tylko w ten sposób, że kwotę 10.418.59 zł zastąpiono kwotą 5.245, 56 zł. Kwota 3.824,83 zł zasądzona została tytułem naprawienia szkody spowodowanej bezprawnym zachowaniem (zaniechaniem) komornika skutkującym niemożnością odzyskania w toku egzekucji należności objętych nakazem zapłaty w części niezaspokojonej przez Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Z kolei kwota 10.418.59 zł zastąpiona kwotą 5.245, 56 zł zasądzona również została tytułem naprawienia szkody, przy czym podstawę jej obliczenia stanowiła suma skapitalizowanych odsetek.

Z treści wniosku wynika zatem, iż działanie (zaniechanie) Komornika polegające na niepodjęciu czynności, które składają się na normalny tok postępowania egzekucyjnego wywołało u Wnioskodawczyni realną szkodę majątkową. Zasadzone zatem na jej rzecz kwoty odszkodowania w wysokości 3.824,83 zł oraz 5.245,56 zł mające na celu naprawienie przedmiotowej szkody korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie powołanego przez Wnioskodawczynię art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawczyni nie ma zatem obowiązku ujmowania wyżej wskazanych kwot w zeznaniu podatkowym za 2011r.

Zatem w części dotyczącej zwolnienia z opodatkowania zasądzonego odszkodowania w kwotach 3.824,83 zł oraz 5.245,56 zł stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Nie można jednakże zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawczyni, iż zwolnieniem z opodatkowania objęte są kwoty zasądzonych odsetek.

Instytucję prawną odsetek reguluje art. 481 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Odsetki nie są wliczane do wartości odszkodowania. Analizując treść powyższych przepisów należy podkreślić, iż nie można utożsamiać odsetek z odszkodowaniem.

Zauważyć należy, iż Sąd zasądzając kwoty odszkodowań tj. kwotę 3.824,83 zł oraz 5.245,56 zł zasądził te kwoty wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 26 czerwca 2008r.

W przedmiotowej sprawie rozróżnić zatem należy kwotę odszkodowania w wysokości 5.245,56 zł która to kwota szkody została wyliczona jako suma skapitalizowanych odsetek od wskazanych w treści pytania kwot 1.700,32 zł oraz 2.331,91 zł; te ostatnie kwoty stanowią bowiem zgodnie z wyrokiem Sądu ustawowe odsetki od kwot odpowiednio 3.824,83 zł oraz 5.245,56 zł. Mają one zatem charakter uboczny względem świadczenia głównego, tj. zasądzonych kwot odszkodowania.

Nie można się zgodzić z twierdzeniem Wnioskodawczyni, iż skoro w treści przelewu wpisane są słowa odsetki odszkodowanie, to kwoty te stanowią odszkodowanie i korzystają ze zwolnienia z opodatkowania.

Treść art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy zwalnia z opodatkowania odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie. A zatem to merytoryczna treść wyroku decyduje jaki charakter ma zasądzone świadczenia. Z przedstawionego przez Wnioskodawczynię stanu faktycznego jednoznacznie wynika, iż zasądzono Wnioskodawczyni kwotę 3.824,84 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 26 czerwca 2008r. do dnia zapłaty oraz kwotę 10.418,59 zł (zmienioną na kwotę 5.245,56 zł) z ustawowymi odsetkami od dnia 26 czerwca 2008r. do dnia zapłaty.

Kwoty 1.700,32 zł oraz 2.331,91 zł jako kwoty odsetek nie korzystają ze zwolnienia opodatkowania nie są bowiem odszkodowaniem lecz świadczeniem ubocznym, tj. odsetkami. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w katalogu określonym w art. 21 ust. 1 nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od opisanych w treści wniosku świadczeń, w związku z czym uznać należy, że są one opodatkowane.

W związku z tym należności te stanowić będą dla Wnioskodawczyni przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawczyni winien opodatkować podatkiem dochodowym od osób fizycznych i ująć w zeznaniu rocznym za rok podatkowy, w którym odsetki te zostały wypłacone.

Odnosząc się do stanowiska Wnioskodawczyni, w którym stwierdza, iż gdyby Komornik spieniężył w drodze licytacji zajęty przedmiot to Wnioskodawczyni dostałaby od niego całość wynagrodzenia (po odprowadzeniu składki ZUS i podatku) oraz odsetki liczone od dat z Nakazu zapłaty do dnia wypłaty włącznie to odsetki byłyby zwolnione zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy, należy zauważyć, iż w przedmiotowej sprawie nie mamy do czynienia z odsetkami z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń. Na skutek zaniechania w podjęciu odpowiednich działań przez Komornika Wnioskodawczyni poniosła rzeczywistą szkodę. Odszkodowanie wypłacone jej zostało z tytułu tejże szkody. Odsetki wypłacone Wnioskodawczyni związane są ze świadczeniem odszkodowawczym (nie zaś z nieterminową wypłatą wynagrodzeń na co chociażby wskazuje określenie terminu, od którego są naliczane, tj. od dnia wniesienia pozwu a nie od dnia wymagalności wynagrodzenia za pracę), a w tym zakresie ustawa nie przewiduje zwolnień z opodatkowania.

Zatem w części dotyczącej zwolnienia z opodatkowania zasądzonych odsetek stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 4 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach