Temat interpretacji

Czy stratę z tytułu kradzieży gotówki można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 28 grudnia 2011 r. (data wpływu 3 stycznia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów straty z tytułu kradzieży gotówki - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 3 stycznia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów straty z tytułu kradzieży gotówki.

W przedmiotowym wniosku przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jako osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą w zakresie pośrednictwa finansowego. W ramach tej działalności zawarł umowę na prowadzenie agencji banku. W dniu 17 sierpnia 2011 r. z oddziału banku odebrał zasiłek dla agencji, tj. gotówkę, na co posiada kserokopię wydruku wypłaty z banku. Gotówkę o różnych nominałach i banknotach oraz pieczątkę nagłówkową agencji Wnioskodawca niósł w torbie. Transport gotówki wykonywał osobiście samochodem osobowym, którego jest właścicielem. Transport gotówki rozpoczął z parkingu przed oddziałem banku. Po przebyciu ok. 500 m zorientował się, że coś dziwnego dzieje się z samochodem, słyszał dziwne dźwięki, buczenie. Nie zatrzymywał się i kontynuował jazdę. Po przejechaniu dalszych kilkuset metrów postanowił zmienić trasę przejazdu i sprawdzić co się stało z samochodem. Wjechał w inną ulicę i zatrzymał się na parkingu przed kamerą sklepu. Po zatrzymaniu samochodu okazało się, że tylne koło prawe (od strony pasażera) nie ma powietrza. Wnioskodawca wymienił koło i kontynuował jazdę do miejsca przeznaczenia, tj. agencji banku. Po przybyciu na miejsce stwierdził brak torby z gotówką podjętą z banku. Wrócił więc na miejsce, w którym wymieniał koło i sprawdził, czy nie zostawił torby w miejscu wymiany opony lub może wypadła z samochodu. Torby jednak nie było. Po sprawdzeniu nagrania z kamery zewnętrznej monitoringu sklepu okazało się, że został okradziony podczas zmiany koła. Sprawcy obserwowali Wnioskodawcę już w banku jak pobierał zasiłek dla agencji. W zaparkowanym przed bankiem samochodzie przebili oponę (posiada zdjęcie opony) i kontynuowali jazdę za Wnioskodawcą, czekali kiedy się zatrzyma w celu wymiany koła. Kamera monitoringu zarejestrowała, że przy zmianie koła Wnioskodawca był obserwowany przez kilku sprawców (2 lub 3), którzy przechodzili obok samochodu i zaglądali przez szyby do środka gdzie jest torba. W tym czasie Wnioskodawca zajęty był wymianą koła. Podczas wymiany koła, przez dłuższą chwilę, Wnioskodawca rozmawiał ze spotkanym przypadkowo znajomym. Kiedy był pochylony i dokręcał koło, sprawca podszedł z lewej strony samochodu i pochylony otworzył tylne lewe drzwi, zabrał gotówkę i pieczątkę, i spokojnie oddalił się. Torba znajdowała się na tylnym siedzeniu i przykryta była matą, na której stało dużo ciężkich rzeczy (wiadra, skrzynka z narzędziami) wyjętymi z bagażnika, aby wyjąć koło zapasowe.

Natychmiast po stwierdzeniu kradzieży, Wnioskodawca wsiadł do samochodu i pojechał w kierunku w jakim oddalił się sprawca kradzieży. Równocześnie powiadomił telefonicznie Policję oraz bank. Poszukiwania kontynuował kilka godzin, niestety sprawcy nie odnalazł. Udał się na Policję w celu złożenia zawiadomienia o popełnionym przestępstwie. Podobno sprawców złapano w innej miejscowości na podobnej kradzieży. Ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania z uwagi, że była to kradzież bez włamania, a zawarta umowa OC nie obejmowała wartości pieniężnych.

Z uwagi na to, że agencja nie została zasilona pobraną gotówką z banku zgodnie z umową z bankiem, Wnioskodawca musiał uzupełnić powstały brak kasowy w wysokości 2.688 zł z własnych środków. Zatem poniósł stratę w wysokości skradzionej gotówki.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy stratę z tytułu kradzieży gotówki można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej...

Zdaniem Wnioskodawcy, kwotę jaką wpłacił, oddał bankowi (w związku z wcześniejszą kradzieżą) - prawidłowo zaliczył w koszty uzyskania przychodów działalności gospodarczej, ponieważ:

• była to kradzież mienia banku, gotówki (zaplanowane działanie złodziei);
• kradzież nie była następstwem rażącego niedbalstwa ze strony Wnioskodawcy;
• było to celowe działanie kilku osób trzecich, skierowane na zabór mienia;
• powstała strata miała bezpośredni związek z charakterem wykonywanej przez Wnioskodawcę działalności;
• wykonywany transport gotówki w kwocie 2.688 zł był zgodny z rozporządzeniem ministra MSWiA w zakresie transportu gotówki oraz akceptowany przez bank.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy. Aby zatem dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu musi spełniać łącznie następujące przesłanki:

1. musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
2. nie może być wymieniony w art. 23 ww. ustawy, wśród wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów,
3. musi być należycie udokumentowany.

Generalnie należy przyjąć, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów, bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ww. ustawy nie podlegają wyłączeniu z tychże kosztów. Przy czym, związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku, a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Zauważyć przy tym należy, iż konieczność poniesienia danego wydatku nie może wynikać z zaniedbań, braku nadzoru lub sprzecznych z prawem działań podatnika.

Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu uzyskiwano oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast za koszty służące zabezpieczeniu źródła przychodów należy uznać koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w sposób, gwarantujący bezpieczne funkcjonowanie tego źródła. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu nie dopuszczenia do utraty źródła przychodu w przyszłości.

W przypadku strat w majątku obrotowym (np. środkach pieniężnych) trudno mówić, że zmierzają one do osiągnięcia przychodów. Mogą one jednak co do zasady stanowić element kosztowy w prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej. Możliwość zaliczenia poniesionej straty do kosztów uzyskania przychodów uwarunkowana jest jednakże od spełnienia następujących warunków:

• strata musi być związana z całokształtem prowadzonej działalności,

• jej powstanie musi być spowodowane działaniem niezawinionym przez podatnika,

• musi być właściwie udokumentowana,

• podatnik winien wykazać, iż podjął właściwe działania zabezpieczające przed powstaniem tejże straty.

Przyjmuje się, iż dla celów podatkowych, tylko kradzież powstałą na skutek zdarzeń nieprzewidywalnych, nie do uniknięcia przez racjonalnie działający podmiot, można uznać za zdarzenie losowe, które uzasadnia zaliczenie powstałej straty w ciężar kosztów uzyskania przychodów.

Jeżeli więc faktycznie poniesiono stratę mimo prowadzenia racjonalnych działań w ramach działalności gospodarczej lub strata ta poniesiona została w wyniku zdarzeń losowych, chociaż starannie zabezpieczono się przed jej powstaniem, ponadto poniesienie straty było właściwie udokumentowane i nie miało związku z nadużyciami, niegospodarnością lub zaniedbaniem podatnika (brak nadzoru i odpowiedzialności) mogą być uznane za koszt uzyskania przychodu.

Ocena, czy podatnik dochował należytej staranności przy zabezpieczeniu składników majątkowych ma charakter indywidualny i jest uzależniona od konkretnych faktów i okoliczności towarzyszących powstałej stracie. Zauważyć przy tym należy, iż dla oceny czy podatnik dochował należytej staranności przy zabezpieczeniu środków pieniężnych znaczenie ma m.in. fakt, czy środki te były zabezpieczone zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 października 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad i wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne (Dz. U. z 2010 r., Nr 166, poz. 1128 ze zm.). W myśl § 5 tego rozporządzenia, transport wartości pieniężnych nieprzekraczających 0,2 jednostki obliczeniowej nie wymaga ochrony fizycznej i zabezpieczenia technicznego. Jednostką obliczeniową zgodnie z § 1 punkt 5 ww. rozporządzenia jest 120-krotność przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 oraz z 2010 r. Nr 40, poz. 224 i Nr 134, poz. 903). Rozporządzenie to nie wymaga szczególnych zabezpieczeń transportu środków finansowych w wysokości do 0,2 jednostki obliczeniowej.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca w ramach działalności gospodarczej prowadzi agencję banku. W dniu 17 sierpnia 2011 r. z oddziału banku odebrał środki pieniężne dla agencji. Gotówkę tę transportował osobiście samochodem osobowym, którego jest właścicielem. W związku z przebiciem opony, w trakcie jazdy samochodem, zatrzymał się na parkingu przed sklepem, gdzie był monitoring w celu wymiany koła. Po wymianie koła kontynuował jazdę do miejsca przeznaczenia, tj. agencji banku. Po przybyciu na miejsce stwierdził brak torby z gotówką podjętą z banku. Po sprawdzeniu nagrania z kamery zewnętrznej monitoringu sklepu okazało się, że został okradziony podczas zmiany koła. Sprawca podszedł z lewej strony samochodu i pochylony otworzył drzwi i zabrał gotówkę. Ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania z uwagi, że była to kradzież bez włamania, a zawarta umowa OC nie obejmowała wartości pieniężnych.

Podkreślenia wymaga, że podatnik nie może bezkrytycznie kwalifikować do kosztów uzyskania przychodów wszelkich wydatków, będących następstwem niezachowania przez niego należytej staranności. Działalność podmiotu gospodarczego powinna cechować dbałość i zachowanie należytej staranności tak w procesie decyzyjnym jak i wykonawczym.

Prowadzenie działalności w zakresie agencji banku, wymaga zachowania szczególnej staranności, zastosowania podwyższonych standardów zabezpieczeń przed ewentualną kradzieżą środków pieniężnych, zarówno w miejscu prowadzenia tej działalności, jak i podczas transportu.

W przedmiotowej sprawie zgodzić się można z Wnioskodawcą że sam transport gotówki był zgodny z rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 października 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad i wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne, które nie przewiduje specjalnych zabezpieczeń, jeśli chodzi o transport gotówki nieprzekraczającej 0,2 jednostki obliczeniowej o której mowa w tym rozporządzeniu. Jednakże, postępowanie Wnioskodawcy podczas postoju samochodu w czasie wymiany koła, nie zamknięcie drzwi samochodu w sytuacji gdy przewoził gotówkę dla agencji - nie może zostać uznane za zachowanie należytej staranności, czy właściwe działanie zabezpieczające przed powstaniem straty. Określając należytą staranność, należy mieć na uwadze staranność ogólnie wymaganą w stosunkach danego rodzaju, chodzi tu o pewien wzorzec zachowania w zakresie zaangażowania i dbałości w wykonaniu pewnych czynności. Jest to zatem pewne obiektywne minimum, którego można, a wręcz należy oczekiwać od przeciętnego człowieka. Ocena należytej staranności w zakresie prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej musi tym bardziej uwzględniać zawodowy charakter tej działalności. W tym przypadku, zawodowy charakter działalności określa obiektywny wzorzec wymaganej staranności.

Nie można zatem uznać, iż Wnioskodawca dochował należytej staranności podczas transportu gotówki. Powyższe ustalenie potwierdza także decyzja ubezpieczyciela o odmowie wypłaty odszkodowania z uwagi na fakt, że była to kradzież bez włamania.

Podkreślić równocześnie należy, że uczestniczące w obrocie gospodarczym podmioty prowadzące działalność gospodarczą na własne ryzyko, nie mogą wynikających z niego konsekwencji przerzucać na Skarb Państwa. Ciężar właściwego zabezpieczenia przewożonej gotówki spoczywał na Wnioskodawcy, a samo zaistnienie kradzieży gotówki z niezamkniętego samochodu, nie uprawnia do zaliczenia powstałej straty do kosztów uzyskania przychodów.

W nakreślonym stanie faktycznym, Wnioskodawca nie wykazał, że podjął wszelkie niezbędne działania zabezpieczające przed powstaniem tejże straty, tj. dochował należytej staranności w czasie transportu gotówki.

Biorąc powyższe pod uwagę, nie można zgodzić się z argumentacją, iż Wnioskodawcy przysługuje możliwość zaliczenia przedmiotowej straty w środkach obrotowych do kosztów uzyskania przychodów, na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wskazać równocześnie należy, że przedmiotem interpretacji indywidualnej jest wyłącznie kwestia możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów straty z tytułu kradzieży gotówki.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 721 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy