Informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego z dnia 03.08.2004, sygn. US-PD-I/415-56/04, Urząd Skarbowy w Legnicy

Temat interpretacji

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j. t. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), zwanej dalej ustawą jako odrębne źródła przychodów wymienia:
- pozarolniczą działalność gospodarczą (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy), do której m. in. zalicza się najem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą podatnika oraz świadczenie usług najmu na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej,
- najem (podnajem, dzierżawę, poddzierżawę oraz inne umowy o podobnym charakterze), w tym również dzierżawę, poddzierżawę działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą (art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy).
W zależności od tego, czy w rozumieniu ustawy najem stanowi pozarolniczą działalność gospodarczą podatnika, czy też stanowi dla podatnika źródło przychodów odrębne od działalności gospodarczej, inny będzie moment powstania przychodu. Otóż, jeżeli najem stanowi pozarolniczą działalność gospodarczą, za przychód uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat lub skont, pomniejszone o należny podatek od towarów i usług (stanowi o tym art. 14 ust. 1 ustawy). Natomiast, jeżeli najem stanowi źródło przychodów odrębne od pozarolniczej działalności gospodarczej, przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ust. 1 ustawy).
Osiągający przychody z najmu m. in. lokali mieszkalnych (który nie jest wykonywany w ramach działalności gospodarczej i stanowi źródło przychodów wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy) mogą opodatkować je na dwa sposoby:
- na zasadach określonych ww. ustawą, tj. wg skali podatkowej,
- w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Z uwagi na to, że w złożonym zapytaniu podatnik wskazał na opodatkowanie najmu na zasadach ogólnych odpowiedź ograniczono do opodatkowania w tej formie.
Stosownie do art. 44 ust. 1 pkt 2 ustawy, podatnicy osiągający dochody z najmu lub dzierżawy są obowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy według zasad określonych w ust. 3. Jak z kolei stanowi art. 44 ust. 3 tej ustawy, podatnicy, o których mowa w ust. 1, są obowiązani wpłacać zaliczki miesięczne. Obowiązek wpłacania zaliczek powstaje, poczynając od miesiąca, w którym dochody te przekroczyły kwotę powodującą obowiązek zapłacenia podatku - w 2004 r. wynosi ona 2.790,00 zł. Zaliczkę za dalsze miesiące ustala się w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku a sumą zaliczek za miesiące poprzedzające.
W myśl postanowień art. 44 ust. 6 ustawy zaliczki miesięczne, od przychodów wymienionych w ust. 1, za okres od stycznia do listopada uiszcza się w terminie do dnia 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Zaliczkę za grudzień, w wysokości należnej za listopad, uiszcza się w terminie do 20 grudnia. W terminach płatności zaliczek za miesiące od stycznia do listopada podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym deklaracje według ustalonego wzoru o wysokości dochodu osiągniętego od początku roku.

Po zakończeniu roku podatkowego (do dnia 30 kwietnia) przychód, koszty i dochód z tytułu najmu (dzierżawy) należy wykazać w zeznaniu rocznym razem z innymi dochodami rozliczanymi według skali podatkowej. Zasada łączenia dochodów wynika z art. 9 ust. 1a ustawy, który określa, że jeżeli osoba fizyczna osiąga dochody z dwóch lub więcej źródeł, przedmiotem opodatkowania staje się suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów podatnika, uzyskanych przez niego w roku podatkowym, za wyjątkiem dochodów opodatkowanych:
- w formie ryczałtu (art. 24 ust. 3 i art. 28 - 30 ustawy),
- podatkiem liniowym (art. 30c ustawy) oraz na zasadach określonych w art. 30a - 30c i art. 44 ust. 7e i 7f ustawy. Powyższe oznacza, że w sytuacji, gdy poza dochodami z najmu podatnik uzyskuje, np. dochody z emerytury, opodatkowaniu w zeznaniu rocznym podlega suma dochodów z tych dwóch źródeł.
W przypadku opodatkowania dochodów z najmu na ww. zasadach ogólnych przy ich ustalaniu stosuje się zasadę zawartą w ust. 2 art. 9 ustawy, zgodnie z którą dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24 - 25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów. Natomiast kosztami uzyskania przychodów z najmu, są w myśl art. 22 ww. ustawy wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy. Przy tym źródle dochodu nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji księgowych, jednak podatnik jest obowiązany zbierać dokumenty potwierdzające uzyskiwane przychody i ponoszone koszty.

Ze złożonego zapytania wynika, że oprócz dochodów osiągniętych z emerytury podatnik zamierza wynajmować część swojego mieszkania własnościowego, z którego to wynajmu dochody nie przekroczą w ciągu roku kwoty wolnej od podatku, tj. 2.790,00zł.
W związku z powyższym podatnik zwraca się z pytaniem, czy ma obowiązek zarejestrować najem w rejestrze przedsiębiorstw, czy musi tego rodzaju najem rozliczać jako dodatkowe źródło przychodów poza działalnością gospodarczą (na zasadach ogólnych), czy ma obowiązek składania deklaracji PIT - 5 i czy rozliczać się z osiągniętego dochodu z najmu dopiero w zeznaniu rocznym. Podatnik uważa, że skoro dochód z najmu pokoju nie przekroczy kwoty wolnej od podatku, to nie jest on obowiązany płacić zaliczek na podatek dochodowy i składać deklaracji PIT - 5, a dochód uzyskany z najmu rozliczony będzie w zeznaniu rocznym.
W świetle opisanego stanu faktycznego i prawnego należy stwierdzić, że do woli podatnika należy kwalifikacja najmu, tj. czy ma stanowić pozarolniczą działalność gospodarczą, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy, (co wiąże się też z jego rejestracją), czy też ma stanowić źródło przychodów odrębne od działalności gospodarczej - art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy. O ile najem będzie stanowić źródło przychodów wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 6 (poza pozarolniczą działalnością gospodarczą) i podatnik nie uzyska dochodu przekraczającego w 2004 r. kwoty wolnej, a więc 2.790,00zł., nie powstanie obowiązek wpłacania w ciągu roku zaliczek na podatek dochodowy, w terminie do dnia 20 następnego miesiąca za miesiąc, w którym uzyska się dochód i nie powstanie obowiązek składania deklaracji PIT - 5 na zaliczki miesięczne na podatek dochodowy. Uzyskany natomiast dochód z wynajmu przedmiotowego lokalu należy wykazać w zeznaniu podatkowym, które podatnik winien złożyć w terminie do dnia 30 kwietnia następnego roku i ująć w nim wszystkie uzyskane w roku podatkowym dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (art. 45 ust. 1 ustawy). Jednocześnie należy dodać, iż dla podatników, którzy w roku podatkowym uzyskali przychody (dochody) opodatkowane na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej (tj. m. in. z najmu), przeznaczony jest formularz PIT - 36.