Temat interpretacji

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 12.12.2007 r. (data wpływu 07.01.2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na opłacenie prawnika w wygranej sprawie sądowej z powództwa cywilnego przeciwko byłemu zakładowi pracy jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 07.01.2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na opłacenie prawnika w wygranej sprawie sądowej z powództwa cywilnego przeciwko byłemu zakładowi pracy.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca w czerwcu 1998 r. uległ wypadkowi przy pracy, doznając uszczerbku na zdrowiu, tzn.:

1. Wnioskodawcy amputowano lewą rękę do wysokości przedłokcia,
2. Wnioskodawca ma prawą rękę w całkowitym bezruchu w obszarze dłoni.
   
   

W związku z powyższym Wnioskodawca uzyskał orzeczenie o całkowitej niezdolności do samoistnej egzystencji.

W 1999 r. Wnioskodawca wystąpił z pozwem z powództwa cywilnego przeciwko byłemu zakładowi pracy o:

• zadośćuczynienie,
• odszkodowanie,
• rentę wyrównawczą.
  
  

Na rozprawie pierwszej instancji powództwo Wnioskodawcy oddalono.

Na rozprawie drugiej instancji zapadł wyrok zasądzający na rzecz Wnioskodawcy zadośćuczynienie, odszkodowanie, rentę wyrównawczą oraz zwrot kosztów sądowych w wysokości 14.850,00 zł , przy czym udokumentowane przez Wnioskodawcę koszty sądowe są wyższe i wynoszą 42.325,60 zł.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Zdaniem Wnioskodawcy, istnieje bezpośredni związek powstania kosztów z zaistniałym zdarzeniem podatkowym.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje.

Ogólną definicję kosztów uzyskania przychodów, jako kategorii z zakresu prawa podatkowego, zawiera art. 22 ust.1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze. zm.), zgodnie z którym kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu uzyskania przychodu lub utrzymania źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Możliwość potraktowania danego wydatku za koszt uzyskania przychodów ściśle wiąże się z konkretnymi zasadami opodatkowania, określonymi tą ustawą.

W myśl art. 9 ust. 1 tej ustawy opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Wyrażona w wyżej cytowanym artykule zasada powszechności opodatkowania dochodów osiąganych przez osoby fizyczne jednoznacznie wskazuje, że o braku podstaw do opodatkowania przychodu można mówić tyko wówczas, gdy zostanie on wymieniony w przepisach art. 21, 52, 52a, 52c bądź zwolniony od podatku na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej w formie zaniechania.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy wolne od podatku są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód.
   
   

Zauważyć należy, iż nie wszystkie szczegółowe warunki, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy muszą wynikać wprost z przepisów ustawowych, gdyż przepisy te wielokrotnie pozostawiają stronom umów swobodę co do określania, np. wysokości świadczenia. Przepisu tego nie można zatem interpretować zawężająco, przyjmując, iż jedynie odszkodowania, które zostały szczegółowo unormowane w przepisach prawa spełniają przesłanki tej normy.

W tej kategorii zwolnień mieszczą się też odszkodowania zasądzone wyrokami sądów, jeżeli orzeczenia zapadły w oparciu o przepisy ustawowe. Przykładowo potwierdza to uchwała NSA z dnia 24 listopada 2003 r. (sygn. PPS 9/2 003), która określa, między innymi, że za odszkodowania wypłacone na podstawie przepisów prawa, należy uznać takie odszkodowania, których źródłem jest przepis prawa niezależnie od tego, że bezpośrednim tytułem wypłaty odszkodowania jest umowa, wyrok sądu lub decyzja innego organu państwa.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b cyt. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Przez określenie "inne" należy rozumieć te odszkodowania, których wprost nie wymieniono w katalogu zwolnień podatkowych. Będą to przede wszystkim inne zwolnienia niż, te których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Na gruncie prawa cywilnego rozróżnia się szkodę majątkową i szkodę niemajątkową. Zasady naprawienia szkody reguluje art. 444 § 1 i art. 445 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze. zm.). Stosownie do powołanych przepisów w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego naprawienia szkody, odpowiedniej renty, a także zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Powołane przepisy dają podstawę roszczenia dla poszkodowanego w stosunku do sprawcy uszkodzenia ciała lub zdrowia wywołanego tym samym czynem (zdarzeniem).

Zadośćuczynienie, analogicznie jak odszkodowanie, jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. W konsekwencji, użyte przez ustawodawcę w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęcie odszkodowania odnosi się również do zadośćuczynienia, będącego formą wynagrodzenia szkody. Zatem, należy uznać, że użyte w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy pojęcie odszkodowania odnosi się również do zadośćuczynienia będącego formą wynagrodzenia krzywdy poszkodowanego.

W świetle art. 21 ust. 1 pkt 3c cytowanej ustawy wolne od podatku są również odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Ze stanu faktycznego przedstawionego w rozpatrywanej sprawie wynika, że na mocy wyroku sądowego otrzymał Pan od byłego pracodawcy zadośćuczynienie, odszkodowanie i rentę wyrównawczą - w związku z wypadkiem przy pracy, którego skutkiem było orzeczenie o całkowitej niezdolności Pana do samoistnej egzystencji. Nie wskazał Pan jednak, na jakich przepisach opierał się sąd przyznając Panu przedmiotowe odszkodowania.

O ile zatem odszkodowania te spełniają w pełni kryteria zawarte w ww. przepisach, podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego. Zwolnienie od podatku oznacza tym samym, że nie uzyskał Pan przychodu w sensie podatkowym.

Nie stanowi też dla Pana przychodu i nie podlega opodatkowaniu kwota dotycząca zwrotu kosztów sądowych, jako że w takiej sytuacji nie uzyskuje Pan żadnego przysporzenia majątkowego lecz tylko zostanie Panu zwrócony poniesiony wydatek.

W tym stanie rzeczy, z uwagi na brak przychodu, w konsekwencji bezprzedmiotowe jest Pana pytanie co do możliwości odliczenia kosztów opłacenia mecenasa reprezentującego Pana przed sądem.

Ponadto należy wskazać, iż w myśl art. 22 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli podatnik ponosi koszty uzyskania przychodów ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu, oraz koszty związane z przychodami z innych źródeł, a nie jest możliwe ustalenie kosztów uzyskania przypadających na poszczególne źródła, koszty te ustala się w takim stosunku, w jakim pozostają przychody z tych źródeł w ogólnej kwocie przychodów.

Powyższą zasadę, zgodnie z ust. 3a tego artykułu, stosuje się również w przypadku, gdy część dochodów z tego samego źródła przychodów podlega opodatkowaniu, a część jest wolna od opodatkowania, z wyłączeniem źródeł przychodów określonych w art. 10 ust. 1 pkt 1 i 2.

Podsumowując, w przedstawionym stanie faktycznym nie istnieje podstawa prawna, aby Wnioskodawca mógł zaliczyć w koszty uzyskania przychodów wydatki na opłacenie mecenasa, reprezentującego Wnioskodawcę w wygranej sprawie sądowej z powództwa cywilnego przeciwko byłemu zakładowi pracy o należne świadczenia z tytułu wypadku przy pracy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.