Temat interpretacji

Ulga prorodzinna.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 5 lipca 2020 r. (data wpływu 13 lipca 2020 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 lipca 2020 r. wpłynął do Organu podatkowego ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Interpretacja dotyczy roku podatkowego 2020. W dniu 22 lipca 2000 r. Wnioskodawczyni zawarła związek małżeński z , urodzonym w dniu r. w . Ze związku tego urodziło się dwoje dzieci:

• , urodzony w dniu 2000 r. w ,

• , urodzony w dniu 2009 r. w .

W dniu 21 września 2016 r. wyrokiem w imieniu Rzeczpospolitej Polskiej Sąd Okręgowy w rozwiązał małżeństwo . Wyrok uprawomocnił się w dniu 13 października 2016 r. Wykonanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi Sąd powierzył obojgu rodzicom z ustaleniem ich miejsca pobytu przy matce. Uregulował również kontakty ojca w stosunku do młodszego syna, nie orzekając o kontaktach ze starszym synem. Między byłym mężem a Wnioskodawczynią nie zostało zawarte żadne pisemne porozumienie dotyczące korzystania z ulgi prorodzinnej w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dzieci w 2020 r. uczęszczały do szkół:

• do klasy w , ul. , w czerwcu br. pisał maturę, obecnie oczekuje na wyniki;

• . do klasy Szkoły w , ul. .

Ojciec dzieci widywał się z młodszym synem w okresie od stycznia do połowy marca w wyznaczone sądowo dni. Jednakże z powodu pandemii od połowy marca do połowy maja nie zabierał syna do siebie. Były mąż, poza systematycznym płaceniem alimentów wysokości 600 zł na syna i 600 zł na syna , nie troszczy się o rozwój fizyczny i intelektualny dzieci. Ojciec dzieci do grudnia 2019 r. zamieszkiwał ze swoimi rodzicami. Dopiero pod koniec 2019 r. po 4 latach wyprowadził się od nich i obecnie wynajmuje dwupokojowe mieszkanie, również w miejscowości, gdzie mieszkają jego rodzice, tj. w . Dziecko niejednokrotnie gdy jest pod opieką ojca zostaje samo w mieszkaniu na wiele godzin lub ojciec dziecka oddaje je pod opiekę rodzicom. Tłumaczy ten fakt, że musi chodzić do pracy. Ojciec mając młodszego syna czasami zabierze go na basen. Do kina czy do Starszy syn rzadko widuje się z ojcem, nie odbiera od niego telefonów i nie chce z nim rozmawiać. Obecnie jest przez niego wręcz nękany smsami dotyczącymi jego przyszłości, a konkretnie, czy idzie na studia czy nie, bo jeśli nie, to ojciec zaraz z początkiem września chce założyć sprawę o niepłacenie alimentów na starszego syna. Starszy syn od ponad roku dorabia sobie w pizzerii na umowę zlecenie. Jego dochód roczny przekracza kwotę 3 500 zł brutto więc rozlicza się samodzielnie. Za rok podatkowy 2019 Wnioskodawczyni nie otrzymała ulgi z tytułu wychowywania starszego syna. Jedynie za młodszego Jej się należała.

To matka dba o rozwój intelektualny młodszego syna poprzez wyjazdy na wczasy, zagospodarowanie czasu wolnego, pomoc w nauce, a w okresie pandemii wielogodzinne odrabianie zajęć, wysyłanie zdjęć prac domowych mailem, za pomocą dziennika kontrola codzienna zadań dodawanych na dzienniku elektronicznym. Praca ta zaowocowała bardzo wysoką średnią młodszego syna (5,54) oraz otrzymaniem nagrody za wyniki w nauce oraz stypendium . Matka dba również o rozwój fizyczny młodszego syna poprzez organizowanie wycieczek rowerowych, dba o zaspakajanie podstawowych potrzeb dzieci oraz opiekuje się nimi w czasie wolnym od zajęć szkolnych oraz w chorobie. Matka również w okresie styczeń-marzec 2020 r. woziła młodszego syna do szkoły, niejednokrotnie w czasie dnia była wzywana do szkoły bo syn źle się czuł i zawsze umiała tak zorganizować czas, by syna odebrać oraz zajechać z nim do pediatry. Wnioskodawczyni jest w stałym kontakcie z wychowawcą klas obu synów, na bieżąco wyjaśnia wiele spraw z nauczycielami prowadzącymi dane przedmioty u młodszego syna, chodzi na wywiadówki. Ojciec mimo pracy w systemie zmianowym i niejednokrotnym wolnym dniem od pracy w tygodniu, nie wyraża chęci odbierania syna ze szkoły. Nie uczestniczy czynnie w edukacji syna, nie zna nazwisk nauczycieli uczących ani numeru telefonu szkoły. Całkowitą edukacją dzieci obarczył matkę. W okresie marzec-czerwiec, gdy szkoły były zamknięte, dzieci były wyłącznie pod opieką matki.

W 2019 r. syn nie osiągnął dochodów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dochód z umowy zlecenie starszego syna jest wyłącznie na jego rozdysponowanie, zarówno starszy jak i młodszy syn jest na utrzymaniu matki.

W stosunku do dzieci jak i Wnioskodawczyni nie miały zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym. Za rok podatkowy Wnioskodawczyni osiągnęła dochód brutto z tytułu umów o pracę oraz umów zlecenia w wysokości , składki na ubezpieczenie społeczne oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne , zaś pobrana zaliczka wyniosła kwotę ... Zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu za 2019 r. Wnioskodawczyni złożyła w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Wnioskodawczyni chciałaby podkreślić, że corocznie od rozwodu stara się o uzyskanie interpretacji indywidualnej z prośbą o określenie, kto może starać się o ulgę na dzieci (obecnie na dziecko). Mimo decyzji korzystnej dla Wnioskodawczyni, a co za tym idzie corocznemu odliczeniu ulgi na dzieci/dziecko, były mąż Wnioskodawczyni również składa zeznanie podatkowe z ulgą na młodszego syna i corocznie je otrzymuje mimo, że był przez Wnioskodawczynię informowany, że mu się ona nie należy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy Wnioskodawczyni przysługuje prawo do odliczenia ulgi z tytułu wychowywania dziecka w pełnej wysokości w roku podatkowym 2020, zgodnie z art. 27f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, ulga z tytułu wychowywania dziecka w pełnej wysokości za rok podatkowy 2020 powinna przysługiwać wyłącznie matce. Ulga ta została wprowadzona po to, by pomóc rodzicom w wychowywaniu dzieci. W myśl art. 27f ww. ustawy, odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

1. jednego małoletniego dziecka kwota 92 zł 67 gr, jeżeli dochody podatnika:
   1. pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,
   2. niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a);
2. dwojga małoletnich dzieci kwota 92 zł 67 gr na każde dziecko;
3. trojga i więcej małoletnich dzieci kwota:
   1. 92 zł 67 gr odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
   2. 166 zł 67 gr na trzecie dziecko,
   3. 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.
   
   

Zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnikom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską, przysługuje ulga na małoletnie dzieci. Jednakże do nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej konieczne jest zarówno posiadanie przez rodziców władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Jeżeli rodzic dziecka pomimo posiadania praw rodzicielskich nie zajmuje się dzieckiem albo jego kontakty są sporadyczne należy uznać, że nie wykonuje władzy rodzicielskiej i w związku z tym nie ma prawa do ulgi. Zatem tylko matce przysługuje skorzystanie z tej ulgi.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

W myśl art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1426, z późn. zm.), od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1. wykonywał władzę rodzicielską;
2. pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
3. sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Natomiast, zgodnie z art. 27f ust. 2 ww. ustawy, odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

1. jednego małoletniego dziecka kwota 92 zł 67 gr, jeżeli dochody podatnika:
   1. pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,
   2. niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;
2. dwojga małoletnich dzieci kwota 92 zł 67 gr na każde dziecko;
3. trojga i więcej małoletnich dzieci kwota:
   1. 92 zł 67 gr odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
   2. 166 zł 67 gr na trzecie dziecko,
   3. 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.
   
   

Zgodnie z art. 27f ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a.

Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka (art. 27f ust. 2b ww. ustawy).

W myśl art. 27f ust. 2c ustawy, odliczenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

1. na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych,
2. wstąpiło w związek małżeński.

W przypadku, gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem (art. 27 ust. 3 ww. ustawy).

Z przepisu art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Na podstawie art. 27f ust. 5 ww. ustawy, odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

1. odpis aktu urodzenia dziecka;
2. zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
3. odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;
4. zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

Zgodnie z art. 27f ust. 7 ww. ustawy, przepisy art. 6 ust. 8 i 9 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Zgodnie z art. 6 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2019 r., poz. 2086, z późn. zm.), dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską (art. 92 ww. Kodeksu). Władza rodzicielska, co do zasady, przysługuje obojgu rodzicom (art. 93 § 1 ww. Kodeksu). Obejmuje ona w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka (art. 95 ww. Kodeksu). W myśl art. 96 § 1 ww. Kodeksu rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania (art. 97 § 1 ww. Kodeksu).

Natomiast, jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd opiekuńczy może zmienić orzeczenie o władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania zawarte w wyroku orzekającym rozwód, separację bądź unieważnienie małżeństwa, albo ustalającym pochodzenie dziecka (art. 106 ww. Kodeksu). Zgodnie zaś z treścią art. 107 § 1 ww. Kodeksu, jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia. W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia (art. 107 § 2 ww. Kodeksu).

Podkreślenia przy tym wymaga, że separacja bądź rozwód rodziców nie są równoznaczne z utratą przez rodzica prawa do wykonywania władzy rodzicielskiej. Sąd rodzinny, ogłaszając separację bądź rozwiązując związek małżeński określa także prawa rodzicielskie. Jeżeli zatem nie pozbawia tego prawa jednego z rodziców, to uznaje, że rodzice są zdolni do porozumienia w sprawach dotyczących dziecka.

Warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi na dzieci w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej (a nie samo jej posiadanie). Nie można utożsamiać pojęcia wykonywanie władzy rodzicielskiej z pojęciem przysługiwanie władzy rodzicielskiej. Należy mieć na uwadze, że do nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Należy przy tym odróżnić treść władzy rodzicielskiej od jej wykonywania, gdyż samo posiadanie władzy rodzicielskiej nie oznacza jej wykonywania.

Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. Przy czym przez wychowywanie należy rozumieć zapewnianie stałej opieki, prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Chodzi zatem o aktywne uczestniczenie w wychowywaniu dziecka i realny wpływ na rozwój jego osobowości. Realizacja prawa wykonywania władzy rodzicielskiej może następować przykładowo poprzez osobiste kontakty z nauczycielami, interesowanie się stanem zdrowia dziecka i pomoc w jego leczeniu, zapewnianie wsparcia w nauce, interesowanie się sposobem spędzania wolnego czasu.

W konsekwencji, wykonywanie obowiązku alimentacyjnego, czyli fakt płacenia alimentów na dzieci, nie jest rozstrzygający dla uznania, że rodzic wykonuje władzę rodzicielską. Obowiązek alimentacyjny jest bowiem niezależny od władzy rodzicielskiej, a wiec spoczywa także na rodzicach, którzy zostali pozbawieni tej władzy.

Stąd ulga na dzieci przysługuje tym rodzicom, którzy faktycznie sprawują pieczę nad osobą i majątkiem dziecka. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje formalnie obojgu rodzicom, a tylko jeden z rodziców faktycznie ją wykonuje, to z odliczenia całości kwoty może skorzystać tylko ten rodzic. Jeżeli rodzic dziecka pomimo posiadania praw rodzicielskich nie zajmuje się dzieckiem albo jego kontakty są sporadyczne należy uznać, że nie wykonuje władzy rodzicielskiej i w związku z tym nie ma prawa do ulgi.

Powyższe potwierdza Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 27 lipca 2016 r., sygn. akt. II FSK 2378/15, stwierdzając; () dla nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej, konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, to jest posiadanie władzy rodzicielskiej (nawet ograniczonej na podstawie wyroku sądowego) i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Czym innym jest bowiem posiadanie władzy a czym innym jej wykonywanie, a to oznacza, że utożsamianie ich na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje uzasadnienia. W celu nabycia prawa do przedmiotowej ulgi podatnik powinien wykazać zatem, że w danym roku podatkowym wykonywał, a nie tylko posiadał władzę rodzicielską ().

Zatem, o wykonywaniu władzy rodzicielskiej nie świadczy tylko sam fakt jej posiadania, czy spełniania obowiązku alimentacyjnego, ani sporadyczne kontakty z dzieckiem. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka. Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka.

Z przytoczonych regulacji wynika, że wysokość odliczenia z tytułu ulgi na dzieci, o której mowa w art. 27f ustawy, została określona na dziecko, przy czym rodzicom dziecka ustawodawca przyznał jeden wspólny limit. Jeżeli zatem w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska i władza ta jest wykonywana przez oboje rodziców, to każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującej kwoty ulgi. Powyższe oznacza, że suma miesięcznych odliczeń dokonanych przez oboje rodziców względem tego samego dziecka nie może przekroczyć kwoty obliczonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ww. ustawy. Co istotne, kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej, z tym że, biorąc pod uwagę umiejscowienie w przepisach ustawy sformułowania lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej, tj. po wyrazach kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku w częściach równych, należy przyjąć, że podstawową formą podziału przysługującego odliczenia pomiędzy rodziców z których każdy ma prawo do zastosowania ulgi jest podział tej kwoty w częściach równych. Tym samym, możliwość skonsumowania kwoty ulgi przez rodziców dziecka w inny sposób niż w proporcji pół na pół, należy traktować w kategorii przywileju (wyjątku od generalnej zasady) wymagającego zgody obojga rodziców.

Dotyczy to zarówno rodziców pozostających w związku małżeńskim lub partnerskim, jak i rodziców rozwiedzionych, czy będących w separacji.

Zatem, ustawodawca dał rodzicom możliwość wyboru, w jaki sposób dokonają odliczeń kwoty przysługującej im ulgi prorodzinnej. Istotne jest jednak to, aby odliczona kwota przez oboje rodziców nie przekroczyła rocznego limitu ulgi określonego ustawą. W związku z tym możliwe jest skorzystanie z odliczenia od podatku przez jednego z rodziców, przy czym konieczne jest w tym zakresie uzyskanie porozumienia pomiędzy osobami uprawnionymi, gdyż to im ustawodawca pozostawił decyzję w tym względzie. Natomiast w sytuacji braku takiego porozumienia odliczenie przysługuje w częściach równych.

Porozumienie rodziców co do wysokości dokonywanego odliczenia nie jest natomiast wymagane w przypadku, gdy rodzic spełnia warunki do zastosowania odliczenia na podstawie art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i odliczenia tego dokonuje w wysokości 50% kwoty ulgi określonej zgodnie z art. 27f ust. 2 tej ustawy.

Podkreślić jednak należy, że jak już wyżej wskazano zgodnie z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, prawo do ulgi przysługuje rodzicowi, który w roku podatkowym wykonywał władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka. Dla nabycia praw do przedmiotowej ulgi nie wystarczy więc posiadanie władzy rodzicielskiej. Prawo takie daje dopiero wykonywanie takiej władzy. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka. Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodzica wobec dziecka. Zatem samo posiadanie władzy rodzicielskiej, bez jej faktycznego wykonywania, podobnie jak utrzymywanie sporadycznych kontaktów z dzieckiem czy alimentacja nie wystarcza do zastosowania przedmiotowego odliczenia.

W sytuacji, gdy tylko jeden z rodziców wykonuje władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka, nie ma zastosowania zasada, zgodnie z którą, przysługującą rodzicom kwotę ulgi na dziecko, rodzice dziecka mogą odliczyć w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Sposób podziału ulgi pomiędzy rodziców dziecka jest bowiem zagadnieniem wtórnym (następczym) wobec samego prawa do ulgi. W konsekwencji, przysługiwanie odliczenia obojgu rodzicom w kwotach równych lub dowolnej proporcji przez nich ustalonej może mieć miejsce tylko wówczas, gdy oboje rodzice wykonują władzę rodzicielską.

Powyższy pogląd znalazł odzwierciedlenie w orzecznictwie sądowym, np. w wyroku NSA z dnia 27 lipca 2016 r., sygn. akt II FSK 2360/15, w którym Sąd wskazał, że: Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka. Samo tylko uiszczanie alimentów na rzecz niepełnoletniego dziecka (nierzadko wymuszonych orzeczeniem sądowym) czy też sporadyczne spotkania z dzieckiem nie wypełniają tak rozumianego określenia wykonywanie władzy rodzicielskiej. Wykonywać pieczę (zgodnie z def. Wielkiego Słownika Języka Polskiego oraz słownika synonimów) to m.in. sprawować nad kimś lub czymś bezpośrednią, osobistą opiekę, troszczyć się, baczyć, czuwać, nadzorować.

Jednocześnie jak wynika z uchwały Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 5 czerwca 2012 r., sygn. akt III CZP 72/11: W orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtowało się jednolite stanowisko, wywodzone z wykładni językowej art. 113 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, że prawo do utrzymywania przez rodziców kontaktów z dzieckiem nie należy do sfery sprawowania władzy rodzicielskiej. Wskazane zostało, że jest to uprawnienie odrębne od władzy rodzicielskiej, wynikające z najbliższego pokrewieństwa, ale ściśle z tą władzą związane i służy dobru dziecka.

Wskazać należy, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że w dniu 22 lipca 2000 r. Wnioskodawczyni zawarła związek małżeński. Ze związku tego urodziło się dwoje synów w 2000 r. i w 2009 r. W dniu 21 września 2016 r. Sąd Okręgowy rozwiązał małżeństwo Wnioskodawczyni. Wyrok uprawomocnił się w dniu 13 października 2016 r. Wykonanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi Sąd powierzył obojgu rodzicom z ustaleniem ich miejsca pobytu przy matce. Uregulował również kontakty ojca w stosunku do młodszego syna nie orzekając o kontaktach ze starszym synem. Między byłym mężem a Wnioskodawczynią nie zostało zawarte żadne pisemne porozumienie dotyczące korzystania z ulgi prorodzinnej w podatku od osób fizycznych. Dzieci w 2020 roku uczęszczały do szkół: starszy syn do technikum, młodszy do szkoły podstawowej.

Ojciec dzieci widywał się z młodszym synem w okresie od stycznia do połowy marca w wyznaczone sądowo dni. Jednakże z powodu pandemii od połowy marca do połowy maja nie zabierał syna do siebie. Były mąż poza systematycznym płaceniem alimentów wysokości po 600 zł na każdego syna, nie troszczy się o rozwój fizyczny i intelektualny dzieci. Ojciec dzieci do grudnia 2019 r. zamieszkiwał ze swoimi rodzicami. Dopiero pod koniec 2019 r. po 4 latach wyprowadził się od nich i obecnie wynajmuje dwupokojowe mieszkanie. Dziecko niejednokrotnie gdy jest pod opieką ojca zostaje samo w mieszkaniu na wiele godzin lub ojciec dziecka oddaje je pod opiekę rodzicom. Tłumaczy ten fakt, że musi chodzić do pracy. Ojciec mając młodszego syna czasami zabierze go na basen, do kina czy do ... Starszy syn rzadko widuje się z ojcem, nie odbiera od niego telefonów i nie chce z nim rozmawiać. Obecnie jest przez niego wręcz nękany smsami dotyczącymi jego przyszłości, a konkretnie czy idzie na studia czy nie, bo jeśli nie to ojciec zaraz z początkiem września chce założyć sprawę o niepłacenie alimentów na starszego syna. Starszy syn od ponad roku dorabia w pizzerii na umowę zlecenie. Jego dochód roczny przekracza kwotę 3 500 zł brutto więc rozlicza się samodzielnie. Za rok podatkowy 2019 Wnioskodawczyni nie otrzymała ulgi z tytułu wychowywania starszego syna. Jedynie za młodszego Jej się należała.

To matka oba o rozwój intelektualny młodszego syna poprzez wyjazdy na wczasy, zagospodarowanie czasu wolnego, pomoc w nauce, a w okresie pandemii wielogodzinne odrabianie zajęć, wysyłanie zdjęć prac domowych mailem, za pomocą dziennika, kontrola codzienna zadań dodawanych na dzienniku elektronicznym. Praca ta zaowocowała bardzo wysoką średnią młodszego syna (5,54) oraz otrzymaniem nagrody za wyniki w nauce oraz stypendium burmistrza. Matka dba również o rozwój fizyczny młodszego syna poprzez organizowane wycieczek rowerowych, dba o zaspakajanie podstawowych potrzeb dzieci oraz opiekuje się nimi w czasie wolnym od zajęć szkolnych oraz w chorobie. Matka również w okresie styczeń-marzec 2020 r. woziła młodszego syna do szkoły, niejednokrotnie w czasie dnia była wzywana do szkoły bo syn źle się czuł i zawsze umiała tak zorganizować czas by syna odebrać oraz zajechać z nim do pediatry. Wnioskodawczyni jest w stałym kontakcie z wychowawcą klas obu synów, na bieżąco wyjaśnia wiele spraw z nauczycielami prowadzącymi dane przedmioty u młodszego syna, chodzi na wywiadówki. Ojciec mimo pracy w systemie zmianowym i niejednokrotnym wolnym dniem od pracy w tygodniu, nie wyraża chęci odbierania syna ze szkoły. Nie uczestniczy czynnie w edukacji syna, nie zna nazwisk nauczycieli uczących ani numeru telefonu szkoły. Całkowitą edukacją dzieci obarczył matkę. W okresie marzec-czerwiec, gdy szkoły były zamknięte, dzieci były wyłącznie pod opieką matki.

W 2019 r. młodszy syn nie osiągnął dochodów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dochód z umowy zlecenie starszego syna jest wyłącznie na jego rozdysponowanie, zarówno starszy jak i młodszy syn jest na utrzymaniu matki. W stosunku do dzieci jak i Wnioskodawczyni nie miały zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym. Za rok podatkowy Wnioskodawczyni osiągnęła dochód brutto z tytułu umów o pracę oraz umów zlecenia. Zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu za 2019 r. Wnioskodawczyni złożyła w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci.

W opisie stanu faktycznego Wnioskodawczyni nie wskazała, że ojciec dzieci wykonywał władzę rodzicielską w sposób analogiczny do Niej, a więc że sprawował pieczę nad małoletnim synem, otaczał opieką i troską, dbał o rozwój fizyczny, edukacyjny, intelektualny, zaspokajał codzienne potrzeby materialne i życiowe (bytowe).

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny stwierdzić należy, że w 2020 r. główny ciężar związany z wykonywaniem władzy rodzicielskiej w stosunku do małoletniego dziecka spoczywał na Wnioskodawczyni, która wykonywała władzę rodzicielską bez udziału drugiego rodzica. Zatem, przysługuje Jej prawo do odliczenie ulgi z tytułu wychowywania dziecka w pełnej wysokości. Wykonywanie obowiązku alimentacyjnego przez ojca oraz sporadycznych spotkań ojca z synem, nie sposób uznać za wystarczających dla przyjęcia, że wykonywał on władzę rodzicielską w rozumieniu art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tym bardziej, że obowiązek alimentacyjny nie jest uzależniony od wykonywania, czy nawet posiadania takiej władzy.

Zatem, w przedmiotowej sprawie Wnioskodawczyni przysługuje wyłączne prawo do dokonania odliczeń w ramach ulgi prorodzinnej na małoletniego syna dzieci za 2020 r. (pod warunkiem, że nie ulegną zmianie przepisy prawa będące podstawą niniejszego rozstrzygnięcia), jeśli wyłącznie Wnioskodawczyni wykonywała i wykonywać będzie władzę rodzicielską nad małoletnim synem.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Tutejszy Organ podkreśla, że jednym z celów interpretacji indywidualnych jest zinterpretowanie przepisów budzących wątpliwość wśród podatników, w określonych stanach faktycznych czy zdarzeniach przyszłych. Przepis art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.) nakłada na Organ podatkowy obowiązek udzielania interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ww. ustawy jest sam przepis prawa. Wnioskodawczyni ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku.

Należy również zastrzec, że w przypadku korzystania z ulg i zwolnień podatkowych, wynikających z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obowiązek udowodnienia prawa do skorzystania z określonej ulgi przy spełnieniu wszystkich warunków wynikających z przepisów podatkowych spoczywa na podatniku, który wywodzi z tego określone skutki.

Szczegółowe ustalenia w powyższym zakresie mogą być poczynione wyłącznie w ramach prowadzonego przez właściwy organ podatkowy postępowania podatkowego. Zgodnie z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego rozliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy. W rezultacie, w wydanej interpretacji Organ nie rozstrzyga, który z rodziców i w jakim zakresie wykonuje władzę rodzicielską. Poczynienie pełnych ustaleń faktycznych na okoliczność, czy rodzic małoletnich dzieci faktycznie wykonywał w stosunku do dzieci władzę rodzicielską i ewentualnie w jakim okresie, jest możliwe wyłącznie w postępowaniu podatkowym. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Z uwagi na to, że wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych został złożony przez Wnioskodawczynię jednego z rodziców, zaznacza się, że interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla drugiego z rodziców byłego męża Wnioskodawczyni.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w , za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej