Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

• prawidłowe – w zakresie braku opodatkowania kwoty zwrotu;
• nieprawidłowe - w zakresie zastosowania przepisów Rozporządzenia.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 lipca 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 24 sierpnia 2025 r. (wpływ 24 sierpnia 2025 r.) oraz z 15 września 2025 r. (wpływ 15 września 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

18 lipca 2025 r. Bank (…) zaproponował Pani zawarcie ugody celem zakończenia umowy kredytu hipotecznego zawartego przez Panią w 2005 r. i toczącego się postępowania w sądzie z tytułu abuzywnych zapisów ww. umowy kredytu

Kredyt hipoteczny został przez Panią zaciągnięty wyłącznie na cele mieszkaniowe i w całości został na ten cel spożytkowany. Jednocześnie było to pierwszy i jedyny lokal mieszkalny, którego była Pani właścicielem.

W wyniku przeprowadzonej analizy Bank (…) zaproponował Pani kwotę zwrotu w wysokości 75.199,08 PLN tytułem rozliczenia łącznych kwot spłat kredytu w PLN potrąconych o kwotę wypłat transz i skorygowaną o kwotę z tytułu postępowania sądowego.

W związku z powyższym ma Pani pytanie - czy powinna Pani od wskazanej kwoty zwrotu zapłacić podatek i jeśli tak to w jakiej wysokości. W Pani ocenie, w związku z obowiązującym rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe z 11 marca 2022 r. – Pani przypadek w pełni spełnia przesłanki rozporządzenia, w związku z tym ewentualny podatek jest nienależny.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Odpowiedź na pytanie dlaczego Bank zaproponował Pani wypłatę kwoty w wysokości 75.199,08 PLN – jakim tytułem ją proponuje wypłacić, z czego ma ta wypłata wynikać i jaki mieć charakter, jest szczegółowo opisana w pliku „Metoda ustalania zadłużenia dla UGODY.pdf”.

Ponieważ Sąd Okręgowy w (…) uznał umowę kredytu hipotecznego za nieważną, Bank zaproponował Pani ugodę.

Pozostałe wzory dokumentów otrzymane z Banku w związku z proponowaną ugodą, przesłała Pani w uzupełnieniu.

W wyniku przeliczania przez Bank rat spłaty kredytu po określanym przez Bank kursie, powstała nadpłata wniesionych przez Panią spłat wobec wypłaconej kwoty kredytu.

W toku prowadzonego z Bankiem postępowania, po wyroku Sąd Okręgowego w (…), który uznał umowę kredytu hipotecznego za nieważną, Bank w dniu 18 lipca 2025 r. zaproponował Pani Ugodę.

Nowe saldo zadłużenia, w myśl zaproponowanej przez Bank Ugody, jest obliczone jako kwota wypłacona kredytobiorcy w złotych („PLN”) – w wysokości 248.479,58 PLN pomniejszona o spłaty dokonane przez kredytobiorcę – w wysokości 281.145,01 PLN oraz dodatkową kwotę związaną z postępowaniem sądowym – w wysokości 42.533,65 PLN. Przy wyliczeniu zostały zastosowane następujące zasady:

• kwota wypłacona kredytobiorcy w złotych oznacza sumę wszystkich składników transz kredytu przeliczonych po kursie wypłaty kapitału z danej transzy i obejmuje również część kredytu przeznaczoną na koszty kredytu z dnia zawarcia umowy kredytu. W przypadku niezachowania kursu wypłaty w systemach bankowych, kwota wypłaty przeliczana jest przy zastosowaniu kursu średniego NBP z dnia wypłaty,
• spłaty dokonane przez kredytobiorcę oznaczają sumę wszystkich rat kapitałowo-odsetkowych oraz innych spłat związanych z wykonaniem umowy kredytu uiszczonych w PLN, a w przypadku spłaty we frankach szwajcarskich („CHF”) przeliczonych na PLN według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia 30.06.2025 (podany w załączniku nr 1 do Ugody),
• ponieważ nowe saldo kredytu obliczone zgodnie z powyższym (za dokumentem „Metoda ustalania zadłużenia dla Ugody”) jest ujemne, kredytobiorca zostanie zwolniony z całości istniejącego zadłużenia (kwota zostanie umorzona) oraz zostanie wypłacona kredytobiorcy kwota wynikająca z powyższego obliczenia, czyli:

248.479,58 PLN – 281.145,01 PLN = - 32 665,43 PLN, minus oznacza, że kwota spłat jest wyższa od kwoty wypłaconych transz, zatem 32.665,43 PLN + 42 533,65 PLN = 75.199,08 PLN i jest to kwota zwrotu dla kredytobiorcy zaproponowana przez Bank w Ugodzie.

Pytanie

Czy od kwoty zwrotu uzyskanej na mocy ugody do umowy kredytu hipotecznego zaproponowanej przez Bank z tytułu zakończenia umowy kredytu zawierającej abuzywne zapisy oraz zakończenia postępowania sądowego jest Pani zwolniona z podatku?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie podatek od kwoty zwrotu z tytułu zawartej ugody jest nienależny.

Opisana sytuacja w całości podlega pod rygor rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

• dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
• dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Wskazała Pani, że na podstawie ugody bank wypłaci Pani określoną kwotę. Powzięła Pani wątpliwość, czy wypłata tej kwoty podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wypłata określonej kwoty

Ugoda – jako jeden z typów umów – regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 917 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Instytucja kredytu została natomiast uregulowana przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Pani skutki podatkowe z tytułu wypłaty określonej kwoty

Jak wynika z opisu sprawy, na podstawie zawartej ugody bank zwróci Pani środki związane z nadpłatami wynikającymi z wniesionych przez Panią spłat wobec wypłaconej kwoty kredytu.

W przypadku zwrotu nadpłaconych środków pieniężnych - taka operacja nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Po stronie Kredytobiorcy nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego, bowiem otrzymuje on z powrotem zwrot nadpłaconych środków, które wcześniej wpłacił tytułem spłaty zaciągniętego kredytu.

Taka wypłata będzie więc dla kredytobiorcy neutralna podatkowo – po jego stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Skoro więc otrzyma Pani od banku zwrot nadpłaty, to otrzymana przez Panią kwota nie będzie stanowiła przychodu.

Tym samym - nie będzie na Pani ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.

W kwestii braku opodatkowania otrzymanego zwrotu Pani stanowisko jest więc prawidłowe.

Natomiast powołane przez Panią Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe z 11 marca 2022 r. nie znajdzie zastosowania w Pani sprawie, ponieważ odnosi się ono do kwot umorzonych, a nie do kwot zwróconych/wypłaconych.

Zatem w tej kwestii Pani stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Wydając interpretacje indywidualną nie dokonuję wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym. Dlatego też, nie odniosłem się do kwot wskazanych we wniosku.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.