Niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych. Wniosek w zakresie podatku od towarów i usług zostanie rozpatrzony odrębnie.

Zdaniem Wnioskodawcy

Zawarcie oraz wykonywanie Umowy Cash poolingu, w tym poprzez automatyczne przesunięcia środków pieniężnych pomiędzy Rachunkiem Źródłowym G. a Rachunkiem Celowym D. nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

1. Zgodnie z art. 1 ust. 1 Ustawy PCC, opodatkowaniu tym podatkiem podlegają jedynie czynności enumeratywnie w nim wymienione, tj.
   1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych;
   2. umowy pożyczki;
   3. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarówalbo zobowiązań darczyńcy;
   4. umowy dożywocia;
   5. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat;
   6. ustanowienie hipoteki;
   7. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności; - umowy depozytu nieprawidłowego;
   8. umowy spółki (akty założycielskie).
   9. zmiany umów wymienionych w poprzedzających punktach, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
   10. orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt od a) do i).
2. Katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest zamknięty i nie obejmuje umowy w zakresie zarządzania płynnością finansową (cash poolingu). Umowa Cash poolingu, zaliczana jest do tzw. umów nienazwanych, tj. nieuregulowanych wprost w przepisach prawa cywilnego. Polega ona na gromadzeniu przez podmiot zarządzający rachunkami (D.), na zlecenie grupy przedsiębiorców ich środków finansowych na rachunku nadrzędnym dla tej grupy (Rachunek Docelowy) i kompensowaniu przejściowych nadwyżek wykazywanych na Rachunkach Źródłowych jednych uczestników Umowy z saldami ujemnymi wykazanymi na Rachunkach Źródłowych innych uczestników Cash poolingu. W analizowanym stanie przyszłym podmiotem zarządzającym płynnością grupy jest D.. Istotą cash poolingu jest optymalizacja wykorzystania środków finansowych znajdujących się na rachunkach bankowych podmiotów, które są stronami Umowy. Czasowych przesunięć kwot pieniężnych pomiędzy rachunkami bankowymi uczestników Umowy dokonuje bank obsługujący system Cash poolingu, w którym uczestniczyć miałby G. na podstawie Umowy CashSweep.
3. Zawarcie oraz realizacja Umowy nie stanowi w szczególności umowy pożyczki w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 720 Kodeksu cywilnego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący pożyczkę zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Z kolei, w sytuacji przedstawionej we wniosku przedmiotem Umowy jest zarządzanie wolnymi środkami finansowymi (płynnością finansową) uczestników co niewątpliwie zawiera w sobie elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie oraz składania depozytów przez uczestników Cash poolingu. Nie sposób jednak uznać, że Umowa wyczerpuje elementy istotne (essentialia negotii) dla umowy pożyczki. W ramach Umowy występują bowiem co najmniej trzy podmioty, mianowicie: (i) posiadające wolne środki finansowe, (ii) posiadające niedobór tych środków oraz (iii) Cash pool lider (D.) występujący w roli pośrednika działającego we własnym imieniu w zakresie zarządzania płynnością finansową grupy. Każdy z uczestników Umowy staje się podmiotem praw i obowiązków. Nie dochodzi do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości środków finansowych na określony w umowie podmiot. Ponadto, uczestnik posiadający wolne środki nie wie czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Nie jest więc skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, gdyż źródłem, z którego zostanie zasilony Rachunek Źródłowy uczestnika Cash poolingu o saldzie debetowym, będzie rachunek nadrzędny (Rachunek Docelowy D. nie należący do podmiotu udostępniającego nadwyżkę własnych środków finansowych w ramach Umowy), na którym będą gromadzone wolne środki wszystkich posiadających je uczestników Cash poolingu.
4. Przesunięcia środków pieniężnych pomiędzy Rachunkami Źródłowymi (w tym Rachunkiem Źródłowym G.) a Rachunkiem Docelowym D. wykonywane na podstawie Umowy nie spełniają także kryteriów umowy depozytu nieprawidłowego w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego (KC). W świetle art. 845 KC, przez depozyt nieprawidłowy należy rozumieć umowę, zgodnie z którą przechowawca przyjmuje na siebie obowiązek przechowania pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku, oddanych mu w przechowanie w niepogorszonym stanie, a z przepisów szczególnych, umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może oddanymi mu rzeczami rozporządzać. W analizowanej Umowie podmiot zarządzający rozliczeniami (D.) nie przyjmuje na siebie obowiązku przechowania środków pieniężnych i wydania ich w stanie niepogorszonym. Nie ma także prawa nimi rozporządzać w sposób inny niż przewidziany w Umowie. Środki na Rachunku Docelowym D. w sensie ekonomicznym pozostają bowiem własnością uczestników Cash poolingu (a w sensie prawnym stają się własnością B. jako banku prowadzącego dany rachunek bankowy, a D. tylko koordynuje efektywne zarządzanie tymi środkami, tak aby w zależności od sytuacji, nadwyżki finansowe jednych uczestników Cash poolingu zasiliły rachunki innych uczestników Cash poolingu wykazujące saldo ujemne. Instrumentem pozwalającym na koordynację przepływów pieniężnych jest Rachunek Docelowy D.. Ponadto, nie są każdorazowo konkretyzowane ani druga strona umowy depozytu, ani kwota tego depozytu.
5. Nie bez znaczenia pozostaje również okoliczność, że środki pieniężne należące do D. (saldo dodatnie z Rachunku Źródłowego) zostaną zgodnie z Umową CashSweep w pierwszej kolejności przekazane na rachunek własny G. prowadzony przez B. w Belgii lub innym kraju UE a następnie dopiero z rachunku G. prowadzonego przez B. w Belgii lub innym kraju UE na Rachunek Docelowy D.. Analogicznie, w przypadku występowania na Rachunku Źródłowym G. salda ujemnego środki pieniężne zostaną przekazane z Rachunku Docelowego D. na belgijski lub innego kraju UE rachunek G. prowadzony przez B. a dopiero w następnej kolejności z tego rachunku własnego G. na Rachunek Źródłowy G. w Polsce. W efekcie, w chwili dokonywania przesunięć środków pieniężnych pomiędzy rachunkami bankowymi należącymi do G. a Rachunkiem Docelowym D. środki pieniężne znajdować się będą poza granicami Polski. Zgodnie z art. 1 ust. 4 Ustawy PCC czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, jeżeli ich przedmiotem są rzeczy znajdujące się w Polsce bądź rzeczy znajdujące się zagranicą w przypadku, gdy nabywca ma miejsca zamieszkania lub siedzibę w Polsce i czynność została dokonana w Polsce. Gdyby zatem przyjąć, że realizacja poszczególnych przelewów pieniężnych pomiędzy D. i G. przy wykonywania Umowy miała stanowić odrębne umowy pożyczki lub depozyty to czynności takie byłyby wykonywane poza granicami Polski a w przypadku przekazywania środków na rachunek D. także odnosiły się do podmiotu (nabywcy w rozumieniu Ustawy PCC) nie mającego siedziby w Polsce. W efekcie, czynności takie nie podlegałyby regulacjom Ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
6. Reasumując, zarządzanie płynnością finansową (cash pooling) nie zostało enumeratywnie wymienione w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Z kolei, przesunięcia środków pieniężnych w ramach zarządzania płynnością (cash-poolingu) na podstawie Umowy nie spełniają określonych w Kodeksie cywilnym kryteriów istotnych dla ich uznania jako umowa pożyczki (art. 720), ani umowa depozytu nieprawidłowego (art. 845) a dodatkowo przesunięcia te wykonywane byłyby poza terytorium Polski. Nie można zatem ani zawarcia Umowy Cash poolingu ani przesunięć środków pieniężnych pomiędzy rachunkiem G. prowadzonym w Niemczech przez B. a Rachunkiem Docelowym D. zakwalifikować jako umów pożyczki lub depozytu nieprawidłowego w rozumieniu art. 1 ust. 1 Ustawy PCC oraz odpowiednio art. 720 i 845 Kodeksu cywilnego. W efekcie zawarcie Umowy oraz czynności transferu środków pieniężnych w ramach Umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
7. Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w licznych w tym najnowszych interpretacjach prawa podatkowego, w tym Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu nr ILPB2/436-3/11-4/MK z dnia 6 kwietnia 2011 r., Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie nr IPPB2/436-34/11-2/MZ z dnia 6 kwietnia 2011 r., Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie nr IPPB2/436-33/11-2/MZ z 29 marca 2011 r., Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie nr IPPB2/436-40/11-2/AF z 8 marca 2011 r. i wielu innych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki;

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne ( art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki. W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy podkreślić, iż umowa cash pooling pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash pooling, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu.

Należy stwierdzić, iż zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową cash pooling nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy pożyczki lub umowy sprzedaży. Tym samym wszelkie czynności dokonywane w ramach umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Reasumując należy stwierdzić, iż umowa cash poolingu nie należy do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jako i tym samym nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem. W związku z powyższym wszystkie czynności dokonywane w ramach tej umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanych interpretacji w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż interpretacje te co do zasady wiążą w sprawach, w których zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie