Temat interpretacji

Czy zniesienie współwłasności nieruchomości bez spłat i dopłat dokonane na podstawie ugody sądowej podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych?

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 4 czerwca 2018 r. (data wpływu 12 czerwca 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zniesienia współwłasności nieruchomości na podstawie ugody sądowej jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 czerwca 2018 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zniesienia współwłasności nieruchomości na podstawie ugody sądowej.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 1 kwietnia 2015 r. Wnioskodawca zawarł przed Sądem ugodę w sprawie o zniesienie współwłasności nieruchomości budynkowej oraz rozliczenie z tytułu pobieranych pożytków. Na podstawie zawartej ugody Wnioskodawca i inni uczestnicy w miejsce posiadanych udziałów we współwłasności nabyli własność samodzielnych lokali. Wnioskodawca przypadające mu lokale nabywał na współwłasność z żoną a przysługujący mu udział we współwłasności był wcześniej składnikiem majątku dorobkowego Wnioskodawcy i jego małżonki. Pozostałe strony ugody są z Wnioskodawcą niespokrewnione i niespowinowacone. W zakresie podziału pożytków Wnioskodawca nabył prawo do wypłaty z rachunku wspólnego nieruchomości kwoty oznaczonej w ugodzie. Nabycie własności wydzielonych lokali nastąpiło bez spłat i dopłat a wartość nabytych przez Wnioskodawcę lokali jest ekwiwalentna w stosunku do wartości jego udziału ułamkowego w nieruchomości wspólnej.

Ugoda została zawarta przed Sądem, została zatwierdzona przez Sąd, zatwierdzenie stało się prawomocne i dotyczyła zniesienia współwłasności zabudowanej działki nr 208, dla której Sąd prowadzi księgę wieczystą. W ramach zawartej ugody z nieruchomości wydzielono działki nr 208/1 (zabudowaną) oraz nr 208/2 i nr 208/3 (niezabudowane). Zniesienie współwłasności nastąpiło w zakresie całkowitym w odniesieniu do zabudowanej działki nr 208/1 przy czym działki niezabudowane zostały przyznane na własność i współwłasność uczestnikom w ramach rozliczenia udziału w nieruchomości wspólnej. Wnioskodawca nie nabył własności lub udziału we współwłasności działek niezabudowanych.

W przekonaniu Wnioskodawcy dokonywanie spłat pomiędzy współwłaścicielami nie byłoby zasadne z uwagi na fakt, iż każdy ze współwłaścicieli nabywał własność stosowną do swojego udziału we współwłasności.

Ugoda zawiera stwierdzenie, iż wyczerpuje wzajemne roszczenia z tytułu nakładów, spłat, dopłat i wydatków dotyczących nieruchomości będącej przedmiotem zniesienia współwłasności pomiędzy stronami.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca w związku z dokonanym zniesieniem współwłasności ma obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) w związku z ust. 2 pkt 3 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przepisy te stosuje się m.in. do nabycia własności rzeczy wspólnej lub wspólnego prawa majątkowego albo ich części przez niektórych dotychczasowych współwłaścicieli na dalszą współwłasność w części spłat lub dopłat. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy podstawę opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych przy umowie o zniesienie współwłasności stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość udziału we współwłasności. Z art. 4 pkt 5 ustawy wynika, że obowiązek podatkowy przy umowie o zniesienie współwłasności ciąży na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności. Przepisy powyższe stosuje się do wyroków sądowych i ugód zawartych przed sądem odpowiednio.

Zdaniem Wnioskodawcy, z powyższego wynika, że Wnioskodawca nie ma obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu dokonanego zniesienia współwłasności, gdyż nie miał obowiązku dokonania spłat lub dopłat.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od spadków i darowizn zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1150) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przepisy ustawy o:

1. umowie spółki i jej zmianie stosuje się odpowiednio do aktów założycielskich spółek, statutów spółek i ich zmiany;
2. czynnościach cywilnoprawnych stosuje się odpowiednio do przedmiotów opodatkowania określonych w ust. 1 pkt 2 i 3;
3. umowie o dziale spadku oraz umowie o zniesieniu współwłasności stosuje się odpowiednio do:
   
   1. nabycia własności rzeczy wspólnej lub wspólnego prawa majątkowego albo ich części przez niektórych dotychczasowych współwłaścicieli na dalszą współwłasność w części spłat lub dopłat,
   2. odpłatnego wyodrębnienia własności lokali na rzecz niektórych lub wszystkich współwłaścicieli.
   
   
   

Należy wskazać, że art. 1 ust. 1 i 2, określający zakres przedmiotowy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zawiera enumeratywny katalog czynności, których dokonanie powodować będzie powstanie obowiązku podatkowego. Tym samym, jeżeli dana czynność nie została wymieniona w ustawowym katalogu nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem nawet, jeżeli wywołuje skutki gospodarcze takie same lub podobne do tych, które zostały w katalogu wymienione.

Zatem czynności cywilnoprawne podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, obejmują również zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat. Tym samym, powołane powyżej przepisy regulują opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych wyłącznie takich umów o zniesienie współwłasności, z którymi związane są spłaty lub dopłaty.

Współwłasność jest instytucją prawa cywilnego uregulowaną w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1025 ze zm.). Zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). W myśl art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Na podstawie art. 196 § 2 Kodeksu cywilnego współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu. Zgodnie z art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności regulują postanowienia art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego.

W świetle wyżej powołanych przepisów zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.


W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:
1. podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny),
2. przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,
3. sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).


Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że w dniu 1 kwietnia 2015 r. Wnioskodawca zawarł przed Sądem ugodę w przedmiocie zniesienia współwłasności nieruchomości budynkowej oraz rozliczenia z tytułu pobieranych pożytków. Ugoda została zatwierdzona przez Sąd, jej zatwierdzenie stało się prawomocne i dotyczyła zniesienia współwłasności zabudowanej działki nr 208, dla której Sąd prowadzi księgę wieczystą. W ramach zawartej ugody z nieruchomości wydzielono działki nr 208/1 (zabudowaną) oraz nr 208/2 i nr 208/3 (niezabudowane). Zniesienie współwłasności nastąpiło w zakresie całkowitym w odniesieniu do zabudowanej działki nr 208/1, przy czym działki niezabudowane zostały przyznane na własność i współwłasność uczestnikom w ramach rozliczenia udziału w nieruchomości wspólnej. Wnioskodawca nie nabył własności lub udziału we współwłasności działek niezabudowanych. Na podstawie zawartej ugody Wnioskodawca i inni uczestnicy postępowania w miejsce posiadanych udziałów we współwłasności nabyli własność samodzielnych lokali. Wnioskodawca przypadające mu lokale nabywał na współwłasność z żoną a przysługujący mu udział we współwłasności był wcześniej składnikiem majątku dorobkowego Wnioskodawcy i jego małżonki. Pozostałe strony ugody nie są z Wnioskodawcą spokrewnione lub spowinowacone. W zakresie podziału pożytków Wnioskodawca nabył prawo do wypłaty z rachunku wspólnego nieruchomości kwoty oznaczonej w ugodzie. Nabycie własności wydzielonych lokali nastąpiło bez spłat i dopłat a wartość nabytych przez Wnioskodawcę lokali jest ekwiwalentna w stosunku do wartości jego udziału ułamkowego w nieruchomości wspólnej. Ugoda zawiera stwierdzenie, iż wyczerpuje wzajemne roszczenia z tytułu nakładów, spłat, dopłat i wydatków dotyczących nieruchomości będącej przedmiotem zniesienia współwłasności pomiędzy stronami.


Biorąc pod uwagę powyżej przywołane przepisy i przedstawiony we wniosku stan faktyczny należy stwierdzić, że skoro w przedmiotowej sprawie miało miejsce zawarcie ugody sądowej dotyczącej zniesienia współwłasności nieruchomości pomiędzy dotychczasowymi współwłaścicielami (w tym Wnioskodawcą), bez spłat i dopłat, to przedmiotowa czynność zniesienia współwłasności, jako niewymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.


Reasumując, wskazana we wniosku czynność zniesienia współwłasności nieruchomości bez spłat i dopłat, dokonana na podstawie ugody sądowej, nie należy do czynności cywilnoprawnych wskazanych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Powyższe oznacza więc, że w analizowanej sprawie, w związku z dokonanym zniesieniem współwłasności nieruchomości na podstawie ugody sądowej i brakiem wystąpienia w ramach tego zniesienia przesłanki spłat lub dopłat, po stronie Wnioskodawcy nie powstał obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych. Tym samym Wnioskodawca nie jest zobowiązany do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu ww. czynności.


Stanowisko Wnioskodawcy należało zatem uznać za prawidłowe.


Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.


Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.


Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:
1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, ul. Prosta 10, 25-366 Kielce, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
Dz. U. z 2018 r., poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej