Interpretacja indywidualna - Interpretacja

Interpretacja indywidualna - Interpretacja - 0111-KDIB2-1.4010.379.2025.1.AJ

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 sierpnia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z tego samego dnia o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczący podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy w sytuacji sprzedaży Obligacji za cenę sprzedaży niższą niż cena ich objęcia lub nabycia wydatki na objęcie/nabycie tych Obligacji mogą stanowić dla Wnioskodawcy koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest spółką akcyjną i polskim rezydentem podatkowym. Spółka na podstawie stosownego zezwolenia prowadzi działalność (…).

Spółka w ramach prowadzonej działalności gospodarczej oferuje szeroki wachlarz (…). Spółka wchodzi w skład Grupy Kapitałowej X, która prowadzi działalność w dziedzinie (…).

W ramach prowadzonej działalności inwestycyjnej (lokacyjnej), mają miejsce przypadki, gdy Wnioskodawca obejmuje lub nabywa obligacje korporacyjne emitowane przez podmioty do tego upoważnione na podstawie ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o obligacjach (dalej: „Obligacje”) (Dz.U.2024.708 t.j. z dnia 2024.05.08 ze zm., dalej: „ustawa o obligacjach”) w tym emitowanych przez spółki z udziałem Skarbu Państwa. Jednocześnie, obejmowane/nabywane Obligacje stanowią papiery wartościowe w rozumieniu art. 3 pkt 1 na podstawie ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. 2024.722 z dnia 2024.05.14 ze zm., dalej: „ustawa o obrocie instrumentami finansowymi”).

Przez obejmowanie dłużnych papierów wartościowych należy rozumieć ich nabywanie przez Wnioskodawcę od emitenta, gdzie Spółka zobowiązuje się zapłacić emitentowi cenę emisyjną dłużnych papierów wartościowych (nabycie w ramach tzw. rynku pierwotnego). Dłużne papiery wartościowe mogą być obejmowane przez Spółkę:

-po wartości nominalnej - cena emisyjna obligacji jest równa cenie, po jakiej emitent będzie zobowiązany je wykupić,

-z dyskontem - cena emisyjna jest niższa niż cena, po której emitent będzie zobowiązany wykupić te papiery wartościowe, lub

-z premią - cena emisyjna jest wyższa niż cena, po której emitent będzie zobowiązany wykupić te papiery wartościowe.

Poprzez nabywanie dłużnych papierów wartościowych należy rozumieć ich nabywanie przez Spółkę od ich posiadacza - osoby uprawnionej z dłużnych papierów wartościowych np. obligatariusza (nabycie w ramach tzw. rynku wtórnego). Wskutek nabycia dłużnych papierów wartościowych, Spółka (jako nabywca) staje się właścicielem tych papierów, w zamian za co zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia (ceny nabycia) na rzecz zbywcy tych dłużnych papierów wartościowych.

Obejmując lub nabywając obligacje, Spółka ponosi wydatek na objęcie przedmiotowych papierów wartościowych i jako obligatariusz spodziewa się osiągnąć zysk z tytułu wykupu lub sprzedaży obligacji w cenie wyższej niż cena objęcia lub nabycia obligacji. W praktyce gospodarczej zdarzają się jednak przypadki, w których Wnioskodawca obejmuje lub nabywa obligacje podmiotów, które z czasem stają się niewypłacalne, w związku z czym nie mogą dokonać realizacji objętych lub nabytych przez Wnioskodawcę papierów wartościowych, czyli dokonać wykupu obligacji.

Zachodzą ponadto sytuacje, w której Spółka decyduje się również na sprzedaż obligacji ze stratą ze względów ekonomicznych, przede wszystkim potrzeb płynnościowych Spółki oraz zmian które zachodzą w otoczeniu makroekonomicznym Spółki. Decyzja o sprzedaży spowodowana jest koniecznością uwolnienia środków pieniężnych, które muszą zostać wykorzystane przez Spółkę w inny sposób, np. Spółka jako ubezpieczyciel musi zaspokoić zobowiązania ubezpieczeniowe będące wynikiem klęski żywiołowej. Ponadto, Spółka jako podmiot profesjonalny w sposób ciągły dostosowuje strukturę swojego portfela inwestycyjnego do aktualnego momentu cyklu gospodarczego, reagując tym samym na zmiany otoczenia makroekonomicznego. Niekiedy mogą wystąpić przypadki, w których wzrost rynkowych stóp procentowych czy wzrost dynamiki inflacji zmuszą Spółkę do dokonania sprzedaży obligacji ze stratą, co będzie miało na celu uniknięcia ryzyka poniesienia jeszcze większej straty.

Aby ograniczyć szkody materialne, w takich przypadkach Spółka dokonuje sprzedaży objętych lub nabytych przez siebie obligacji innych niż obligacje skarbowe na rzecz podmiotu trzeciego. Cena uzyskana ze sprzedaży tych obligacji jest wówczas niższa od wydatków poniesionych na ich objęcie lub nabycie.

Dla potrzeb rozliczenia podatku dochodowego od osób prawnych, Wnioskodawca ustala wynik podatkowy transakcji odpłatnego zbycia, tj. sprzedaży lub wykupu obligacji, poprzez określenie różnicy pomiędzy ceną zbycia (sprzedaży lub wykupu) danego papieru wartościowego, a kwotą wydatków na jego nabycie/objęcie. Sposób rozliczania dla celów podatku dochodowego od osób prawnych będzie zgodny z metodą stosowaną przez Wnioskodawcę dla potrzeb rachunkowości. Zgodnie z przepisami rachunkowymi, a w ślad za nimi zgodnie również z podejściem podatkowym, przychodem jest zysk ze zbycia poszczególnych papierów wartościowych, a kosztem jest strata na zbyciu poszczególnych papierów wartościowych.

W związku z powyższym, Wnioskodawca powziął w wątpliwość, czy wydatki na nabycie/objęcie Obligacji mogą stanowić dla Spółki koszty uzyskania przychodów w pełnej wysokości na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT.

Jednocześnie, Wnioskodawca podkreśla, że przedmiotem niniejszego wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej prawa podatkowego nie są obligacje emitowane przez Skarb Państwa, ale wyłącznie obligacje emitowane przez osoby prawne i spółki komandytowo- akcyjne (tzw. obligacje korporacyjne) w tym również przez podmioty z udziałem Skarbu Państwa, takie jak np. (…). lub (…).

Pytanie

Czy w sytuacji sprzedaży Obligacji za cenę sprzedaży niższą niż cena ich objęcia lub nabycia wydatki na objęcie / nabycie tych Obligacji mogą stanowić dla Wnioskodawcy koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT (jako koszty uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia papierów wartościowych)?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, Spółka w związku ze sprzedażą Obligacji będzie uprawniona do rozpoznania wydatków na objęcie/nabycie tychże Obligacji jako kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT.

Uwagi ogólne w zakresie przesłanek rozpoznania kosztu uzyskania przychodów

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia przychodów, z wyjątkiem kosztów, które zostały wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

Do jednego z takich wydatków wyłączonych z kosztów uzyskania przychodów odnosi się art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, który przewiduje, że kosztem uzyskania przychodu nie są wydatki na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatki na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, jednak wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e ustawy o CIT.

Zważywszy na fakt, że obligacje są papierami wartościowymi, w ocenie Wnioskodawcy, zastosowanie do nich znajduje art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT. Mogą one być więc kwalifikowane jako koszty uzyskania przychodu w momencie ich odpłatnego zbycia. Należy zauważyć, że przepis ten nie przewiduje ograniczeń dotyczących wysokości, w jakiej wydatki na objęcie lub nabycie papierów wartościowych mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. W konsekwencji, po stronie Spółki, prawo to powinno przysługiwać w pełnej wysokości, tj. w wysokości, po której doszło do nabycia/objęcia Obligacji.

Spółka stoi na stanowisku, że prawo do rozpoznania kosztu uzyskania przychodów wynika wprost z literalnego brzmienia powyższego przepisu. Wyraźnie jest w nim mowa bowiem o tym, że „wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych (...) papierów wartościowych”. Przepis nie wprowadza żadnych dodatkowych warunków pozwalających uznać poniesione wcześniej koszt za koszt uzyskania przychodów.

Relacja pomiędzy art. 16 ust. 1 pkt 8 oraz art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT

Jednocześnie, w ocenie Wnioskodawcy, w analizowanym stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym, nie powinien znaleźć zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT - w myśl którego za koszty uzyskania przychodu nie mogą zostać uznane straty z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, w tym w sposób określony w art. 12 ust. 1 pkt 7, z wyjątkiem wierzytelności lub jej części, które uprzednio zostały zarachowane jako przychód należny – do wysokości uprzednio zarachowanej jako przychód należny. Przepis ten dotyczy strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, na podstawie wykładni językowej nie może zatem zostać zastosowany do wskazanego w art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, odpłatnego zbycia papierów wartościowych.

Spółka wskazuje, że pojęcia „wierzytelność” oraz „papiery wartościowe” nie są bowiem pojęciami tożsamymi. Świadczy o tym fakt, że w ustawie o CIT, ustawodawca dokonał rozróżnienia pojęć „wierzytelność” oraz „papiery wartościowe” zarówno w art. 16 ustawy o CIT, dotyczącym kosztów uzyskania przychodu, jak i w art. 7b dotyczącym przychodów.

Art. 7b ustawy o CIT, określa zamknięty katalog przychodów kwalifikowanych jako przychód z zysków kapitałowych. Odrębnie zostały uregulowane w nim trzy rodzaje przychodów:

- przychody ze zbycia wierzytelności uprzednio nabytych przez podatnika oraz wierzytelności wynikających z przychodów zaliczanych do zysków kapitałowych (art. 7b ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT);

- przychody z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych (art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. b ustawy o CIT);

- przychody ze zbycia praw, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. a-c ustawy o CIT, czyli również ze zbycia papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych wskazanych w poprzednim podpunkcie.

Odrębnie wskazane zostały więc przychody uzyskiwane z tytułu zbycia wierzytelności, a przychody uzyskiwane z samych papierów wartościowych oraz ich zbycia. Tym samym nie można uznać, że pojęcia „wierzytelności” oraz „papiery wartościowe” są pojęciami tożsamymi na gruncie ustawy o CIT, skoro z założenia racjonalny ustawodawca używa ich w różnym kontekście w przepisach dotyczących tych samych podstawowych pojęć podatkowych (przychodu i kosztów uzyskania przychodów).

W konsekwencji, art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT, nie obejmuje swoim zakresem odpłatnego zbycia papierów wartościowych, którymi również są obligacje inne niż obligacje skarbowe.

Dodatkowo, należy wskazać, że w ustawie o CIT, pojęcie obligacji jest traktowane oddzielnie także od innych instytucji o charakterze dłużnym. Rozróżnienia te występują w następujących artykułach:

- w art. 11g ust. 1 i 3 oraz w art. 11l ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o CIT, ustawodawca oddzielnie odnosi się do pożyczki, kredytu i obligacji;

- w art. 16 ust. 1 pkt 10 i 23 ustawy o CIT, ustawodawca oddzielnie odnosi się do spłaty pożyczki oraz oddzielnie do spłaty (wykupu) obligacji;

- w art. 17 ust. 1 pkt 57 ustawy o CIT, ustawodawca oddzielnie odnosi się do dochodów z pożyczek (kredytów), oddzielnie do dochodów z tytułu odsetek (dyskonta) od papierów wartościowych oraz oddzielnie do dochodów z tytułu zbycia papierów wartościowych.

Z tych przepisów wynika zatem, że sam ustawodawca nigdy nie utożsamia papieru wartościowego z wierzytelnością/należnością lub z kredytem (pożyczką), lecz zawsze wyjątkowo i oddzielnie traktuje papiery wartościowe.

Zatem należy uznać, że skoro ustawodawca konsekwentnie rozróżnia papiery wartościowe od wierzytelności lub wierzytelności z tytułu kredytów/pożyczek, to art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, stanowi przepis szczególny (lex specialis) wobec art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT. Tym samym, nabywanie i zbywania papierów wartościowych, w tym dłużnych papierów wartościowych, nie jest objęte hipotezą normy z art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT, zgodnie z zasadą, że norma szczególna ma pierwszeństwo przed normą ogólną (lex specialis derogat legi generali). Zdaniem Spółki, konieczność użycia zasady, że przepis szczególny uchyla przepis bardziej ogólny wynika z faktu, że przepisy art. 16 ust. 1 pkt 8 i pkt 39 ustawy o CIT, są konkurencyjne wobec siebie oraz nie można ich zastosować jednocześnie w odniesieniu do transakcji na dłużnych papierach wartościowych.

Zdaniem Wnioskodawcy, gdyby ustawodawca chciał, aby koszt podatkowy w postaci ceny nabycia podlegał ograniczeniom z art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT, to zastosowałaby inne brzmienie art. pkt 8 (winno być: art. 16 ust. 1 pkt 8) tego przepisu, np. używając sformułowania „z zastrzeżeniem pkt 39”. Powyższe potwierdza także wykładnia historyczna - art. 16 ust. 1 pkt 8 oraz pkt 39 (dwie odrębne jednostki redakcyjne), zostały wprowadzone do ustawy o CIT, jednocześnie, tym samym aktem prawnym - ustawą z 6 marca 1993 r. o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 28, poz. 127).

Wskazana powyżej systematyka i terminologia stosowana w ustawie o CIT, prowadzi do wniosku, że nie ma znaku równości pomiędzy dłużnym papierem wartościowym a wierzytelnością. Już samo to rozróżnienie wskazuje, że art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT nie ma zastosowania do odpłatnego zbycia dłużnych papierów wartościowych, a Spółka jest uprawniona do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, w momencie ich odpłatnego zbycia, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia.

Interpretacja ogólna i tożsamy charakter obligacji skarbowych i korporacyjnych

Dodatkowym argumentem za stanowiskiem wyrażonym przez Spółkę jest ogólna interpretacja Ministra Finansów Funduszy i Polityki Regionalnej z 26 kwietnia 2021 r. w zakresie ustalenia kosztów uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia skarbowych papierów wartościowych na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych (sygn. SP4.8203.2.2020; dalej: „Interpretacja Ogólna”). W przywołanej Interpretacji Ogólnej organ interpretacyjny wprost wskazał, że właściwym przepisem dla rozpoznania kosztów podatkowych w związku ze sprzedażą obligacji Skarbu Państwa (które to obligacje są papierami wartościowymi) jest regulacja art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT. Wprawdzie Interpretacja Ogólna odnosi się do skarbowych papierów wartościowych, jednakże mając na uwadze fakt, iż pod względem konstrukcyjnym obligacje korporacyjne są tożsame z obligacjami skarbowymi, wnioski płynące z tej interpretacji należy odnosić również do obligacji korporacyjnych, w tym również Obligacji będących przedmiotem niniejszego wniosku.

Podobnego zdania w kontekście obligacji skarbowych jest Minister Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej w Interpretacji Ogólnej. Organ interpretacyjny stwierdził, że nie jest akceptowalna wykładnia przepisów ustawy o CIT, która prowadziłaby do różnej kwalifikacji tego samego zjawiska gospodarczego lub tej samej instytucji prawnej na gruncie różnych przepisów. Nie jest możliwe, aby skarbowe papiery wartościowe, w tym również obligacje skarbowe, były rozumiane jako jednocześnie obligacja, papier wartościowy, pożyczka i wierzytelność, ponieważ taka kwalifikacja może doprowadzić do niespójnych lub odmiennych skutków podatkowych. Nieuzasadnione byłoby więc twierdzenie, że pojęcie skarbowych papierów wartościowych jest tożsame z pojęciem wierzytelności.

Ponadto, relację między art. 16 ust. 1 pkt 8a i art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT, wyraża następujący fragment Interpretacji Ogólnej: „Nie ulega wątpliwości, że SPW są papierami wartościowymi w rozumieniu normatywnym (art. 95 ust. 1 ustawy o finansach publicznych). Z tej perspektywy jest oczywiste, że przepis art. 16 ust. 1 pkt 8 obejmuje swoim zakresem przedmiotowym SPW. Nie jest natomiast w pełni przesądzone, czy zawarte w przepisie art. 16 ust. 1 pkt 39 pojęcie wierzytelności obejmuje SPW. Pierwszy z przywołanych przepisów dotyczy „wydatków na nabycie papierów wartościowych” i „odpłatnego zbycia tych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych”, natomiast drugi przepis odnosi się do „odpłatnego zbycia wierzytelności”. Na tym tle nieuzasadnionym byłoby twierdzenie, że pojęcie SPW jest tożsame z pojęciem wierzytelności. Owszem, sądy administracyjne w niektórych wyrokach utożsamiają pojęcia obligacji i wierzytelności na gruncie art. 16 ust. 1 pkt 39, argumentując, iż obligacja inkorporuje (zawiera w sobie) wierzytelność, jednak tutaj - abstrahując od ograniczoności czy specyfiki stanów faktycznych w sprawach rozstrzyganych przez sądy - powstaje uzasadniona wątpliwość, czy nazwany wprost w przepisie prawa podatkowego przedmiot zbycia (tutaj: SPW) można utożsamiać ze składnikiem innej instytucji prawnej (tutaj: wierzytelności inkorporowane w SPW czy z tytułu SPW), nawet jeżeli ów składnik jest kluczowy czy konstytutywny dla tego przedmiotu. Jest to tym bardziej zasadna wątpliwość, że pojęcie wierzytelności w rozumieniu cywilistycznym jest składnikiem każdej umowy cywilno-prawnej, nazwanej i nienazwanej”.

Wprawdzie Interpretacja Ogólna dotyczy skarbowych papierów wartościowych (co było już podkreślane powyżej), lecz charakter obligacji skarbowych oraz obligacji innych niż obligacje skarbowe jest tożsamy i nie istnieją żadne racjonalne argumenty, które uzasadniałby różnicowanie sytuacji podatkowej nabywcy obligacji skarbowych oraz nabywcy obligacji innych niż obligacje skarbowe, dokonujących odpłatnego zbycia danych obligacji. Każdy rodzaj obligacji inkorporuje w sobie pewne zobowiązania, jednak nie sposób uznać, że tylko z tego tytułu obligacja stanowi wierzytelność, co zresztą potwierdza cytowany powyżej fragment Interpretacji Ogólnej. Co prawda, regulacje dotyczące emisji obligacji skarbowych oraz obligacji innych niż obligacje skarbowe znajdują się w różnych ustawach (emisja obligacji skarbowych uregulowana jest w ustawie o finansach publicznych, a emisja obligacji innych niż obligacje skarbowe w ustawie o obligacjach), to jednak regulacje dotyczące obrotu tymi instrumentami uregulowane są już we wspólnej ustawie o obrocie instrumentami finansowymi. Na gruncie przepisów tej ustawy ustawodawca nie dokonuje rozróżnienia obligacji na skarbowe oraz inne niż skarbowe, zbiorczo posługując się pojęciem obligacji, co potwierdza, że konstrukcja obu rodzajów obligacji jest tożsama. Konkludując, różnice w podstawie prawnej dla emisji obligacji oraz przepisów dotyczących emitenta nie powinny zatem wpływać na powstanie odmiennych skutków podatkowych względem instrumentu finansowego, który jest konstrukcyjnie tożsamy. Podobna kwalifikacja powodowałaby, że naruszona zostałaby konstytucyjna zasada równości wobec prawa i równego traktowania przez władze publiczne. Równocześnie należy podkreślić, że w Interpretacji Ogólnej argumentacja potwierdzająca brak stosowania art.16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT, odnosi się do samego charakteru instrumentu finansowego, a nie do faktu, iż dana obligacja jest skarbowym papierem wartościowym. Mając na względzie powyższe, skoro argumentacja zawarta w Interpretacji Ogólnej nie wskazuje na specjalny rodzaj tego papieru wartościowego to nie ma podstaw, aby odmienne skutki podatkowe stosować do papieru wartościowego o takim samym charakterze tylko dlatego, że nie stanowi on papieru emitowanego przez Skarb Państwa.

Należy zwrócić uwagę, że zgodnie z literalnym brzmieniem art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT, przepis ten odnosi się wyłącznie do wierzytelności, nie zaś do papierów wartościowych, w tym skarbowych papierów wartościowych. Gdyby intencją ustawodawcy było objęcie zakresem tego przepisu również papierów wartościowych, w tym obligacji emitowanych przez Skarb Państwa, wówczas wprowadziłby on odpowiednie, jednoznaczne regulacje w tym zakresie.

Brak wyraźnego wskazania, że art. 16 ust. 1 pkt 39 stosuje się również do papierów wartościowych, nie może być interpretowany jako podstawa do rozszerzającej wykładni tego przepisu na instrumenty finansowe. Przeciwnie, z uwagi na fakt, iż przepisy ograniczające możliwość zaliczania wydatków do kosztów uzyskania przychodów powinny być interpretowane ściśle, nie ma podstaw do przyjmowania, że art. 16 ust. 1 pkt 39 obejmuje również skarbowe papiery wartościowe.

Warto zauważyć, że w ustawie o CIT, przewidziano odrębne zwolnienia dotyczące obligacji emitowanych przez Skarb Państwa (np. art. 17 ust. 1 pkt 50 ustawy o CIT), co potwierdza, że odmienne traktowanie określonych instrumentów finansowych wymaga jednoznacznego unormowania ustawowego. W konsekwencji, brak przepisu wyłączającego stosowanie art. 16 ust. 1 pkt 39 do papierów wartościowych nie oznacza, że przepis ten znajduje do nich zastosowanie. Interpretacja organów podatkowych, zgodnie z którą możliwe jest rozszerzenie zakresu art. 16 ust. 1 pkt 39 na papiery wartościowe, nie znajduje uzasadnienia w obowiązujących przepisach prawa podatkowego.

Podsumowując, bez jednoznacznej regulacji ustawowej nie można uznać, że art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT, obejmuje swoim zakresem skarbowe papiery wartościowe.

Wykładnia celowościowa i względy słusznościowe

Zastosowanie w tym przypadku art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT, spowodowałoby również brak zachowania równości w traktowaniu podatników będących rezydentami oraz nierezydentami.

Ustawa o CIT, przewiduje w art. 17 ust. 1 pkt 50c, że wolne od podatku są dochody osiągnięte przez podatnika, o którym mowa w art. 3 ust. 2, z odsetek lub dyskonta od obligacji:

a)terminie wykupu nie krótszym niż rok,

b)dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym lub wprowadzonych do alternatywnego systemu obrotu w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium państwa będącego stroną zawartej z Rzecząpospolitą Polską umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, której przepisy określają zasady opodatkowania dochodów z dywidend, odsetek oraz należności licencyjnych

– chyba, że na moment osiągnięcia dochodu podatnik jest podmiotem powiązanym w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 lub w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z emitentem tych obligacji oraz posiada, bezpośrednio lub pośrednio, łącznie z innymi podmiotami powiązanymi w rozumieniu tych przepisów więcej niż 10% wartości nominalnej tych obligacji.

Zwolnienie to powoduje, że nierezydenci nie są zobowiązani do ustalania kosztów uzyskania przychodu. W sytuacji zatem, w której cena zbycia jest niższa niż historyczna cena nabycia obligacji, strata z tego tytułu, na podstawie art. 7 ust. 3 pkt 1 i 2a ustawy o CIT, nie jest uwzględniana przy ustalaniu faktycznego dochodu do opodatkowania. Inna sytuacja zachodzi w przypadku rezydenta podatkowego, którego dochód ze zbycia obligacji nie podlega analogicznemu zwolnieniu z opodatkowania i tym samym musi ustalić prawidłowy przychód i koszty podatkowe związane ze sprzedażą obligacji.

Różnicowanie sytuacji podatkowej rezydenta i nierezydenta jest dopuszczalne, ale powinno wiązać się z zachowaniem symetrii między zwolnieniem z opodatkowania nierezydenta oraz opodatkowaniem rezydenta. Jest to możliwe jedynie w sytuacji, gdy rezydent będzie mógł w całości odliczyć koszty uzyskania przychodu z tytułu zbycia obligacji innych niż obligacje skarbowe. W przeciwnym wypadku naruszona zostanie konstytucyjna zasada równości wobec prawa.

Na tę kwestię zwrócił również uwagę Minister Finansów we wspominanej już Interpretacji Ogólnej w kontekście zwolnienia zawartego w art. 17 ust. 1 pkt 50 ustawy o CIT, który przewiduje zwolnienie dla nierezydentów w wypadku odpłatnego zbycia obligacji skarbowych. Oba zwolnienia, zarówno z punktu 50, jak i z punktu 50c, są do siebie podobne, różnią się przede wszystkim podmiotem emitującym obligacje. Minister zaznaczył, że odejście od systemowej symetrii między opodatkowaniem rezydentów i nierezydentów jest dopuszczalne na podstawie jasno i wyraźnie wyrażonej woli ustawodawcy w treści konkretnego przepisu, do której ustalenia wystarczy wykładnia językowa. W przypadku zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT, taka sytuacja nie zajdzie, ponieważ konieczne będzie zastosowanie pozajęzykowej wykładni, aby wykazać, że pojęcie „wierzytelności” i „papierów wartościowych” są pojęciami identycznymi. Ponadto, skorzystanie z wykładni pozajęzykowej wobec przepisu, który jest wyjątkiem od zasady ogólnej, a takim przepisem jest art. 16 względem art. 15 ustawy o CIT, również nie powinno miejsca.

Podsumowanie uzasadnienia Wnioskodawcy

Reasumując, analizując skutki podatkowe sprzedaży wcześniej nabytych lub objętych Obligacji korporacyjnych, których emitentami mogą być również podmioty z udziałem Skarbu Państwa należy odrzucić stanowisko o jednoczesnym stosowaniu art. 16 ust. 1 pkt 8 wraz z art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT. Analizy skutków podatkowych należy dokonać wyłącznie na gruncie art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, z którego wynika, że wydatek poniesiony na objęcie lub nabycie Obligacji stanowi koszt uzyskana przychodu w momencie sprzedaży Obligacji na rzecz podmiotu trzeciego. Zdaniem Wnioskodawcy, wnioski dotyczące skutków podatkowych sprzedaży skarbowych papierów wartościowych przyjęte przez Ministra Finansów w Interpretacji Ogólnej należy zastosować również w odniesieniu do obligacji innych niż obligacje skarbowe z uwagi na ich tożsamy charakter.

Z tego względu, w opinii Wnioskodawcy, wydatki poniesione na objęcie lub nabycie Obligacji będą stanowiły koszt uzyskania przychodu w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, możliwy do potrącenia z chwilą sprzedaży tych Obligacji na rzecz podmiotu trzeciego w pełnej wysokości.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2025 r., poz. 278 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”):

przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności:

1) otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe;

2) wartość otrzymanych rzeczy lub praw, a także wartość innych świadczeń w naturze, w tym wartość rzeczy i praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez samorządowe zakłady budżetowe i instytucje gospodarki budżetowej w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie.

W myśl art. 12 ust. 3 ustawy o CIT:

za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, a także za przychody uzyskane z zysków kapitałowych, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie definiuje ściśle pojęcia przychodu podatkowego. Ustawodawca ograniczył się w tym zakresie do wskazania w art. 12 ust. 1 ustawy o CIT, przykładowych przysporzeń, zaliczanych do tej kategorii. Jednakże z treści art. 12 ustawy o CIT wynika, że pojęcie „przychodu” jest bardzo szerokie i obejmuje m.in. wszystkie otrzymane pieniądze z zastrzeżeniem wyjątków wskazanych w przepisach.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o CIT:

przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy, praw majątkowych lub świadczenia usług jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Jeżeli jednak cena bez uzasadnionych przyczyn ekonomicznych znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy, praw lub usług, organ podatkowy określa ten przychód w wysokości wartości rynkowej.

Jak stanowi natomiast art. 14 ust. 2 ustawy o CIT:

wartość rynkową, o której mowa w ust. 1, rzeczy, praw majątkowych lub usług określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami, prawami lub usługami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca zbycia albo świadczenia.

W myśl art. 14 ust. 3 ustawy o CIT:

jeżeli wartość wyrażona w cenie określonej w umowie znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy, praw lub usług, organ podatkowy wzywa strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy określa wartość z uwzględnieniem opinii biegłego. Jeżeli wartość określona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego ponosi zbywający albo świadczący usługi.

Odnosząc się do kosztów uzyskania przychodu, wskazać należy na art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, zgodnie z którym:

kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Definicja kosztów uzyskania przychodów sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu ze źródła przychodu lub realną szansą powstania przychodu podatkowego, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła jego uzyskiwania.

Innymi słowy oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem, a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy.

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT:

nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e, w części niezaliczonej w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów.

Z kolei zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT:

nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, w tym w sposób określony w art. 12 ust. 1 pkt 7, z wyjątkiem wierzytelności lub jej części, które uprzednio zostały zarachowane jako przychód należny - do wysokości uprzednio zarachowanej jako przychód należny.

Jak stanowi art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o obligacjach (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 708 ze zm.),

obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji, zwanego dalej „obligatariuszem”, i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia.

Powyższe również znajduje potwierdzenie w art. 3 pkt 1 lit. a ww. ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 722 ze zm.),

ilekroć w ustawie jest mowa o papierach wartościowych - rozumie się przez to akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2024 r. poz. 18 i 96), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne, bankowe prawa pochodne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz.U. z 2023 r. poz. 2488) i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego.

Z opisu sprawy wynika, że Państwa Spółka w ramach prowadzonej działalności gospodarczej oferuje szeroki wachlarz (…). Spółka wchodzi w skład Grupy Kapitałowej X, która prowadzi działalność w dziedzinie (…)

Przez obejmowanie dłużnych papierów wartościowych należy rozumieć ich nabywanie przez Państwa Spółkę od emitenta, gdzie Spółka zobowiązuje się zapłacić emitentowi cenę emisyjną dłużnych papierów wartościowych (nabycie w ramach tzw. rynku pierwotnego). Dłużne papiery wartościowe mogą być obejmowane przez Spółkę:

-po wartości nominalnej - cena emisyjna obligacji jest równa cenie, po jakiej emitent będzie zobowiązany je wykupić,

-z dyskontem - cena emisyjna jest niższa niż cena, po której emitent będzie zobowiązany wykupić te papiery wartościowe, lub

-z premią - cena emisyjna jest wyższa niż cena, po której emitent będzie zobowiązany wykupić te papiery wartościowe.

Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy w sytuacji sprzedaży Obligacji za cenę sprzedaży niższą niż cena ich objęcia lub nabycia wydatki na objęcie/nabycie tych Obligacji mogą stanowić dla Wnioskodawcy koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT (jako koszty uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia papierów wartościowych).

Państwa zdaniem, wydatki poniesione na objęcie lub nabycie Obligacji będą stanowiły koszt uzyskania przychodu w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, możliwy do potrącenia z chwilą sprzedaży tych Obligacji na rzecz podmiotu trzeciego w pełnej wysokości.

Przechodząc na grunt analizowanej sprawy wskazać należy, że treść art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, wyraźnie stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie papierów wartościowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia papierów wartościowych.

Zatem, wydatki poniesione na objęcie/nabycie obligacji będą stanowić koszty uzyskania przychodów w momencie sprzedaży, na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, jednakże nie w pełnej wysokości. Prawo do tego kosztu aktywizuje się dopiero w momencie odpłatnego zbycia papierów wartościowych

Nie można się jednak z Państwem zgodzić, że w przypadku sprzedaży obligacji za cenę niższą niż cena ich objęcia/nabycia będziecie Państwo mieli prawo do zaliczenia do kosztów podatkowych całej kwoty, za którą objęli/nabyli Państwo obligacje. Na przeszkodzie temu stoi bowiem przepis art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT, zgodnie z którym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, w tym w sposób określony w art. 12 ust. 1 pkt 7, z wyjątkiem wierzytelności lub jej części, które uprzednio zostały zarachowane jako przychód należny do wysokości uprzednio zarachowanej jako przychód należny.

Zasadność zastosowania w niniejszej sprawie art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT, wynika przede wszystkim z poniższych okoliczności. Obligacje zaliczają się do papierów wartościowych o charakterze dłużnym.

Przywołany powyżej przepis art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT, wyraża zasadę, zgodnie z którą strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności nie uważa się za koszty uzyskania przychodów. W dalszej części przepisu zawarty jest wyjątek, zgodnie z którym kosztem uzyskania przychodów może być strata z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, jeżeli wierzytelność ta uprzednio, została zarachowana jako przychód należny do wysokości uprzednio zarachowanej jako przychód należny. Wolą ustawodawcy, który dokonał w tym przepisie swoistego podziału na zbycie wierzytelności uprzednio zarachowanych jako przychód należny i zbycie pozostałych wierzytelności, tylko w tym pierwszym przypadku strata powstała przy zbyciu wierzytelności może stanowić koszt uzyskania przychodów.

W tym miejscu należy wskazać, że główną funkcją wprowadzania do obrotu papierów dłużnych jest pozyskanie kapitału przez emitenta i odpowiednie ulokowanie nadwyżek finansowych przez obejmującego/nabywającego. Innymi słowy, emisja dłużnych papierów wartościowych stanowi jedną z metod pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania działalności emitenta. Mogą mieć one różne podstawy prawne, a w związku z tym można wśród nich wyróżnić: weksle inwestycyjne, obligacje, bony komercyjne, bony handlowe, itd.

W wyniku emisji obligacji emitent uzyskuje, często długoterminowe, źródło finansowania swojej działalności, obejmujący/nabywca zaś lokuje środki pieniężne w celu uzyskania korzyści o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o obligacjach, obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji, zwanego dalej „obligatariuszem”, i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. W wyniku emisji obligacji emitent uzyskuje, często długoterminowe, źródło finansowania swojej działalności, obejmujący/nabywca zaś lokuje środki pieniężne w celu uzyskania korzyści o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym. Istota tych papierów polega bowiem na tym, że emitent poprzez sprzedaż uzyskuje od obejmujących/nabywców określoną kwotę pieniężną (pewnego rodzaju pożyczkę), którą jest zobowiązany zwrócić w terminie oznaczonym na danym papierze wartościowym (w sposób i w terminach określonych w warunkach emisji) oraz zapłacić obejmującemu/nabywcy papieru wartościowego, określoną kwotę dyskonta lub procent za korzystanie z pieniędzy.

Obligacja jest więc nierozerwalnie związana z długiem. Jest to papier wartościowy, który poświadcza istnienie długu. To właśnie szczególna forma – papieru wartościowego – odróżnia ją od pożyczki, która jest również zaciągnięciem długu. Wierzycielem emitenta staje się każdy kolejny posiadacz (obejmujący/nabywca) obligacji.

W wyroku WSA w Warszawie z 24 maja 2017 r. sygn. akt III SA/Wa 1240/16 Sąd stwierdził: Zdaniem Sądu, obligacja ma charakter pożyczkowy, tym samym wierzytelność inkorporowana w obligacji jest wierzytelnością pożyczkową, którą ta obligacja potwierdza (inkorporuje) i mieści się w pojęciu wierzytelności o jakiej mowa w art. 16 ust. 1 pkt 39 u.p.d.o.p.

Tożsame stanowisko zawarto w wyroku tego samego Sądu z 18 stycznia 2013 r. sygn. akt III SA/Wa 1564/12, w którym czytamy: (…) nie może budzić wątpliwości, że obligacja jest papierem wartościowym, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem wobec właściciela obligacji, zobowiązującym się do spełnienia określonego w obligacji świadczenia. Obligacje zalicza się do kategorii papierów wartościowych dłużnych (papierów wartościowych wierzycielskich). Pomiędzy emitentem obligacji a obligatariuszem zawiązuje się stosunek zobowiązaniowy, do którego należy stosować odpowiednio m.in. przepisy Kodeksu cywilnego o zobowiązaniach (art. 353-534 KC). Obligatariusz jako wierzyciel może żądać od emitenta jako dłużnika, świadczenia określonego w treści obligacji, a emitent powinien to świadczenie spełnić. Innymi słowy, wierzytelności ucieleśnionej w obligacji przysługującej obligatariuszowi odpowiada dług ciążący na emitencie (por. Michał Romanowski, Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi. Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck str. 77).

Prawidłowe jest więc stanowisko Ministra Finansów, że obligacja jest nierozerwalnie związana z długiem. Rozumiana natomiast jako papier wartościowy stanowi potwierdzenie istnienia długu. Obligacja stanowi więc potwierdzenie wierzytelności nabywcy obligacji (w stosunku do emitenta) z tytułu zwrotu przekazanej emitentowi od nabywcy obligacji, określonej kwoty pieniężnej.

(…) Skoro więc w przypadku zbycia obligacji mamy do czynienia ze zbyciem wierzytelności pożyczkowej, to zgodzić się należy z Ministrem Finansów, iż ewentualna strata powstała w wyniku zbycia obligacji stanowi stratę, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 39 u.p.d.o.p. Warto przy tym podkreślić, iż przepis ten nie różnicuje wierzytelności, co wskazuje, że zakres regulacji art. 16 ust. 1 pkt 39 u.p.d.o.p. dotyczy odpłatnego zbycia wszelkich wierzytelności. Jedynie dla celu określenia kosztów uzyskania przychodu, ustawodawca różnicuje wierzytelności stanowiące przedmiot odpłatnego zbycia na wierzytelności zarachowane uprzednio do przychodów należnych na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy oraz wierzytelności pozostałe.

Stanowisko zawarte w powyższym orzeczeniu uzyskało także aprobatę Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w wyroku z 27 maja 2015 r. sygn. akt II FSK 1143/13 stwierdził m.in.: W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie można podzielić wywodów skargi kasacyjnej, że obligacje nie mają charakteru pożyczkowego. Jakkolwiek z literalnego brzmienia art. 729 K.c. wynika, że do essentialia negotii umowy pożyczki należy zobowiązanie biorącego pożyczkę do zwrotu tej samej kwoty pieniędzy, to prawo cywilne dopuszcza możliwość zawarcia takiej umowy pod tytułem odpłatnym, a odpłatność może być wyrażana w dowolny sposób (por. W. Popiołek w: K. Pietrzykowski red., Kodeks cywilny, Komentarz, Tom II, Warszawa 1998, str. 306). Rację ma więc sąd pierwszej instancji, że na umowę pożyczki należy patrzeć w szerszym zakresie. Ponadto, co najistotniejsze, umowa emisji obligacji spełnia cechy kredytu, co już przez ten fakt, czyni ją umową zbliżoną do umowy pożyczki pieniężnej (W. Popiołek, op.cit. str. 308; P. Kochański, Polskie prawo o obligacjach, Samorząd Terytorialny 1995, nr 3, str. 37 i nast.) (…).

Nie znajduje uzasadnienia pogląd strony skarżącej, że skoro obligacje jak i papier wartościowy są kategoriami prawnymi, zdefiniowanymi w odrębnych ustawach, a art. 16 ust. 1 pkt 39 u.p.d.o.p. się do nich nie odwołuje, to nie ma podstaw do zastosowania tego przepisu do straty ze zbycia obligacji (…).

Analogiczny pogląd został wyrażony w wyroku WSA w Warszawie z 6 grudnia 2019 r. sygn. akt III SA/Wa 849/19, gdzie dodatkowo stwierdzono: W odniesieniu do podnoszonej przez skarżącego kwestii, że w obydwu ustawach podatkowych ustawodawca rozróżnia wyraźnie i precyzyjnie skutki podatkowe, które są związane z wierzytelnościami wynikającymi z różnych stosunków zobowiązaniowych od skutków związanych z papierami wartościowymi, należy wskazać, że w treści art. 16 ust. 1 pkt 39 updop, takiego rozróżnienia nie ma. Oznacza to – w ocenie sądu – że dyspozycji tego przepisu podlegają wszelkiego rodzaju wierzytelności, niezależnie od tego czy są powiązane, czy też nie z papierami wartościowymi”. Powyższe orzeczenie uzyskało aprobatę NSA, który w wyroku z dnia 26 stycznia 2023 r. sygn. akt II FSK 1460/20 stwierdził: „Sąd administracyjny pierwszej instancji zasadnie przyjął, że analizowany przepis dotyczy również straty z tytułu zbycia wierzytelności (inkorporowanej w formie obligacji). Nie znajdują, więc uzasadnienia wątpliwości strony wskazującej na przesłanki wynikające z zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.p w sytuacji przyjęcia, iż obligacja jest papierem wartościowym o charakterze dłużnym (skoro właśnie taki charakter dokumentu odpowiada wierzytelności w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 39 tej ustawy).

Reasumując, przy ustalaniu wysokości kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, muszą Państwo mieć na względzie także przepis art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy, co oznacza, że kosztem może być tylko ta część wydatku na objęcie/nabycie obligacji, która odpowiada wysokości przychodu uzyskanego z ich zbycia. Ustawodawca nie przewidział w tym zakresie żadnego wyjątku, który mógłby wyłączać zastosowanie przepisu art. 16 ust. 1 pkt 39 updop, w zależności od przyczyn powstania straty.

Mając na uwadze powyższe, za nieprawidłowe uznaję Państwa stanowisko, zgodnie z którym Spółka, w związku ze sprzedażą Obligacji będzie uprawniona do rozpoznania wydatków na objęcie/nabycie tychże Obligacji jako kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Odnosząc się do powołanej interpretacji ogólnej Ministra Finansów Funduszy i Polityki Regionalnej z 26 kwietnia 2021 r. sygn. SP4.8203.2.2020, w zakresie ustalenia kosztów uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia skarbowych papierów wartościowych na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych, wskazać należy, że dotyczy ona odpłatnego zbycia bonów i obligacji skarbowych, uregulowanych odrębnie i służących innym celom niż obligacje korporacyjne i nie ma zastosowanie w sprawie.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w części dotyczącej zdarzenia przyszłego – stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego i zastosujecie się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…) Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie