
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna po wyroku sądu – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
1. ponownie rozpatruję sprawę Państwa wniosku z 27 sierpnia 2020 r. (data wpływu 1 września 2020 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej – uwzględniam przy tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie sygn. akt I SA/Ol 10/21z 11 lutego 2021 r. (data wpływu prawomocnego wyroku 16 czerwca 2025 r.) oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 stycznia 2025 r.sygn. akt I FSK 998/21 (data wpływu wyroku 20 maja 2025 r.)
2. stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
1 września 2020 r. wpłynął Państwa wniosek z 27 sierpnia 2020 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie prawa do częściowego odliczenia podatku VAT od wydatków inwestycyjnych związanych z budową Centrum ... w oparciu o indywidualnie ustaloną proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2h ustawy o VAT biorąc pod uwagę udział średniorocznej liczby osób korzystających odpłatnie z Centrum w ogólnej średniorocznej liczbie osób korzystających z Centrum.
Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismami z 24 października 2017 r. (data wpływu 7 września 2020 r.) i z 23 października 2020 r. (data wpływu) oraz pismem z 24 października 2017 r. (data wpływu 30 października 2020 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Gmina Miasto ... (dalej: Wnioskodawca lub Miasto) jest zarejestrowana jako płatnik podatku od towarów i usług. Jako podatnik podatku od towarów i usług składa w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe VAT-7 za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu.
Miasto zrealizowało projekt o nazwie „...”.
ZAKRES RZECZOWY PROJEKTU:
Projekt polegał na: budowie Centrum ..., o charakterze krytej pływalni; obiektu basenowego wraz z funkcjami rekreacyjnymi, z pełnym zapleczem technicznym, socjalnym i biurowo-administracyjnym oraz pełną infrastrukturą instalacyjną, wyposażeniem i elementami niezbędnymi do ich prawidłowego funkcjonowania.
Zakres przedmiotowej inwestycji obejmował:
·opracowanie dokumentacji projektowej zawierającej: koncepcję, projekt budowlany, projekt wykonawczy w tym projekt aranżacji wnętrz i projekt powykonawczy,
·uzyskanie wymaganych uzgodnień i pozwoleń, w tym decyzji pozwolenia na budowę, oraz uzyskanie decyzji pozwolenia na użytkowanie,
·wykonanie robót budowlanych dotyczących: wykonania budynku krytej pływalni wraz z całym wyposażeniem i instalacjami, wykonania sieci i przyłączy, wykonania ciągów pieszo-jezdnych, parkingów i chodników oraz zagospodarowania terenów utwardzonych i zielonych.
CEL I EFEKTY REALIZACJI PROJEKTU:
Jako cel główny projektu postawiono (...).
Ponadto projekt przyczynił się do:
·zwiększenia atrakcyjności turystycznej i rekreacyjnej miasta i regionu (w szczególności ...),
·zwiększenia atrakcyjności inwestycyjnej miasta,
·rozwoju współpracy w branży związanej z turystyką i rekreacją (rozwój działalności Klastra Turystycznego),
·poprawy warunków życia i zdrowia mieszkańców ...,
·wzrostu atrakcyjności miasta w oczach mieszkańców, co pociągnie za sobą zmniejszenie negatywnych tendencji w zakresie odpływu ludności,
·zmniejszenia bezrobocia.
Właścicielem infrastruktury powstałej w wyniku realizacji projektu jest beneficjent – Gmina Miasto .... Powstałą w wyniku realizacji Projektu infrastrukturą zarządza Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji (wcześniej ... – jednostka budżetowa włączona w struktury MOSiR), będąca czynnym podatnikiem VAT, nieposiadająca osobowości prawnej. Nadzór nad działalnością MOSiR sprawuje Prezydent Miasta. Fizycznie za zarządzanie obiektem, właściwą organizację i funkcjonowanie oraz efektywne gospodarowanie powierzonym mieniem odpowiada Dyrektor MOSiR.
Po zakończeniu realizacji projektu za finansowanie i utrzymanie obiektu w odpowiednim standardzie odpowiada MOSiR – jednostka budżetowa miasta. Środki finansowe na te cele pochodzą z budżetu miasta.
Inwestycja została oddana do użytkowania w 2015 r. i przekazana w administrowanie samorządowej jednostce budżetowej Miejskiemu Ośrodkowi Sportu i Rekreacji w .... W projekcie do zadania inwestycyjnego przyjęto założenie, że Centrum będzie w 100% wykorzystywane do sprzedaży opodatkowanej (sprzedaż biletów wstępu). W związku z tym Gmina odliczyła w całości podatek naliczony od poniesionych wydatków na inwestycję. Realizując inwestycję, Gmina finansowała opisane wydatki częściowo ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Regionalny Program Operacyjny Województwa ... na lata 2007-2013 – zatwierdzony dnia (...). Podatek VAT stanowił koszt niekwalifikowany przedmiotowej inwestycji.
Ponieważ powstały w wyniku inwestycji środek trwały wykorzystywany jest do czynności mieszanych, zarówno opodatkowanych (sprzedaż biletów wstępu) jak i niepodlegających opodatkowaniu (wykonywanie zadań własnych Gminy – nieodpłatne korzystanie przez szkoły), wystąpiła konieczność dokonywania dziesięcioletniej korekty odliczonego podatku VAT od wydatków poniesionych w trakcie realizacji inwestycji.
Gmina nie jest w stanie przyporządkować poniesionych wydatków wyłącznie do działalności gospodarczej opodatkowanej VAT i wyłącznie do działalności innej niż gospodarcza, niepodlegającej opodatkowaniu VAT.
Gmina rozważa możliwość skorzystania z prawa dokonywania korekty rocznej podatku VAT, dla tej konkretnej inwestycji, przy zastosowaniu proporcji innej niż określona w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (dalej: Rozporządzenie).
Zgodnie z art. 86 ust. 2h ustawy o VAT w przypadku, gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie ust. 22, uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji.
Gmina uważa, że najbardziej reprezentatywnym sposobem obliczenia proporcji odnośnie wykorzystania inwestycji polegającej na budowie Centrum, będzie udział średniorocznej liczby osób korzystających odpłatnie z Centrum w ogólnej średniorocznej liczbie osób korzystających z Centrum. Prowadzenie takich statystyk umożliwia system informatyczny obsługujący Centrum. Gmina zastanawia się nad zastosowaniem właśnie tej metody ustalenia proporcji do wyliczania wysokości dziesięcioletniej korekty rocznej, gdyż ze względu na specyfikę działalności polegającej na świadczeniu usług przez obiekt Centrum w postaci sprzedaży biletów wstępu dla mieszkańców i nieodpłatne korzystnie przez uczniów szkół (zadania własne Gminy), jest ona w stanie precyzyjnie określić liczbę wstępu osób korzystających odpłatnie bądź nieodpłatnie.
Mając to na względzie, w ocenie Gminy to właśnie zastosowanie proporcji ilościowej pozwoli jak najdokładniej odzwierciedlić rzeczywiste wykorzystanie Centrum w odniesieniu do wydatków inwestycyjnych, a tym samym stanowić będzie metodę najbardziej odpowiadającą specyfice wykonywanej działalności w obiekcie Centrum.
W ocenie Gminy, proporcja ustalona w oparciu o średnioroczną liczbę osób korzystających z wybudowanego obiektu odpłatnie w ogólnej średniorocznej liczbie osób korzystających (odpłatnie i nieodpłatnie), daje możliwość obiektywnego i najbardziej rzetelnego wyodrębnienia części wydatków inwestycyjnych faktycznie przypadających odpowiednio na każdy rodzaj czynności, do wykonywania których wykorzystywane jest Centrum.
Sposób określenia proporcji wskazany w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników, jest nieodpowiedni dla potrzeb ustalenia działalności gospodarczej wykonywanej przez Gminę z wykorzystaniem Centrum w całości działalności Gminy, gdyż nie odpowiada on specyfice wykonywanej przez Gminę działalności w tym zakresie. Wynika to z faktu, że Rozporządzenie przewiduje prewspółczynnik dochodowy, który nie posiada jakiegokolwiek związku z wykonywaną przez Gminę działalnością za pomocą Centrum. Opiera się on bowiem na udziale obrotu z działalności gospodarczej w całości dochodów wykonanych przez Gminę, z których większość nie ma jakiegokolwiek związku z wykorzystaniem przedmiotowego obiektu Centrum. Prewspółczynnik dochodowy przewidziany Rozporządzeniem nie odzwierciedla więc właściwie skali wykorzystania do celów działalności gospodarczej Gminy zakupów dotyczących budowy Centrum. Zastosowanie metodologii określonej Rozporządzeniem w omawianym zakresie nie spełniłoby wskazanych wyżej przesłanek zawartych w art. 86 ust. 2b ustawy o VAT. Zastosowanie prewspółczynnika obliczonego na podstawie Rozporządzenia względem wskazanych powyżej zakupów stanowiłoby więc nieuzasadnione naruszenie zasady neutralności podatku VAT.
Ponadto, zdaniem Gminy inne (przykładowe) proporcje przewidziane w art. 86 ust. 2c ustawy o VAT nie odzwierciedlałyby właściwie sposobu wykorzystania obiektu Centrum do działalności gospodarczej Gminy. Podobnie jak prewspółczynnik dochodowy, także proporcje oparte np. na liczbie osób wykonujących określone prace, czy liczbie godzin roboczych poświęconych na określone czynności nie mają jakiegokolwiek związku ze sposobem i skalą wykorzystania obiektu Centrum.
Zarówno przepisy ustawy o VAT, jak i Rozporządzenie nie przewidują obowiązkowej dla jednostki samorządu terytorialnego metody ustalania prewspółczynnika, o czym wprost stanowi art. 86 ust. 2h ustawy o VAT. Warunkiem zastosowania innego prewspółczynnika jest jedynie wykazanie przez podatnika, że prewspółczynnik z Rozporządzenia nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej działalności i nabyć, a inny sposób określenia proporcji będzie bardziej reprezentatywny.
Dodatkowo w broszurze informacyjnej Ministra Finansów z dnia 17 lutego 2016 r. w sprawie zasad odliczania podatku od towarów i usług przez podatników prowadzących działalność o charakterze mieszanym, z uwzględnieniem zmian wprowadzonych od 1 stycznia 2016 r., Minister Finansów zaznaczył, iż jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury i państwowe instytucje kultury oraz uczelnie publiczne i instytuty badawcze mogą stosować inną metodę określenia prewspółczynnika, aniżeli ta przedstawiona w rozporządzeniu „pod warunkiem, że metoda ta zapewnia bardziej dokładne niż metoda wskazana w rozporządzeniu przyporządkowanie podatku naliczonego do czynności dających prawo do odliczenia oraz obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadających na działalność gospodarczą.”
W piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku Wnioskodawca odpowiadając na pytania tut. Organu udzielił następujących odpowiedzi:
Ad. 1. Jednostka budżetowa za pośrednictwem, której Gmina Miasto ... wykorzystuje infrastrukturę zrealizowaną w ramach projektu „...” nie jest odrębnym od Gminy podatnikiem podatku od towarów i usług, jednostka została objęta centralizacją rozliczeń VAT.
Ad. 2. Sposób obliczenia proporcji ilościowej według klucza w oparciu o liczbę osób korzystających z Centrum dotyczy jedynie obiektu krytej pływalni wybudowanej w ramach ww. projektu.
Ad. 3. Centrum pobiera opłaty za wstęp na teren obiektu w imieniu i na rzecz Gminy.
Ad. 4. Na terenie Centrum poza sprzedażą biletów wstępu, prowadzona jest działalność polegająca na wynajmie torów pływackich podmiotom gospodarczym prowadzącym naukę pływania. Zgodnie z założeniami w okresie trwałości projektu, przez okres 5 lat (do 30 września 2020 r.) nie było możliwości wynajmowania pomieszczeń oraz prowadzenia reklam.
Ad. 5. Faktury z tytułu nabycia usług wykorzystywanych w ramach realizacji przedmiotowego projektu wystawiane były i są na podmioty gospodarcze prowadzące działalność nauki pływania.
Na pytanie: „Z jakich środków – poza wskazanymi w opisie sprawy, tj. ze środków Unii Europejskiej – została zrealizowana inwestycja budowy krytej pływalni? Należy wskazać strukturę udziału poszczególnych źródeł finansowania realizacji projektu.”, Wnioskodawca wskazał:
Ad. 6.
udział procentowy Unii Europejskiej – (...) %,
środki własne Gminy Miasta ... – (...) %.
Ad. 7. Poniesione wydatki były bezpośrednio i wyłącznie związane z budową infrastruktury Centrum.
Ad. 8. Wydatki inwestycyjne objęte zakresem postawionego we wniosku pytania ponoszone były w okresie od października 2013 r. do września 2015 r.
Ad. 9. Gmina przyjęła dane do wyliczenia prewspółczynnika według sposobu przedstawionego we wniosku z okresu od dnia uruchomienia obiektu we wrześniu 2015 r. do końca grudnia 2019 r. Dane podawane są za każdy rok oddzielnie, aby mogły być podstawą do wyliczenia prewskaźnika w okresie 10-letniej korekty podatku VAT naliczonego.
Ad. 10. Zgodnie z treścią Rozporządzenia Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (Dz. U. z 2015 r., poz. 2193), jednostka budżetowa przyjęła następujące dane liczbowe do wyliczenia prewspółczynnika:
Według wzoru X = A x 100 / D z rozporządzenia
W 2016 r. X = ... x 100 / ... = 29 %
W 2017 r. X = ... x 100 / ... = 28 %
W 2018 r. X = ... x 100 / ... = 25%
W 2019 r. X = ... x 100 / ... = 25%
Ad. 11. Analiza porównawcza ww. prewspółczynnika wyliczonego według sposobu przedstawionego we wniosku oraz prewspółczynnika dla jednostki, która wykorzystuje wytworzoną infrastrukturę, wyliczonego zgodnie z treścią ww. rozporządzenia przedstawia się następująco:
|
wyszczególnienie |
prewsk. za 2016 r. |
prewsk. za 2017 r. |
prewsk. za 2018 r. |
prewsk. za 2019 r. |
|
Prewskaźnik z rozporządzenia |
29 % |
28 % |
25 % |
25 % |
|
Prewskaźnik wyliczony indywidualnie – roczna liczba osób korzystających odpłatnie w ogólnej liczbie osób korzystających z Centrum odpłatnie i nieodpłatnie |
88 % |
91 % |
96 % |
96 % |
|
Różnica |
59 % |
63 % |
72 % |
72 % |
Na pytanie: „Proszę podać przesłanki, jakimi kierował się Wnioskodawca, uznając że wskazany we wniosku sposób obliczenia proporcji jest/będzie najbardziej reprezentatywny – najbardziej odpowiada/będzie odpowiadał specyfice wykonywanej przez Wnioskodawcę działalności oraz dokonywanych przez niego nabyć?”, Wnioskodawca wskazał:
Ad. 12. Gmina uważa, że wskazany we wniosku sposób obliczenia proporcji jest najbardziej reprezentatywny gdyż daje możliwość obiektywnego i rzetelnego wyodrębnienia części wydatków faktycznie przypadających odpowiednio na każdy z rodzajów czynności do których wykorzystywany jest obiekt Centrum. Metoda wyliczenia prewskaźnika oparta na rocznej liczbie osób korzystających odpłatnie w ogólnej rocznej liczbie osób korzystających z Centrum, jest dokładniejsza od metody opartej na wielkości obrotów i odzwierciedla faktyczne wykorzystanie obiektu, a tym samym prowadzi do odliczenia VAT naliczonego, z faktur VAT dokumentujących wydatki inwestycyjne związane z budową Centrum, zgodnego z rzeczywistością.
Ad. 13. Wskazany we wniosku sposób obliczenia prewspółczynnika, według oceny Gminy, będzie zapewniał dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane czynności opodatkowane. Każda inna metoda czy to oparta na wielkości obrotów jednostki, czy na średniorocznej liczbie osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności gospodarczej i poza tą działalnością, czy na średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą i poza tą działalnością, czy też na średniorocznej powierzchni wykorzystywanej do działalności gospodarczej w ogólnej średniorocznej powierzchni wykorzystywanej do działalności gospodarczej i poza tą działalnością, nie odzwierciedla wykorzystania obiektu zgodnie z rzeczywistością.
Ad. 14. Sposób określenia proporcji wskazany w Rozporządzeniu jest mniej reprezentatywny od zaproponowanego we wniosku, gdyż nie odpowiada on specyfice wykonywanej przez jednostkę działalności w tym zakresie. Wynika to z faktu, że Rozporządzenie przewiduje prewskaźnik dochodowy, który nie jest adekwatny do wykonywanej przez jednostkę działalności w Centrum. Opiera się on bowiem na udziale obrotu z działalności gospodarczej w całości dochodów wykonanych jednostki, z których duża część nie ma związku z wykorzystaniem Centrum, a dotyczy całej działalności Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji.
Indywidualnie wyliczony prewskaźnik oparty na udziale średniej rocznej liczby osób korzystających odpłatnie z Centrum w ogólnej rocznej liczbie osób korzystających (odpłatnie i nieodpłatnie) z Centrum najdokładniej odzwierciedla rzeczywiste wykorzystanie obiektu. Każdorazowe wejście na teren obiektu (odpłatne i nieodpłatne) jest rejestrowane w elektronicznym systemie obsługi klienta poprzez wydanie paska basenowego z chipem. W wyżej wymieniony sposób rejestrowane są wszystkie wejścia na teren obiektu, również te w ramach umów z podmiotami gospodarczymi wynajmującymi tory pływackie do nauki pływania.
O ile zastosowanie proporcji z Rozporządzenia może być uzasadnione w stosunku do wydatków ogólnych, takich jak oświetlenie czy ogrzewanie budynku siedziby jednostki, które zwykle służą całokształtowi działalności jednostki i wyliczenie stopnia ich wykorzystania do czynności opodatkowanych VAT może być problematyczne czy wręcz w praktyce niemożliwe, to w przypadku wydatków związanych z Centrum sytuacja jest całkowicie odmienna. Gmina jest tutaj w stanie w precyzyjny sposób obliczyć, jaka część tych wydatków poniesionych na wybudowanie Centrum służy wyłącznie działalności gospodarczej opodatkowanej VAT za pomocą maksymalnie obiektywnego kryterium, jakim jest roczna liczba osób korzystających odpłatnie z Centrum w ogólnej liczbie osób korzystających (odpłatnie i nieodpłatnie) z Centrum.
Prewspółczynnik dochodowy przewidziany Rozporządzeniem nie odzwierciedla więc właściwie skali wykorzystania do celów działalności gospodarczej Gminy zakupów inwestycyjnych dotyczących wskazanego obiektu Centrum. Zastosowanie metodologii określonej Rozporządzeniem w omawianym zakresie nie spełniłoby wskazanych wyżej przesłanek zawartych w art. 86 ust. 2b ustawy o VAT. Zastosowanie prewspółczynnika obliczonego na podstawie Rozporządzenia względem wskazanych powyżej zakupów stanowiłoby więc nieuzasadnione naruszenie zasady neutralności podatku VAT.
Ad. 15. Według klucza ilościowego Gmina proponuje następujący wzór: X = 100-(Ax100/B)
X – proporcja określona procentowo
A – roczna liczba osób korzystających nieodpłatnie
B – ogólna liczba osób korzystających z Centrum (odpłatnie i nieodpłatnie).
Ad.16 Według sposobu podanego we wniosku konkretne dane liczbowe przedstawiają się następująco:
W 2015 r.: X = ... = 81,79 %
Roczna liczba osób korzystających nieodpłatnie – ...
Roczna liczba osób ogółem (odpłatnie i nieodpłatnie) – ...
W 2016 r.: X = ... = 87,68 %
Roczna liczba osób korzystających nieodpłatnie – ...
Roczna liczba osób ogółem (odpłatnie i nieodpłatnie) – ...
W 2017 r.: X = ... = 90,49 %
Roczna liczba osób korzystających nieodpłatnie – ...
Roczna liczba osób ogółem (odpłatnie i nieodpłatnie) – ...
W 2018 r.: X = ... = 95,47 %
Roczna liczba osób korzystających nieodpłatnie – ...
Roczna liczba osób ogółem (odpłatnie i nieodpłatnie)
W 2019 r.: X = ... = 95,37 %
Roczna liczba osób korzystających nieodpłatnie – ...
Roczna liczba osób ogółem (odpłatnie i nieodpłatnie) – ...
Pytanie
W związku z powyższym opisem Gmina zwraca się z zapytaniem czy jest uprawniona do ustalenia zakresu częściowego prawa do odliczania VAT od wydatków inwestycyjnych związanych z budową Centrum, w oparciu o indywidualnie ustaloną proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2h ustawy o VAT, tj. biorąc pod uwagę udział średniorocznej liczby osób korzystających odpłatnie z Centrum w ogólnej średniorocznej liczbie osób korzystających z Centrum?
Państwa stanowisko w sprawie
Gmina uważa, iż jest uprawniona do ustalenia indywidualnej proporcji odliczenia podatku VAT, o której mowa w art. 86 ust. 2h ustawy o VAT, od wydatków związanych z budową Centrum. Sposób określenia proporcji wybrany przez Gminę najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej działalności i zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności czynności opodatkowane.
Interpretacja indywidualna
Rozpatrzyłem Państwa wniosek – 5 listopada 2020 r. wydałem interpretację indywidualną znak 0113-KDIPT1-3.4012.656.2020.2.KS, w której uznałem Państwa stanowisko za nieprawidłowe.
Interpretację doręczono Państwu 6 listopada 2020 r.
Skarga na interpretację indywidualną
7 grudnia 2020 r. wnieśli Państwo skargę na tę interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie. Skarga wpłynęła do mnie 11 grudnia 2020 r.
Wnieśli Państwo o uchylenie zaskarżonej interpretacji indywidualnej oraz zasądzenie od organu na rzecz Skarżącej zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.
Postępowanie przed sądami administracyjnymi
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie uchylił skarżoną interpretację – wyrokiem z 11 lutego 2021 r. sygn. akt I SA/Ol 10/21.
Wniosłem skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie – wyrokiem z 8 stycznia 2025 r. sygn. akt I FSK 998/21 oddalił skargę kasacyjną Organu.
Wyrok, który uchylił interpretację indywidualną stał się prawomocny od 8 stycznia 2025 r. i wpłynął do mnie wraz ze zwrotem akt 16 czerwca 2025 r.
Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroku
Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.):
Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.
Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:
•uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie i Naczelny Sąd Administracyjny w ww. wyrokach;
•ponownie rozpatruję Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej – stwierdzam, że stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Na wstępie należy wskazać, że zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2018 r., poz. 280), zwanej dalej ustawą z dnia 5 września 2016 r., jednostka samorządu terytorialnego jest obowiązana do podjęcia rozliczania podatku wraz ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi najpóźniej od dnia 1 stycznia 2017 r.
Jak stanowi art. 4 ww. ustawy, jednostka samorządu terytorialnego, której jednostki organizacyjne rozliczały się jako odrębni podatnicy, wstępuje z dniem podjęcia rozliczania podatku wraz ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi we wszystkie przewidziane w przepisach dotyczących podatku prawa i obowiązki jednostek organizacyjnych.
Przy czym, stosownie do art. 2 pkt 1 cyt. ustawy z dnia 5 września 2016 r., przez jednostkę organizacyjną rozumie się:
a.utworzone przez jednostkę samorządu terytorialnego samorządową jednostkę budżetową lub samorządowy zakład budżetowy,
b.urząd gminy, starostwo powiatowe, urząd marszałkowski.
Zatem, od dnia dokonania centralizacji rozliczeń podatku VAT, Gmina wstąpiła we wszystkie prawa i obowiązki swoich jednostek organizacyjnych. Tym samym, podatnikiem VAT dla wszelkich czynności jest Gmina.
Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106), zwanej dalej „ustawą”:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Stosownie do treści art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:
Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
a)nabycia towarów i usług,
b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.
Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.
Podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Z uwagi na brzmienie cytowanych przepisów ustawy należy zauważyć, że obowiązkiem podatnika jest przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju sprzedaży, z którymi wydatki te są związane. Podatnik ma zatem obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu, czyli dokonania tzw. alokacji podatku.
Wyrażoną w cytowanym powyżej art. 86 ust. 1 ustawy generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego, uzupełniają regulacje zawarte w art. 86 ust. 2a-2h ustawy.
I tak, na mocy art. 86 ust. 2a ustawy:
W przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”.
Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.
Według art. 86 ust. 2b ustawy:
Sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli:
a.zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz
b.obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.
W myśl art. 86 ust. 2c ustawy:
Przy wyborze sposobu określenia proporcji można wykorzystać w szczególności następujące dane:
1.średnioroczną liczbę osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności gospodarczej i poza tą działalnością;
2.średnioroczną liczbę godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą i poza tą działalnością;
3.roczny obrót z działalności gospodarczej w rocznym obrocie podatnika z działalności gospodarczej powiększonym o otrzymane przychody z innej działalności, w tym wartość dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, otrzymanych na sfinansowanie wykonywanej przez tego podatnika działalności innej niż gospodarcza;
4.średnioroczną powierzchnię wykorzystywaną do działalności gospodarczej w ogólnej średniorocznej powierzchni wykorzystywanej do działalności gospodarczej i poza tą działalnością.
Według art. 86 ust. 2d ustawy:
w celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w ust. 2a, przyjmuje się dane za poprzedni rok podatkowy.
Podatnik rozpoczynający w danym roku podatkowym wykonywanie działalności gospodarczej i działalności innej niż działalność gospodarcza, w celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w ust. 2a, przyjmuje dane wyliczone szacunkowo, według prognozy uzgodnionej z naczelnikiem urzędu skarbowego w formie protokołu (art. 86 ust. 2e ustawy).
Na podstawie art. 86 ust. 2f ustawy:
Przepis ust. 2e stosuje się również, gdy podatnik uzna, że w odniesieniu do wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć dane za poprzedni rok podatkowy byłyby niereprezentatywne.
Zgodnie z art. 86 ust. 2g ustawy:
Proporcję określa się procentowo w stosunku rocznym. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej. Przepisy art. 90 ust. 5, 6, 9a i 10 stosuje się odpowiednio.
art. 86 ust. 2h ustawy:
W tym miejscu należy wskazać, że w przypadku gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie ust. 22, uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji ().
Ponadto należy zauważyć, że w przypadku wykonywania w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług oraz zwolnionych z opodatkowania tym podatkiem, należy mieć na uwadze uregulowania zawarte w art. 90 ustawy. Powyższe przepisy stanowią uzupełnienie regulacji art. 86 ustawy.
Zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy:
W stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
Na mocy art. 90 ust. 2 ustawy:
Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, to podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.
Na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy,
Proporcję, o której mowa w cyt. wyżej ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.
Przepis art. 90 ust. 4 ustawy stanowi, że:
Proporcję, o której mowa w ust. 3, określa się procentowo w stosunku rocznym na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok podatkowy, w odniesieniu do którego jest ustalana proporcja. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej.
Jeżeli zatem nabywane towary i usługi służą w ramach prowadzonej działalności gospodarczej do czynności opodatkowanych, jak również czynności zwolnionych od podatku, w sytuacji gdy nie ma możliwości odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku, do których przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, podatnik jest obowiązany, do proporcjonalnego rozliczenia podatku, zgodnie z ww. art. 90 ust. 2 i 3 ustawy.
Wskazać należy, że kwota podatku naliczonego do odliczenia, ustalona na podstawie proporcji wyliczonej przy zastosowaniu powyższych zasad nie jest jednak ostateczna. Zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekt podatku naliczonego zostały określone w art. 90a-90c oraz art. 91 ustawy o VAT
Stosownie do art. 90c ust. 1 ustawy:
W przypadku nabytych towarów i usług, w odniesieniu do których kwotę podatku naliczonego oblicza się zgodnie z art. 86 ust. 2a, po zakończeniu roku podatkowego, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, podatnik jest obowiązany dokonać korekty podatku odliczonego przy ich nabyciu, uwzględniając dane dla zakończonego roku podatkowego. Przepisy art. 91 ust. 2-9 stosuje się odpowiednio.
Według art. 90c ust. 3 ustawy:
Dokonując korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik może przyjąć inny sposób określania proporcji, niż został przyjęty dla danego roku podatkowego, jeżeli byłby on bardziej reprezentatywny dla zakończonego roku.
Zatem z art. 90c ust. 1 ustawy wynika obowiązek korekty rocznej podatku naliczonego z jednoczesnym wskazaniem, że w zakresie tej korekty zastosowanie znajdą przepisy art. 91 ust. 2-9 ustawy.
Natomiast jak wynika z art. 91 ust. 1 ustawy:
Po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10a, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6, 10 lub 10a lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.
Stosownie do treści art. 91 ust. 2 ustawy:
W przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Roczna korekta w przypadku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym że korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania.
Zgodnie z art.91 ust. 3 ustawy:
Korekty, o której mowa w ust. 1 i 2, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty, a w przypadku zakończenia działalności gospodarczej - w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy.
W tym miejscu należy wskazać, że w przypadku gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie ust. 22, uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji (art. 86 ust. 2h ustawy).
Z kolei, jak stanowi art. 86 ust. 22 ustawy:
Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, określić w przypadku niektórych podatników sposób określenia proporcji uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć oraz wskazać dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem tego sposobu określenia proporcji, uwzględniając specyfikę prowadzenia działalności przez niektórych podatników i uwarunkowania obrotu gospodarczego.
Na podstawie ww. przepisu art. 86 ust. 22 ustawy zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (Dz. U. z 2015 r., poz. 2193, z późn. zm.), zwane dalej „rozporządzeniem”. Rozporządzenie to określa w przypadku niektórych podatników sposób określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć, zwany dalej „sposobem określenia proporcji” oraz wskazuje dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem sposobu określenia proporcji (§ 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia).
W rozporządzeniu tym zostali wskazani podatnicy, do których przepisy w nim zawarte się odnoszą. Są to: jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury, państwowe instytucje kultury, uczelnie publiczne, instytuty badawcze.
W myśl § 2 pkt 8 rozporządzenia:
Przez jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego rozumie się:
a)urząd obsługujący jednostkę samorządu terytorialnego,
b)jednostkę budżetową,
c)zakład budżetowy.
Urzędem obsługującym jednostkę samorządu terytorialnego – w myśl § 2 pkt 5 rozporządzenia – jest urząd obsługujący jednostkę samorządu terytorialnego, działający w formie samorządowej jednostki budżetowej.
Przez jednostkę budżetową, zgodnie z § 2 pkt 6 rozporządzenia, rozumie się utworzoną przez jednostkę samorządu terytorialnego, samorządową jednostkę budżetową.
Z kolei zakładem budżetowym jest, stosownie do § 2 pkt 7 rozporządzenia, utworzony przez jednostkę samorządu terytorialnego, samorządowy zakład budżetowy.
Zgodnie z § 3 ust. 1 rozporządzenia, w przypadku jednostki samorządu terytorialnego sposób określenia proporcji ustala się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego.
Oznacza to, że w przypadku jednostek samorządu terytorialnego, nie może być ustalany jeden „całościowy” sposób określenia proporcji dla jednostek samorządu terytorialnego jako osoby prawnej, tylko powinny być ustalane odrębnie sposoby określenia proporcji dla jej poszczególnych jednostek organizacyjnych.
Jednocześnie – co istotne – rozporządzenie nie przewiduje, w przypadku jednostek samorządu terytorialnego, aby rozliczać poszczególne nieruchomości będące w zasobach Gminy, jak również wszystkie działalności prowadzone przez Gminę, samodzielnie. Jak wskazano wyżej, proporcja ustalana jest odrębnie dla urzędu obsługującego jednostki samorządu terytorialnego, czyli: urzędu gminy, urzędu miasta, starostwa powiatowego oraz urzędu marszałkowskiego; odrębnie dla jednostki budżetowej oraz odrębnie dla samorządowego zakładu budżetowego. Tym samym, proporcja, o której mowa w art. 86 ust. 2a-2h ustawy powinna zostać obliczona, zgodnie z ww. przepisami rozporządzenia, dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego oddzielnie.
Ww. rozporządzenie wprowadza wzory, według których będą wyznaczane sposoby określenia proporcji, uznane za najbardziej odpowiadające specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć.
Zaproponowane metody mają charakter „obrotowy”, polegający na ustaleniu „udziałów” z tytułu działalności gospodarczej w całkowitym „obrocie” z tytułu działalności gospodarczej oraz działalności pozostającej poza sferą VAT.
Jak już wcześniej wspomniano, wśród wymienionych w rozporządzeniu podmiotów, Minister Finansów wskazał m.in. jednostki samorządu terytorialnego.
Zgodnie z § 3 ust. 3 rozporządzenia:
Jako sposób określenia proporcji uznaje się w przypadku jednostki budżetowej sposób ustalony według wzoru:
X = A x 100/D
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
X – proporcję określoną procentowo, zaokrągloną w górę do najbliższej liczby całkowitej,
A – roczny obrót z działalności gospodarczej zrealizowany przez zakład budżetowy, stanowiący część rocznego obrotu jednostki samorządu terytorialnego z działalności gospodarczej,
D – dochody wykonane jednostki budżetowej.
Stosownie do § 2 pkt 4 rozporządzenia:
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o obrocie – rozumie się przez to podstawę opodatkowania, o której mowa w art. 29a, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5 ustawy, w zakresie:
a) dokonywanych przez podatników:
– odpłatnych dostaw towarów na terytorium kraju,
– odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju,
– eksportu towarów,
– wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
b) odpłatnych dostaw towarów lub świadczenia usług poza terytorium kraju, które podlegałyby opodatkowaniu podatkiem gdyby były wykonywane na terytorium kraju.
Zgodnie z § 2 pkt 10 rozporządzenia:
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o dochodach wykonanych jednostki budżetowej – rozumie się przez to dochody obejmujące dochody publiczne w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, z wyjątkiem dochodów, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 4 lit. b-d i pkt 5 ustawy o finansach publicznych, środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, zrealizowane lub otrzymane przez tę jednostkę, wynikające ze sprawozdania z wykonania:
a) planu finansowego jednostki budżetowej oraz
b) planu dochodów i wydatków zgromadzonych na wydzielonym rachunku, o którym mowa w art. 223 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, jeżeli dana jednostka budżetowa prowadzi taki rachunek
– powiększone o kwotę stanowiącą równowartość środków przeznaczonych na zasilenie tej jednostki celem realizacji przypisanych jej zadań jednostki samorządu terytorialnego, z wyjątkiem środków przeznaczonych na wypłatę, na podstawie odrębnych przepisów, zasiłków, zapomóg i innych świadczeń
o podobnym charakterze na rzecz osób fizycznych.
Zgodnie z § 3 ust. 5 rozporządzenia, dochody wykonane urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego, dochody wykonane jednostki budżetowej oraz przychody wykonane zakładu budżetowego nie obejmują odpowiednio dochodów lub przychodów uzyskanych z tytułu:
1) dostawy towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane odpowiednio przez jednostkę samorządu terytorialnego lub jednostkę organizacyjną jednostki samorządu terytorialnego do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, oraz gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli są zaliczane odpowiednio do środków trwałych jednostki samorządu terytorialnego lub jednostki organizacyjnej jednostki samorządu terytorialnego – używanych na potrzeby prowadzonej przez te jednostki działalności;
2) transakcji dotyczących:
a)pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych,
b) usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41 ustawy, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy.
Wyłączenie powyższych transakcji z dochodów wykonanych jednostki budżetowej (mianownik proporcji) zapewnia spójność z wyłączeniem tych transakcji z obrotu z działalności gospodarczej (licznik proporcji) i ma na celu „oczyszczenie” kwoty przychodów przyjmowanej do wyliczenia proporcji z danych, które mogłyby zniekształcić proporcję.
Należy zauważyć, że powołany wyżej przepis art. 86 ust. 2a ustawy wprost określa, co stanowi kwotę podatku naliczonego w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych. Zgodnie z tą normą, w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza (z wyjątkiem wykorzystania na cele osobiste, do których może mieć zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy), w sytuacji gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej.
Podkreślenia wymaga, że dla stwierdzenia, czy działalność lub transakcje stanowią „cele inne niż związane z działalnością gospodarczą” znaczenie ma, czy mieszczą się one w przedmiocie działalności danej jednostki.
Cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy. W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowanie podatkiem VAT. „Towarzyszą” one działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. Nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem VAT, jednakże ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą. Natomiast, przez cele inne rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy (przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy nieodpłatną działalność statutową).
Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
W myśl art. 15 ust. 2 ustawy;
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Wobec tego należy stwierdzić, że za podatnika VAT będzie uznany tylko taki podmiot, który dokonuje czynności zmierzających do wykorzystania nabytych towarów i usług do celów opodatkowanej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.
Ponadto, należy zauważyć, że na mocy art. 15 ust. 6 ustawy:
Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.
Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Zatem, jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Tylko w tym zakresie ich czynności mają bowiem charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.
W tym miejscu należy podkreślić, że z uwagi na swą specyfikę jednostki samorządu terytorialnego nie są podmiotami zrównanymi z komercyjnymi przedsiębiorcami. Powyższe wynika chociażby z racji uprzywilejowania tych jednostek poprzez treść art. 15 ust. 6 ustawy i nieuznawania ich za podatnika w określonych okolicznościach, tj. w przypadku działania w charakterze organu władzy publicznej, którego przymiotu komercyjny przedsiębiorca nie posiada i którego działalność, co do zasady, jest opodatkowana w całości. Z tego też względu rozpatrując w zakresie podatku VAT kwestie uprawnień i obowiązków podmiotów, takich jak jednostki samorządu terytorialnego, należy mieć na względzie okoliczność, że podmioty te – co do zasady – w odniesieniu do niektórych czynności występują jako organ władzy publicznej i nie są uznawane za podatników stosownie do ww. art. 15 ust. 6 ustawy.
Z powołanych powyżej przepisów wynika, że w celu odliczenia podatku naliczonego, w pierwszej kolejności podatnik winien przyporządkować ponoszone wydatki do poszczególnych rodzajów działalności (opodatkowanej podatkiem VAT, zwolnionej od podatku i niepodlegającej opodatkowaniu tym podatkiem). W przypadku zakupów bezpośrednio związanych z działalnością opodatkowaną, podatnik, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, odlicza podatek naliczony w całości. Natomiast, w sytuacji, gdy takie przyporządkowanie nie jest możliwe, a wydatki służą zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik winien ustalić proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy.
Mając na uwadze powołane przepisy, wskazać należy, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje zatem wówczas, gdy zostaną spełnione dwa warunki: odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
Z opisu sprawy wynika, że są Państwo podatnikiem podatku od towarów i usług. Zrealizowali Państwo projekt o nazwie „...”. Projekt polegał na: budowie Centrum ..., o charakterze krytej pływalni; obiektu basenowego wraz z funkcjami rekreacyjnymi, z pełnym zapleczem technicznym, socjalnym i biurowo-administracyjnym oraz pełną infrastrukturą instalacyjną, wyposażeniem i elementami niezbędnymi do ich prawidłowego funkcjonowania.
Właścicielem infrastruktury powstałej w wyniku realizacji projektu jest beneficjent – Gmina Miasto .... Po zakończeniu realizacji projektu za finansowanie i utrzymanie obiektu w odpowiednim standardzie odpowiada MOSiR – jednostka budżetowa miasta. Środki finansowe na te cele pochodzą z budżetu miasta.
Inwestycja została oddana do użytkowania w 2015 r. i przekazana w administrowanie samorządowej jednostce budżetowej Miejskiemu Ośrodkowi Sportu i Rekreacji w .... W projekcie do zadania inwestycyjnego przyjęto założenie, że Centrum będzie w 100% wykorzystywane do sprzedaży opodatkowanej (sprzedaż biletów wstępu). W związku z tym odliczyli Państwo w całości podatek naliczony od poniesionych wydatków na inwestycję. Realizując inwestycję, finansowali Państwo opisane wydatki częściowo ze środków Unii Europejskiej.
Ponieważ powstały w wyniku inwestycji środek trwały wykorzystywany jest do czynności mieszanych, zarówno opodatkowanych (sprzedaż biletów wstępu) jak i niepodlegających opodatkowaniu (wykonywanie zadań własnych Gminy – nieodpłatne korzystanie przez szkoły), wystąpiła konieczność dokonywania dziesięcioletniej korekty odliczonego podatku VAT od wydatków poniesionych w trakcie realizacji inwestycji.
Nie są Państwo w stanie przyporządkować poniesionych wydatków wyłącznie do działalności gospodarczej opodatkowanej VAT i wyłącznie do działalności innej niż gospodarcza, niepodlegającej opodatkowaniu VAT.
Rozważają Państwo możliwość skorzystania z prawa dokonywania korekty rocznej podatku VAT, dla tej konkretnej inwestycji, przy zastosowaniu proporcji innej niż określona w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników.
Uważają Państwo, że najbardziej reprezentatywnym sposobem obliczenia proporcji odnośnie wykorzystania inwestycji polegającej na budowie Centrum, będzie udział średniorocznej liczby osób korzystających odpłatnie z Centrum w ogólnej średniorocznej liczbie osób korzystających z Centrum. Prowadzenie takich statystyk umożliwia system informatyczny obsługujący Centrum. Gmina zastanawia się nad zastosowaniem właśnie tej metody ustalenia proporcji do wyliczania wysokości dziesięcioletniej korekty rocznej, gdyż ze względu na specyfikę działalności polegającej na świadczeniu usług przez obiekt Centrum w postaci sprzedaży biletów wstępu dla mieszkańców i nieodpłatne korzystnie przez uczniów szkół (zadania własne Gminy), jest ona w stanie precyzyjnie określić liczbę wstępu osób korzystających odpłatnie bądź nieodpłatnie.
W ocenie Państwa to właśnie zastosowanie proporcji ilościowej pozwoli jak najdokładniej odzwierciedlić rzeczywiste wykorzystanie Centrum w odniesieniu do wydatków inwestycyjnych, a tym samym stanowić będzie metodę najbardziej odpowiadającą specyfice wykonywanej działalności w obiekcie Centrum.
W ocenie Państwa, proporcja ustalona w oparciu o średnioroczną liczbę osób korzystających z wybudowanego obiektu odpłatnie w ogólnej średniorocznej liczbie osób korzystających (odpłatnie i nieodpłatnie), daje możliwość obiektywnego i najbardziej rzetelnego wyodrębnienia części wydatków inwestycyjnych faktycznie przypadających odpowiednio na każdy rodzaj czynności, do wykonywania których wykorzystywane jest Centrum.
Jednostka budżetowa za pośrednictwem, której Gmina Miasto ... wykorzystuje infrastrukturę zrealizowaną w ramach projektu „...” nie jest odrębnym od Gminy podatnikiem podatku od towarów i usług, jednostka została objęta centralizacją rozliczeń VAT.
Sposób obliczenia proporcji ilościowej według klucza w oparciu o liczbę osób korzystających z Centrum dotyczy jedynie obiektu krytej pływalni wybudowanej w ramach ww. projektu. Centrum pobiera opłaty za wstęp na teren obiektu w imieniu i na rzecz Gminy.
Na terenie Centrum poza sprzedażą biletów wstępu, prowadzona jest działalność polegająca na wynajmie torów pływackich podmiotom gospodarczym prowadzącym naukę pływania. Zgodnie z założeniami w okresie trwałości projektu, przez okres 5 lat (do 30 września 2020 r.) nie było możliwości wynajmowania pomieszczeń oraz prowadzenia reklam. Poniesione wydatki były bezpośrednio i wyłącznie związane z budową infrastruktury Centrum.
Przyjęli Państwo dane do wyliczenia prewspółczynnika według sposobu przedstawionego we wniosku z okresu od dnia uruchomienia obiektu we wrześniu 2015 r. do końca grudnia 2019 r. Dane podawane są za każdy rok oddzielnie, aby mogły być podstawą do wyliczenia prewskaźnika w okresie 10-letniej korekty podatku VAT naliczonego.
Wskazany we wniosku sposób obliczenia prewspółczynnika, według Państwa oceny, będzie zapewniał dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane czynności opodatkowane. Każda inna metoda czy to oparta na wielkości obrotów jednostki, czy na średniorocznej liczbie osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności gospodarczej i poza tą działalnością, czy na średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą i poza tą działalnością, czy też na średniorocznej powierzchni wykorzystywanej do działalności gospodarczej w ogólnej średniorocznej powierzchni wykorzystywanej do działalności gospodarczej i poza tą działalnością, nie odzwierciedla wykorzystania obiektu zgodnie z rzeczywistością.
Według klucza ilościowego zaproponowali Państwa następujący wzór: X = 100-(Ax100/B)
X – proporcja określona procentowo
A – roczna liczba osób korzystających nieodpłatnie
B – ogólna liczba osób korzystających z Centrum (odpłatnie i nieodpłatnie).
W ocenie Państwa sposób określenia proporcji wskazany w Rozporządzeniu jest mniej reprezentatywny od zaproponowanego we wniosku, gdyż nie odpowiada on specyfice wykonywanej przez jednostkę działalności w tym zakresie. Wynika to z faktu, że Rozporządzenie przewiduje prewskaźnik dochodowy, który nie jest adekwatny do wykonywanej przez jednostkę działalności w Centrum. Opiera się on bowiem na udziale obrotu z działalności gospodarczej w całości dochodów wykonanych jednostki, z których duża część nie ma związku z wykorzystaniem Centrum, a dotyczy całej działalności Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji.
Indywidualnie wyliczony prewskaźnik oparty na udziale średniej rocznej liczby osób korzystających odpłatnie z Centrum w ogólnej rocznej liczbie osób korzystających (odpłatnie i nieodpłatnie) z Centrum najdokładniej odzwierciedla rzeczywiste wykorzystanie obiektu. Każdorazowe wejście na teren obiektu (odpłatne i nieodpłatne) jest rejestrowane w elektronicznym systemie obsługi klienta poprzez wydanie paska basenowego z chipem. W wyżej wymieniony sposób rejestrowane są wszystkie wejścia na teren obiektu, również te w ramach umów z podmiotami gospodarczymi wynajmującymi tory pływackie do nauki pływania.
Zdaniem Państwa, o ile zastosowanie proporcji z Rozporządzenia może być uzasadnione w stosunku do wydatków ogólnych, takich jak oświetlenie czy ogrzewanie budynku siedziby jednostki, które zwykle służą całokształtowi działalności jednostki i wyliczenie stopnia ich wykorzystania do czynności opodatkowanych VAT może być problematyczne czy wręcz w praktyce niemożliwe, to w przypadku wydatków związanych z Centrum sytuacja jest całkowicie odmienna. Są Państwo tutaj w stanie w precyzyjny sposób obliczyć, jaka część tych wydatków poniesionych na wybudowanie Centrum służy wyłącznie działalności gospodarczej opodatkowanej VAT za pomocą maksymalnie obiektywnego kryterium, jakim jest roczna liczba osób korzystających odpłatnie z Centrum w ogólnej liczbie osób korzystających (odpłatnie i nieodpłatnie) z Centrum.
Prewspółczynnik dochodowy przewidziany Rozporządzeniem nie odzwierciedla w opinii Gminy właściwie skali wykorzystania do celów działalności gospodarczej Gminy zakupów inwestycyjnych dotyczących wskazanego obiektu Centrum. Zastosowanie metodologii określonej Rozporządzeniem w omawianym zakresie nie spełniłoby wskazanych wyżej przesłanek zawartych w art. 86 ust. 2b ustawy o VAT. Zastosowanie prewspółczynnika obliczonego na podstawie Rozporządzenia względem wskazanych powyżej zakupów stanowiłoby więc nieuzasadnione naruszenie zasady neutralności podatku VAT.
Z brzmienia art. 86 ust. 1 ustawy wynika, że odliczyć można podatek naliczony związany z działalnością gospodarczą podatnika i w związku z wykonywaniem czynności opodatkowanych podatkiem VAT.
W świetle powyższych okoliczności, przysługuje wnioskodawcy prawo do odliczenia części podatku naliczonego od ponoszonych wydatków. Wnioskodawca, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy, ma prawo do odliczenia podatku w części w jakiej nabywane towary i usługi są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. W sytuacji, gdy wnioskodawca nie ma możliwości wyodrębniania części podatku naliczonego przy zakupie towarów i usług, związanej z działalnością gospodarczą, to kwotę podatku naliczonego winien obliczyć zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, na zasadach określonych w art. 86 ust. 2a ustawy.
Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.
Oznacza to, że są Państwo zobowiązani do wyodrębnienia takiej części podatku naliczonego, którą można przypisać prowadzonej działalności gospodarczej. Warto nadmienić, że zastosowane przez Państwa metody, czy też sposoby, na podstawie których dokona ona wydzielenia odpowiedniej kwoty podatku naliczonego, muszą odpowiadać wartościom faktycznym i rzeczywistym. Ciężar rzetelnego ustalenia, jaka część podatku naliczonego związana jest z prowadzoną działalnością gospodarczą, a jaka część wykorzystywana jest dla potrzeb innych niż prowadzona działalność gospodarcza, spoczywa zawsze na wnioskodawcy.
Wnioskodawca jest zatem zobowiązany do wydzielenia podatku naliczonego przy zastosowaniu współczynnika (proporcji) umożliwiającego odliczenie podatku naliczonego w prawidłowej wysokości w odniesieniu do towarów i usług, wykorzystywanych do celów mieszanych.
W przypadku jednostki budżetowej przyjęto zasadę, że dla celów zastosowania sposobu obliczenia proporcji – całkowity „obrót” z tytułu działalności gospodarczej oraz działalności pozostającej poza sferą VAT odpowiada wysokości dochodów wykonanych jednostki budżetowej (z uwzględnieniem § 2 pkt 10 oraz § 3 ust. 5 rozporządzenia).
Zatem, w wyżej cytowanym rozporządzeniu w sprawie proporcji, Minister Finansów korzystając z delegacji ustawowej, wskazał m.in. jednostce budżetowej najbardziej odpowiadającą specyfice metodę określania proporcji, uwzględniając charakter prowadzonej działalności gospodarczej oraz działalności innej niż gospodarcza takiej jednostki.
Wskazać należy, że ustawodawca na mocy art. 86 ust. 2h ustawy, daje podatnikom, w tym jednostkom budżetowym możliwość zastosowania innego sposobu określenia proporcji niż wskazują przepisy art. 86 ust. 22 ustawy, jednak tylko w sytuacji gdy wybrany sposób jest bardziej reprezentatywny.
Zatem mogą Państwo zastosować inną metodę tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy wybrana przez Państwa metoda jest bardziej reprezentatywna i tym samym najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej działalności. Uznali Państwo, że wskazany we wniosku sposób obliczenia proporcji jest najbardziej reprezentatywny gdyż daje możliwość obiektywnego i rzetelnego wyodrębnienia części wydatków faktycznie przypadających odpowiednio na każdy z rodzajów czynności do których wykorzystywany jest obiekt Centrum. Zdaniem Państwa, metoda wyliczenia prewspółczynnika oparta na rocznej liczbie osób korzystających odpłatnie w ogólnej rocznej liczbie osób korzystających z Centrum, jest dokładniejsza od metody opartej na wielkości obrotów i odzwierciedla faktyczne wykorzystanie obiektu, a tym samym prowadzi do odliczenia VAT naliczonego, z faktur VAT dokumentujących wydatki inwestycyjne związane z budową Centrum, zgodnego z rzeczywistością.
Jak wskazał WSA w Olsztynie w wydanym w niniejszej sprawie orzeczeniu sygn. akt I SA/Ol 10/21:
Skarżąca, będąca zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT, poniosła wydatki inwestycyjne, przy czym wykonuje zarówno czynności opodatkowane VAT (sprzedaż biletów wstępu na pływalnię), jak i niepodlegające opodatkowaniu VAT (nieodpłatne korzystanie z pływalni przez szkoły). Działalność Gminy cechuje zatem charakter mieszany, co przekłada się na rozmiar dokonywanych przez nią odliczeń w zakresie VAT. Organ podatkowy kwestionuje dopuszczalność odstąpienia przez Gminę od wzoru odliczeń przewidzianego w akcie wykonawczym do ustawy o VAT, zaś skarżąca zmierza do wykazania reprezentatywności proponowanego przez nią indywidualnego prewspółczynnik, uwzględniającego udział średniorocznej liczby osób korzystających odpłatnie z Centrum w ogólnej średniorocznej liczbie osób korzystających z Centrum.
Podstawowe zasady dotyczące odliczenia podatku naliczonego zostały określone w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Następnie WSA podkreślił, iż:
Stosownie do art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 - w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.
Ponadto WSA zauważył, iż:
(…) przepisy dotyczące określania proporcji odliczenia w przypadku wykonywania działalności o charakterze mieszanym wskazują, że ustawodawca nie narzuca rozwiązań, których stosowanie miałoby być obligatoryjne. Wybór metody kalkulacji został pozostawiony podatnikowi. Nie oznacza to jednak dowolności. Metoda ustalenia prewspółczynnika musi bowiem odpowiadać kryteriom z art. 86a ust. 2a-2b ustawy o VAT, które stanowią w istocie odzwierciedlenie i rozwinięcie fundamentalnej dla podatku od towarów i usług zasady neutralności w odniesieniu do działalności o charakterze mieszanym. Sąd stoi zatem na stanowisku, że wykładni przytoczonych przepisów ustawy o VAT oraz rozporządzenia należy dokonywać przede wszystkim przy uwzględnieniu celu i funkcji przedmiotowych regulacji, które muszą uwzględniać istotę i podstawowe cechy podatku od towarów i usług. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego jest podstawowym i fundamentalnym prawem podatnika, wynikającym z samej konstrukcji podatku od towarów i usług, w związku z czym sposób określenia proporcji powinien prowadzić do jak najlepszego odzwierciedlenia tego, w jaki sposób zakupy służące całości jego aktywności służą sprzedaży podlegającej opodatkowaniu, a w jaki sposób - pozostałemu rodzajowi sprzedaży (wyrok TSUE z dnia 13 marca 2008 r. w sprawie C-437/06 Securenta, wyrok z 21 marca 2018 r., C-533/16, EU:C:2018:204, pkt 38 i przytoczone tam orzecznictwo).
W dalszej kolejności WSA zauważył, że:
Sąd w składzie orzekającym podtrzymuje stanowisko wyrażone w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 czerwca 2018 r., sygn. akt I FSK 219/18, i wskazuje, że w zakresie sygnalizowanej wyżej kwestii ukształtowała się jednolita linia orzecznicza sądu odwoławczego (np.: wyroki NSA z 19 grudnia 2018, I FSK 715/18, I FSK 794/18, I FSK 795/18, I FSK 1448/18, I FSK 1532/18: z 10 stycznia 2019 r., I FSK 1662/18, I FSK 444/18; z 16 stycznia 2019 r„ I FSK 1391/18; z 7 lutego 2019 r., I FSK 411/18; z 15 marca 2019 r„ I FSK 701/18; z 4 kwietnia 2019 r„ I FSK 2094/18; z 10 maja 2019 r„ I FSK 1971/18; z 17 stycznia 2020 r„ I FSK 1015/19; z 19 lutego 2020 r., I FSK 1609/17; z 24 listopada 2020 r., I FSK 1984/17; z 11 grudnia 2020 r„ I FSK 1343/19; Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych dostępna na stronie internetowej: http://orzeczenia.nsa.gov.pl; dalej: CBOSA).
Podzielając w pełni stanowisko zaprezentowane w powyższych orzeczeniach sądowych wraz ze wspierającą je argumentacją, Sąd nie zgodził się z oceną organu, jakoby Gmina nie wykazała, że sugerowana przez nią metoda jest bardziej reprezentatywna niż proporcja przewidziana w rozporządzeniu. Prewspółczynnik zaproponowany przez Gminę opiera się na jednoznacznych i jasnych kryteriach (udział średniorocznej liczby osób korzystających odpłatnie z Centrum w ogólnej średniorocznej liczbie osób korzystających z Centrum ogółem) i - co kluczowe z punktu widzenia wymogów ustawowych - pozwala na obiektywne ustalenie struktury sprzedaży, tj. proporcji między czynnościami opodatkowanymi i nieopodatkowanymi w tym obszarze.
Sąd za zasadne uznał również racje skarżącej mające na celu podważenie adekwatności proporcji z rozporządzenia w odniesieniu do jej działalności. Metoda obliczania proporcji przyjęta w rozporządzeniu oparta jest na określonych założeniach. Rozporządzenie przyjmuje jedynie zróżnicowanie wzorów w odniesieniu do poszczególnych jednostek organizacyjnych - urzędu, jednostki budżetowej i zakładu budżetowego, bez podziału na poszczególne rodzaje działalności. Opiera się na założeniu o zasadniczo „niegospodarczym” charakterze działalności jednostki, które w pewnym minimalnym tylko zakresie podejmują działania opodatkowane. Proporcja ta zakłada również, że wszelkie dotacje (czy inne źródła finansowania) pozostają wyłącznie w związku z działalnością nieopodatkowaną jednostki samorządu terytorialnego. Wartość dofinansowania powiększa bowiem obrót całkowity, co w konsekwencji powoduje konieczność jego uwzględnienia w mianowniku ustalonego wzoru i obniżenie wysokości prewspółczynnika, a tym samym ograniczenie zakresu dopuszczalnych odliczeń. Tymczasem w przypadku działalności opisanej we wniosku, specyfika tego rodzaju działalności przejawia się w odwrotnej proporcji czynności opodatkowanych w stosunku do niepodlegających VAT. Działalność ta jest bowiem w głównej mierze działalnością gospodarczą, zaś działania podejmowane w innych niż gospodarczy celach mają tu znaczenie marginalne. Ujęcie dotacji po stronie rocznych całkowitych obrotów z działalności opisanej we wniosku prowadziłoby do uzyskania wyniku odbiegającego od faktycznych proporcji między działaniami podlegającymi i niepodlegającymi VAT, zakłócając tym samym neutralność VAT. Nie sposób pominąć różnic w wielkości prewspółczynników wyliczonych w kolejnych latach 2016-2019 według sposobu przedstawionego we wniosku (88%, 91%, 96% i 96%) oraz zgodnie z treścią rozporządzenia (29%, 28%, 25% i 25%), w sytuacji, gdy nie była kwestionowana specyfika opisanej we wniosku działalności stanowiącej zasadniczo działalność gospodarczą (wyrok NSA z 14 czerwca 2019 r., sygn. akt I FSK 347/18).
W ocenie WSA:
(…) dla ustalania sposobu określenia proporcji istotne znaczenie mają: po pierwsze specyfika wykonywanej przez podatnika działalności i po drugie specyfika dokonywanych przez niego nabyć. Ustawowy wymóg jednoczesnego uwzględnienia obu tych kryteriów oznacza, że nie można poprzestać tylko na stwierdzeniu, jak uczynił to organ w niniejszej sprawie, że specyfika podmiotu, zwłaszcza odnosząca się do strony finansowej jego działalności, uzasadnia sięgnięcie po prewspółczynnik obrotowy rekomendowany w rozporządzeniu.
W odniesieniu do argumentacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej należy również wskazać, że z przepisów ustawy o VAT nie wynika, aby gmina musiała stosować tylko jeden prewspółczynnik. Analogiczny pogląd wyraził NSA w powołanym już wyżej wyroku z 26 czerwca 2018 r., sygn. akt I FSK 219/18, a także w wyrokach z 10 stycznia 2019 r., sygn. akt I FSK 1662/18 i z 4 kwietnia 2019 r., sygn. akt I FSK 2094/18.
Z uwagi na powyższe, Sąd uznał za zasadne zarzuty sformułowane w skardze, przyjmując, że organ naruszył przepisy art. 86 ust. 2a-2b oraz 2h ustawy o VAT, kwestionując niezasadnie zaproponowany przez skarżącą sposób liczenia proporcji odliczenia jako bardziej reprezentatywny niż wzór rekomendowany w rozporządzeniu. Natomiast pozostałe zarzuty dotyczące głównie uchybień procesowych miały charakter uzupełniający względem naruszeń materialnoprawnych.
Naczelny Sąd Administracyjny w wydanym w niniejszej sprawie wyroku podzielił stanowisko WSA w Olsztynie, wskazując jednocześnie, że:
Przedstawione w sprawie interpretacyjnej okoliczności pozwalały uznać, że sposób określenia proporcji wskazany w rozporządzeniu był nieodpowiedni dla potrzeb ustalenia odliczenia związanego z działalnością gospodarczą prowadzoną w ramach C. na tle całości działalności Gminy, bowiem takie podejście nie odpowiadało specyfice działalności w tym, dającym się wyodrębnić, obszarze.
Ponadto NSA wskazał, że:
W okolicznościach właściwych tej sprawie interpretacyjnej Gmina przekonująco i logicznie wyjaśniła powody, dla których sposób określenia proporcji na zasadach proponowanych w rozporządzeniu nie przystawał do specyfiki jej działalności w dającym się wyodrębnić obszarze działań związanych z powstaniem i wykorzystywaniem C.. Rozwiązanie wynikające z rozporządzenia, jak słusznie zauważył Sąd pierwszej instancji, znacznie odbiegało od proporcji rzeczywistych wydatków związanych z czynnościami opodatkowanymi.
W tym względzie przypomnieć należało, że dysproporcja pomiędzy wartością części podatku naliczonego podlegającego odliczeniu wynikająca z zastosowania prewspółczynnika według rozporządzenia za czym opowiedział się Dyrektor KIS za lata 2016-2019 (29%, 28%, 25% i 25%), a wynikającego z zastosowania proporcji ferowanej przez Gminę (88%, 91%, 96% i 96%), wynosiła po kilkadziesiąt procent, mimo że w głównej mierze C. wykorzystuje się do działalności gospodarczej.
NSA stwierdził również:
Podsumowując, powierzenie wyboru wskazanej metody Gminie należało uznać za racjonalne i w największym stopniu zmierzające do realizacji zasady neutralności podatku VAT. Przyjęte zaś kryterium rozróżniające to, czy w danym przypadku Gmina prowadzi działalność gospodarczą, czy wykonuje nieopodatkowane zadanie własne, zależy wyłącznie od tego, ile osób korzystało z C. odpłatnie a ile "na koszt gminy", co da się ustalić w sposób szybki, łatwy i nie pozostawiający wątpliwości. Tymczasem sposób określenia proporcji wskazany w rozporządzeniu jawił się jako nieadekwatny. W założeniu bowiem dla ustalenia udziału działalności gospodarczej wykonywanej w związku z odpłatnym świadczeniem usług w ramach C. bierze pod uwagę całość działalności Gminy, a takie podejście nie odpowiada specyfice wykonywanej przez nią działalności w sektorze objętym funkcjonowaniem C.
W świetle powyższego, uwzględniając wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 11 lutego 2021 r., sygn. akt I SA/Ol 10/21 oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 stycznia 2025 r., sygn. akt I FSK 998/21, należy stwierdzić, że przysługuje Państwu prawo do częściowego odliczenia podatku VAT od wydatków inwestycyjnych związanych z budową Centrum w oparciu o indywidualnie ustaloną proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2h ustawy o VAT biorąc pod uwagę udział średniorocznej liczby osób korzystających odpłatnie z Centrum w ogólnej średniorocznej liczbie osób korzystających z Centrum.
Tym samym Państwa stanowisko – z uwzględnieniem wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 11 lutego 2021 r. sygn. akt I SA/Ol 10/21 oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 stycznia 2025 r. sygn. akt I FSK 998/21– należało uznać za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
