Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

2 lipca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie uznania, czy przekazanie w zamian za odszkodowanie działek pod budowę drogi korzysta ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 lub art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od towarów i usług. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 8 sierpnia 2025 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Spółdzielnia Mieszkaniowa na podstawie umowy nieodpłatnego przekazania z 31 października 1997 r. (akt notarialny (…)) nabyła budynek stanowiący odrębną nieruchomość wraz z infrastrukturą techniczną i prawem użytkowania wieczystego gruntu objętego KW nr (…).

W KW na oznaczonej nieruchomości: (…) znajdowały się działki nr 1, nr 2, nr 3, nr 4, nr 5, nr 6 o łącznej pow. 0,6444 ha.

W 1999 r. na podstawie decyzji (…) oraz (…) Prezydenta (…) nastąpił podział następujących działek:

• nr 2 – na nr 2/1 oraz nr 2/2,
• nr 1 – na nr 1/1 oraz nr 1/2,
• nr 3 – na nr 3/1 oraz nr 3/2.

Aktem notarialnym nr rep. (…) działki nr 2/1, nr 3/1, nr 1/1 zostały przeniesione na rzecz członków spółdzielni mieszkaniowej w prawa użytkowania wieczystego i własność budynków (garaże murowane).

W 2002 r. na podstawie decyzji nr (…) Prezydenta Miasta (…) nastąpiło połączenie/podział następujących działek:

• nr 6 - na nr 6/1 oraz nr 6/2,
• połączono działki nr 4, nr 5, nr 3/2 i utworzono działkę nr 3/3.

Aktem notarialnym nr rep. (…) działka nr 6/2 została przeniesiona na rzecz członków spółdzielni mieszkaniowej w prawa użytkowania wieczystego i własność budynków (garaże murowane).

W 2008 r. Spółdzielnia Mieszkaniowa z KW nr (…) odłączyła działki: nr 6/1, nr 3/5, nr 3/6 i utworzyła KW nr (…).

W 2016 r. na podstawie decyzji (…) Prezydenta (…) nastąpił podział działki:

• nr 6/1 – na nr 6/3 oraz nr 6/4.

Aktem notarialny nr rep. (…) nastąpiła darowizna na rzecz Gminy (…) działki nr 6/3. Stan na 2024 rok KW nr (…): mienie Spółdzielni działka nr 3/5 – pow. 0,0653 ha, działka nr 3/6 – pow. 0,0040 ha, działka nr 6/4 – pow. 0,1085 ha.

Spółdzielnia Mieszkaniowa użytkownik wieczysty działek nr 6/4, 3/6 (KW (…)), które stanowiły mienie Spółdzielni i zostały nabyte na podstawie umowy przekazania w 1997 roku (nie była opodatkowana VAT).

W planie zagospodarowania przestrzennego działki mają oznaczenie Z20.3MW tereny do zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej.

Zgodnie z odpisem KW działka nr 6/4 jest oznaczona: DR – drogi, także działka nr 3/6 jest oznaczona: DR – drogi.

Decyzją administracyjną (…) z 2 lutego 2024 r. działki przejęła Gmina - Obwieszczenie Starosty (…) o wydaniu decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pod nazwą: „(…)”, zostały wywłaszczone w trybie specustawy w związku z realizacją inwestycji drogowej.

Na działkach znajdują się miejsca postojowe oraz wiata śmietnikowa, które użytkowane są bezpłatnie przez mieszkańców dwóch nieruchomości budynkowych działek sąsiadujących będących własnością Spółdzielni. W 2019 r. przeprowadzono remont nawierzchni terenu z wygospodarowaniem miejsc postojowych dla samochodów osobowych i 1-go miejsca dla osoby niepełnosprawnej przy ul. (…), który wykonano w technologii kostki betonowej o grubości 8,00 cm, oraz z użyciem płyt ażurowych betonowych o grubości 10,00 cm na wcześniej wykonanych warstwach konstrukcyjnych podbudowy. Oznakowano miejsce dla samochodu osoby niepełnosprawnej – oznakowanie poziome i pionowe. Powierzchnia terenu, na którym był wykonany remont wynosi ok. 180,0 m². Wiata śmietnika przy ul. (…) wykonana jest w technologii tradycyjnej z użyciem cegły ceramicznej z nadbudową stalową (częściowo ściany i dach). Wiata śmietnika jest zadaszona, zamykana na bramę, oraz trwale związana z gruntem, posiada 4-ry ściany. Wiata została wybudowana w m-cu grudniu 1988 r. i oddana do użytkowania mieszkańcom. Przedmiotowa działka nie była wydana do użytkowania w wykonaniu czynności podlegającej opodatkowaniu.

W trybie zawiadomienia (zawiadomienie z 20 marca 2025 r., (...) Starostwo Powiatowe (…) ustaliło odszkodowanie za wywłaszczenie działek nr 6/4 oraz 3/6 w łącznej wysokości 311.060,00 zł, w tym wartość rynkowa prawa użytkowania wieczystego działek gruntu w wynosi 145.494,00 zł oraz wartość składnika budowlanego wynosi 165.566,00 zł. Decyzją nr (…) Starosty (…) odszkodowanie zostanie powiększone o 5 % wartości nieruchomości tj. 15.553,00 zł.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

W odpowiedzi na wezwanie udzielili Państwo następujących informacji:

1)Czy są Państwo czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług?

Odp. TAK, Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

2)Czy nabycie działek nr 6 i nr 3, z których wydzielono działki nr 6/4 i nr 3/6 było udokumentowane fakturą z wykazaną kwotą podatku VAT, a jeżeli tak to czy przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku wynikającego z tej faktury/faktur?

Odp. Działki jak w opisie wniosku Spółdzielnia nabyła na podstawie umowy nieodpłatnego przekazania z 31 października 1997 r. (akt notarialny Repetytorium (…)), nie była udokumentowana fakturą.

3)Dla każdej działki odrębnie tj. działki nr 6/4 i działki nr 3/6 proszę wskazać czy jest niezabudowana czy zabudowana?

Odp. Działka 3/6 – to działka niezabudowana, stanowiąca niewielki pas zieleni przy drodze.

Działka 3/4 – to działka zabudowana – jest na niej zlokalizowany wyasfaltowany i wybrukowany parking oraz wiata śmietnikowa.

Zgodnie z powyższym podziałem odpowiedzi/wyjaśnienia w pkt a) poniżej odnoszą się do działki 6/4, a odpowiedzi/wyjaśnienia w pkt b) poniżej odnoszą się do działki 3/6

a) jeśli jest zabudowana to:

• jakie konkretnie budynki/budowle w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418) znajdują się na działce?

Odp. Parking jest częściowo wyasfaltowany a w pozostałej części jest to kostka brukowa – tym samym jest to budowla w rozumieniu art. 3 pkt 3 prawo budowlane. Wiata śmietnikowa również stanowi budowlę w rozumieniu przywołanego przepisu.

• czy budynek/budowla znajdowały się na działce, z której ją wyodrębniono w momencie jej nabycia przez Państwa czy też Państwo wybudowali je sam?

Odp. Budowle znajdowały się na działce w momencie jej nabycia. W 2019 r. został przeprowadzony remont nawierzchni terenu wraz z wygospodarowaniem miejsc postojowych.

• czy były wykorzystywane przez Państwa do czynności opodatkowanych podatkiem VAT?

Odp. Nie – działka jest dostępna dla mieszkańców bloku mieszkalnego jako parking.

• jeśli Państwo wybudowali je sami, to proszę wskazać:
• kiedy zostały wybudowane,

Odp. Wnioskodawca nie jest w stanie określić kiedy został zbudowany parking, jedynie w 2019 roku został przeprowadzony remont nawierzchni

• czy były wykorzystywane przez Państwa do czynności opodatkowanych podatkiem VAT?

Odp. Nie – nigdy nie były wykorzystywane do czynności opodatkowanych (parking jest ogólnodostępny dla mieszkańców bloku).

• czy przysługiwało Państwo prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu wydatków poniesionych na budowę?

Odp. Nie.

• czy budynek/budowla był przedmiotem odpłatnych umów najmu, dzierżawy, bądź innej umowy o podobnym charakterze (w jakim okresie)?

Odp. Nie.

• czy ponosili Państwo wydatki na ulepszenie budynku/budowli, stanowiące co najmniej 30% jego wartości początkowej a jeżeli tak to kiedy miały miejsce te ulepszenia (należy wskazać datę)

Odp. Nie. Remont nawierzchni w 2019 roku nie przekroczył 30% wartości początkowej. Przy czym remont nie stanowił ulepszenia.

• czy po poniesionych nakładach na ulepszenie budynków/budowli, które stanowiły co najmniej 30% jego wartości początkowej budynek/budowla zostały oddane do użytkowania należy wskazać kiedy i do jakich czynności/do jakiej działalności (zwolnionej opodatkowanej podatkiem VAT)?

Odp. Nie. Wnioskodawca nie dokonał nakładów o wartości stanowiącej co najmniej 30% wartości początkowej.

• czy przysługiwało Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z ponoszonymi wydatkami na ulepszenie budynku/budowli?

Odp. Nie.

b) jeśli jest niezabudowana to:

• czy przed dniem wywłaszczenia działka była objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego a jeśli tak to jakie przeznaczenie dla tej działki wynika z tego planu czy plan przewiduje dla niej możliwość jakiejkolwiek zabudowy (przeznaczenie w planie podstawowym i uzupełniającym)?

Odp. W planie zagospodarowania przestrzennego działka ma oznaczenie Z20.3MU tereny do zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, wielorodzinnej i usługowej.

• jeśli nie ma obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego to czy dla działki przed dniem wywłaszczenia wydana została decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu?

Odp. Nie dotyczy.

• do jakich celów działka była wykorzystywana przez cały okres posiadania, czy do czynności opodatkowanych podatkiem VAT zwolnionych z podatku?

Odp. Działka nie była wykorzystywana w żaden sposób przez spółdzielnie, tym bardziej do czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Działka ta jest ogólnodostępna – pas zieleni obok drogi, która stanowi dojazd do bloków i przy której został zbudowany parking (asfaltowo-brukowy). Tym samym jest to działka stanowiąca zasoby mieszkaniowe, gdyż było ona niezbędna do korzystania z drogi i lokali mieszkalnych.

4) Czy decyzja o wysokości przyznanego Państwu odszkodowania jest prawomocna?

Odp. Tak.

5) Czy otrzymali Państwo kwotę przyznanego odszkodowania?

Odp. Tak.

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług

Czy przekazanie w zamian za odszkodowanie działek pod budowę drogi korzysta ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 lub art. 43 ust. 1 pkt 10 Ustawy o podatku od towarów i usług? (oznaczone w wniosku nr 3)

Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług

Zdaniem Wnioskodawcy, sprzedaż działki 6/4 (zabudowana parkingiem i wiatą śmietnikową) korzysta ze zwolnienia w podatku VAT zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej jako „ustawa o VAT”). Natomiast sprzedaż działki 3/6 (działka niezabudowana) nie korzysta z tego zwolnienia.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zwanym dalej „podatkiemʺ, podlegają odpłatna dostawa towarów odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa, prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Zauważyć należy, że dokonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może albo być opodatkowana właściwą stawką podatku, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy o VAT.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.

Powyższe oznacza, że zwolnienie przysługuje względem takiej dostawy, której przedmiotem jest grunt niezabudowany i jednocześnie o przeznaczeniu innym niż budowlane.

Na podstawie art. 2 pkt 33 ustawy, przez tereny budowlane rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim

b)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest - co do zasady - zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim, oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zatem, dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

Według art. 2 pkt 14 ustawy, przez pierwsze zasiedlenie rozumie się oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:

a)wybudowaniu lub

b)ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Pierwszym zasiedleniem jest więc pierwsze zajęcie nieruchomości do używania. „Pierwsze zasiedlenieʺ budynku/budowli lub ich części ma więc miejsce zarówno w sytuacji, w której po wybudowaniu budynku/budowli oddano je w najem, jak i w przypadku wykorzystywania budynku czy budowli na potrzeby własnej działalności gospodarczej podatnika - bowiem w obydwu przypadkach doszło do korzystania z budynku/budowli.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem, że:

a)w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,

b)dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Jeżeli nie zostaną spełnione przesłanki zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9, pkt 10 i pkt 10a ustawy należy przeanalizować możliwość skorzystania ze zwolnienia od podatku w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

W niniejszym przypadku, Wnioskodawca dokonał odpłatnej sprzedaży w postaci wywłaszczenia za odszkodowaniem dwóch działek:

• Działka 3/6 – to działka niezabudowana, stanowiąca niewielki pas zieleni przy drodze,
• Działka 6/4 – to działka zabudowana – jest na niej zlokalizowany wyasfaltowany i wybrukowany parking oraz wiata śmietnikowa.

W przypadku działki 3/6 nie znajdują podstawy do zastosowania zwolnienia z przywołanego art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, gdyż działka ta stanowi tereny budowlane.

Natomiast w przypadku działki 6/4 mamy do czynienia ze zwolnieniem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, gdyż nie zachodzi tu wyjątek, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a) -tj. dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. b) – tj. pomiędzy dostawą a pierwszym zasiedleniem upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r., poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

Należy więc przyjąć, że na podstawie definicji zawartej w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie nieruchomości dokonywane przez podatnika, traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której stanowi art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1, 6 i 7 ustawy:

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy:

Należy podkreślić, że co do zasady dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika wprost z powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 2 ustawy:

Z przywołanego przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa do dysponowania towarem jak właściciel (w tym zbycie prawa użytkowania wieczystego) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela/użytkowania wieczystego lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów/zbycie prawa użytkowania wieczystego czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. W konsekwencji należy stwierdzić, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów/zbycia prawa użytkowania wieczystego w zamian za odszkodowanie – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy przy tym zaznaczyć, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Wynagrodzenie musi mieć zatem konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Należy podkreślić, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Zasady nabywania nieruchomości pod inwestycje w zakresie dróg publicznych, a także organy właściwe w tych sprawach, reguluje ustawa z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 311).

Art. 11a ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych stanowi, że:

Na podstawie art. 11f ust. 1 pkt 6 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Stosownie do art. 12 ust. 4 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

W myśl art. 12 ust. 4a ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Na mocy art. 12 ust. 4f ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

W oparciu o art. 12 ust. 5 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

 Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Na podstawie art. 112 ust. 2 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1145 ze zm.):

W myśl art. 128 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Istotą wywłaszczenia jest pozbawienie lub ograniczenie m.in. prawa własności nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz osoby (podmiotu) wywłaszczanego, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje organ administracji publicznej, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji. Z tak określonych zapisów ustawowych wynika jasno, że podmiotem podejmującym cały katalog czynności prawnych jest organ administracji. Nie wymaga się tu współdziałania, czy jakiejkolwiek innej inicjatywy ze strony podmiotu wywłaszczanego.

Z wniosku wynika, że decyzją administracyjną (…) z 2 lutego 2024 r. działki nr 6/4 i nr 3/6 zostały wywłaszczone w trybie specustawy w związku z realizacją inwestycji drogowej - Obwieszczenie Starosty (…) o wydaniu decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pod nazwą: „(…)”. Decyzja o wysokości przyznanego Państwu odszkodowania jest prawomocna i otrzymali Państwo kwotę przyznanego odszkodowania.

Z przywołanego przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa do dysponowania towarem jak właściciel (w tym zbycie prawa użytkowania wieczystego) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela/użytkowania wieczystego lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów/zbycie prawa użytkowania wieczystego czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. W konsekwencji należy stwierdzić, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów/zbycia prawa użytkowania wieczystego w zamian za odszkodowanie – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy przy tym zaznaczyć, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Wynagrodzenie musi mieć zatem konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Zatem analiza przedstawionego opisu sprawy oraz treści przywołanych przepisów prawa prowadzi do stwierdzenia, że czynność przeniesienia z mocy prawa prawa użytkowania wieczystego działek nr 6/4 i nr 3/6, w zamian za odszkodowanie w trybie wywłaszczenia, w związku z ich przeznaczeniem pod budowę drogi publicznej stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, a w konsekwencji stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Należy zauważyć, że wykonywana czynność, która na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może korzystać ze zwolnienia od tego podatku albo może być opodatkowana tym podatkiem.

Zaznaczyć należy, że zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy:

Powyższe oznacza, że zwolnienie przysługuje względem takiej dostawy, której przedmiotem jest grunt niezabudowany i jednocześnie o przeznaczeniu innym niż budowlane. Zatem ze zwolnienia od podatku korzystać będą dostawy gruntów o charakterze rolnym, leśnym, itp.

W myśl art. 2 pkt 33 ustawy:

Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. k Dyrektywy 2006/112/WE Rady:

W tym miejscu warto wyjaśnić, że stosownie do treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 28 marca 1996 r. w sprawie C-468/93 Gemeente Emmen przeciwko Belastingdienst Grote Ondernemingen „teren budowlany oznacza każdy nieuzbrojony lub uzbrojony teren uznany przez państwa członkowskie za teren z przeznaczeniem pod zabudowę”.

Tym samym, również w świetle orzeczeń TSUE za teren budowlany uznać można jedynie taki, który regulacjami prawa krajowego został przeznaczony pod zabudowę.

Jak stanowi art. 4 ust. 1 ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t. j. Dz. U z 2024 r. poz. 1130 ze zm.):

W myśl art. 4 ust. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:

O przeznaczeniu nieruchomości stanowią zatem akty prawa miejscowego. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego – jako źródło prawa miejscowego, a w przypadku jego braku decyzja o warunkach zabudowy – jako akt indywidualny prawa administracyjnego.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest – co do zasady – zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zatem dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

W myśl art. 2 pkt 14 ustawy:

W tym miejscu należy zauważyć, że w przypadku nieruchomości niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwia podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.

Zgodnie do art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:

Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że jeżeli dostawa budynków, budowli lub ich części będzie mogła korzystać ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, wówczas badanie przesłanek wynikających z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy stanie się bezzasadne.

Jednocześnie należy wskazać, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęcia „budynku” i „budowli”. W tym zakresie należy odnieść się do przepisów ustawy z 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 725 ze zm.) zwanej dalej ustawą - Prawo budowlane.

Na podstawie art. 3 pkt 2 ustawy - Prawo budowlane:

Natomiast, na mocy art. 3 pkt 3 ustawy - Prawo budowlane:

Jeżeli nie zostaną spełnione przesłanki zastosowania zwolnienia od podatku sprzedaży nieruchomości na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9, pkt 10 i pkt 10a ustawy, należy przeanalizować możliwość zastosowania zwolnienia w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:

Mając na uwadze powyższe wskazać należy, że dla zastosowania zwolnienia od podatku VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dla dostawy towarów, spełnione muszą być łącznie dwa warunki wskazane w tym przepisie, tj.:

• towary muszą służyć wyłącznie działalności zwolnionej, w żadnym momencie ich posiadania nie można zmienić ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystywania,
• brak prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu (imporcie, wytworzeniu) tych towarów.

Niespełnienie choćby jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Należy zauważyć, że NSA w wyroku z 28 lutego 2013 r., sygn. akt I FSK 627/12 wskazał, że „zwolnienie, o którym mowa w art. 136 lit. b) dyrektywy 2006/112/WE, a więc również wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 2 u.p.t.u., przysługuje tylko wtedy gdy podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku na skutek ograniczeń i zakazów przewidzianych przepisami dyrektywy lub u.p.t.u., co wynika np. ze związku ze sprzedażą zwolnioną od podatku (por. art. 86 i art. 88 ustawy), a więc nie ma zastosowania, gdy brak odliczenia podatku w poprzedniej fazie obrotu wynika z faktu, że dana czynność w ogóle nie podlegała opodatkowaniu (por. wyrok ETS z dnia 8 grudnia 2005 r. w sprawie C-280/04 Jyske Finanse A/S) oraz gdy podatnik, mając prawo do odliczenia podatku naliczonego, z uprawnienia tego nie skorzystał”.

W wyroku, na który powołuje się Naczelny Sąd Administracyjny, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że ze zwolnienia od VAT nie będzie korzystać dostawa towarów, w stosunku do których podatnik nie odliczył VAT naliczonego z powodów innych niż ściśle określone w art. 136 Dyrektywy 2006/112/WE. Tym samym, przepis art. 136 Dyrektywy2006/112/WE wskazuje zatem, że w przypadkach, w których przy nabyciu towaru VAT w ogóle nie wystąpił, nie można uznać, że mamy do czynienia z brakiem prawa do odliczenia VAT.

Natomiast kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle rozstrzyga art. 29a ust. 8 ustawy, w myśl którego:

W świetle tego przepisu przy sprzedaży budynków lub budowli, dokonywanej wraz z dostawą gruntu, w tym wraz gruntem będącym w użytkowaniu wieczystym, na którym są one posadowione, grunt dzieli byt prawny budynków oraz budowli w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że do dostawy gruntu stosuje się analogiczną stawkę podatku, jak przy dostawie budynków, budowli lub ich części trwale z gruntem związanych. Jeżeli dostawa budynków albo budowli lub ich części korzysta ze zwolnienia od podatku, ze zwolnienia takiego korzysta również dostawa gruntu, na którym obiekt jest posadowiony.

Z wniosku wynika, że przedmiotem wywłaszczenia były działki nr 6/4 i 3/6. Zostały one wydzielone z działek nr 6 i 3, które Państwo nabyli w 1997 r. na podstawie nieodpłatnego przekazania. Czynność ta nie była udokumentowana fakturą.

Działka nr 3/6 jest niezabudowana. Przed dniem wywłaszczenia działka była objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, który przewiduje dla niej możliwość zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, wielorodzinnej i usługowej. Działka nie była przez Państwa wykorzystywana w żaden sposób, tym bardziej do czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Działka jest ogólnodostępna – pas zieleni obok drogi, która stanowi dojazd do bloków, i przy której został zbudowany parking (asfaltowo-brukowy). Jest to działka stanowiąca zasoby mieszkaniowe, umożliwia korzystanie z drogi i lokali mieszkalnych.

Uwzględniając opis sprawy w kontekście wyżej powołanych przepisów stwierdzić należy, że dostawa działki nr 3/6 (zbycie prawa użytkowania wieczystego) nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy gdyż działka stanowi teren budowlany w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy - jeszcze przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji drogowej, dla ww. działki miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu przewidywał możliwość jej zabudowy.

Dostawa działki nr 3/6 nie jest objęta również zwolnieniem od podatku na podstawie art. 43 ust. pkt 2 ustawy, ponieważ w odniesieniu do czynności nabycia przez Państwa działki nr 3/6 nie wystąpił podatek od towarów i usług. W takiej sytuacji nie można więc mówić, że przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu ww. działki, lub że takie prawo Państwu nie przysługiwało, skoro przy nabyciu tej działki nie wystąpił podatek VAT, który mógłby podlegać odliczeniu. Ponadto, jak wynika z okoliczności sprawy, ww. działka nie była przez Państwa w żaden sposób użytkowana, a wiec nie była wykorzystywana wyłącznie do czynności zwolnionych z podatku VAT.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że dostawa wywłaszczonej niezabudowanej działki nr 3/6 (zbycie prawa użytkowania wieczystego) stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w powiązaniu z art. 7 ust. 1 ustawy, która nie korzysta ze zwolnienia od podatku ani na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ani art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Z kolei działka nr 6/4, jest zabudowana parkingiem i wiatą śmietnikową, które jak Państwo wskazali stanowią budowle w rozumieniu ustawy Prawo budowalne. Budowle te znajdowały się na działce w dacie nabycia działki nr 6, z której wyodrębniono działkę nr 6/4. W 2019 r. przeprowadzono remont nawierzchni parkingu. Nie ponosili Państwo nakładów na ulepszenie budowli znajdujących się na działce stanowiących co najmniej 30% ich wartości początkowej. Znajdujące się na działce budowle nie były wykorzystywane do czynności opodatkowanych podatkiem VAT, nie były przedmiotem najmu dzierżawy bądź umów o podobnym charakterze.

Biorąc pod uwagę opis sprawy stwierdzić należy, że dla dostawy budowli znajdujących się na działce nr 6/4, tj. parkingu i wiaty śmietnikowej zastosowanie znajdzie zwolnienie od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy. Dostawa ww. budowli nie będzie dokonywana w okresie pierwszego zasiedlenia, pomiędzy pierwszym zasiedleniem a ich dostawą upłynął okres dłuższy niż 2 lata, a Państwo nie ponosili nakładów na ich ulepszenie stanowiących co najmniej 30% ich wartości początkowej.

Na podstawie art. 29a ust. 8 ustawy zwolnieniem od podatku objęte będzie również zbycie prawa użytkowania wieczystego działki, na której te budowle są posadowione.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że dostawa wywłaszczonej działki nr 6/4 (zbycie prawa użytkowania wieczystego) stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w powiązaniu z art. 7 ust. 1 ustawy, która korzysta ze zwolnienia od podatku ani na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Tym samy Państwa stanowisko w sprawie uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja dotyczy wyłącznie podatku od towarów i usług. W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie.

Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy stan faktyczny/zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywa się ze stanem faktycznym/zdarzeniem przyszłym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.