Interpretacja indywidualna – stanowisko w prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania czynności dobrowolnego umorzenia udziałów przez wspólnika bez wynagrodzenia jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 maja 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej m.in. w zakresie podatku od towarów i usług. Wniosek uzupełnili Państwo pismem z 10 czerwca 2025 r. będącym odpowiedzią na wezwanie.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

A Sp. z o. o. jest spółką, w której 100% udziałów posiada Gmina.

Spółka utworzona została w dniu 23.12.2014 r.

Zgodnie z Uchwałą nr (…) Rady Miejskiej z dnia (…) w sprawie likwidacji B (B) oraz w związku z zakończeniem procesu likwidacji B, Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki A w dniu 16.12.2020 r. podjęło uchwałę nr (…) w sprawie podwyższenia kapitału zakładowego Spółki - Gmina wniosła do Spółki aport w postaci zorganizowanej części mienia po byłym Samorządowym Zakładzie Budżetowym, w tym nieruchomość oznaczoną jako działka 1 o pow. (…) ha, położoną w obrębie W. W wyniku aportu nastąpiło podwyższenie kapitału zakładowego Spółki.

Nowoutworzone udziały zostały pokryte poprzez wniesienie przez wspólnika Gminę wkładu niepieniężnego – aportu jak wyżej.

W obecnej sytuacji w roku 2025 Gmina podjęła działania, które pozwolą na zwrot nieruchomości.

W związku z tymi działaniami nastąpi:

-dobrowolne umorzenie udziałów należących do Gminy,

-obniżenie kapitału zakładowego Spółki o wartość księgową działki,

-brak jakiegokolwiek wynagrodzenia dla Gminy z tytułu umorzenia udziałów (art. 199 § 3 KSH),

-przeniesienie własności działki nr 1 na rzecz Gminy po zakończeniu procedury konwokacyjnej i rejestracji obniżenia kapitału.

W tym celu podjęta zostanie uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego Spółki, które zostanie dokonane poprzez umorzenie części udziałów należących do Wspólnika Spółki – Gminy za jej zgodą (umorzenie dobrowolne). Na podstawie art. 199 § 3 Kodeksu spółek handlowych Wspólnik Spółki – Gmina wyraża zgodę na umorzenie udziałów bez wynagrodzenia. Umorzenie udziałów nastąpi z chwilą zarejestrowania przez Sąd obniżenia kapitału zakładowego Spółki po zakończeniu procedury konwokacyjnej. Wartość umorzonych udziałów odpowiada wartości księgowej dz. nr 1. Wraz z zakończeniem procedury Gmina obniży kapitał zakładowy Spółki i wycofa z jej majątku działkę nr 1.

Pismem z 10 czerwca 2025 r. uzupełniono opis sprawy następująco:

1. Działka 1 jest zabudowana.

3. a) Na działce zabudowanej nr 1 znajduje się budynek główny byłego zakładu.

b) a. Działka zabudowana nr 1 wraz z innymi przekazanymi środkami trwałymi, działkami stanowiła zorganizowaną część przedsiębiorstwa i przy przekazaniu tej zorganizowanej części przedsiębiorstwa nie wystąpił podatek vat.

b. Zorganizowana część Przedsiębiorstwa wraz z zabudowaną działką 1 została przekazana Spółce 16 grudnia 2020 r.

c. Spółka nie ponosiła wydatków na ulepszenie w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym.

d. –

e. –

f. –

g. Spółka prowadzi działalność zwolnioną z VAT oraz działalność podlegającą vat – budynek jest pustostanem, biura zostały przeniesione na ul. (..).

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług sformułowane w piśmie z 10 czerwca 2025 r. (oznaczone nr 1)

Czy czynność dobrowolnego umorzenia udziałów przez wspólnika bez wynagrodzenia (…) podlega opodatkowaniu jako odpłatne świadczenie na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.)?

Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług do pytania nr 1 sformułowane w piśmie z 10 czerwca 2025 r.

Ad. 1. Dobrowolne umorzenie udziałów przez wspólnika bez wynagrodzenia – skutki na gruncie (..) VAT w ocenie Spółki, czynność dobrowolnego umorzenia udziałów przez wspólnika bez wynagrodzenia (…) nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2024 r. poz. 361 ze zm., dalej: ustawa o VAT).

(…)

Na gruncie ustawy o VAT, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz art. 7 ust. 1, opodatkowaniu podlegają odpłatne dostawy towarów oraz odpłatne świadczenie usług. Dobrowolne umorzenie udziałów nie stanowi dostawy towarów ani świadczenia usług przez Spółkę na rzecz wspólnika. Spółka nie dokonuje w tym przypadku żadnego świadczenia wzajemnego, ani nie uzyskuje świadczenia od wspólnika. Brak jest zatem podstaw do uznania tej czynności za zdarzenie rodzące obowiązek podatkowy w VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w powyższym zakresie jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

Towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Jak stanowi art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Należy zauważyć, że dostawa towarów o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, rozumiana jest przez ustawodawcę jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W określeniu „jak właściciel” zawiera się możliwość uznania za dostawę owego faktycznego przeniesienia władztwa nad rzeczą. W rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług „dostawa” oznacza więc wszelkiego rodzaju rozporządzanie towarem (sprzedaż, zamiana, darowizna, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego).

Wskazać należy, że odpłatność czynności (dostawy towarów czy też świadczenia usług) oznacza wykonanie tej czynności za wynagrodzeniem. Aby uznać daną czynność za odpłatną, konieczny jest bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem. Dostawcę towarów lub usługodawcę musi łączyć z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek dostawy towarów lub świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia za dokonanie tych czynności. Wynagrodzenie musi być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu.

Przy czym zapłaty (wynagrodzenia) nie można utożsamiać jedynie ze świadczeniem pieniężnym. Także świadczenie o charakterze rzeczowym jest wynagrodzeniem. Przykładowo zamiana towarów, zamiana towaru na usługę i odwrotnie, wydanie towarów (świadczenie usług) w zamian za wierzytelności, itp. będzie uznane odpowiednio za odpłatną dostawę towarów czy też odpłatne świadczenie usług.

Nadmienić należy, że zarówno odpłatna dostawa towarów, jak i odpłatne świadczenie usług, podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są dokonywane przez podmiot o statusie podatnika działającego w takim charakterze w odniesieniu do tych czynności. Zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyznacza czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Gmina wniosła do Państwa Spółki aport w postaci zorganizowanej części mienia po byłym Samorządowym Zakładzie Budżetowym, w tym nieruchomość oznaczoną jako działka 1. W wyniku aportu nastąpiło podwyższenie kapitału zakładowego Spółki.

W obecnej sytuacji w roku 2025 Gmina podjęła działania, które pozwolą na zwrot nieruchomości. W związku z tymi działaniami nastąpi:

-dobrowolne umorzenie udziałów należących do Gminy,

-obniżenie kapitału zakładowego Spółki o wartość księgową działki,

-brak jakiegokolwiek wynagrodzenia dla Gminy z tytułu umorzenia udziałów (art. 199 § 3 KSH),

-przeniesienie własności działki nr 1 na rzecz Gminy po zakończeniu procedury konwokacyjnej i rejestracji obniżenia kapitału.

Wątpliwości Państwa dotyczą kwestii czy czynność dobrowolnego umorzenia udziałów przez wspólnika bez wynagrodzenia podlega opodatkowaniu jako odpłatne świadczenie (pytanie nr 1).

Zgodnie z art. 199 § 1, § 2 i § 3 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 18 ze zm.):

§ 1. Udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki.

§ 2. Umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie.

§ 3. Za zgodą wspólnika umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia.

Z powyższych przepisów wynika, że umorzenie udziałów jest czynnością zmierzającą do likwidacji pewnej partii lub wszystkich udziałów, a w konsekwencji powoduje likwidację określonej części kapitału zakładowego albo samych udziałów – w przypadku, gdy umorzenie nie jest połączone z obniżeniem kapitału zakładowego (odbywa się z zysku). Umorzenie dobrowolne zostało zdefiniowane jako dokonywane za zgodą wspólnika, w drodze nabycia udziału przez spółkę (np. sprzedaż, darowizna).

W świetle powyższego należy zauważyć, że sama czynność nabycia przez spółkę udziałów od wspólnika w celu ich umorzenia nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, ani świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy. Przedmiotowa czynność nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, a zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, rozumiana jest przez ustawodawcę, jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W określeniu „jak właściciel” zawiera się możliwość uznania za dostawę faktycznego przeniesienia władztwa nad rzeczą. W rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług „dostawa” oznacza wszelkiego rodzaju rozporządzanie towarem, tj. sprzedaż, zamianę, darowiznę oraz każdą inną transakcję, która w aspekcie ekonomicznym będzie prowadziła do podobnego rezultatu.

Przywołane regulacje prawne wskazują, że w sytuacji przeniesienia na rzecz wspólników własności towaru (zabudowanej działki) w zamian za udziały, które mają podlegać umorzeniu, skutki podatkowe dokonania czynności przekazania towarów oraz umorzenia udziałów należy oceniać odrębnie.

Należy zaznaczyć, że aby uznać transakcję za odpłatną, a tym samym podlegającą opodatkowaniu, konieczne jest istnienie bezpośredniego związku między dostawą towarów lub świadczeniem usług a świadczeniem wzajemnym. Tego rodzaju bezpośredni związek ma miejsce, gdy pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy.

Powyższe wnioski potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które w kwestii związanej z transakcjami dotyczącymi akcji/udziałów jednolicie wskazuje, że samo posiadanie, czy też emisja udziałów i innych papierów wartościowych, jak również samo ich nabycie, nie stanowi działalności gospodarczej. Nie stanowią tym samym działalności również transakcje polegające na zbyciu wkładów w innych przedsiębiorstwach (np. w wyrokach: z dnia 26 września 2013 r. C-283/12, z dnia 20 czerwca 1996 r. C-155/94).

Analiza przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz obowiązujących przepisów prawa prowadzi do wniosku, że sama czynność nabycia przez Państwa udziałów od wspólnika w celu umorzenia tych udziałów nie będzie objęta podatkiem od towarów i usług, gdyż – jak już wskazano – nie będzie stanowić ani dostawy towarów ani świadczenia usług. Ponadto, skoro umorzenie udziałów nastąpi bez wynagrodzenia, to po stronie Państwa nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług w związku z tą czynnością.

Reasumując, czynność dobrowolnego umorzenia udziałów przez wspólnika bez wynagrodzenia nie stanowi czynności opodatkowanej w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Stanowisko Państwa w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Ocena prawna Państwa stanowiska w zakresie:

-podatku od towarów i usług dotycząca przekazania nieruchomości (działki) wspólnikowi Spółki w związku ze zwrotem wkładu lub umorzeniem udziałów (pytanie nr 2)

-podatku dochodowego od osób prawnych

zostanie zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-  Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-  Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

-  Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego(…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-  w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-  w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.