Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe w zakresie uznania zbywanych składników majątku jako darowizny przedsiębiorstwa, która – na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy – będzie wyłączona spod przepisów ustawy (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) oraz braku obowiązku dokonania przez Pana korekty podatku VAT odliczonego w związku z nabywaniem środków trwałych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego (pierwsza część pytania oznaczonego we wniosku nr 2).

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 maja 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 18 maja 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

·    uznania zbywanych składników majątku jako darowizny przedsiębiorstwa, która – na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy – będzie wyłączona spod przepisów ustawy (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) oraz

·    braku obowiązku dokonania przez Pana i syna korekty podatku VAT odliczonego w związku z nabywaniem środków trwałych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).

Uzupełnił go Pan pismem z 16 lipca 2025 r. (wpływ 16 lipca 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

P jest osobą fizyczną posiadającą miejsce zamieszkania na terytorium Polski. Od roku 2016 Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT podatku od towarów i usług. Wnioskodawca prowadzi gospodarstwo rolne w zakresie uprawy roślin (warzyw – PKD 0113Z) oraz hodowli bydła, nie prowadzi innej działalności gospodarczej.

Wnioskodawca zamierza zaprzestać prowadzenia gospodarstwa rolnego i przekazać całość gospodarstwa na rzecz syna (B) w drodze darowizny.

W skład gospodarstwa rolnego wchodzą: niezabudowane nieruchomości rolne, maszyny i urządzenia rolnicze, pojazdy, budynki i budowle przeznaczone do prowadzenia działalności rolnej, dom mieszkalny, materiały i surowce (nawozy, drobny sprzęt gospodarczy itp.) oraz dokumentacja związana z prowadzeniem działalności rolniczej. Część budynków i maszyn i urządzeń wytworzona lub zakupiona była przed rejestracją jako podatnika VAT. Część środków trwałych została wytworzona lub zakupiona po rejestracji jako podatnik VAT.

W ewidencji środków trwałych znajdują się:

a.budynki mieszkalne 217 m²,

b.garaże,

c.budynki gospodarcze położone na działce nr 35,

d.grunty, działki:

·     działka nr 35,

·     działka nr 36;

·     działka nr 25;

·     działka nr 29;

e.maszyny i środki transportu:

·     ciągnik rolniczy 1;

·     przyczepa 1, 2;

·     samochód dostawczy 1;

·     deszczownia szpulowa, rok prod. 2016 – dokonano odliczenia VAT w roku 2016 – upłynął okres 5 lat;

·     agregat 1, rok prod. 2017 – dokonano odliczenia VAT w roku 2017 – upłynął okres 5 lat;

·     samochód ciężarowy, rok prod. 2007 – dokonano odliczenia VAT w roku 2017 – upłynął okres 5 lat;

·     wózek widłowy, rok prod. 2000 – dokonano odliczenia VAT w roku 2020 – 24 maja 2025 r. upłynie okres 5 lat;

·     ciągnik rolniczy 2, rok prod. 2020 – dokonano odliczenia VAT w roku 2020;

·     agregat 2, rok prod. 2022 – dokonano odliczenia VAT w roku 2022;

·     agregat 3, rok prod. 2023 – dokonano odliczenia VAT w roku 2023;

·     ładowarka, rok prod. 2015 – dokonano odliczenia VAT w roku 2024.

Od niektórych nabywanych maszyn dokonywał Wnioskodawca odliczenia podatku VAT naliczonego. Przy czym, od końca roku, w którym następowało nabycie tych maszyn, do dnia złożenia tego wniosku, nie do wszystkich, upłynął okres 5 lat.

W skład gospodarstwa rolnego wchodzą grunty rolne, budynki i budowle, maszyny i urządzenia rolnicze oraz inwentarz żywy (bydło) niezbędne do prowadzenia produkcji roślinnej oraz hodowli bydła. W skład gospodarstwa wchodzi też dokumentacja związana z prowadzeniem działalności rolniczej. Przedmiotem darowizny gospodarstwa rolnego będą również należności za sprzedane produkty roślinne i zwierzęce oraz zgromadzone na dzień dokonania darowizny środki pieniężne znajdujące się na odrębnym rachunku bankowym prowadzonym dla działalności rolniczej w ramach gospodarstwa rolnego.

Przedmiotem darowizny na rzecz syna będzie całe gospodarstwo rolne, łącznie z prawem do prowadzenia gospodarstwa, które w myśl art. 55¹ Kodeksu Cywilnego, będzie przedsiębiorstwem.

W oparciu o ww. darowiznę syn będzie mógł kontynuować i prowadzić działalność rolniczą i będzie prowadził ten sam kierunek działalności rolnej co Wnioskodawca. Wnioskodawca nie zatrzymuje żadnych składników materialnych związanych z gospodarstwem i nie będzie prowadził gospodarstwa rolnego. Na podstawie przekazanej przez Wnioskodawcę całości gospodarstwa syn będzie kontynuował prowadzenie działalności rolniczej i z tytułu jej prowadzenia będzie czynnym podatnikiem VAT. Przejęte składniki materialne i niematerialne umożliwią synowi prowadzenie gospodarstwa rolnego bez ponoszenia przez niego dodatkowych wydatków.

Pytania

1.  Czy przekazanie zespołu składników materialnych i niematerialnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu ustawy o VAT, w związku z czym, do czynności darowizny nie znajdą zastosowania przepisy ustawy o VAT, zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, ponieważ będzie ona stanowić transakcję zbycia przedsiębiorstwa, a tym samym transakcja nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT po stronie Wnioskodawcy (pytanie oznaczone we wniosku nr 1)?

2.  Czy przekazanie gospodarstwa rolnego w drodze darowizny na rzecz syna nie będzie skutkowało koniecznością dokonania korekty podatku VAT odliczonego w związku z nabywaniem środków trwałych wchodzących w skład gospodarstwa, przez Wnioskodawcę (pierwsza cześć pytania oznaczonego we wniosku nr 2)?

Pana stanowisko w sprawie

Ad 1

W zdarzeniu przyszłym opisanym we wniosku, zespół składników materialnych i niematerialnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu ustawy o VAT, w związku z czym, do czynności darowizny nie znajdą zastosowania przepisy ustawy o VAT, zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, ponieważ będzie ona stanowić transakcję zbycia przedsiębiorstwa, a tym samym transakcja nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT po stronie Wnioskodawcy.

Opodatkowanie podatkiem VAT

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, ustawy o VAT rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Artykuł 7 ust. 2 ustawy o VAT stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, ustawy o VAT rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności: 1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, 2) wszelkie inne darowizny – jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Jednocześnie art. 6 ustawy o VAT wskazuje na wyłączenia określonych czynności spod zakresu stosowania przepisów ustawy o VAT.

Na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, przepisów ustawy o VAT nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Darowizna jako dostawa w rozumieniu ustawy o VAT

Ustawodawca w ww. przepisie nie zdefiniował, co należy rozumieć pod pojęciem „transakcji zbycia. Uwzględniając zakres przedmiotowy ustawy o VAT pojęcie to należy rozumieć w sposób zbliżony do pojęcia dostawy towarów w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, tzn. zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem tych czynności, jak właściciel np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego czyli aportu.

Definicja przedsiębiorstwa

Przepisy ustawy o VAT oraz przepisy wykonawcze do niej nie definiują pojęcia przedsiębiorstwo, należy więc odwołać się odpowiednio do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061).

Zgodnie z art. 55¹ Kodeksu Cywilnego, przedsiębiorstwo stanowi zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej, który obejmuje w szczególności: 1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa); 2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości; 3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych; 4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; 5) koncesje, licencje i zezwolenia; 6) patenty i inne prawa własności przemysłowej; 7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne; 8) tajemnice przedsiębiorstwa; 9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Definicja gospodarstwa rolnego

Natomiast art. 55³ Kodeksu Cywilnego wskazuje co należy rozumieć przez gospodarstwo rolne. Zgodnie z tym przepisem za gospodarstwo rolne uważa się grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, oraz prawami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego.

Przedsiębiorstwo jako przedmiot zbycia

Przedsiębiorstwo jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy zbywany majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 55² Kodeksu cywilnego, czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Wprawdzie w przepisach ustawy Kodeks Cywilny, gospodarstwo rolne zostało zdefiniowane odrębnie od przedsiębiorstwa, to jednak można przyjąć, że spełnia ono określone w tej ustawie wymogi właściwe dla przedsiębiorstwa. Zatem należy przyjąć, że gospodarstwo rolne stanowi podobną do przedsiębiorstwa jednostkę organizacyjną, w ramach której prowadzona jest działalność gospodarcza.

Jak wynika z powołanych przepisów, przedsiębiorstwo jako przedmiot zbycia, musi zatem stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym. Składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, aby można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa majątkowa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

Powyższy zakres wyłączenia z opodatkowania, na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, transakcji zbycia przedsiębiorstwa bądź zorganizowanej części przedsiębiorstwa, jest zgodny z zakresem wyłączenia przewidzianym w art. 19 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L 347/1) (Dyrektywa), zgodnie z którym, w przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego.

W wyroku z 27 listopada 2007 r. sprawa C-497/01 TSUE wskazał, że z uwagi na cele Dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając cel i kontekst regulacji. Zatem właściwego rozumienia pojęcia przedsiębiorstwa w znaczeniu nadanym przez przepis art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, należy poszukiwać w orzecznictwie wspólnotowym, akcentującym aspekt funkcjonalny przedsiębiorstwa (możliwość samodzielnego prowadzenia działalności gospodarczej).

I tak, w ww. wyroku TSUE wyjaśniał, że wyrażona w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 VI Dyrektywy zasada braku dostawy ma zastosowanie do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej jego części, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa mogącego prowadzić działalność gospodarczą. Zbycie przedsiębiorstwa powinno być oceniane w każdej takiej czynności indywidualnie. Przy czym podstawą takiej oceny – a więc podstawą uznania czy mamy do czynienia z przeniesieniem przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części – nie może być wartość wnoszonych składników lub elementów.

Ponadto, kryterium uznania za przedsiębiorstwo lub zorganizowaną część przedsiębiorstwa przenoszonych składników, jest ich zorganizowany charakter, dzięki któremu mogą one realizować zadania gospodarcze. Kluczowa zatem jest ich wzajemna funkcjonalność oraz organizacyjna odrębność.

Wskazać także należy, że muszą być to składniki zarówno materialne, jak i niematerialne ściśle związane z przedsiębiorstwem. Przy czym sama czynność przeniesienia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa dotyczy głównie kompletnego objęcia fizycznych elementów umożliwiających określone działanie, a jeśli z taką działalnością związane są także składniki niematerialne wówczas także i one powinno zostać przeniesione na nowego nabywcę.

Wprawdzie w przepisach Kodeksu Cywilnego, gospodarstwo rolne zostało zdefiniowane odrębnie od przedsiębiorstwa, jednak można przyjąć, że spełnia ono określone w tej ustawie wymogi właściwe dla przedsiębiorstwa. Biorąc to pod uwagę należy przyjąć, że gospodarstwo rolne stanowi podobną do przedsiębiorstwa jednostkę organizacyjną, w ramach której prowadzona jest działalność gospodarcza.

Stąd uznać należy, że płynące zarówno z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej jak i orzecznictwa sądów krajowych tezy, dotyczące zbycia przedsiębiorstwa bądź jego zorganizowanej części mają zastosowanie również do zbycia gospodarstwa rolnego bądź jego zorganizowanej części.

P jest właścicielem gospodarstwa rolnego. Gospodarstwo zlokalizowane jest na obszarze gminy. W trakcie prowadzenia gospodarstwa rolnego Wnioskodawca dokonywał zakupów maszyn i urządzeń dla celów prowadzonego gospodarstwa rolnego.

W związku z tym, że od roku 2016 Wnioskodawca jest czynnym płatnikiem VAT, Wnioskodawca odliczał należny podatek VAT od zakupionych maszyn i urządzeń. Obecnie zamierza Wnioskodawca dokonać przekazania gospodarstwa rolnego wraz z zakupionymi maszynami, budynkami, inwentarzem, zapasami rolniczymi na zasadach darowizny, synowi. Syn będzie w momencie uzyskania darowizny czynnym podatnikiem podatku VAT i od dnia przekazania gospodarstwa rolnego, przekazany majątek trwały będzie służył działalności opodatkowanej VAT.

Gospodarstwo rolne posiada potencjalną zdolność do prowadzenia samodzielnej działalności rolniczej.

Biorąc pod uwagę powyższe, prawidłowe jest stanowisko, że w zdarzeniu przyszłym opisanym we wniosku zespół składników materialnych i niematerialnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu ustawy o VAT, w związku z czym, do czynności darowizny nie znajdą zastosowania przepisy ustawy o VAT, zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, ponieważ będzie ona stanowić transakcję zbycia przedsiębiorstwa, a tym samym transakcja nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT po stronie Wnioskodawcy.

Ad 2

W zdarzeniu przyszłym opisanym we wniosku, przekazanie gospodarstwa rolnego w drodze darowizny na rzecz syna nie będzie skutkowało koniecznością dokonania korekty podatku VAT odliczonego zarówno przez Wnioskodawcę, jak i syna (jako czynnego podatnika podatku VAT w przyszłości).

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii zwrotu podatku odliczonego od zakupów do gospodarstwa rolnego.

Co do zasady, stosownie do art. 91 ust. 1 ustawy o VAT – po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6 lub 10 lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12 ustawy o VAT, dla zakończonego roku podatkowego.

Przepis art. 91 ust. 2 ustawy o VAT stanowi, że w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15.000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania.

Roczna korekta w przypadku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15.000 zł, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym że korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania.

Natomiast zgodnie z art. 91 ust. 9 ustawy o VAT, w przypadku transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, korekta określona w ust. 1-8 jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

W tym miejscu zauważyć należy, że o tym czy zbycie składników majątku powinno być dla celów podatku VAT traktowane jako zbycie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Zbycie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, ma miejsce wówczas, gdy cały majątek przedsiębiorstwa lub jego zorganizowana część przechodzi na własność nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy. Podkreślić należy przy tym, że kontynuacja działalności przez nabywcę jest warunkiem wyłączenia spod działania ustawy o VAT zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.

W sytuacji opisanej przez Wnioskodawcę we wniosku, planowana jest darowizna gospodarstwa rolnego na rzecz syna, który w dniu przejęcia gospodarstwa rolnego będzie czynnym podatnikiem podatku VAT. Syn nadal będzie prowadził gospodarstwo rolne. Przedmiotem darowizny na rzecz syna będą m.in. grunty, budynki, maszyny, inwentarz żywy, zapasy.

Wymienione zespoły składników będą zatem stanowiły przedsiębiorstwo w rozumieniu ustawy o VAT. Oznacza to więc, że P nie będzie zobowiązany do dokonania korekty podatku naliczonego, gdyż ewentualny obowiązek korekty podatku naliczonego będzie ciążył na nabywcy przedsiębiorstwa, o czym stanowi art. 91 ust. 9 ustawy o VAT.

Przy czym w związku z tym, że syn Wnioskodawcy będzie wykorzystywał nabyte gospodarstwo rolne w celach działalności opodatkowanej podatkiem VAT, po stronie syna również nie wystąpi obowiązek dokonania korekty.

Stanowisko takie znajduje potwierdzenie w:

·    interpretacji podatkowej z 23 kwietnia 2018 r. (nr 0115-KDIT1-2.4012.144.2018.2.KSZ): „Analiza przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz treści powołanych przepisów prawa, prowadzi do stwierdzenia, że skoro darowizna będzie stanowiła – jak wynika z wniosku – zbycie gospodarstwa rolnego w rozumieniu art. 55³ (Kodeksu Cywilnego), to będzie to czynność wyłączona spod działania przepisów (ustawy o VAT) na podstawie art. 6 ust. 1 (ustawy o VAT). Tym samym, mając na uwadze art. 91 ust. 9 (ustawy o VAT), Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do dokonania korekty podatku, o której mowa w art. 91 ust. 1-8 (ustawy o VAT), odliczonego w związku z nabyciem środków trwałych gospodarstwa, a ewentualny obowiązek korekty podatku naliczonego w tym zakresie ciążyć będzie na nabywcy”;

·    interpretacji podatkowej z 21 września 2016 r. (nr IPPP2/4512-461/16-4/JO): „Tym samym stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie dojdzie do darowizny dwóch zorganizowanych części przedsiębiorstwa (gospodarstwa rolnego) Wnioskodawcy - zlokalizowanych na terenie Gminy Z. i W. oraz na terenie Gminy M. – a więc regulacja art. 6 pkt 1 (ustawy o VAT) w tym przypadku będzie miała zastosowania. Oznacza to więc, że Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do dokonania korekty podatku naliczonego nabytych środków trwałych, gdyż ewentualny obowiązek korekty podatku naliczonego będzie ciążyć na nabywcach zorganizowanych części przedsiębiorstwa, o czym stanowi art. 91 ust. 9 (ustawy o VAT)”;

·     interpretacji podatkowej z 21 lutego 2018 r. (nr 0112-KDIL1-3.4012.681.2017.2.KM): „Reasumując, Wnioskodawca przekazując gospodarstwo rolne jako zorganizowaną całość (a który odliczył VAT naliczony od zakupionych maszyn i urządzeń rolniczych), na rzecz syna następcy prawnego, który wyraził zamiar kontynuacji w prowadzeniu działalności rolniczej w tym samym zakresie produkcji i zostanie zarejestrowany jako podatnik VAT czynny, a zakupione towary od których podatek podlegał odliczeniu, będą nadal wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych – będzie zwolniony z obowiązku zwrotu VAT”.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe w zakresie uznania zbywanych składników majątku jako darowizny przedsiębiorstwa, która – na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy – będzie wyłączona spod przepisów ustawy (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) oraz braku obowiązku dokonania przez Pana korekty podatku VAT odliczonego w związku z nabywaniem środków trwałych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego (pierwsza część pytania oznaczonego we wniosku nr 2).

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwaną dalej ustawą:

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy:

Natomiast w świetle art. 2 pkt 6 ustawy:

Definicja gospodarstwa rolnego została zdefiniowana w art. 2 pkt 16 ustawy. I tak:

Jednocześnie przepisy art. 6 ustawy wskazują na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy. Są tutaj wskazane te czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszcząc się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług. Z uwagi jednakże na stosowne wyłączenie, czynności te nie podlegają opodatkowaniu.

W myśl art. 6 pkt 1 ustawy:

Zatem w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Pojęcie „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”, zatem dla potrzeb przepisów podatkowych należy stosować definicję zawartą w art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.), zgodnie z którym:

Sformułowanie zawarte w zacytowanym art. 55¹ Kodeksu cywilnego „obejmuje ono w szczególności”, pozwala uznać, że definicja wymienia tylko przykładowe elementy przedsiębiorstwa. W rezultacie przedsiębiorstwo może obejmować także inne, niewymienione w tym przepisie składniki, jak również może składać się z niektórych tylko elementów wyliczenia zawartego w art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

Kluczowym dla uznania, że przedmiot transakcji stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego (a co za tym idzie, ustawy) jest więc to, że stanowi on „zespół” składników materialnych i niematerialnych o cechach „zorganizowania” oraz „przeznaczenia do prowadzenia działalności gospodarczej”.

Potwierdza to art. 55² Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:

Zgodnie z art. 55³ Kodeksu cywilnego:

Wprawdzie w przepisach Kodeksu cywilnego gospodarstwo rolne zostało zdefiniowane odrębnie od przedsiębiorstwa, to jednak można przyjąć, że spełnia ono określone w tej ustawie wymogi właściwe dla przedsiębiorstwa. Zatem należy przyjąć, że gospodarstwo rolne (mimo jego odrębnego zdefiniowania zarówno w ustawie, jak i w Kodeksie cywilnym), stanowi podobną do przedsiębiorstwa jednostkę organizacyjną, w ramach której prowadzona jest działalność gospodarcza.

Przedsiębiorstwo jako przedmiot zbycia, musi zatem stanowić całość pod względem organizacyjnym, funkcjonalnym i materialnym. Składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

Ponadto, przy ocenie, czy składniki majątku powinny być uznane za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy lub przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, uwzględnić należy następujące okoliczności:

1)zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz

2)faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji.

Zakres powyższego wyłączenia zdefiniował w wyrokach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01, Zita Modes Sarl stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie – nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu – do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego.

W wyroku NSA z 28 sierpnia 2013 r., sygn. akt II FSK 2529/11 stwierdzono: „Żaden z przepisów prawa powoływanych przez Sąd pierwszej instancji oraz wnoszącego skargę kasacyjną nie zawiera wprost, dosłownie i jednoznacznie wymogu, zgodnie z którym dla bytu prawnego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części niezbędne jest prawo własności nieruchomości. Organy podatkowe nie ustaliły też w sprawie, że składniki wnoszonego aportem przedsiębiorstwa (...) nie mogły funkcjonować jako zorganizowana część przedsiębiorstwa bez prawa własności nieruchomości albo też z wykorzystaniem innych nieruchomości niż te, których podatnik nie wniósł do spółki. Istotne znaczenie ma również podnoszona przez Sąd pierwszej instancji okoliczność, że w dniu wniesienia – otrzymania aportu spółka kapitałowa otrzymała także, tytułem dzierżawy, prawo do przywoływanych powyżej nieruchomości”.

Natomiast w wyroku C-444/10 z 10 listopada 2011 r. TSUE wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy. W tym zakresie Trybunał uznał, że pojęcie zbycia całości lub części majątku należy interpretować tak, że obejmuje ono zbycie przedsiębiorstwa lub niezależnej części przedsiębiorstwa, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub jego część zdolną do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej. Trybunał rozpatrujący sprawę uznał, że przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu wspólnotowych regulacji VAT wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej.

Z opisu sprawy wynika, że jest Pan czynnym podatnikiem podatku VAT i prowadzi Pan gospodarstwo rolne. Zamierza Pan darować na rzecz syna całość gospodarstwa. Darowany majątek stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu Cywilnego. W oparciu o darowany majątek syn będzie kontynuował prowadzenie działalności rolniczej w tym samym zakresie. Przejęte składniki majątku umożliwią synowi kontynuację działalności bez konieczności ponoszenia przez niego dodatkowych wydatków. Nie pozostawia Pan żadnych składników majątku i nie będzie Pan prowadził gospodarstwa rolnego.

Pana wątpliwości dotyczą w pierwszej kolejności kwestii uznania zbywanych składników majątku jako darowizny przedsiębiorstwa, która – na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy – będzie wyłączona spod przepisów ustawy (pytanie oznaczone we wniosku nr 1).

Wskazać należy, że zbycie przedsiębiorstwa ma miejsce wówczas, gdy majątek przedsiębiorstwa przechodzi na własność jednego nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy. O tym, czy doszło do zbycia przedsiębiorstwa, decyduje zakres zbywanego majątku, zakres praw i zobowiązań, ponadto decydujące jest to, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, umożliwiające kontynuowanie określonej działalności gospodarczej.

Jak wskazał Pan we wniosku, daruje Pan na rzecz syna cały majątek gospodarstwa, stanowiący przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu Cywilnego. Po dokonaniu darowizny gospodarstwa rolnego, nabywca – Pana syn – będzie nadal prowadził tożsamą działalność rolniczą, tj. będzie kontynuowała dotychczasową Pana działalność. Nabywca będzie zatem, kontynuował przy pomocy nabytych składników, dotychczasową działalność, którą obecnie Pan prowadzi, bez konieczności podejmowania dodatkowych działań faktycznych lub prawnych. Ponadto, po dokonaniu darowizny zamierza Pan zaprzestać prowadzonej przy wykorzystaniu tych składników majątku działalności gospodarczej.

Podsumowując, stwierdzam, że przekazanie gospodarstwa rolnego na rzecz syna będzie stanowiło darowiznę przedsiębiorstwa, tj. transakcję wyłączoną z opodatkowania podatkiem VAT, na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

Zatem Pana stanowisko w kwestii dotyczącej pytania oznaczonego we wniosku nr 1 uznałem jako prawidłowe.

Pana wątpliwości dotyczą również kwestii obowiązku dokonania przez Pana korekty podatku VAT odliczonego w związku z nabywaniem środków trwałych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego (pierwsza część pytania oznaczonego we wniosku nr 2).

Zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekty podatku naliczonego oraz podmiotu zobowiązanego do ich dokonania zostały określone w art. 91 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 91 ust. 1a ustawy:

W oparciu o art. 91 ust. 1b ustawy:

Stosownie do art. 91 ust. 2 ustawy:

Na mocy art. 91 ust. 3 ustawy:

Ponadto, art. 91 ust. 4 ustawy stanowi, że:

W myśl art. 91 ust. 5 ustawy:

Zgodnie z art. 91 ust. 6 ustawy:

Stosownie do art. 91 ust. 7 ustawy:

Według art. 91 ust. 7a ustawy:

Stosownie do art. 91 ust. 7b ustawy:

Na mocy art. 91 ust. 7c ustawy:

Zgodnie z art. 91 ust. 7d ustawy:

W myśl art. 91 ust. 8 ustawy:

Jednocześnie, na mocy art. 91 ust. 9 ustawy:

Jak wynika z cytowanego wyżej art. 91 ust. 9 ustawy, w przypadku gdy przedmiotem zbycia jest przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część do korekt, o których mowa w art. 91 ustawy zobowiązany jest nabywca przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, w sytuacji, gdy nabyte przez niego składniki majątku nie będą wykorzystywane wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych, tj. będą wykorzystywane zarówno do czynności opodatkowanych, jak i zwolnionych lub niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, lub wyłącznie do czynności zwolnionych lub niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Odnosząc się zatem do brzmienia przytoczonych wyżej przepisów do opisanego we wniosku zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że skoro przedmiotem przekazania (darowizny) przez Pana na rzecz syna będzie gospodarstwo rolne, stanowiące przedsiębiorstwo, to czynność ta – jak wskazano wyżej – będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem VAT. Oznacza to, że nie będzie Pan zobowiązany do dokonania korekty podatku naliczonego, gdyż zgodnie z art. 91 ust. 9 ustawy, ewentualny obowiązek korekty podatku naliczonego będzie ciążył na nabywcy przedsiębiorstwa.

Podsumowując, stwierdzam, że przekazanie gospodarstwa rolnego w drodze darowizny na rzecz syna nie będzie skutkowało koniecznością dokonania przez Pana korekty podatku VAT odliczonego w związku z nabywaniem środków trwałych wchodzących w skład gospodarstwa.

Tym samym, Pana stanowisko w zakresie pierwszej części pytania oznaczonego we wniosku nr 2 uznałem za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa:

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku zdarzeniem przyszłym, Pan ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym jego przedstawieniem. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie zdarzenia przyszłego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Należy zauważyć, że w myśl art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej:

Mając na uwadze, że wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego został złożony przez Pana, zaznacza się, że interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla Pana syna, który chcąc uzyskać interpretację indywidualną, powinien wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej wydanie.

Interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie uznania zbywanych składników majątku jako darowizny przedsiębiorstwa, która – na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy – będzie wyłączona spod przepisów ustawy (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) oraz braku obowiązku dokonania przez Pana korekty podatku VAT odliczonego w związku z nabywaniem środków trwałych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).

Natomiast w części dotyczącej braku obowiązku dokonania przez Pana syna korekty podatku VAT odliczonego w związku z nabywaniem środków trwałych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego (druga część pytania oznaczonego we wniosku nr 2) zostało wydane 18 lipca 2025 r. postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania nr 0112-KDIL1-2.4012.430.2025.1.PM.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·   Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·    w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·    w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.