Interpretacja indywidualna – stanowisko w części nieprawidłowe i w części prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług

-nieprawidłowe – w zakresie uznania, że przekazanie w formie darowizny opisanych składników majątkowych na rzecz Fundacji rodzinnej stanowić będzie zbycie przedsiębiorstwa;

-prawidłowe – w zakresie uznania, że transakcja przekazania w formie darowizny opisanych składników majątkowych na rzecz Fundacji rodzinnej będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

10 kwietnia 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 9 kwietnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie uznania, że przekazanie w drodze darowizny składników majątkowych na rzecz Fundacji rodzinnej – jako zbycie przedsiębiorstwa – będzie stanowić czynność wyłączoną z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy. Uzupełnił go Pan pismem z 19 maja 2025 r. (wpływ 19 maja 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Pan A (w dalszej części jako: Wnioskodawca) prowadzi od 11 października 2017 r. jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą: (…), NIP: (…), REGON: (…). Stałe miejsce wykonywania działalności gospodarczej Wnioskodawcy to (…).

Głównym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi (PKD: 68.20.Z).

Wnioskodawca ma nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (w dalszej części jako: ustawa o PIT).

Wnioskodawca jest właścicielem (...) nieruchomości mieszkalnych położonych w (…) przy ulicy: 

- Y,

- (...).

Ww. nieruchomości wynajmowane są na rzecz podwykonawców oraz pracowników innych podmiotów gospodarczych.

Niezależnie, Wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości mieszkalnej – (...) (w dalszej części jako: X).

Obecnie Wnioskodawca wynajmuje powyżej wskazaną nieruchomość z poziomu prowadzonej działalności gospodarczej. Na terenie X goście mają do dyspozycji nowoczesną salę konferencyjną do organizacji spotkań biznesowych, warsztatów lub szkoleń. Rezerwacja obejmuje całą X wraz z przyległymi nieruchomościami oraz rozległą działką, co zapewnia pełną prywatność i komfort podczas pobytu. X wyposażona jest w cztery przestronne i komfortowe łazienki, które zapewniają wygodę oraz swobodę wszystkim uczestnikom pobytu. X może komfortowo pomieścić do 11 osób. X oferuje bezpłatne Wi-Fi, klimatyzację, bezpłatne rowery oraz dostęp do ogrodu z odkrytym basenem. W okolicy X panują doskonałe warunki do uprawiania trekkingu i jazdy na rowerze, dostępny jest także bezpłatny prywatny parking. Gość X może skorzystać z dodatkowych atrakcji takich jak: usługi barmańskie, przystrojenie domu na specjalne okazje, np. na wieczory panieńskie, serwis śniadania itp.

Co istotne, przedsiębiorstwo Wnioskodawcy nie świadczy bezpośrednio ww. usług na rzecz gości (klientów), usługi te są świadczone na rzecz klienta (gościa) przez innych przedsiębiorców specjalizujących się w ww. czynnościach. Przedsiębiorstwo Wnioskodawcy może jedynie pomóc w organizacji (np. przekazać numer kontaktowy do ww. przedsiębiorców), nie pobiera za to żadnych opłat.

Wskazana w zdarzeniu przyszłym X jest obecnie częścią majątku działalności gospodarczej Wnioskodawcy.

Wnioskodawca zamierza wnieść do Fundacji rodzinnej w formie darowizny wszystkie nieruchomości z wyjątkiem X i oraz mieszkania przy ul. Y.

Po przekazaniu darowizną ww. nieruchomości, Fundacja rodzinna Wnioskodawcy planuje prowadzić działalność w zakresie najmu opisanych wyżej nieruchomości na analogicznych zasadach jak dzieje się to obecnie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawcy.

Wnioskodawca obecnie zatrudnia w ramach działalności gospodarczej 1 osobę, na umowę zlecenia, która zajmuje się wyszukiwaniem ofert nieruchomości, przygotowywaniem korespondencji oraz kontaktami z podwykonawcami. Zleceniodawca ten będzie wykonywał te same zlecenia również w Fundacji rodzinnej.

W skład przedsiębiorstwa wchodzą również składniki majątku takie jak wyposażenie ww. nieruchomości, które również zostaną wniesione do Fundacji rodzinnej:

-meble,

-sprzęt RTV i AGD.

Tak jak wskazano wcześniej, w ramach Fundacji rodzinnej prowadzona działalność gospodarcza byłaby w pełni zbieżna z tą prowadzoną w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej Wnioskodawcy z tą różnicą, że działalność dotycząca X i dotycząca najmu mieszkania przy ul. Y pozostałaby w działalności gospodarczej Wnioskodawcy.

Jednocześnie, Fundacja rodzinna stanie się również stroną umów dotyczących najmu nieruchomości, które zostaną do niej wniesione. Natomiast, niewykluczone jest, że w przyszłości Fundacja rozwiąże te umowy i będzie zawierała je z innymi kontrahentami, natomiast w zakresie działalności zbieżnej z profilem obecnie prowadzonej działalności gospodarczej przez Wnioskodawcę.

Na Fundację rodzinną zostaną przeniesione również należności i zobowiązania, zleceniobiorca oraz wszelkie inne niezbędne elementy (składniki). Ponadto, przeniesione zostaną wszelkie umowy z kontrahentami oraz wiedza dotycząca prowadzonej dotychczas działalności.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

W piśmie z 19 maja 2025 r. w odpowiedzi na pytania Organu wskazał Pan poniższe informacje:

1.Czy jest Pan zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług?

Odpowiedź:

2.Czy Fundacja rodzinna będzie czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług?

3.Czy w ramach opisanej we wniosku czynności wniesienia darowizną do Fundacji rodzinnej składników majątku, przekaże Pan na rzecz Fundacji:

-oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

-własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

-prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

-wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

-koncesje, licencje i zezwolenia;

-patenty i inne prawa własności przemysłowej;

-majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

-tajemnice przedsiębiorstwa;

-księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej?

Odpowiedź:

4.Czy jakiekolwiek składniki majątkowe (poza wskazaną we wniosku X i mieszkaniem przy ul. Y) pozostaną w prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej po dokonaniu transakcji?

Odpowiedź:

5.Z jakiej przyczyny darowizną nie będzie objęta X i mieszkanie przy ul. Y?

Odpowiedź:

6.Czy po wniesieniu do Fundacji rodzinnej opisanych składników majątku, będzie Pan dalej prowadził działalność w oparciu o X i mieszkanie przy ul. Y?

Odpowiedź:

7.Czy zespół składników majątku objęty darowizną, na moment darowizny, będzie wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie na płaszczyźnie:

a)organizacyjnej, tj. czy będzie stanowił wyodrębniony zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań) przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo realizujące te zadania?

b)finansowej, tj. czy będzie posiadał samodzielność finansową, pozwalającą na autonomiczne funkcjonowanie w obrocie gospodarczym oraz czy na podstawie prowadzonej przez Pana ewidencji księgowej możliwe będzie przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do wyodrębnionej działalności, przez co możliwe będzie określenie wyniku finansowego?

c)funkcjonalnej, tj. czy będzie stanowił potencjalnie niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze?

Odpowiedź:

8.Czy na Nabywcę (Fundację rodzinną) przejdą wszystkie zobowiązania związane z przekazywanym majątkiem? Jeśli nie, proszę wskazać jakie zobowiązania nie przejdą na Nabywcę i dlaczego.

Odpowiedź:

9.Czy przedmiot darowizny, w momencie dokonania darowizny, będzie stanowił zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych i będzie posiadał potencjalną zdolność do działania jako niezależne przedsiębiorstwo realizujące określone zadania gospodarcze?

Odpowiedź:

10.Czy Nabywca (Fundacja rodzinna) będzie miał możliwość kontynuowania działalności gospodarczej polegającej na najmie i zarządzaniu nieruchomościami bez konieczności:

a)angażowania innych składników majątku, które nie są przedmiotem transakcji lub

b)podejmowania dodatkowych działań faktycznych lub prawnych (np. zawarcia umów) niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej w oparciu o przejęte składniki?

Odpowiedź:

11.Czy Nabywca (Fundacja rodzinna) w oparciu o nabyty majątek służący do prowadzenia działalności, będzie kontynuował działalność gospodarczą w takim samym zakresie, w jakim działalność była prowadzona przez Pana?

Odpowiedź:

12.Czy Nabywca (Fundacja rodzinna) będzie kontynuował w sposób trwały działalność prowadzoną przez Pana i nie zostanie ona zmieniona na inny rodzaj działalności?

Odpowiedź:

Pytanie

Czy przekazanie w postaci darowizny składników majątkowych wskazanych w zdarzeniu przyszłym na rzecz Fundacji rodzinnej, stanowić będzie zbycie przedsiębiorstwa, a w konsekwencji, czy zamierzona transakcja będzie wyłączona z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, przekazanie w postaci darowizny wskazanych w zdarzeniu przyszłym składników majątkowych będzie potraktowane jako zbycie przedsiębiorstwa, zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r., poz. 685; dalej: ustawy o VAT), opodatkowaniu ww. podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju.

Przez towary, w myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z kolei w świetle art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Jednocześnie przepis art. 6 ustawy o VAT, wskazuje na wyłączenie określonych czynności z zakresu zastosowania przepisów ustawy o VAT. Są tutaj wylistowane te czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu VAT, mieszcząc się w zakresie odpłatnej dostawy towarów, niemniej z uwagi na przedmiotowe wyłączenie nie podlegają opodatkowaniu VAT.

I tak, zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, przepisów tej ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

W ustawie o VAT brak jest definicji pojęcia transakcja zbycia. Uwzględniając zakres przedmiotowy ustawy o VAT, pojęcie to należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu dostawa towarów w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, a zatem zbycie obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np.: sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

W uzupełnieniu do powyższego należy zauważyć, iż zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, o której mowa w art. 353(1) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740; dalej: Kodeksu cywilnego), a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej, w tym także w formie umowy darowizny, sprzedaży lub aportu.

Poza tym, wykładnia przepisu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, wymaga jego ścisłego odczytania, gdyż wszelkiego rodzaju wyłączenia, zwolnienia i ulgi podatkowe są wyjątkiem od zasady powszechnego obowiązku płacenia podatków (art. 84 Konstytucji RP) i brak jakichkolwiek podstaw by przesłanki ich zastosowania interpretować rozszerzająco. Oznacza to, iż powinien on obejmować wyłącznie przypadki zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy o VAT.

Należy zauważyć, że powyższa regulacja stanowi implementację art. 19 ust. 1 i 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L Nr 347, str. 1, z późn. zm.; dalej: Dyrektywy VAT).

Zgodnie z art. 19 ust. 1 i 2 Dyrektywy VAT, w przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego. W przypadkach, gdy odbiorca nie podlega w pełni opodatkowaniu, państwa członkowskie mogą przedsięwziąć środki niezbędne w celu uniknięcia zakłóceń konkurencji. Mogą także przyjąć wszelkie niezbędne środki, aby zapobiec uchylaniu się od opodatkowania lub unikaniu opodatkowania poprzez wykorzystanie przepisów niniejszego artykułu.

W świetle powyższego, kwestia wymagająca interpretacji w analizowanej sprawie jest ustalenie istnienia lub nieistnienia podstaw do zastosowania przepisu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, iż ustawa o VAT nie zawiera definicji przedsiębiorstwa.

Jedynie w art. 2 pkt 27e ustawy o VAT, ustawodawca zdefiniował zorganizowaną część przedsiębiorstwa jako organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Zgodnie jednak z powszechnie przyjętym poglądem pojęcie przedsiębiorstwo na potrzeby ustawy o VAT, należy rozumieć zgodnie z definicją przyjętą na gruncie Kodeksu cywilnego. Także w doktrynie jednolicie przyjmuje się, iż właściwą definicją przedsiębiorstwa jest definicja przyjęta w Kodeksie cywilnym.

Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej (T. Michalik, VAT. Komentarz Wyd. 13, Warszawa 2017). Potwierdzają to także sądy administracyjne, np. w wyroku z dnia 9 maja 2013 r., sygn. akt I SA/Sz 944/1), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie stwierdził, że: „Odnosząc się do wyłączenia z opodatkowania przewidzianego w tym artykule, zauważyć należy, że w VATU nie określono definicji przedsiębiorstwa, zasadnie wiec organ uznał, że pojęcie to należy interpretować zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego. W świetle art. 55(1) Kodeksu cywilnego przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1)oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2)własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3)prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4)wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5)koncesje, licencje i zezwolenia;

6)patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7)majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8)tajemnice przedsiębiorstwa;

9)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Przedsiębiorstwem jest określony wyżej zespół składników, niezależnie od tego, kto jest jego właścicielem. Przedsiębiorstwo może być bowiem zarówno własnością osoby fizycznej, osoby prawnej, jak i jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.

Zgodnie natomiast z art. 55(2) Kodeksu cywilnego, czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Na podstawie przytoczonej powyżej definicji można wyróżnić trzy cechy konstytutywne przedsiębiorstwa, tj.:

1)zespół składników niematerialnych i materialnych;

2)zorganizowanie;

3)przeznaczenie do prowadzenia działalności gospodarczej.

Należy zauważyć, że definicja przedsiębiorstwa z art. 55(1) Kodeksu cywilnego opisuje przedsiębiorstwo w ujęciu przedmiotowym jako zespół niematerialnych i materialnych składników stanowiący przedmiot prawa w szerokim znaczeniu. Użyte w niej określenie w szczególności wskazuje jedynie na egzemplifikacyjny charakter wyliczenia składników przedsiębiorstwa. Oznacza to, że z jednej strony w jego skład mogą wchodzić inne elementy, niewymienione w ww. artykule, a z drugiej, brak któregoś z tych elementów nie pozbawia zespołu rzeczy i praw przymiotu przedsiębiorstwa. O tym, jakie konkretne składniki muszą być przeniesione na nabywcę, aby można było uznać, że nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa, decydują okoliczności faktyczne, których nie można określić apriorycznie.

Zatem, składniki materialne i niematerialne, wchodzące w skład przedsiębiorstwa, powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

Przyjmuje się, że spośród składników wymienionych w art. 55(1) Kodeksu cywilnego jedynie relewantne są te, bez których przedsiębiorstwo w zależności od konkretnych okoliczności faktycznych nie mogłoby realizować swoich funkcji gospodarczych. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2000 r., sygn. I CKN 850/98: strony jak wynika z art. art. 55(2) Kodeksu cywilnego mają pozostawioną swobodę co do tego, jakie elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa objąć przedmiotem czynności prawnej, z tym, że swoboda w wyłączeniu poszczególnych składników nie może iść tak daleko, aby zakres włączeń przekreślił istotę przedsiębiorstwa (art. 55(1) Kodeksu cywilnego). Dlatego też zbycie przedsiębiorstwa powinno obejmować co najmniej te składniki, które determinują funkcje spełniane przez przedsiębiorstwa.

W ocenie Wnioskodawcy, wszystkie warunki uznania zespołu przenoszonych składników majątkowych za przedsiębiorstwo są spełnione.

Pierwszy warunek należy uznać za spełniony, ponieważ przenoszone są wszystkie istotne składniki materialne przy pomocy których nabywca, tj. Fundacja rodzinna będzie mogła kontynuować prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na wynajmowaniu nieruchomości.

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że w chwili darowizny, w majątku Fundacji rodzinnej zespół składników majątkowych i niemajątkowych będących jego przedmiotem, będzie stanowić (nawet bez tych Nieruchomości), funkcjonalną, zorganizowaną całość, umożliwiającą prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej w zakresie najmu nieruchomości.

W konsekwencji, przeniesieniu będą podlegać wszystkie składniki, które potrzebne są do kontynuowania prowadzenia przedsiębiorstwa przez Fundację rodzinną, otrzymującą darowiznę. Darowizna obejmie bowiem środki trwałe, należności i zobowiązania, zleceniobiorcę oraz wszelkie inne niezbędne elementy (składniki). Ponadto, przeniesione zostaną wszelkie umowy z kontrahentami oraz wiedza dotycząca prowadzonej dotychczas działalności.

Drugi warunek również należy uznać za spełniony, ponieważ darowane składniki majątkowe i niemajątkowe stanowią zorganizowaną całość (zespół), która pozwala na realizację określonych zadań gospodarczych, a nie zbiór niepowiązanych ze sobą elementów.

Trzeci warunek należy także uznać za spełniony, ponieważ przenoszone składniki majątkowe i niemajątkowe służą do prowadzenia działalności gospodarczej i pozwalają realizować cele (zadania) gospodarcze.

Zespół tych składników majątkowych i niemajątkowych nie tylko stanowi przedsiębiorstwo u Wnioskodawcy, ale po ich przeniesieniu w formie darowizny do Fundacji rodzinnej, będą stanowiły przedsiębiorstwo w Fundacji rodzinnej i kontynuację działalności gospodarczej prowadzonej obecnie przez Wnioskodawcę przez Fundację rodzinną.

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, przenoszony darowizną zespół składników majątkowych i niemajątkowych stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55(1) Kodeksu cywilnego, a zatem także w rozumieniu przepisów ustawy o VAT.

Wnioskodawca prowadzi dość prostą działalność związaną z wynajmem nieruchomości. Nie musi posiadać dla tej działalności dużej struktury logistycznej, personalnej w postaci pracowników, gdyż przychód z działalności związanej z najmem jest to przychód pasywny, niewymagający aktywnych działań.

Warto podkreślić, iż zasadność prezentowanego przez Wnioskodawcę stanowiska polegającego na tym, że nawet po wyłączeniu niektórych składników majątku z masy, która będzie przedmiotem zbycia do Fundacji rodzinnej, taką masę można uznać za przedsiębiorstwo, znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych, wydawanych przez organy podatkowe w stanach faktycznych zasadniczo zbliżonych do sytuacji Wnioskodawcy, przykładowo w:

1)interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 4 czerwca 2020 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.180.2020.3.ISK, organ uznał, iż nie w każdym przypadku do uznania, czy mamy do czynienia ze zorganizowana częścią przedsiębiorstwa czy też nie, konieczne jest przeniesienie własności nieruchomości. Nieruchomości bowiem mogą być udostępnianie nabywcy na podstawie umów cywilnoprawnych. Ponadto Spółka komandytowa może korzystać ze znaków towarowych poprzez zawarcie stosownych umów z Wnioskodawcą. Wobec tego w ocenie Organu zawarcie ww. umów współpracy w zakresie najmu lub dzierżawy nieruchomości oraz wykorzystywania znaków towarowych nie może świadczyć o braku możliwości samodzielnego i autonomicznego kontynuowania działalności handlowej przez Spółkę komandytową […]. W konsekwencji, wniesienie aportem do Spółki komandytowej ww. zespołu składników materialnych i niematerialnych w postaci działalności handlowej, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w związku z art. 6 pkt 1 ustawy. W związku z tym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe;

2)interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 6 grudnia 2019 r., sygn. 0115-KDIT1-2.4012.477.2019.3.DM, w której organ uznał, że: Kierując się zatem przedstawionym powyżej opisem sprawy w szczególności wskazaniem, że wnoszone aportem przedsiębiorstwo do X. bez trzech ww. nieruchomości będzie posiadało pełną zdolność do niezależnego działania gospodarczego, jako samodzielny podmiot, a i tak będzie korzystało z trzech ww. nieruchomości na podstawie umowy najmu; wyłączenie trzech ww. nieruchomości z przedmiotu aportu nie wpłynie w żaden sposób na ocenę wnoszonego aportu jako przedsiębiorstwa – w rozumieniu art. 55(1) k.c.; dla niezależnego działania gospodarczego przedsiębiorstwu temu nie jest niezbędna własność nieruchomości, stwierdzić należy, że w rozpatrywanej sprawie zostaną spełnione wszystkie wskazane powyżej przesłanki do uznania składników materialnych i niematerialnych, wchodzących w skład prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej i mających być przedmiotem aportu, za przedsiębiorstwo, o którym mowa w art. 55(1) k.c. Tym samym, planowana przez Wnioskodawcę transakcja wniesienia ww. majątku do X, będzie stanowić transakcję zbycia, o której mowa w art. 6 pkt 1 ustawy oraz na tej podstawie będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe;

3)interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 26 listopada 2018 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.556.2018.1.JF, w której wskazano, iż: Biorąc zatem pod uwagę przedstawiony przez Wnioskodawcę opis sprawy i przedstawione regulacje prawne w tym zakresie należy wskazać, że w przedmiotowej sprawie dojdzie do zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55(1) Kodeksu cywilnego, ponieważ przedmiot transakcji będzie obejmował całość składników materialnych i niematerialnych składających się na przedsiębiorstwo. Wyłączenie z przedmiotu aportu nieruchomości pozostanie bez wpływu na możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w oparciu o nabyte składniki przez ich nabywcę (Spółkę Komandytowa), gdyż – jak wskazał Wnioskodawca – zapewni On nabywcy korzystanie z nieruchomości w drodze umowy dzierżawy. Zatem skoro przedmiotem aportu będzie przedsiębiorstwo, to transakcja ta nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy. Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe;

W konsekwencji, planowana darowizna opisana w zdarzeniu przyszłym, będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług po stronie Wnioskodawcy zgodnie z art. 6 pkt 1 Ustawy VAT, nawet pomimo faktu, że X i mieszkanie przy ul. Y zostaną w majątku Wnioskodawcy i nie będą przedmiotem darowizny.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest:

-nieprawidłowe – w zakresie uznania, że przekazanie w formie darowizny opisanych składników majątkowych na rzecz Fundacji rodzinnej stanowić będzie zbycie przedsiębiorstwa;

-prawidłowe – w zakresie uznania, że transakcja przekazania w formie darowizny opisanych składników majątkowych na rzecz Fundacji rodzinnej będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775), zwanej dalej „ustawą”:

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, bądź świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:

Według art. 15 ust. 2 ustawy:

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na przepisy dotyczące działalności fundacji rodzinnej, która uregulowana została w ustawie z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 326), zwanej dalej ustawą o fundacji rodzinnej.

Jak stanowi art. 2 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej:

Według art. 2 ust. 2 ustawy o fundacji rodzinnej:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej:

Stosownie do art. 17 ustawy o fundacji rodzinnej:

Z cytowanych przepisów ustawy o fundacji rodzinnej wynika, że fundacja rodzinna tworzona jest w celu gromadzenia majątku rodzinnego przedsiębiorstwa, zarządzania nim oraz zabezpieczenia potrzeb finansowych beneficjentów tej fundacji. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji, dodatkowo przepisy ustawy o fundacji rodzinnej określają również zakres, w jakim fundacja może prowadzić działalność gospodarczą.

Zatem, w sytuacji wykonywania czynności wpisujących się w definicje dostawy towarów czy świadczenia usług – w rozumieniu art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług – w tym również w zakresie zbywania mienia, gdy fundacja będzie dokonywała tych czynności w sposób ciągły dla celów zarobkowych, bez względu na cel czy rezultat tej działalności, będzie uznana za podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy.

Jednocześnie przepis art. 6 ustawy wskazuje na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy. Są w nim wskazane czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszczące się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług, z uwagi jednak na stosowne wyłączenie, czynności te nie podlegają opodatkowaniu.

Na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:

Zatem, w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy.

Pojęcie „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do pojęcia „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Podkreślenia wymaga, że ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, powinien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

Należy zauważyć, że powyższa regulacja stanowi implementację art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, na podstawie którego:

Z powyższego przepisu wynika, że wprowadza on, tak samo jak ma to miejsce w ustawie, możliwość wyłączenia z zakresu opodatkowania przekazania całości lub części majątku przedsiębiorstwa.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz przepisy wykonawcze do niej nie definiują pojęcia „przedsiębiorstwo”, należy więc odwołać się odpowiednio do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.), zwanej dalej Kodeksem cywilnym.

W myśl art. 55¹ Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 55² Kodeksu cywilnego:

Przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla badanej kwestii jest ustalenie, czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu. Przedsiębiorstwo, w rozumieniu powyższego przepisu, powinno więc łączyć mienie w funkcjonalnie zorganizowane przedsięwzięcie gospodarcze, a nie tylko stanowić zgromadzone niematerialne i materialne składniki stanowiące przedsiębiorstwo w przedstawionym znaczeniu przedmiotowym. Organizacyjna i funkcjonalna istota przedsiębiorstwa kreuje powstanie samodzielnego podmiotu gospodarczego, zdolnego do funkcjonowania w obrocie na niezmienionych zasadach, pomimo jego zbycia. Ponadto, przepis art. 55¹ Kodeksu cywilnego wskazuje, że przedsiębiorstwo jest „zespołem składników”. Pojęcie zespół (a nie zbiór) zakłada istnienie pewnego poziomu powiązań organizacyjnych pomiędzy składnikami przedsiębiorstwa.

Transakcja mająca za przedmiot zbycie przedsiębiorstwa ma miejsce jedynie wówczas, gdy wymienione w art. 55¹ Kodeksu cywilnego elementy (o ile występują w danym stanie faktycznym), zostaną przekazane nabywcy. Należy podkreślić, że na gruncie przytoczonego przepisu, istnieje możliwość umownego wyłączenia pewnych elementów z transakcji zbycia przedsiębiorstwa, ale tylko wówczas, gdy elementy te nie mają istotnego znaczenia dla funkcjonowania przedsiębiorstwa. W przeciwnym przypadku, danej transakcji nie można uznać za zbycie przedsiębiorstwa.

Natomiast przepis art. 2 pkt 27e ustawy stanowi, że:

Podstawowym wymogiem wynikającym z powyższego przepisu jest więc to, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa stanowiła zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań). Kolejnym warunkiem jest wydzielenie tego zespołu w istniejącym przedsiębiorstwie. Wydzielenie to ma zachodzić na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych). Elementami zespołu składników materialnych i niematerialnych, stanowiących zorganizowaną część przedsiębiorstwa, powinny być w szczególności aktywa trwałe, obrotowe, a także czynnik ludzki, czyli kadra pracownicza.

Wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana część przedsiębiorstwa ma swoje miejsce w strukturze organizacyjnej podatnika jako dział, wydział, oddział itp. Przy czym, w doktrynie zwraca się uwagę, że organizacyjne wyodrębnienie powinno być dokonane na bazie statutu, regulaminu lub innego aktu o podobnym charakterze. Organizacyjny aspekt wyodrębnienia oznacza, że składniki tworzące „część przedsiębiorstwa” powinny posiadać cechę zorganizowania. Cecha ta powinna występować w „istniejącym przedsiębiorstwie”, a więc w ramach prowadzonej działalności i dotyczyć określonego zespołu składników tworzących część tego przedsiębiorstwa.

Wyodrębnienie finansowe najpełniej realizowane jest w przypadku zakładu lub oddziału osoby prawnej. Wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której przez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Natomiast wyodrębnienie funkcjonalne należy rozumieć jako przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zorganizowana część przedsiębiorstwa musi stanowić funkcjonalnie odrębną całość – obejmować elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa.

Aby zatem część mienia przedsiębiorstwa mogła być uznana za jego zorganizowaną część, musi ona – obiektywnie oceniając – posiadać potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy. Składniki majątkowe materialne i niematerialne wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa muszą umożliwić nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa.

Ponadto wymagane jest, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa mogła stanowić potencjalnie niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze, których realizacji służy w istniejącym przedsiębiorstwie. Powyższe oznacza, że przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa można rozumieć wyłącznie tę część przedsiębiorstwa, która jest przede wszystkim wyodrębniona organizacyjnie, ale także posiada wewnętrzną samodzielność finansową.

Zatem, aby w rozumieniu przepisów podatkowych, określony zespół składników majątkowych mógł zostać zakwalifikowany jako zorganizowana część przedsiębiorstwa, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej, ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym.

Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą więc składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich, by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego. Oznacza to, że zorganizowana część przedsiębiorstwa nie jest sumą poszczególnych składników, przy pomocy których będzie można prowadzić odrębny zakład, lecz zorganizowanym zespołem składników, przy czym punktem odniesienia jest tutaj rola, jaką składniki majątkowe odgrywają w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa (na ile stanowią w nim wyodrębnioną organizacyjnie i funkcjonalnie całość).

Reasumując, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług mamy do czynienia ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, jeżeli spełnione są łącznie następujące przesłanki:

1)istnieje zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania;

2)zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie;

3)składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych;

4)zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące ww. zadania gospodarcze.

Brak zaistnienia którejkolwiek z omawianych powyżej przesłanek wyklucza uznanie zespołu składników majątkowych przedsiębiorstwa za jego zorganizowaną część w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy.

Zaznaczenia wymaga, że definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawarta w przepisie art. 2 pkt 27e ustawy o podatku od towarów i usług, nie jest definicją samoistną, lecz należy rozpatrywać ją m.in. w kontekście uregulowań art. 6 pkt 1 ustawy, który wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie przedsiębiorstwa oraz składników majątkowych i niemajątkowych uprzednio wyodrębnionych organizacyjnie i finansowo w istniejącym przedsiębiorstwie, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, nie dotyczy zaś zbycia poszczególnych składników majątkowych przedsiębiorstwa.

Ponadto, przy ocenie, czy składniki majątku powinny być uznane za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy, uwzględnić należy następujące okoliczności:

-zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz

-faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji.

Wskazanej oceny należy dokonać na moment przeprowadzenia transakcji. Tym samym, w przypadku, gdy konieczne dla kontynuowania działalności gospodarczej jest angażowanie przez nabywcę innych składników majątku, które nie są przedmiotem transakcji lub podejmowanie dodatkowych działań, brak jest możliwości stwierdzenia, że w danym przypadku zespół składników majątkowych stanowi przedsiębiorstwo lub zorganizowaną część przedsiębiorstwa.

W zakresie braku obowiązku opodatkowania czynności zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 27 listopada 2003 r. w sprawie C-497/01, Zita Modes, w którym stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie – nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu – do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych, umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego.

Natomiast w wyroku z 10 listopada 2011 r., w sprawie C-444/10, Finanzamt Lüdenscheid przeciwko Christel Schriever, TSUE wywiódł, że regulacja art. 5 (8) VI Dyrektywy Rady (obecnie art. 19 Dyrektywy 112) obejmuje przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, w tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność gospodarczą, nie obejmuje natomiast samego zbycia towarów, jak sprzedaż zapasu produktów. Jak wskazuje Trybunał, stwierdzenie, że nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu art. 19 Dyrektywy 112, wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. W wyroku tym Trybunał wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy.

Ponadto, w wyroku z 21 czerwca 2012 r., sygn. akt I FSK 1586/11 NSA zauważył, że: „Sam tylko fakt wyłączenia jakiegokolwiek składnika majątku nie pozwala na stwierdzenie, że już z tego powodu przedmiotem zbycia nie jest zorganizowana część przedsiębiorstwa, bowiem decydującą jest okoliczność, czy przy użyciu tej części można samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. (…) Jeśli wyłączenie określonego składnika nie pozbawi wydzielonego kompleksu majątkowego cech przedsiębiorstwa bądź jego zorganizowanej części, to zbycie w takiej postaci nie podlega podatkowi od towarów i usług”.

Z opisu sprawy wynika, że głównym przedmiotem Pana działalności gospodarczej jest wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi. Jest Pan właścicielem (...) nieruchomości mieszkalnych położonych w (…) przy ulicy:

-  Y,

-(…).

Ww. nieruchomości wynajmowane są na rzecz podwykonawców oraz pracowników innych podmiotów gospodarczych. Jest Pan również właścicielem nieruchomości mieszkalnej – X. Obecnie wynajmuje Pan wyżej wskazaną nieruchomość z poziomu prowadzonej działalności gospodarczej. Na terenie X goście mają do dyspozycji nowoczesną salę konferencyjną do organizacji spotkań biznesowych, warsztatów lub szkoleń. Rezerwacja obejmuje całą X wraz z przyległymi nieruchomościami oraz rozległą działką, co zapewnia pełną prywatność i komfort podczas pobytu. Pana przedsiębiorstwo nie świadczy bezpośrednio ww. usług na rzecz gości (klientów), usługi te są świadczone na rzecz klienta (gościa) przez innych przedsiębiorców specjalizujących się w ww. czynnościach. X jest obecnie częścią majątku Pana działalności gospodarczej. Zamierza Pan wnieść do Fundacji rodzinnej w formie darowizny wszystkie nieruchomości z wyjątkiem X oraz mieszkania przy ul. Y. Po przekazaniu darowizną ww. nieruchomości, Fundacja rodzinna planuje prowadzić działalność w zakresie najmu opisanych wyżej nieruchomości na analogicznych zasadach jak dzieje się to obecnie w ramach prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej.

Pana wątpliwości dotyczą ustalenia, czy przekazanie w drodze darowizny składników majątkowych na rzecz Fundacji rodzinnej, stanowić będzie zbycie przedsiębiorstwa, a w konsekwencji, czy planowana transakcja będzie stanowić czynność wyłączoną z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

W tym miejscu należy wskazać, że o tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa (sprzedaż, darowizna itp.) czy zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Aby można było uznać, że przedmiotem dokonywanej czynności jest przedsiębiorstwo, to przedmiotem tym muszą być objęte bezwzględnie te elementy, które umożliwią kontynuowanie działalności gospodarczej. Nie można w tym zakresie formułować jednoznacznych, uniwersalnych wzorów czy kryteriów. Będą się one zmieniały przy każdej dokonywanej czynności, a okoliczności konkretnego przypadku stanowią podstawę oceny, czy przedmiotem czynności prawnej jest przedsiębiorstwo czy też nie. Tym samym, ocena czy doszło do zbycia przedsiębiorstwa jest możliwa w sytuacji, kiedy miarodajne będzie ustalenie, czy zbyto minimum środków, bez których kontynuowanie przez nabywcę działalności gospodarczej realizowanej przed zbyciem nie jest możliwe. Przy czym, strony – jak wynika z art. 55² Kodeksu cywilnego – mają pozostawioną swobodę co do tego, jakie elementy tworzące przedsiębiorstwo objąć przedmiotem czynności prawnej, z tym że swoboda w wyłączeniu poszczególnych składników nie może iść tak daleko, aby zakres wyłączeń przekreślił istotę przedsiębiorstwa.

Wskazać należy, że przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego stanowią wszystkie składniki majątkowe i niemajątkowe związane z całokształtem prowadzonej działalności gospodarczej.

W analizowanej sprawie przedmiotem przekazania nie będzie całe Pana przedsiębiorstwo. Jak bowiem wynika z opisu sprawy prowadzona przez Pana dotychczasowa działalność gospodarcza w zakresie wynajmu i zarządzania nieruchomościami obejmuje nieruchomości:

-   Y,

-(…).

Jest Pan również właścicielem nieruchomości mieszkalnej – X, która jest częścią majątku Pana działalności gospodarczej.

Zamierza Pan wnieść do Fundacji rodzinnej w formie darowizny posiadane nieruchomości z wyjątkiem X oraz mieszkania przy ul. Y. Działalność dotycząca X oraz najmu mieszkania przy ul. Y pozostanie w Pana działalności gospodarczej. W oparciu o ww. nieruchomości będzie Pan nadal prowadził działalność gospodarczą. Do Fundacji rodzinnej nie zostanie wniesione również wyposażenie związane z najmem nieruchomości przy ul. Y oraz auto (…), jak również leasing auta nie zostanie przeniesiony na Fundację rodzinną. Jest Pan również stroną umowy leasingu (…). Leasing (…) jest nierozerwalnie związany z działalnością prowadzoną w ramach X. W skład darowizny nie wejdzie także wyposażenie znajdujące się w X – meble, sprzęt RTV i AGD.

Zatem w ramach planowanego wniesienia do Fundacji rodzinnej nie zostaną przekazane wszystkie składniki majątkowe wykorzystywane dotychczas w prowadzonej działalności gospodarczej. Przedmiotem darowizny będą jedynie składniki materialne i niematerialne przeznaczone do prowadzenia działalności w zakresie wynajmu i zarządzania nieruchomościami dotyczące nieruchomości:

-(…).

W oparciu o pozostałe składniki nadal będzie Pan prowadził działalności gospodarczą. Tym samym przedmiotem transakcji nie będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

W konsekwencji, stwierdzić należy, że przekazane w formie darowizny do Fundacji rodzinnej składniki materialne i niematerialne nie będą stanowiły na moment ich wniesienia – wbrew Pana twierdzeniu – przedsiębiorstwa, o którym mowa w art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

Wobec tego należy przeanalizować, czy składniki materialne i niematerialne będące przedmiotem przekazania na moment ich wniesienia do Fundacji rodzinnej wypełnią warunki do uznania ich za zorganizowaną część przedsiębiorstwa.

Jak już wskazano, zorganizowana część przedsiębiorstwa nie jest dowolnym zbiorem składników majątkowych (materialnych i niematerialnych) wchodzących w skład przedsiębiorstwa, ale wyodrębnionym organizacyjnie, finansowo i funkcjonalnie zespołem tych składników, zdolnym do bycia oddzielnym przedsiębiorstwem, samodzielnie realizującym określone zadania gospodarcze. Przy czym, jak wynika z treści art. 2 pkt 27e ustawy, organizacyjne i finansowe wyodrębnienie musi występować w ramach istniejącego przedsiębiorstwa. Nie jest wystarczające, aby zbywane składniki majątkowe utworzyły przedsiębiorstwo u nabywcy – muszą one stanowić zorganizowaną część przedsiębiorstwa u zbywcy. Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą zatem składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich, by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego. Brak zaistnienia którejkolwiek z omawianych powyżej przesłanek wyklucza uznanie zespołu składników majątkowych przedsiębiorstwa za jego zorganizowaną część w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy.

Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług okolicznością determinującą możliwość wyłączenia, na mocy art. 6 pkt 1 ustawy, stosowania przepisów ustawy do czynności zbycia określonego zespołu składników niematerialnych i materialnych, jest takie ich zorganizowanie, żeby wspomniany zespół mógł służyć do prowadzenia działalności gospodarczej. Zespół składników materialnych i niematerialnych obejmować powinien elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa. Aby zatem przepisy ustawy nie miały zastosowania do zbywanego mienia, musi ono obiektywnie oceniając – posiadać potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy. Składniki majątkowe materialne i niematerialne wchodzące w jego skład muszą zatem umożliwić nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa.

Jak wynika z wniosku, zespół składników mający być przedmiotem wniesienia do Fundacji, będzie na moment dokonania darowizny wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie na płaszczyźnie organizacyjnej, finansowej oraz funkcjonalnej, tj. będzie stanowił potencjalnie niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze. Wniesione składniki majątku oraz niematerialne składniki (umowy, wierzytelności, zobowiązania) będą służyły w sposób niezależny i w pełni samodzielny do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie najmu. Ponadto, zespół składników majątkowych będzie posiadał samodzielność finansową, pozwalającą na autonomiczne funkcjonowanie w obrocie gospodarczym. Na podstawie prowadzonej przez Pana ewidencji księgowej możliwe będzie przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do wyodrębnionej działalności, przez co możliwe będzie określenie wyniku finansowego. Na Fundację rodzinną przejdą wszystkie zobowiązania związane z przekazywanym majątkiem. Przy czym, głównymi zobowiązaniami związanymi z majątkiem są umowy najmu, na podstawie których zobligowany jest on udostępniać w zamian za czynsz najmu nieruchomości. W skład darowizny wejdą prawa wynikające z umów najmu nieruchomości. Natomiast Fundacja rodzinna będzie zobligowana do zawarcia – z uwagi na przekazanie majątku – umów najmu z obecnymi najemcami, gdyż zgodnie z prawem w wyniku darowizny nie dochodzi do automatycznego przejścia tych praw na rzecz Fundacji rodzinnej. Ponadto, przeniesione zostaną wszelkie umowy z kontrahentami oraz wiedza dotycząca prowadzonej dotychczas działalności. Do Fundacji rodzinnej wniesie Pan również tajemnice przedsiębiorstwa w rozumieniu informacji dotyczących Klientów i efektywnego najmu nieruchomości mieszkalnych. Do Fundacji rodzinnej wniesione zostaną dokumenty księgowe, księgi, dokumenty prawne związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Do Fundacji wniesione również zostanie wyposażenie związane z nieruchomościami będącymi przedmiotem darowizny, takie jak: sprzęt RTV, AGD oraz meble.

Przedmiot darowizny, w momencie dokonania darowizny, będzie stanowił zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych i będzie posiadał potencjalną zdolność do działania jako niezależne przedsiębiorstwo realizujące określone zadania gospodarcze. Fundacja rodzinna będzie miała możliwość kontynuowania działalności gospodarczej polegającej na najmie i zarządzaniu nieruchomościami bez konieczności angażowania innych składników majątku, które nie są przedmiotem transakcji. Obecnie w ramach działalności gospodarczej zatrudnia Pan 1 osobę, na umowę zlecenia, która zajmuje się wyszukiwaniem ofert nieruchomości, przygotowywaniem korespondencji oraz kontaktami z podwykonawcami. Zleceniodawca ten będzie wykonywał te same zlecenia również w Fundacji rodzinnej. Fundacja rodzinna będzie kontynuowała w sposób trwały działalność prowadzoną przez Pana i nie zostanie ona zmieniona na inny rodzaj działalności. W oparciu o nabyty majątek służący do prowadzenia działalności, Fundacja rodzinna będzie kontynuowała w sposób trwały działalność gospodarczą w takim samym zakresie, w jakim działalność była prowadzona przez Pana. Dodatkowo, Fundacja rodzinna zamierza zwiększyć skalę prowadzonej działalności w przyszłości poprzez nabywanie nowych nieruchomości.

W konsekwencji należy stwierdzić, że zostaną spełnione wskazane powyżej przesłanki do uznania zespołu składników materialnych i niematerialnych stanowiących działalność w zakresie w zakresie wynajmu i zarządzania nieruchomościami, za zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy.

Jak bowiem wynika z opisu sprawy zespół składników, na moment dokonania czynności wniesienia, będzie stanowić zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, wyodrębniony w Pana przedsiębiorstwie w stopniu dostatecznym, aby na dzień przekazania mieć pełną zdolność do działania jako niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące przypisane zadania gospodarcze związane z wynajmem i zarządzaniem nieruchomościami.

Tym samym przekazanie w drodze darowizny składników materialnych i niematerialnych, służących działalności w zakresie wynajmu oraz zarządzania nieruchomościami na rzecz Fundacji rodzinnej, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, w myśl art. 6 pkt 1 ustawy.

Podsumowując, stwierdzić należy, że przekazanie w postaci darowizny składników majątkowych wskazanych w zdarzeniu przyszłym na rzecz Fundacji rodzinnej, stanowić będzie zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy, a tym samym – zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy – będzie korzystać z wyłączenia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Podkreślić w tym miejscu należy, że mimo, iż wywiódł Pan prawidłowy skutek prawny w postaci wyłączenia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności wniesienia w drodze darowizny opisanych składników materialnych i niematerialnych do Fundacji rodzinnej oraz uczynił to Pan w oparciu o prawidłową podstawę prawną, tj. art. 6 pkt 1 ustawy, to błędnie uznał Pan przedmiot przekazania za przedsiębiorstwo. W konsekwencji, Pana stanowisko jest:

-nieprawidłowe – w zakresie uznania, że przekazanie w formie darowizny opisanych składników majątkowych na rzecz Fundacji rodzinnej stanowić będzie zbycie przedsiębiorstwa;

-prawidłowe – w zakresie uznania, że transakcja przekazania w formie darowizny opisanych składników majątkowych na rzecz Fundacji rodzinnej będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Pan ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanym przez Pana w złożonym wniosku. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie zdarzenia przyszłego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

W odniesieniu do powołanych we wniosku interpretacji indywidualnych, zauważam że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych co oznacza, że należy je traktować indywidualnie. Powołane przez Pana interpretacje indywidualne nr 0115-KDIT1-2.4012.477.2019.3.DM i nr 0114-KDIP1-3.4012.556.2018.1.JF dotyczą rozstrzygnięć, w których nieruchomości, które były wyłączone z transakcji zbycia na rzecz podmiotu przejmującego, były w dalszej kolejności udostępnianie nabywcy na podstawie umów cywilnoprawnych. Tym samym, podmiot zbywający po transakcji zbycia nie prowadził przy ich użyciu działalności gospodarczej w dotychczas prowadzonym zakresie i tym samym transakcja przeniesienia składników majątkowych i niemajątkowych została uznana za zbycie przedsiębiorstwa. Zatem, wskazane przez Pana we wniosku interpretacje indywidualne dotyczą odmiennych stanów faktycznych/zdarzeń przyszłych. Natomiast we wskazanej przez Pana interpretacji nr 0114-KDIP1-3.4012.180.2020.3.ISK, zespół składników materialnych i niematerialnych będących przedmiotem zbycia został uznany – jak w Pana przypadku – za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·       w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.