W zakresie braku obowiązku opodatkowania czynności wykonywanych w ramach cash poolingu - Interpretacja - IPPP1/4512-539/16-6/MK

ShutterStock
Interpretacja indywidualna z dnia 12.09.2016, sygn. IPPP1/4512-539/16-6/MK, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Temat interpretacji

W zakresie braku obowiązku opodatkowania czynności wykonywanych w ramach cash poolingu

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 1 lipca 2016 r. (data wpływu 8 lipca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku obowiązku opodatkowania czynności wykonywanych w ramach cash poolingu - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 8 lipca 2016 r. wpłynął wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku obowiązku opodatkowania czynności wykonywanych w ramach cash poolingu.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka zamierza przystąpić do oferowanego przez bank (dalej: Bank) systemu zarządzania płynnością finansową tj. cash poolingu rzeczywistego. Umowa cash poolingu jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy (rachunek główny), którym jest rachunek Lidera i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów, a jej celem jest przede wszystkim optymalizacja zarządzania środkami finansowymi, efektywne finansowanie bieżących potrzeb uczestników systemu w zakresie kapitału obrotowego, poprawa płynności finansowej poszczególnych uczestników oraz optymalizacja wykorzystania dostępnych środków finansowych całej grupy. Dzięki temu, dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy.

Usługa cash poolingu będzie opierać się na Umowie o Grupowe Zarządzanie Płynnością (dalej: Umowa), która zostanie zawarta między Bankiem a Spółką (dalej: Lider) i innymi podmiotami należącymi do grupy kapitałowej Spółki (dalej: Uczestnicy).

Będzie ona polegać na kompleksowej usłudze zarządzania płynnością finansową (dalej: System") świadczonej przez Bank na rzecz Uczestników. Wszystkie operacje związane z funkcjonowaniem struktury cash pooling będą zautomatyzowane i nie będą wymagać zaangażowania w te operacje Uczestników. Celem umowy będzie optymalizacja wykorzystywanych przez Uczestników usług świadczonych przez Bank poprzez efektywne wykorzystanie środków gromadzonych na rachunkach przez Uczestników.

Warunkiem uczestnictwa Uczestnika w Systemie będzie prowadzenie przez Bank na rzecz Uczestnika - Rachunku na podstawie odrębnej umowy oraz dostarczenie do Banku oświadczenia o przystąpieniu do Systemu jak również dostarczenie listy rachunków bankowych prowadzonych przez Bank na rzecz podmiotów, które mają uczestniczyć w Systemie. W ramach zawartej Umowy każdy Uczestnik niniejszym nieodwołalnie ustanowi Lidera swoim pełnomocnikiem (z prawem do udzielania dalszych pełnomocnictw) do reprezentowania go wobec Banku, innych Uczestników i wszelkich osób trzecich we wszelkich sprawach związanych z:

  1. wszelkimi czynnościami faktycznymi i prawnymi dokonywanymi na podstawie Umowy lub w związku z nimi oraz
  2. wszelkimi rozliczeniami związanymi z Umową.

W szczególności lecz nie wyłącznie, Lider będzie upoważniony do dokonywania w imieniu każdego Uczestnika następujących czynności faktycznych i prawnych:

  1. składania i odbierania wszelkich oświadczeń woli związanych z Umową w tym składania i odbierania wszelkich zawiadomień,
  2. do podpisywania wszelkich dokumentów na podstawie Umowy lub w związku z nimi, w tym Oświadczenia o Przystąpieniu oraz
  3. składania wszelkich Dyspozycji oraz otrzymywania i dokonywania wszelkich płatności.

O ile z kontekstu danego postanowienia niniejszej Umowy nie wynika inaczej, Lider będzie wykonywał przyznane mu prawa i nałożone na niego obowiązki również w imieniu i za zgodą wszystkich Uczestników. Przystępując do Umowy, Każdy Uczestnik zatwierdza i potwierdza wszelkie czynności, jakich Lider lub dalszy pełnomocnik ustanowiony przez Lidera dokona lub będzie miał dokonać na mocy swojego powołania. Natomiast Lider nieodwołalnie ustanowi Bank swoim pełnomocnikiem do dokonania w jego imieniu rozliczenia na rzecz Uczestników. Każdy Uczestnik Systemu będzie mógł wykonywać Transakcje do wysokości środków znajdujących się na jego Rachunku powiększonych o kwotę wyliczoną zgodnie ze wzorem określonym w Umowie (dalej; Limit), ustanowioną na jego rzecz przez Lidera oraz powiększonych o dostępne środki na innych Rachunkach w Systemie (dalej; Saldo Netto). Warunkiem ustanowienia na rzecz Uczestnika Limitu będzie posiadanie przez Lidera przyznanego na podstawie odrębnej umowy kredytu (Kredyt"). Suma wszystkich Limitów przyznanych Uczestnikom nie będzie mogła być wyższa niż kwota Kredytu, którą będzie mógł dysponować Lider. Cofnięcie lub zmniejszenie przyznanego konkretnemu Uczestnikowi Limitu uzależnione będzie od stanu wykorzystania Limitu w ciągu dnia.

Uczestnicy będą mogli korzystać z usług Saldo Netto w ramach Systemu zgodnie z następującymi zasadami:

  1. Saldo Netto będzie stanowić suma wszystkich środków zgromadzonych przez Uczestników na Rachunkach.
  2. Uczestnik będzie mógł zlecać transakcje w ciężar z Rachunku, o ile suma środków Saldo Netto pozwala na realizację transakcji.
  3. Przy wysłaniu Transakcji przez Klienta, Bank dokona walidacji dostępnego Salda Netto.
  4. Transakcje wykonywane będą do wysokości salda zgromadzonego na tym Rachunku, w przypadku kiedy kwota transakcji przekroczą saldo Rachunku, Bank pobierze środki z innych Rachunków w ramach Systemu.
  5. Klient będzie mógł dokonać Transakcji tylko i wyłącznie do sumy środków znajdujących się na wszystkich Rachunkach w ramach Systemu.
  6. Bank pobierze środki z innych Rachunków natychmiast po wykonaniu Transakcji, aktualizacja zapisu księgowego na poszczególnych Rachunkach nastąpi na koniec dnia.
  7. Klient będzie posiadał bieżącą informację o stanie Salda Netto na Rachunkach poprzez bankowość internetową. Aktualny stan środków na poszczególnych Rachunkach będzie dostępny po dokonaniu wyrównywania sald.
  8. Podczas realizacji Transakcji Bank będzie korzystał jedynie ze środków Klienta znajdujących się na Rachunkach Uczestników.

Bank dokona proporcjonalnego wyrównania sald Rachunków w ramach Systemu w sytuacji otrzymania zajęcia w postępowaniu egzekucyjnym w stosunku do dowolnego Rachunku. Obliczenia dokonywane przez Bank w ramach Systemu Zarządzania Płynnością na podstawie Umowy będą dokonywane na koniec każdego dnia roboczego lub na koniec miesiąca.

Postanowienia szczególne Umowy, określające sposoby obliczania odsetek i wysokość stóp oprocentowania stosowanych w ramach Systemu, prowizji należnych Bankowi z tytułu Umowy oraz datę wejścia w życie Umowy, zawierać będzie Załącznik do Umowy.

Zabezpieczeniem dla Banku z tytułu realizacji Transakcji zleconych przez Uczestnika na kwotę przekraczającą ilość zgromadzonych przez Uczestnika środków, będzie kwota Limitu przyznana przez Lidera. Ustanowienie Limitu oznaczać będzie, że Lider nie może skorzystać w tej kwocie z Kredytu w Rachunku.

Wszyscy Uczestnicy Systemu będą ponosić wobec Banku solidarną odpowiedzialność za wykonanie wobec Banku zobowiązań przez poszczególnych Uczestników wynikających z Umowy.

Na koniec każdego dnia roboczego po ustaleniu sald dziennych Rachunków Uczestników Bank dokona rozliczenia Systemu, które to rozliczenia polegać będą na:

  1. ustaleniu w jakiej wysokości Uczestnicy skorzystali z przyznanych im Limitów,
  2. ustaleniach jakie środki zostały zgromadzone przez Uczestników na Rachunkach,
  3. ustaleniu wyniku netto Systemu poprzez zsumowanie kwoty z pkt a oraz pkt b powyżej.

Na skutek opisanych powyżej operacji zdefiniowanych w prawie cywilnym jako subrogacja:

  1. Lider wstąpi w prawa zaspokojonego wierzyciela w stosunku do wierzytelności, które Bank będzie posiadał wobec Uczestnika, powstałych w związku z przekroczeniem przez poszczególnych Uczestników środków zgromadzonych na ich Rachunkach. Uczestnik wyrazi zgodę na nabycie takich wierzytelności bez konieczności zawierania odrębnych umów.
  2. Lider wstąpi w prawa zaspokojonego wierzyciela w stosunku do wierzytelności, które Uczestnik będzie posiadał wobec Banku o zwrot środków na rzecz tych Uczestników, o których mowa w pkt. b" powyżej. Bank wyrazi zgodę na przejęcie przez Lidera tych zobowiązań bez konieczności zawierania odrębnych umów.

Na Koniec każdego dnia roboczego, w celu umożliwienia dokonania rozliczenia Systemu przez Lidera z Bankiem, Bank wykona następujące Transakcje pomiędzy Rachunkami Uczestników:

  1. wszelkie środki znajdujące na Rachunkach Uczestników zostaną przekazane na Rachunek Lidera,
  2. z Rachunku Lidera zostaną przekazane środki tym z Uczestników, którzy skorzystali z przyznanych Limitów, w wysokości w jakich z tych Limitów skorzystali.

Na początku następnego dnia roboczego, stan na poszczególnych Rachunkach Lidera oraz Uczestników będzie taki sam jaki był stan na koniec dnia poprzedniego. W związku z tym:

  1. w przypadku przekazania środków na Rachunek Uczestnika - Bank wstąpi w prawa zaspokojonego wierzyciela za zgodą Lidera w stosunku do Banku,
  2. w przypadku gdy na koniec poprzedniego dnia roboczego miała miejsce sytuacja opisana powyżej w pkt. a" -Uczestnik wstąpi w prawa zaspokojonego wierzyciela za zgodą Lidera w stosunku do Banku

Opisane powyżej działania nie będą wymagały zawarcia odrębnych umów.

Bank uzna Rachunek Klienta kwotami odsetek należnych Klientowi od środków zdeponowanych na Rachunku Lidera lub obciąży Rachunek Lidera kwotami odsetek należnych Bankowi od wykorzystanego Kredytu z uwzględnieniem uczestnictwa Klienta w Systemie Zarządzania Płynnością (Alokacja Odsetek). Podstawę Alokacji Odsetek stanowić będzie suma kwot odsetek wyliczonych na Rachunku Lidera w danym miesiącu za każdy dzień odrębnie (Miesięczna Suma Odsetek").

Bank dokona Alokacji Odsetek poprzez zapisanie Miesięcznej Sumy Odsetek na Rachunku Lidera, poprzez dokonanie księgowania:

  1. wielkość dodatnią - Bank uzna Rachunek Klienta Miesięczną Sumą Odsetek,
  2. wielkość ujemną - Bank obciąży Rachunek Klienta Miesięczną Sumą Odsetek.

Bank będzie dokonywał Alokacji Odsetek w pierwszym Dniu Roboczym po upływie każdego miesiąca kalendarzowego za miesiąc poprzedni. Stopy oprocentowania i sposoby naliczania odsetek, które Bank zastosuje dokonując Alokacji Odsetek określą Szczególne Warunki Umowy. W zakresie określenia wysokości oprocentowania Umowa zastąpi postanowienia dotyczące oprocentowania Rachunku Klienta oraz oprocentowania Kredytu w Rachunku Bieżącym, zawarte w odrębnych umowach pomiędzy Bankiem, a Klientem, z wyjątkiem postanowień tych umów dotyczących sposobu zmiany wysokości oprocentowania, które pozostaną w mocy. Na koniec każdego Dnia Roboczego będzie uważać się za powtórzone wszelkie zapewnienia i oświadczenia złożone Bankowi przez Uczestnika przy zawieraniu Umowy i po jej zawarciu.

Za czynności opisane powyżej w pierwszym dniu roboczym każdego miesiąca kalendarzowego, Bank pobierze od Uczestników prowizje z tytułu Umowy w wysokości i w ciężar rachunków określonych w Szczególnych Warunkach Umowy.

Z tytułu wykonywania pewnych niezbędnych czynności administracyjnych i reprezentowania wszystkich Uczestników w ramach umowy cash poolingu nie przewiduje się pobierania przez Spółkę jako lidera struktury wynagrodzenia z tytułu pośredniczenia w relacjach pomiędzy wszystkimi uczestnikami a bankiem. Dotyczy to zarówno wynagrodzenia od banku na rzecz Spółki, jak i od poszczególnych Uczestników na rzecz Spółki.

Spółka pragnie wskazać, że Uczestnicy są podmiotami powiązanymi ze Spółką w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wnioskodawca posiada 100% udziału w kapitałach zakładowych w pozostałych spółkach Grupy X. bezpośrednio bądź pośrednio (X. S.A. 100% w Y. Sp. z o.o., a Y. Sp. z o.o. 100% w P. Sp. z o.o).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w świetle art. 5 ust. 1 ustawy o VAT w związku z obowiązkami wykonywanymi przez Spółkę, jako Lidera, powstawał będzie obowiązek podatkowy w podatku VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle opisanego wyżej zdarzenia przyszłego, uczestnictwo Wnioskodawcy w strukturze cash poolingu nie będzie stanowiło świadczenia usługi przez Wnioskodawcę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stosownie zaś do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT. Jednak nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów/świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi bowiem być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonywaniem działa jako podatnik podatku VAT.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są m.in. osoby prawne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Zgodnie z kolejnym ustępem tego przepisu, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Usługa zarządzania płynnością finansową (cash pooling) stanowi usługę finansową oferowaną przez banki, która nie została uregulowana prawnie przez polskiego ustawodawcę. W praktyce, to Bank jako usługodawca, a więc podmiot organizujący operacje konsolidacji środków pieniężnych podmiotów uczestniczących w strukturze cash poolingu posiada status podatnika VAT.

Wnioskodawca podkreślił, że jak zostało to już wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, będzie on uiszczał wynagrodzenie na rzecz Banku z tytułu świadczonej przez Bank usługi zarządzania płynnością finansową. Wnioskodawca nie będzie otrzymywał żadnego wynagrodzenia z tytułu uczestnictwa w strukturze cash poolingu. Tym samym, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że czynności, które będzie (nieodpłatnie) wykonywał jako Uczestnik nie będą stanowiły świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, w związku z czym nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. Powyższe jest zgodne ze stanowiskiem, jakie organy podatkowe prezentują w wydawanych interpretacjach indywidualnych.

Przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 7 stycznia 2016r., sygn. IPTPP2/4512-628/15-2/PRP wskazał, że z uwagi na cechy charakterystyczne umowy cash-poolingu: Biorąc pod uwagę cechy charakterystyczne zaprezentowanej umowy cash poolingu należy stwierdzić, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę jako uczestnika przedmiotowej usługi, nie będą stanowić odpłatnego świadczenia przez Spółkę usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, lecz jedynie elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego świadczenia przez Bank usługi cash poolingu. W związku z powyższym, nie będą one podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tym samym Wnioskodawca z tego tytułu nie będzie działał w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.

Podobne stanowisko zostało przedstawione m.in. w:

  • interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 16 września 2014 r., sygn. IPTPP2/443-549/14-2/AO;
  • interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 21 sierpnia 2014 r., sygn. IPPP3/443-515/14-2/JF;
  • interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 7 lipca 2013 r., sygn. IPPP3/443-1234/12-5/SM oraz z dnia 4 kwietnia 2013 r sygn. IPPP1/443-80/13-3/PR;
  • interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 25 lutego 2013 r., sygn. ILPP4/443-528/12-2/BA.

Z uwagi na powyższe, Wnioskodawca nie będzie posiadał statusu podatnika VAT w przypadku czynności dokonywanych przez Wnioskodawcę w ramach struktury cash - poolingu.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że czynności dokonywane przez Wnioskodawcę w ramach struktury cash-poolingu nie będą stanowiły odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, gdyż Wnioskodawca nie realizuje żadnego świadczenia na rzecz Uczestników. W konsekwencji, odsetki otrzymywane przez Wnioskodawcę od nadwyżek nie będą stanowiły wynagrodzenia za świadczenie usług, a więc nie będą one podlegały opodatkowaniu VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r., poz. 710 z późn. zm.) zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy, stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ().

Definicja świadczenia usług ma zatem charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

  1. w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
  2. świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Aby dana czynność (usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Na podstawie zapisów art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W świetle art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Umowa cash poolingu jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy, poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników, to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca zamierza przystąpić do oferowanego przez bank (dalej: Bank) systemu zarządzania płynnością finansową tj. cash poolingu rzeczywistego. Usługa cash poolingu będzie opierać się na Umowie o Grupowe Zarządzanie Płynnością (dalej: Umowa), która zostanie zawarta między Bankiem a Spółką (dalej: Lider) i innymi podmiotami należącymi do grupy kapitałowej Spółki (dalej: Uczestnicy). W ramach zawartej Umowy każdy Uczestnik niniejszym nieodwołalnie ustanowi Lidera swoim pełnomocnikiem (z prawem do udzielania dalszych pełnomocnictw) do reprezentowania go wobec Banku, innych Uczestników i wszelkich osób trzecich we wszelkich sprawach związanych z:

  1. wszelkimi czynnościami faktycznymi i prawnymi dokonywanymi na podstawie Umowy lub w związku z nimi oraz
  2. wszelkimi rozliczeniami związanymi z Umową.

W szczególności lecz nie wyłącznie, Lider będzie upoważniony do dokonywania w imieniu każdego Uczestnika następujących czynności faktycznych i prawnych:

  1. składania i odbierania wszelkich oświadczeń woli związanych z Umową w tym składania i odbierania wszelkich zawiadomień,
  2. do podpisywania wszelkich dokumentów na podstawie Umowy lub w związku z nimi, w tym Oświadczenia o Przystąpieniu oraz
  3. składania wszelkich Dyspozycji oraz otrzymywania i dokonywania wszelkich płatności.

O ile z kontekstu danego postanowienia niniejszej Umowy nie wynika inaczej, Lider będzie wykonywał przyznane mu prawa i nałożone na niego obowiązki również w imieniu i za zgodą wszystkich Uczestników. Przystępując do Umowy, Każdy Uczestnik zatwierdza i potwierdza wszelkie czynności, jakich Lider lub dalszy pełnomocnik ustanowiony przez Lidera dokona lub będzie miał dokonać na mocy swojego powołania. Natomiast Lider nieodwołalnie ustanowi Bank swoim pełnomocnikiem do dokonania w jego imieniu rozliczenia na rzecz Uczestników. Każdy Uczestnik Systemu będzie mógł wykonywać Transakcje do wysokości środków znajdujących się na jego Rachunku powiększonych o kwotę wyliczoną zgodnie ze wzorem określonym w Umowie (dalej; Limit), ustanowioną na jego rzecz przez Lidera oraz powiększonych o dostępne środki na innych Rachunkach w Systemie (dalej; Saldo Netto). Warunkiem ustanowienia na rzecz Uczestnika Limitu będzie posiadanie przez Lidera przyznanego na podstawie odrębnej umowy kredytu (Kredyt"). Suma wszystkich Limitów przyznanych Uczestnikom nie będzie mogła być wyższa niż kwota Kredytu, którą będzie mógł dysponować Lider. Cofnięcie lub zmniejszenie przyznanego konkretnemu Uczestnikowi Limitu uzależnione będzie od stanu wykorzystania Limitu w ciągu dnia. Zabezpieczeniem dla Banku z tytułu realizacji Transakcji zleconych przez Uczestnika na kwotę przekraczającą ilość zgromadzonych przez Uczestnika środków, będzie kwota Limitu przyznana przez Lidera. Ustanowienie Limitu oznaczać będzie, że Lider nie może skorzystać w tej kwocie z Kredytu w Rachunku.

Na koniec każdego dnia roboczego po ustaleniu sald dziennych Rachunków Uczestników Bank dokona rozliczenia Systemu, które to rozliczenia polegać będą na:

  1. ustaleniu w jakiej wysokości Uczestnicy skorzystali z przyznanych im Limitów,
  2. ustaleniach jakie środki zostały zgromadzone przez Uczestników na Rachunkach,
  3. ustaleniu wyniku netto Systemu poprzez zsumowanie kwoty z pkt a oraz pkt b powyżej.

Na skutek opisanych powyżej operacji zdefiniowanych w prawie cywilnym jako subrogacja:

  1. Lider wstąpi w prawa zaspokojonego wierzyciela w stosunku do wierzytelności, które Bank będzie posiadał wobec Uczestnika, powstałych w związku z przekroczeniem przez poszczególnych Uczestników środków zgromadzonych na ich Rachunkach. Uczestnik wyrazi zgodę na nabycie takich wierzytelności bez konieczności zawierania odrębnych umów.
  2. Lider wstąpi w prawa zaspokojonego wierzyciela w stosunku do wierzytelności, które Uczestnik będzie posiadał wobec Banku o zwrot środków na rzecz tych Uczestników, o których mowa w pkt. b" powyżej. Bank wyrazi zgodę na przejęcie przez Lidera tych zobowiązań bez konieczności zawierania odrębnych umów.

Na Koniec każdego dnia roboczego, w celu umożliwienia dokonania rozliczenia Systemu przez Lidera z Bankiem, Bank wykona następujące Transakcje pomiędzy Rachunkami Uczestników:

  1. wszelkie środki znajdujące na Rachunkach Uczestników zostaną przekazane na Rachunek Lidera,
  2. z Rachunku Lidera zostaną przekazane środki tym z Uczestników, którzy skorzystali z przyznanych Limitów, w wysokości w jakich z tych Limitów skorzystali.

Na początku następnego dnia roboczego, stan na poszczególnych Rachunkach Lidera oraz Uczestników będzie taki sam jaki był stan na koniec dnia poprzedniego. W związku z tym:

  1. w przypadku przekazania środków na Rachunek Uczestnika - Bank wstąpi w prawa zaspokojonego wierzyciela za zgodą Lidera w stosunku do Banku,
  2. w przypadku gdy na koniec poprzedniego dnia roboczego miała miejsce sytuacja opisana powyżej w pkt. a" -Uczestnik wstąpi w prawa zaspokojonego wierzyciela za zgodą Lidera w stosunku do Banku

Opisane powyżej działania nie będą wymagały zawarcia odrębnych umów.

Z tytułu wykonywania pewnych niezbędnych czynności administracyjnych i reprezentowania wszystkich Uczestników w ramach umowy cash poolingu nie przewiduje się pobierania przez Spółkę jako lidera struktury wynagrodzenia z tytułu pośredniczenia w relacjach pomiędzy wszystkimi uczestnikami a bankiem. Dotyczy to zarówno wynagrodzenia od banku na rzecz Spółki, jak i od poszczególnych Uczestników na rzecz Spółki.

W odniesieniu do przedstawionego opisu, wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii, czy obowiązki wykonywane przez Wnioskodawcę, jako Lidera będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT.

W tym miejscu wskazać należy, że wstąpienie w prawa wierzyciela, określone jako subrogacja ustawowa, uregulowane zostało w art. 518 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121). Zgodnie z art. 518 § 1 Kodeksu cywilnego, osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty:

  1. jeżeli płaci cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi;
  2. jeżeli przysługuje jej prawo, przed którym spłacona wierzytelność ma pierwszeństwo zaspokojenia;
  3. jeżeli działa za zgodą dłużnika w celu wstąpienia w prawa wierzyciela; zgoda dłużnika powinna być pod nieważnością wyrażona na piśmie;
  4. jeżeli to przewidują przepisy szczególne.

Subrogacja służy zabezpieczeniu interesów osoby trzeciej, która dokonuje spłaty wierzyciela i w konsekwencji doprowadza do wygaśnięcia długu (do wysokości zapłaty).

Z uwagi na cechy charakterystyczne zaprezentowanej umowy cash poolingu należy stwierdzić, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę jako Lidera przedmiotowej usługi, nie będą stanowić odpłatnego świadczenia przez Spółkę usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, lecz jedynie elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego świadczenia przez Bank usługi cash poolingu. W związku z tym, w świetle art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, nie będą podlegały one opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, pozostaną poza zakresem opodatkowania tym podatkiem.

Reasumując, w świetle opisanego wyżej zdarzenia przyszłego, uczestnictwo Wnioskodawcy jako Lidera w strukturze cash pooling nie będzie stanowiło świadczenia usługi przez Wnioskodawcę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy i nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ponadto informuje się, że w przedmiocie interpretacji przepisów prawa podatkowego w sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatku dochodowego od osób prawnych wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2016 r., poz. 718 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać: wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności, oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania skarga dotyczy, określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego, w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, dowód, że skarżący wezwał właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa (art. 57 § 1 pkt 1 - 4 ww. ustawy). Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydana w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie