Temat interpretacji

Działając na podstawie art. 14 a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) - zgodnie z brzmieniem obowiązujący w dacie złożenia wniosku - Naczelnik Urzędu Skarbowego w Zgierzu w odpowiedzi na zapytanie z dnia 29 listopada 2004 r. (przekazano do tut. organu podatkowego zgodnie z właściwością miejscową w dniu 11stycznia 2005 r.) dotyczące zastosowania ustawy o podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT czynności wykonywanych przez syndyków, nadzorców i tymczasowych nadzorców sądowych informuje:

Z zapytania, które wpłynęło do tut. organu podatkowego wynika, iż Podatnik wykonuje czynności jako syndyk masy upadłości, nadzorca sądowy, tymczasowy nadzorca sądowy na podstawie postanowienia sądu, w granicach wyznaczonych przez przepisy ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535 ze zm.); rozporządzenie Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 24 października 1934 r. Prawo upadłościowe; rozporządzenie Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 24 października 1934 r. Prawo o postępowaniu układowym

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podatników pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Stosownie do art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.

Rozpatrując poszczególne przesłanki wynikające z zacytowanego przepisu tut. organ podatkowy stwierdza:

Na podstawie art. 13 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) za przychody z działalności wykonywanej osobiście uznaje się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności (...).

Zasady powoływania syndyka i nadzorcy sądowego określa ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535 ze zm.). Z przepisów tych wynika, że syndyk i nadzorca sądowy są powoływani przez sąd do wykonywania czynności w ramach postępowań upadłościowych.

Należy jednak wziąć pod uwagę, że art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług przewiduje także inne warunki, aby czynności osoby fizycznej nie były uznawane za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 1 i 2: istnienie więzów prawnych między zleceniodawcą a zleceniobiorcą w zakresie warunków wykonania czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego.

Pomiędzy sądem upadłościowym a syndykiem nie istnieje stosunek prawny, o którym mowa w art. 15 ust. 3 pkt 3 w/w ustawy, w zakresie odpowiedzialności za powierzone funkcje. Zgodnie z art. 160 ust. 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze: syndyk, nadzorca sądowy i zarządca nie odpowiadają za zobowiązania zaciągnięte w sprawach dotyczących masy upadłości. Podkreślić jednak należy, że w podstawowym i zasadniczym zakresie wykonywania swoich obowiązków syndyk jest samodzielny, odpowiada za szkodę wyrządzoną na skutek nienależytego wykonywania obowiązków (art. 160 ust. 3 ustawy) oraz w sprawach dotyczących masy upadłości dokonuje czynności na rachunek upadłego, lecz w imieniu własnym (art. 160 ust. 1 ustawy).

Stosownym postanowieniem sąd powierza syndykowi pełnienie określonych funkcji w postępowaniu upadłościowym, których zakres precyzuje ustawa.

Wysokość wynagrodzenia za czynności syndyka określona została w art. 162 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze.

Podsumowując, sąd nie jest związany z syndykiem więzami tworzącymi stosunek prawny jeśli chodzi o wynagrodzenie (sąd nie pokrywa kosztów wynagrodzenia), warunki pracy i odpowiedzialność sądu (odpowiedzialność ponosi masa upadłościowa a w sytuacjach wynikających z art. 160 ust. 3 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze sam syndyk).

W związku z powyższym czynności wykonywane przez syndyka spełniają przesłanki z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Nie można natomiast w przedmiotowej sprawie uznać, że zachowanie syndyka, nadzorcy sądowego czy tymczasowego nadzorcy sądowego spełnia przesłanki z art. 15 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług. Powyższe oznacza, iż działalność syndyka polegająca na wykonywaniu czynności w postępowaniu upadłościowym podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.