Interpretacja indywidualna z dnia 18.10.2013, sygn. ITPP1/443-693/13/JJ, Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy

Temat interpretacji

Czynności przeniesienia prawa własności nieruchomości gruntowej zamiennej w ramach odszkodowania za przyjęty grunt.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Gminy, przedstawione we wniosku z dnia 10 lipca 2013 r. (data wpływu 18 lipca 2013 r.), uzupełnionym w dniu 18 października 2013 r., o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie czynności przeniesienia prawa własności nieruchomości gruntowej zamiennej w ramach odszkodowania za przyjęty grunt jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 lipca 2013 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony w dniu 18 października 2013 r., o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie czynności przeniesienia prawa własności nieruchomości gruntowej zamiennej w ramach odszkodowania za przyjęty grunt.

W złożonym wniosku przedstawiono następujące zdarzenia przyszłe:

Wojewoda wydał decyzję o pozwoleniu na realizację inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych. Inwestycja polega między innymi na wykonaniu zbiornika retencyjnego na rzece. Podstawą prawną były między innymi przepisy ustawy z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych (Dz. U. z 2010 r., Nr 143, poz. 963 ze zm.). Inwestycję realizuje Skarb Państwa poprzez Marszałka Województwa - Dyrektora Zarządu. Zgodnie z art. 10 ust. 1a ustawy o zmianie ustawy Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw - powierzchniowe wody płynące stanowią własność Skarbu Państwa. Natomiast zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 2002 r. w sprawie śródlądowych wód powierzchniowych lub ich części, stanowiących własność publiczną (Dz. U., Nr 16, poz. 149) - rzeka, na której realizowana jest inwestycja zaliczona została do śródlądowych wód powierzchniowych, stanowiących własność publiczną, w stosunku do których wykonywanie uprawnień Skarbu Państwa powierza się Marszałkowi Województwa.

Mocą wydanej decyzji - nieruchomości gruntowe, stanowiące poprzednio własność Gminy ((...) jest miastem na prawach powiatu) stały się własnością Skarbu Państwa.

Z tytułu przeniesienia prawa własności nieruchomości - dotychczasowemu właścicielowi nieruchomości przysługuje stosowne odszkodowanie.

W trakcie czynności zmierzających do wydania decyzji o odszkodowaniu - ustalono, że Skarb Państwa w zamian za należne odszkodowanie przekaże zamiennie na rzecz Gminy prawo własności nieruchomości gruntowej. Nieruchomość zamienna będzie przekazana z zasobu nieruchomości Skarbu Państwa, którym gospodaruje Prezydent Miasta jako starosta wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej. Opisana czynność zgodna jest z przepisami ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami ( Dz. U. z 2010 r., Nr 102, poz. 651 ze zm.). Prezydent Miasta działa jednocześnie jako starosta, wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej.

W uzupełnieniu do wniosku Gmina wskazuje, że nieruchomość gruntowa oznaczona w obrębie ewidencyjnym nr .. miasta działką ewidencyjną nr .. przeznaczona do zamiennego przekazania na rzecz Gminy w zamian za należyte odszkodowanie nie jest objęta ustaleniami miejscowego zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego nieruchomość znajduje się na terenach elementarnych oznaczonych symbolami:

Teren S.11.ZN:

• funkcja dominująca zieleń naturalna,
• funkcja uzupełniająca zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, usługi nieuciążliwe, infrastruktura techniczna,

Teren 002.KD.S:

• funkcja dominująca droga krajowa ekspresowa nr S 11,
• funkcja uzupełniająca w miarę potrzeb obustronny system ulic obsługujących lokalnych,

Teren S.08a.U:

• funkcja dominująca usługi, w tym ponadpodstawowe,
• funkcja uzupełniająca obsługa komunikacji, obiekty i lokale mieszkalne, zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna ekstensywna,

Teren 014.KD.Z:

• funkcja dominująca ulica zbiorcza
• funkcja uzupełniająca nie występują

Teren S.06a.MW/WM:

• funkcja dominująca mieszkaniowa w zabudowie w zabudowie wielorodzinnej i jednorodzinnej intensywnej,
• funkcja uzupełniająca usługi ponadpodstawowe oraz typu podstawowego, obsługa komunikacji w pasie szerokości 100 m.

Dla nieruchomości nie została wydana decyzja o warunkach zabudowy.

Zgodnie z danymi operatu ewidencji gruntów i budynków nieruchomość oznaczona jest użytkami: pastwiska trwałe (PSIII), grunty orne (RIIIb), grunty orne (RIVa), grunty orne (RIVb), grunty orne (RV), sady (S-RIVb), sady (S-RV) oraz nieużytki (N).

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy opisana wyżej czynność zamiennego przekazania przez Skarb Państwa na rzecz Gminy prawa własności nieruchomości - w zamian za należne Gminie odszkodowanie za nieruchomości, stanowiące poprzednio własność Gminy (na których obecnie realizowana jest budowla przeciwpowodziowa) podlega opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.)...

Jeżeli podlega opodatkowaniu - to jaka powinna być stawka podatku ...

Zdaniem Gminy opisana wyżej czynność zamiennego przekazania przez Skarb Państwa na jej rzecz prawa własności nieruchomości - w zamian za należne Gminie odszkodowanie za nieruchomości, stanowiące obecnie na podstawie decyzji wojewody własność Skarbu Państwa, a poprzednio własność Gminy nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Podstawą prawną jest art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 15 ust. 1 oraz art. 106 ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz.1054 ze zm.) - poparte wyrokiem NSA I FSK 1605/12 orzeczenie z dnia 4 czerwca 2013 r. - powiązany z wyrokiem WSA we Wrocławiu I SA/Wr 459/12 orzeczenie z dnia 25 czerwca 2012 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Pod pojęciem towaru w myśl art. 2 pkt 6 ustawy rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Przez dostawę towarów, stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
6. oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
7. zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Z treści wniosku wynika, że na podstawie ostatecznej decyzji Wojewody o pozwoleniu na realizację inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych, nieruchomości gruntowe, stanowiące poprzednio własność Gminy stały się własnością Skarbu Państwa. Z tytułu przeniesienia prawa własności nieruchomości Gminie przysługuje stosowne odszkodowanie. W trakcie prowadzonego w tym zakresie postępowania ustalono, że Skarb Państwa w zamian za należne odszkodowanie przekaże zamiennie na rzecz Gminy prawo własności nieruchomości gruntowej. Nieruchomość zamienna będzie przekazana z zasobu nieruchomości Skarbu Państwa, którym gospodaruje Prezydent Miasta jako starosta wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej.

Wnioskodawca ma wątpliwości co do kwestii opodatkowania czynności przeniesienia prawa własności nieruchomości gruntowej w drodze zamiany w ramach odszkodowania za przyjęty grunt.

W tym miejscu wskazać należy, że art. 131 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.), w ramach odszkodowania właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu wywłaszczonej nieruchomości może być przyznana, za jego zgodą, odpowiednia nieruchomość zamienna.

Jak stanowi ust. 4 tego przepisu, różnicę między wysokością odszkodowania ustalonego w decyzji a wartością nieruchomości zamiennej wyrównuje się przez dopłatę pieniężną.

W myśl art. 131 ust. 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami przeniesienie praw do nieruchomości zamiennej na rzecz osoby, której zostało przyznane odszkodowanie, następuje z dniem, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna. Decyzja ta stanowi podstawę do dokonania wpisu w księdze wieczystej.

W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której na podstawie art. 131 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, na rzecz dotychczasowego właściciela wywłaszczonej nieruchomości zostanie przeniesione prawo do rozporządzania jak właściciel w stosunku do innej działki zamiennej.

Należy bowiem mieć na uwadze, że pojęcie przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, określone w art. 7 ust. 1 ustawy, ma szerszy zakres, niż sprzedaż czy zamiana w ujęciu cywilnoprawnym. Przede wszystkim przeniesienie prawa do rozporządzania towarem to nie tylko przeniesienie jego własności. Dla uznania, że miała miejsce dostawa towarów, wystarczy, że podmiot nabędzie tzw. własność ekonomiczną, tzn. będzie miał możliwość dowolnego rozporządzania i dysponowania uzyskanym towarem. Bez znaczenia zatem w tej sytuacji pozostaje forma prawna zbycia towaru.

Powyższe wskazuje jednoznacznie, że rozważając skutki podatkowe planowanej transakcji należy mieć na uwadze wyłącznie aspekty prawne, które mają znaczenie z punktu widzenia ustawy o podatku od towarów i usług.

Z treści art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że istotą dostawy jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, przy czym chodzi tutaj o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Podobną regulację w zakresie dostawy zawiera art. 14 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 26 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.). Dostawa towaru nie odnosi się do zbycia prawa własności zgodnie z procedurami przewidzianymi obowiązującym prawem krajowym, lecz obejmuje wszelkie zbycie majątku rzeczowego przez jedną stronę, która upoważnia drugą stronę do dysponowania w rzeczywistości tym majątkiem tak, jakby była jego właścicielem. Pogląd ten jest zgodny z celem Dyrektywy, która została opracowana między innymi w celu oparcia wspólnego systemu VAT na jednolitej definicji transakcji podlegających opodatkowaniu. Celowi temu mogłaby zagrozić sytuacja, gdyby warunek zaistnienia dostawy towarów - będącej jedną z trzech transakcji podlegających opodatkowaniu - różnił się w poszczególnych Państwach Członkowskich, jak to ma miejsce w przypadku warunków rządzących przeniesieniem prawa własności w prawie cywilnym.

Takie stanowisko znalazło wyraz w wielu orzeczeniach Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który stwierdził, że pojęcie dostawy towaru nie odnosi się do przeniesienia własności w formach przewidzianych we właściwym prawie krajowym, lecz obejmuje każdą czynność polegającą na przeniesieniu dobra materialnego przez stronę, która przyznaje drugiej stronie prawo do faktycznego rozporządzania nim, jak gdyby była właścicielem tego dobra.

Pojęcie rozporządzania towarami jak właściciel w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług należy więc rozumieć szeroko, jako obejmujące nie tylko uprawnienie do wyzbycia się własności pozyskanych towarów (przeniesienie własności, zrzeczenie się własności, rozporządzenie na wypadek śmierci) czy ich obciążenia (ustanowienia na rzeczy prawa rzeczowego, czy też oddanie rzeczy w dzierżawę lub najem), lecz także korzystania z nabytych towarów.

W omawianej sprawie zaistnieje niewątpliwie sytuacja, w której nabywca nabędzie tzw. własność ekonomiczną, tzn. będzie miał możliwość dowolnego rozporządzania i dysponowania uzyskanym towarem, w tym wypadku niezabudowaną nieruchomością zamienną. Zatem wbrew twierdzeniu Gminy, przyznanie w ramach odszkodowania nieruchomości zamiennej uznać należy za odpłatną dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Jednocześnie wskazać należy, że z powołanych przepisów nie wynika, że odpłatność za czynność dostawy towarów lub świadczenia usług musi mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową - zapłatą może być inny towar lub usługa, albo mieszaną - zapłata w części pieniężna, a w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

Zgodnie z treścią art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

W okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. na podstawie art. 146a pkt 1 ustawy, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%, z zastrzeżeniem art. 146f.

Z opisu przedstawionego we wniosku wynika, że nieruchomość gruntowa przeznaczona do zamiennego przekazania na rzecz Gminy w zamian za należyte odszkodowanie nie jest objęta ustaleniami miejscowego zagospodarowania przestrzennego. Dla nieruchomości nie została wydana decyzja o warunkach zabudowy. Zgodnie z danymi operatu ewidencji gruntów i budynków nieruchomość oznaczona jest użytkami: pastwiska trwałe (PSIII), grunty orne (RIIIb), grunty orne (RIVa), grunty orne (RIVb), grunty orne (RV), sady (S-RIVb), sady (S-RV) oraz nieużytki (N).

Wobec powyższego, biorąc pod uwagę powołane przepisy prawa oraz przedstawione zdarzenie przyszłe stwierdzić należy, iż dla czynności przeniesienia prawa własności nieruchomości zamiennej Skarb Państwa, reprezentowany przez Prezydenta Miasta jako starostę wykonującego zadania zlecone z zakresu administracji rządowej, występuje w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, natomiast powyższa czynność dostawy nieruchomości zamiennej jako odpłatna dostawa towarów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Niemniej jednak transakcja ta będzie korzystać ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy. Jak wyjaśniono bowiem powyżej, przedmiotowa regulacja zwalnia od podatku od towarów i usług dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane. Przesłanka ta w niniejszej sprawie zostanie natomiast spełniona, gdyż niezabudowane nieruchomości gruntowe będące przedmiotem dostawy nie zostały objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego i nie wydano względem nich decyzji o warunkach zabudowy. Nie mogą być one zatem uznane w świetle art. 2 pkt 33 ustawy za tereny budowlane. Skutkiem powyższego przedmiotową działkę należy traktować jako teren niezabudowany inny niż teren budowlany, a jej sprzedaż zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy będzie zwolniona od podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 2 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy