
Temat interpretacji
możliwość zastosowania zwolnienia dla usług medycznych dotyczących indywidualnej opieki lekarza lub położnej w okresie okołoporodowym
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 23.05.2013 r. (data wpływu 24.05.2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia dla usług medycznych dotyczących indywidualnej opieki lekarza lub położnej w okresie okołoporodowym jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 24.05.2013 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia dla usług medycznych dotyczących indywidualnej opieki lekarza lub położnej w okresie okołoporodowym.
W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe:
Wnioskodawca prowadzi (i będzie prowadził) działalność leczniczą w zakresie, której świadczy usługi opieki medycznej, w tym lecznictwa szpitalnego, poradnictwa ambulatoryjnego oraz podstawowej opieki zdrowotnej. Wnioskodawca posiada status podmiotu leczniczego w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej.
W ramach swojej działalności Wnioskodawca sprawuje również opiekę medyczną nad kobietami oraz ich nowonarodzonymi dziećmi w okresie ciąży oraz w tzw. okresie okołoporodowym. W ramach tej opieki Wnioskodawca zapewnia pacjentkom (i ich dzieciom) następujące świadczenia:
Indywidualna opieka lekarza lub położnej w okresie okołoporodowym świadczenie Wnioskodawcy polega na sprawowaniu opieki nad kobietą ciężarną przez dedykowaną z imienia i nazwiska osobę, najczęściej położną lub lekarza, których czynności dotyczą tylko i wyłącznie danej pacjentki.
Opieka sprawowana przez lekarza obejmuje cały okres ciąży jest to tzw. prowadzenie ciąży, w trakcie którego kobieta przebywa pod pełną opieką konkretnego lekarza. Zadaniem lekarza jest śledzenie rozwoju dziecka i monitorowanie jego stanu zdrowia jak również stanu zdrowia matki, Lekarz przeprowadza bądź zleca niezbędne badania i testy oraz udziela konsultacji oraz porad. Lekarz prowadzący ciążę jest również odpowiedzialny za przyjęcie porodu (fizjologicznego) lub przeprowadzenie cięcia cesarskiego (w razie konieczności).
Opieka położnej Powyższe świadczenia charakteryzują się różnymi źródłami
finansowania, tj. mogą być finansowane przez: Świadczenia wykonywane dla jednej
pacjentki mogą być finansowane z jednego lub kilku źródeł naraz.
Przykładowo, pacjentka nieubezpieczona w NFZ ani nie korzystająca z
innych form ubezpieczenia zostanie obciążona przez Wnioskodawcę
całością wynagrodzenia za wyświadczone przez Wnioskodawcę usługi, w tym
za przyjęcie porodu, Z drugiej strony może wystąpić sytuacja, w ramach
której, przykładowo, przyjęcie porodu i pobyt w szpitalu (w warunkach
standardowych) są finansowane przez NFZ, poród rodzinny jest
finansowany przez inny podmiot leczniczy zaś wyżywienie (inne niż
standardowo oferowane przez Wnioskodawcę) oraz pobyt w pokoju
1-osobowym są finansowane przez samą pacjentkę. W
związku z powyższym zadano następujące pytanie: Czy wykonywane przez Wnioskodawcę usługi
(świadczenia) opisane w stanie faktycznym są zwolnione od opodatkowania
VAT... Zdaniem Wnioskodawcy wykonywane przez niego
usługi (świadczenia) opisane w stanie faktycznym są zwolnione od
opodatkowania VAT. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 18
ustawy o VAT, zwalnia się od opodatkowania VAT usługi tu zakresie
opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu,
przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawę towarów i świadczenie
usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane w ramach działalności
leczniczej przez podmioty lecznicze. Z powyższego
przepisu wynika, zatem, że zwolnienie od opodatkowania VAT może
zostaćprzyznane, jeżeli spełnione są łącznie dwa
warunki: Wnioskodawca
niewątpliwie spełnia warunek podmiotowy ze stanu faktycznego wynika
bowiem, iż posiada status podmiotu leczniczego. W konsekwencji, w celu
stwierdzenia, czy świadczone przez Wnioskodawcę usługi okołoporodowe
mogą korzystać ze zwolnienia od opodatkowania VAT konieczne jest
zweryfikowanie, w odniesieniu do każdej ze świadczonych usług, czy
spełniony jest także warunek przedmiotowy. W tym
kontekście należy mieć na uwadze, iż wprawdzie przepisy w zakresie
zwolnień od opodatkowania VAT, jako wyjątki od reguły przewidującej
powszechność opodatkowania, powinny być interpretowane w sposób ścisły,
to jednak zasada ścisłej wykładni nie ma zastosowania w odniesieniu do
usług w zakresie opieki medycznej. Jak bowiem wynika z orzecznictwa
Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (ETS) np. z pkt 21
orzeczenia z dnia 11 stycznia 2001 r. W sprawie Komisja Wspólnot
Europejskich przeciwko Republice Francuskiej (C-76/99) oraz pkt 48
orzeczenia z dnia 6 listopada 2003 r. w sprawie C-45/01
Christoph-Dornier-Stiftung für Klinische Psychologie przeciwko
Finanzamt Gieβen, szeroka interpretacja przepisów w zakresie
zwolnień od opodatkowania VAT opieki medycznej jest uzasadniona z uwagi
na przyświecający ustawodawcy cel zmniejszenia kosztów tej opieki dła
obywateli. Indywidualna opieka lekarza lub położnej w
okresie okołoporodowym Przedmiotowa usługa polega na
sprawowaniu opieki medycznej przez konkretnego lekarza lub położną nad
kobietą ciężarną/rodzącą. W ramach swoich obowiązków zarówno lekarz jak
i położna wykonują czynności, które w ocenie Wnioskodawcy mają na celu
osiągnięcie celu terapeutycznego, tj. ochronę i profilaktykę zdrowia i
życia matki i dziecka. W szczególności, jak wynika ze
stanu faktycznego, lekarz prowadzący ciążę śledzi rozwój dziecka i
monitoruje stan zdrowia jego oraz matki co pozwała na natychmiastowe
podjęcie leczenia (bądź innych niezbędnych środków) w razie
zdiagnozowania jakichkolwiek nieprawidłowości. Takiemu terapeutycznemu
celowi służy również zlecanie badań i testów, jak również udzielanie
porad i konsultacji. Warto nadmienić, iż powyższe
czynności wykonywane przez lekarza są zalecane przez Ministerstwo
Zdrowia. W szczególności są one zgodne z wytycznymi zawartymi w części
II rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 września 2012 r. w sprawie
standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń
zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w
okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz
opieki nad noworodkiem (dalej rozporządzenie ws. opieki w okresie
okołoporodowym Dz.U. z 2012 r. poz. 1100). Jednocześnie, jak wynika z
pkt 1 tego rozporządzenia) wytyczne Ministra Zdrowia w nim zawarte mają
na celu uzyskanie dobrego stanu zdrowia matki i dziecka w okresie
okołoporodowym co wprost pokazuje, że czynności podejmowane przez
Wnioskodawcę mają na celu profilaktykę zdrowia. Podobnie, cele profilaktyczne ma również opieka zapewniana
przez położną nad kobietą rodzącą. Położna przygotowuje bowiem kobietę
do porodu oraz pomaga w jego trakcie, co sprawia, iż poród może odbyć
się sprawnie i bez komplikacji, co niewątpliwie przyczynia się do
ochrony i profilaktyki zdrowia matki oraz jej dziecka. Nie bez znaczenia jest również fakt, iż powyższa opieka
jest sprawowana cały czas przez jedną i tą samą osobę (lekarza lub
położną). Sytuacja taka nie tylko poprawia komfort psychiczny kobiety,
ale również zwiększa bezpieczeństwo jej oraz dziecka, z uwagi na fakt,
iż informacje na temat ich stanu zdrowia są gromadzone przez jedną
osobę, która dzięki temu może podejmować decyzje dotyczące leczenia w
oparciu o szersze spektrum informacji. Jednocześnie, jak już
Wnioskodawca wspomniał wyżej, w ocenie organów podatkowych, wszelkie
działania podejmowane w celu zapewnienia bezpiecznego porodu jak i
eliminowania napięć psychicznych służą ochronie zdrowia i życia kobiety
i dziecka, spełniając tym samym definicję opieki medycznej dla celów
podatku VAT. Mając na uwadze powyższe nie powinno
być, w ocenie Wnioskodawcy, żadnych wątpliwości, że indywidualna opieka
lekarza lub położnej ma na celu profilaktykę i zachowanie zdrowia matki
i dziecka, a w wyjątkowych przypadkach także jego ratowanie. Takie
usługi spełniają zatem warunek przedmiotowy, wynikający z art. 43 ust.
1 pkt 18 ustawy o VAT) wobec czego korzystają ze zwolnienia od
opodatkowania VAT. Powyższe stanowisko Wnioskodawcy
znajduje oparcie w interpretacji indywidualnej wydanej w imieniu
Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w dniu 20
maja 2011 r., sygn. IBPP4/443-339/11/EJ, w której organ podatkowy
uznał, że: usługi świadczone przez dodatkowej położną podczas porodu,
chociaż nie służą bezpośrednio leczeniu, to niewątpliwie celem ich jest
zapobieganie powikłaniom i komplikacjom związanym z porodem. Usługi te
mają zatem związek z ochroną zdrowia zarówno kobiety rodzącej, jak i
jej dziecka. Należy zatem uznać, iż wszelkie działania podejmowane
przez położną w czasie porodu służą ochronie zdrowia kobiety i
dziecka. Finansowanie usług okołoporodowych: Jak wynika ze stanu faktycznego, świadczone przez
Wnioskodawcę tzw. usługi okołoporodowe mogą być finansowane z różnych
źródeł, np. przez NFZ, przez inne podmioty lecznicze, ubezpieczycieli
przez pacjentki itp. Fakt ten, w ocenie Wnioskodawcy, nie wpływa jednak
na zakres stosowania zwolnienia od opodatkowania. W szczególności,
żaden z przepisów ustawy o VAT nie wskazuje, aby intencją ustawodawcy
było ograniczenie zwolnienia od opodatkowania VAT do usług w zakresie
opieki medycznej, które są np. finansowane przez Narodowy Funduszu
Zdrowia. Podobne wnioski wynikają z interpretacji
indywidualnych organów podatkowych. Przykładowo, w interpretacji
indywidualnej wydanej w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby
Skarbowej w Katowicach w dniu 20 maja 2011 r., (sygn.
IBPP4/443-398/11/EJ) organ podatkowy uznał, że: Przepisy ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od
towarów i usług, dotyczące zwolnienia od opodatkowania usług w zakresie
opieki medycznej (...) nie różnicują sytuacji prawno podatkowej w tym
zakresie to zależności od stopnia sfinansowania tych usług przez
instytucję ubezpieczeń społecznych. Brak jest to tym przypadku
rozróżnienia na usługi, które są finansowane bądź nie ze środków
publicznych. Usługi opieki medycznej korzystają zatem z przedmiotowego
zwolnienia bez względu na fakt czy są finansowane bezpośrednio przez
pacjenta czy też finansuje Narodowy Fundusz Zdrowia, czy inny
ubezpieczyciel. Mając na uwadze wszystkie powyższe
argumenty Wnioskodawca stoi na stanowisku, że wszystkie świadczone
przez niego usługi (tzw. usługi okołoporodowe) wymienione i opisane w
stanie faktycznym (w pkt 1-8) korzystają ze zwolnienia od opodatkowania
VAT na gruncie art. 43 ust. 1 pt 18 ustawy o VAT. Fakt, iż usługi te są
finansowane z różnych źródeł, tj. nie są finansowane tylko przez NFZ,
nie wpływa na powyższą konkluzję. W świetle
obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny
prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego
uznaje się za prawidłowe. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt
1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.
U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.) opodatkowaniu tym podatkiem
podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na
terytorium kraju. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy,
przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie
się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub
jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie
stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. Stosownie do art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a ustawy o
podatku od towarów i usług stawka podatku w okresie od 1 stycznia
2011r. do dnia 31 grudnia 2013 r. wynosi 23% z zastrzeżeniem ust.
2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art.
129 ust. 1 oraz art. 146f. Jednakże zarówno w treści
wskazanej ustawy, jak i przepisów wykonawczych do niej, ustawodawca
przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub
zwolnienie od podatku. Stosownie do treści art. 43
ust. 1 pkt 18 ustawy, zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki
medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i
poprawie zdrowia, oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z
tymi usługami związane, wykonywane w ramach działalności leczniczej
przez podmioty lecznicze. Zgodnie z art. 43 ust. 1
pkt 19 ustawy, zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki
medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i
poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania
zawodów: Z powyższego wynika, że zwolnieniu od podatku podlegają
usługi opieki medycznej, które spełniają określone warunki służą
mianowicie profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie
zdrowia oraz świadczone są przez konkretne, wymienione przez
ustawodawcę podmioty (lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarki,
położne, psychologów i osoby świadczące powyższe usługi w ramach
wykonywania zawodów medycznych). Zwolnienie obejmuje zatem tylko
świadczenia medyczne wykonywane w określonym celu (wyłącznie te, które
realizują cel związany z profilaktyką, zachowaniem, ratowaniem,
przywracaniem i poprawą zdrowia) przez określone osoby
(podmioty). Przepisy te stanowią implementację do
polskiego porządku prawnego przepisów art. 132 ust. 1 lit. b) i c)
Dyrektywy 2006/112/WE Rady, zgodnie z którymi zwolnieniu od podatku
przez państwa członkowskie podlegają: Zgodnie z
ugruntowanym stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości UE, zwolnienia
zawarte w art. 132 Dyrektywy 2006/112/WE Rady stanowią autonomiczne
pojęcie prawa wspólnotowego i mają na celu unikniecie rozbieżności w
stosowaniu systemu VAT w poszczególnych państwach członkowskich.
Oznacza to, że zakres przedmiotowy tych zwolnień powinien być taki sam
we wszystkich krajach członkowskich, zatem przy jego definiowaniu nie
jest zasadne odwoływanie się wyłącznie do ustawodawstwa krajowego,
ponieważ takie działania mogłyby prowadzić do rozbieżności w stosowaniu
zwolnień w poszczególnych państwach UE. Ponadto, jak wskazuje Trybunał,
pojęcia dotyczące zwolnień należy interpretować w sposób ścisły,
ponieważ zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z
którą podatkiem VAT objęta jest każda usługa świadczona odpłatnie przez
podatnika. Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości
UE jednoznacznie wynika, że zwolnieniu od podatku nie powinny podlegać
takie usługi, których celem nie jest ochrona zdrowia. W wyroku w
sprawie L.u.P. GmbH (C-106/05) Trybunał stwierdził: (...) pojęcie
opieki medycznej oraz świadczeń opieki medycznej (...) odnosi się do
świadczeń, które służą diagnozie, opiece oraz, w miarę możliwości
leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia. Innymi słowy, aby podlegać
zwolnieniu świadczenie powinno mieć cel terapeutyczny. Tym samym liczy
się nie charakter, ale cel usługi. Zdefiniowanie w
art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku od towarów i usług zakresu
zwolnienia poprzez zawężenie go wyłącznie do usług opieki medycznej
służących profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie
zdrowia, odpowiada, co do zasady, używanym przez Trybunał określeniom
postawienie diagnozy, udzielenie pomocy medycznej oraz, w zakresie, w
jakim jest to możliwe, leczenie chorób lub zaburzeń zdrowotnych.
Podkreślenia wymaga, iż orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE
wskazuje, że ze zwolnienia mogą korzystać również usługi medyczne
realizowane w celach profilaktycznych (wyrok w sprawie Unterpertinger,
C-212/01). Zgodnie z orzeczeniem w tej sprawie celu terapeutycznego nie
należy określać w sposób szczególnie wąski, świadczenie
profilaktycznych usług medycznych może być również zwolnione od podatku
nawet, jeśli okaże się że osoby, które są poddane badaniom lub innym
zabiegom medycznym o charakterze profilaktycznym nie cierpią na żadną
chorobę lub anomalię zdrowotną. Z przedstawionego we
wniosku opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca prowadzi (i będzie
prowadził) działalność leczniczą w zakresie, której świadczy usługi
opieki medycznej, w tym lecznictwa szpitalnego, poradnictwa
ambulatoryjnego oraz podstawowej opieki zdrowotnej. Wnioskodawca
posiada status podmiotu leczniczego w rozumieniu ustawy o działalności
leczniczej. W ramach swojej działalności Wnioskodawca sprawuje również
opiekę medyczną nad kobietami oraz ich nowonarodzonymi dziećmi w
okresie ciąży oraz w tzw. okresie okołoporodowym. W ramach tej opieki
Wnioskodawca zapewnia pacjentkom (i ich dzieciom) indywidualną opiekę
lekarza lub położnej w okresie okołoporodowym świadczenie Wnioskodawcy
polega na sprawowaniu opieki nad kobietą ciężarną przez dedykowaną z
imienia i nazwiska osobę, najczęściej położną lub lekarza, których
czynności dotyczą tylko i wyłącznie danej pacjentki. Mając na uwadze przedstawiony we wniosku spis sprawy oraz
treść powołanych przepisów należy stwierdzić, że świadczone w ramach
prowadzonej działalności leczniczej przez Wnioskodawcę, będącego
podmiotem leczniczym, usługi polegające na opiece medycznej nad
kobietami w okresie ciąży oraz ich nowonarodzonymi dziećmi w tym w
szczególności indywidualnej opiece lekarza lub położnej w okresie
okołoporodowym mieszczą się w pojęciu opieki medycznej, jako czynności
mające na celu profilaktykę, zachowanie, ratowanie i przywracanie
zdrowia korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1
pkt 18 ustawy o podatku od towarów i usług, ponieważ stanowią usługi w
zakresie opieki medycznej, służącej profilaktyce, zachowaniu,
ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, a wszelkie działania
podejmowane w celu zapewnienia bezpiecznego porodu, jak i eliminowanie
napięć psychicznych służą ochronie zdrowia kobiety i dziecka. Ponadto należy nadmienić przepisy ustawy z dnia 11 marca
2004r. o podatku od towarów i usług, dotyczące zwolnienia z
opodatkowania usług w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce,
zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia wykonywane przez
zakłady opieki zdrowotnej, nie różnicują sytuacji prawnopodatkowej w
tym zakresie w zależności od stopnia sfinansowania tych usług przez
instytucje ubezpieczeń społecznych. Brak jest w tym przypadku
rozróżnienia na usługi, które są finansowane bądź nie ze środków
publicznych. Usługi opieki medycznej korzystają, zatem z przedmiotowego
zwolnienia bez względu na fakt czy są finansowane bezpośrednio przez
pacjenta czy też finansuje je Narodowy Fundusz Zdrowia, czy inny
podmiot leczniczy. W związku z powyższym stanowisko
Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe. Należy
nadmienić, iż niniejsza interpretacja stanowi odpowiedź w zakresie
możliwości zastosowania zwolnienia dla usług medycznych dotyczących
indywidualnej opieki lekarza lub położnej w okresie okołoporodowym,
natomiast w pozostałym zakresie zostaną wydane odrębne
rozstrzygnięcia. Interpretacja dotyczy zaistniałego
stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego
obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie
faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę
i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji. Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą
interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z
prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w
Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na
piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w
którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do
usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002
r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz. U.
2012, poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach
art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia
odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli
organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu
dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę
wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są
przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w
Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja
10, 09-402 Płock. Wniosek ORD-IN (PDF) Treść w pliku PDF 876 kB Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie
