
Temat interpretacji
Stan faktyczny
Podatnik prowadząc działalność gospodarczą otrzymuje faktury zakupu od kontrahentów z odroczonym terminem płatności oraz z zawartą na nich klauzulą zastrzegającą prawo własności na rzecz dostawcy do momentu całkowitej zapłaty za fakturę.
Ocena prawna stanu faktycznego.
Zgodnie z art. 86 ust 1. ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
W myśl art. 86 ust. 2. cyt. ustawy kwotę podatku naliczonego stanowi, z zastrzeżeniem ust. 3-7:
- suma kwot podatku określonych w fakturach
otrzymanych przez podatnika:
- z tytułu nabycia towarów i usług,
- potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty), jeżeli wiązały się one z powstaniem obowiązku podatkowego
- od komitenta z tytułu dostawy towarów będącej przedmiotem umowy komisu
- od komitenta z tytułu dostawy towarów będącej przedmiotem umowy komisu
- z uwzględnieniem rabatów określonych w art. 29 ust. 4
- w przypadku importu - suma kwot podatku wynikająca z dokumentu celnego;
- zryczałtowany zwrot podatku, o którym mowa w art. 116 ust. 6;
- kwota podatku należnego od importu usług, kwota podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, oraz kwota podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
W świetle art. 86 ust 10 w/w ustawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje:
- w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny, z zastrzeżeniem pkt 2-4 oraz ust. 11, 12, 16 i 18;
- w przypadkach, o których mowa w ust. 2 pkt 4 - w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy w podatku należnym u nabywcy odpowiednio od importu usług lub wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca;
- w przypadku nabycia towarów i usług, o których mowa w art. 19 ust. 13 pkt 1, jeżeli faktura zawiera informację, jakiego okresu dotyczy - w rozliczeniu za okres, w którym przypada termin płatności;
- w przypadku dokonania spisu z natury określonego w art. 113 ust. 5 i 7 - nie później niż w rozliczeniu za okres, w którym dokonano tego spisu;
- w przypadku stosowania w imporcie towarów procedury uproszczonej, polegającej na wpisie do rejestru zgodnie z przepisami celnymi - za okres rozliczeniowy, w którym podatnik dokonał wpisu do rejestru; obniżenie kwoty podatku należnego następuje pod warunkiem dokonania przez podatnika zapłaty podatku wykazanego w tym rejestrze.
Jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za następny okres rozliczeniowy zgodnie z przepisem art. 86 ust. 11.
Natomiast art. 86 ust 13 ustawy stanowi, że jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w terminach, o których mowa w ust. 10, 11, 12, 16 i 18, może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego.
Zgodnie z artykułem 86 ust. 12 cyt. ustawy w przypadku otrzymania faktury, o której mowa w ust. 2 pkt 1 lit. a lub lit. c, przed nabyciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel albo przed wykonaniem usługi, z wyłączeniem przypadków, gdy faktura dokumentuje czynności, od których obowiązek podatkowy powstał zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 1, 2, 4, 7, 9-11 - prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje z chwilą nabycia prawa do rozporządzania towarem lub z chwilą wykonania usługi.
Zakazu dokonania odliczeń podatku nie stosuje się zgodnie z przytoczonymi w przepisie art. 86 ust 12 wyłączeniami do przypadków wymienionych w art. 19 ust. 13 pkt. 1,2,4,7,9-11 ustawy, a zatem przypadków, gdy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą:
- upływu terminu płatności, jeżeli został on określony w umowie właściwej dla rozliczeń z tytułu:
- dostaw energii elektrycznej i cieplnej oraz gazu przewodowego
- świadczenia usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych, z zastrzeżeniem ust. 18
- świadczenia usług wymienionych w poz. 138 i poz. 153 załącznika nr 3 do ustawy
- otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia, licząc od dnia wykonania usług
- transportu osób i ładunków kolejami, taborem samochodowym, statkami pełnomorskimi, środkami transportu żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej, promami, samolotami i śmigłowcami,
- spedycyjnych i przeładunkowych,
- w portach morskich i handlowych,
- budowlanych lub budowlano-montażowych,
- otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze - z tytułu świadczenia na terytorium kraju usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, a także usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz usług stałej obsługi prawnej i biurowej;
- otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z dniem wystawienia faktury - z tytułu usług komunikacji miejskiej;
- otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze - z tytułu świadczenia na terytorium kraju usług, o których mowa w art. 27 ust. 4 pkt 1;
- otrzymania całości lub części wkładu budowlanego lub mieszkaniowego, nie później jednak niż z chwilą ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego lub ustanowienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, lub przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, lub ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, lub wydania albo przeniesienia własności lokalu lub własności
domów jednorodzinnych w przypadku czynności
- ustanowienia na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego lub ustanowienia na rzecz członka spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, lub ustanowienia na rzecz członka odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, lub przeniesienia własności lokalu w rozumieniu przepisów o spółdzielniach mieszkaniowych,
- przeniesienia na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej własności domu jednorodzinnego w rozumieniu przepisów o spółdzielniach mieszkaniowych;
- otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż z upływem terminu płatności - z tytułu czynności wykonywanych na rzecz członków spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, członków spółdzielni będących właścicielami lokali lub na rzecz właścicieli lokali, niebędących członkami spółdzielni, za które są pobierane opłaty, zgodnie z art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 oraz z 2004 r. Nr 19, poz. 177).
Zatem przepis art. 86 ust. 12 poza wskazanymi wyłączeniami, uzależnia prawo odliczenia podatku naliczonego od otrzymania faktury oraz od nabycia przez nabywcę dostawy prawa do rozporządzenia towarem, lub w przypadku usługobiorcy od wykonania usługi przez usługodawcę.
Ustawodawca nie zdefiniował zwrotu "chwila nabycia prawa do rozporządzenia towarem". Pojęcie "przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel" w ujęciu art. 7 ust 1 należy rozumieć szeroko, jako obejmujące nie tylko uprawnienie do wyzbycia się własności pozyskanych towarów czy ich obciążenia, lecz także korzystania z nabytych towarów. Przeniesieniu takiego prawa przez dostawcę towarzyszy jego nabycie przez nabywcę, przy czym nabycie prawa do rozporządzenia towarem nie może być utożsamiane z uzyskaniem władztwa fizycznego nad towarem, gdyż nie jest ono konieczne do rozporządzania towarem jak właściciel. Przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel w ramach dostawy wiąże się z czynnością wydania towaru, jako zdarzenia, które rodzi powstanie obowiązku podatkowego u dostawcy, podobnie jak wykonanie usługi u usługodawcy. Zatem prawo do odliczenia podatku naliczonego u nabywcy (usługobiorcy) nie może powstać przed zaistnieniem obowiązku podatkowego u dostawcy (usługodawcy).
Podatnik otrzymując towar, który zużywa lub odsprzedaje uzyskuje jednocześnie władztwo fizyczne nad danym towarem, jak również możliwość rozporządzania nim jak właściciel.
Natomiast zawarta na fakturze dokumentującej dostawę klauzula "towar stanowi własność sprzedawcy do czasu całkowitej zapłaty" oraz kwestia zapłaty należności z odroczonym terminem płatności, nie ma wpływu na rozliczenie podatku od towarów i usług.
Zawarta na fakturze klauzula stanowi przewidziany w art. 589-591 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93) szczególny rodzaj sprzedaży, w której przeniesienie własności rzeczy następuje pod warunkiem zawieszającym.
